تولەن رامازانۇلى. قوستانايدا قازاق بالالارى ورىسشا وقۋعا ءماجبۇر
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكiمەتiنiڭ 21.12.2007 جىلعى №1256 قاۋلىسىندا شاعىن ەلدiمەكەندەردiڭ مەكتەبiندە بالا سانى كەمiندە - 41, جالپى ورتا بiلiم بەرەتiن مەكتەپتە - 81 وقۋشى بولۋى كەرەك.وسىعان سايكەس، قوستاناي وبلىسى قارابالىق اۋدانىنداعى ماعىناي نەگiزگi مەكتەبi مەن تاستىوزەك ورتا مەكتەپ-ينتەرناتى 2000-جىلدارى جابىلعان ەدi. مەملەكەتتiك تiلدە بiلiم بەرەتiن بiلiم وشاقتارىنىڭ ەندi بiرi ورنەك ورتا مەكتەبi 2010 جىلعا دەيiن نەگiزگi مەكتەپ بولىپ، بىلتىر 38-39 وقۋشىسى بار مەكتەپ اۋدان اكiمiنiڭ ۇكiمiمەن باستاۋىش مەكتەپكە اينالدى. بالكiم، بۇل جاعدايلار زاڭ اياسىندا جۇزەگە اسقان بولار. الايدا ەلiمiزدە 20-25 بالانى وقىتىپ وتىرعان مەكتەپتەر كوپ قوي؟! ماسەلەن، قوستانايدىڭ جiتiقارا اۋدانىنىڭ رەسمي سايتىندا كۋساكان اۋىلىندا - 32, لۆوۆتا - 23, ال كومسومولدا - 21 بالا بiلiم الىپ جاتقانى جونiندە مالiمەتتەر كورسەتiلگەن. بەيرەسمي دەرەكتەر بويىنشا، تاران اۋىلىنداعى مەكتەپتە نەبارi 17 بالا وقيتىن كورiنەدi. سونىمەن قاتار بۇل مەكتەپتەردiڭ ەشقايسىسىندا ساباق مەملەكەتتiك تiلدە وتپەيدi. سوندا ۇكiمەتتiڭ قاۋلىسى قانداي نەگiزگە سۇيەنiپ شىعارىلعان؟ قوستاناي ءوڭiرi رەسەيمەن شەكارالاس. ونسىز دا قازاقتىڭ ۇلەس سالماعى از كەلەتiن ايماقتاعى بiلiم سالاسىنىڭ پروبلەمالارى وتە كوپ. ماسەلەن، باسقا تiلدi مەكتەپ جابىلا قالسا، وقۋشىلار كورشi اۋىلداعى مەكتەپكە اۋىسا سالادى. ال قازاق تiلiندە بiلiم العىسى كەلگەن بالاعا اۋدان ورتالىعىنا بارۋعا تۋرا كەلەدi.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكiمەتiنiڭ 21.12.2007 جىلعى №1256 قاۋلىسىندا شاعىن ەلدiمەكەندەردiڭ مەكتەبiندە بالا سانى كەمiندە - 41, جالپى ورتا بiلiم بەرەتiن مەكتەپتە - 81 وقۋشى بولۋى كەرەك.وسىعان سايكەس، قوستاناي وبلىسى قارابالىق اۋدانىنداعى ماعىناي نەگiزگi مەكتەبi مەن تاستىوزەك ورتا مەكتەپ-ينتەرناتى 2000-جىلدارى جابىلعان ەدi. مەملەكەتتiك تiلدە بiلiم بەرەتiن بiلiم وشاقتارىنىڭ ەندi بiرi ورنەك ورتا مەكتەبi 2010 جىلعا دەيiن نەگiزگi مەكتەپ بولىپ، بىلتىر 38-39 وقۋشىسى بار مەكتەپ اۋدان اكiمiنiڭ ۇكiمiمەن باستاۋىش مەكتەپكە اينالدى. بالكiم، بۇل جاعدايلار زاڭ اياسىندا جۇزەگە اسقان بولار. الايدا ەلiمiزدە 20-25 بالانى وقىتىپ وتىرعان مەكتەپتەر كوپ قوي؟! ماسەلەن، قوستانايدىڭ جiتiقارا اۋدانىنىڭ رەسمي سايتىندا كۋساكان اۋىلىندا - 32, لۆوۆتا - 23, ال كومسومولدا - 21 بالا بiلiم الىپ جاتقانى جونiندە مالiمەتتەر كورسەتiلگەن. بەيرەسمي دەرەكتەر بويىنشا، تاران اۋىلىنداعى مەكتەپتە نەبارi 17 بالا وقيتىن كورiنەدi. سونىمەن قاتار بۇل مەكتەپتەردiڭ ەشقايسىسىندا ساباق مەملەكەتتiك تiلدە وتپەيدi. سوندا ۇكiمەتتiڭ قاۋلىسى قانداي نەگiزگە سۇيەنiپ شىعارىلعان؟ قوستاناي ءوڭiرi رەسەيمەن شەكارالاس. ونسىز دا قازاقتىڭ ۇلەس سالماعى از كەلەتiن ايماقتاعى بiلiم سالاسىنىڭ پروبلەمالارى وتە كوپ. ماسەلەن، باسقا تiلدi مەكتەپ جابىلا قالسا، وقۋشىلار كورشi اۋىلداعى مەكتەپكە اۋىسا سالادى. ال قازاق تiلiندە بiلiم العىسى كەلگەن بالاعا اۋدان ورتالىعىنا بارۋعا تۋرا كەلەدi. ويتكەنi اينالاداعى بiلiم وشاقتارىنىڭ بارلىعى ورىسشا وقىتادى. بالاسى ءۇشiن ءۇي-جايىن تاستاپ اۋدان ورتالىعىنا كوشكەن وتباسىعا باسقا الەۋمەتتiك پروبلەمالاردى شەشۋ تiپتi قيىن. سوندىقتان امالسىز بالاسىن ورىستiلدi مەكتەپكە بەرۋگە ءماجبۇر بولادى. ال مۇنىڭ بارلىعى ۇلتتىعىمىزدى قالىپتاستىرۋعا وراسان زور كەسiرiن تيگiزەدi. اۋداننىڭ قازاق بالاسىنىڭ 80 پايىزى انا تiلiندە بiلiم الۋ مۇمكiندiگiنەن ايىرىلعان. مىسالى، نوۆوترويتسك ورتا مەكتەبiندەگi 163 وقۋشىنىڭ 137-سiنiڭ ۇلتى قازاق بولعانىمەن، بار بولعانى 15-i قازاق تiلiندە بiلiم الۋدا. جوعارىدا ءسوز ەتiلگەن جاعداي تەك بiر عانا اۋداننىڭ بiرنەشە مەكتەبiنە قاتىستى. ال جالپى وبلىس بويىنشا مۇنداي كەلەڭسiزدiكتەردەن كوز سۇرiنەدi.
بiلگiمiز كەلەتiنi, مىنا تۇرiمiزبەن مەملەكەت تiلدi قالاي دامىتىپ، قايتiپ ەل بولامىز؟ قوستانايدىڭ اكiمقارالارى ءۇشiن بۇل جاعداي پروبلەما بولماعانى ما؟ وسى ماسەلە بويىنشا قۇزىرلى مەكەمەلەر ارنايى شارا قولدانىپ، ماسەلەنi نازارعا الادى دەپ ۇمiتتەنەمiز.
تولەن رامازانۇلى،
قوستانايدىڭ بايىرعى تۇرعىنى،
سولتۇستiك قازاقستان وبلىسى.
http://www.zhasalash.kz/makataev-22/4993.html