Ótken aptada Pavlodar qalalyq sotynda memlekettik tilge qatysty sot otyrysy ótti. Búl egemendik alghaly beri osy aimaqta tughan tilimizding namysyn qorghau baghytyndaghy túnghysh ret zang tarazysyna tartylghan mәsele bolghasyn, әdeyi baryp qatystyq. Aryzdanushy - sol ónirdegi belgili últ janashyry, "Jeltoqsan aqiqaty" qoghamdyq qozghalysynyng tórayymy Ruza Beysenbaytegi. Jauapker - "Pavlodarlift" seriktestigi. Ruza Zayken­qyzyn eriksiz sotqa jýginuge mәjbýrlegen taghy da sol, osy ónirde eki kýnning birinde bolyp túratyn belgili jayt - qazaq tilin til dep eseptemeytin shovinister­ding shekten shyqqan is-әreketteri.

Ótken aptada Pavlodar qalalyq sotynda memlekettik tilge qatysty sot otyrysy ótti. Búl egemendik alghaly beri osy aimaqta tughan tilimizding namysyn qorghau baghytyndaghy túnghysh ret zang tarazysyna tartylghan mәsele bolghasyn, әdeyi baryp qatystyq. Aryzdanushy - sol ónirdegi belgili últ janashyry, "Jeltoqsan aqiqaty" qoghamdyq qozghalysynyng tórayymy Ruza Beysenbaytegi. Jauapker - "Pavlodarlift" seriktestigi. Ruza Zayken­qyzyn eriksiz sotqa jýginuge mәjbýrlegen taghy da sol, osy ónirde eki kýnning birinde bolyp túratyn belgili jayt - qazaq tilin til dep eseptemeytin shovinister­ding shekten shyqqan is-әreketteri.

Búl jóninde Ruza Beysenbaytegi ózi bylay deydi: "Men "Pavlodarlift" JShS-ne 3453 tenge bereshek edim. Búryn tólemaqyny jinau ýshin ýige últy qazaq baqylaushylar kelip túratyn. Tútynu aqshasyn solargha tólep túratynmyn. Olar kelmegen kýnnen bastap, bereshegim óse bastady. Áriyne, bereshegimnen bas tartpaymyn. Qazir de tóleuge dayarmyn. Biraq mәsele basqada bolyp túr. Qazaq últty baqylaushylary keludi qoy­ghannan keyin, maghan «Pavlodar­liftiden» "Zaplatiyte za lift" degen orys tilindegi eskertu qaghaz keldi. Men mәn-jaydy bilmek bolyp, olargha telefon shalyp, qazaqsha sóilep edim, "Govoriyte po russkiy" dep sóileskileri kelmedi. Men ózimning qazaqtildi adam ekenimdi, týbirtekterding tek orys tilinde jazylghanyn jәne qyzmetkerler menimen ýnemi oryssha sóilesetinin aityp, "Til turaly" zandy, mening konstitusiyalyq qúqyghymdy búzyp otyrghandaryn jetkizdim. Jәne týbirtek qazaqsha jazylyp, qyzmetkerler menimen qazaq tilinde sóilespeytin bolsa, tólemaqyny tólemeytinimdi eskert­tim. Mening búl sózimdi estigen telefonnyng ar jaghyndaghy "Pavlodar­liyf­tin" qyzmetkeri: "Eshe poja­lee­te o svoem kazahskom, vot podadim v sud, togda posmotriym, na kakom zagovoriyte!" - dedi. Sodan keyin qansha qonyrau shalsam da, jauaptary ne osy saryndas bolady, ne bolmasa tútqany laqtyra salady".

Búl byltyr kýzde bastalghan dau bolatyn. Aqyry Ruzagha eki tildegi týbirtekter tek mausym aiynda ghana keledi. Búl uaqytta 3453 tenge bereshek 6 mynnan asady. Onyng ýstine týbirtekter qalay bolsa solay toltyrylyp, Ruza Beysenbaytegining aty-jóni "Pavlodarlift" pen eki aradaghy kelisimshartta dúrys jazylghanymen, týbirtekter ýnemi qate toltyrylyp kelgen. Mysaly: "Beysenbay TZ", "Beysenbay MERI", "Beysenbay T.Z.", "Beysenbay tigy TZ".

Búl tek Ruza Beysen­baytegin ghana emes, "memlekettik" degen dәrejesi bar qazaq tilin, qazaq tilinde sóileytinderdi qorlau dep týsingen jón. Mysaly Ivanov degen familiyany Divanov nemese Sivanov dep jazyp kórinizshi, sizdi baryp túrghan naqúrys der edi onda. Al qazaq tilindegi sózdi qalay jazsang da erking dep biledi olar. Sebebi ony tekserip, abyroy-mәrtebesin qorghap jatqan adam joq. Degenmen, Ruza Beysenbaytegi tәuekelge bel buyp, amalsyzdan osynday qadamgha baryp otyrghanyn bayqaymyz.

Ózining konstitusiyalyq qúqyghy ayaqqa taptalghan Ruza "Pavlodarlift" seriktestigi menen keshirim súrasyn deydi jәne 100 myng tenge kóleminde moralidyq shyghyn talap etip otyr.

Qazaq tilinde jýrgen sot pro­sesi barysynda sudiya Mederova Ruza Beysen­baytegine: "Aty-jóninizdegi "tegi" degen sóz neni bildiredi?" "Tólqújatty nege "Ruza Zaykenqyzy" dep almadynyz?", "Orys tilinde jazylghan týbirtek­ter sizge moralidyq-psihologiyalyq zardabyn tiygizdi me, den­sau­lyghynyzgha ziyan keltirdi me?" degen sekildi "qyzyq" súraqtar qoydy. Býginde eki adamnyng biri alyp jýrgen "tegi" degen jalghaudy ký­nine talay adamnyng isin qarap jýrgen sudiya kelinshek qalay bilmeydi eken dep oiladyq. Jauapker "Pavlodarlift" seriktestigi­nen ókil bop kelgen orystildi әiel audarmashy arqyly Ruzanyng qoyghan bar talap-tilegi negizsiz degen jauap berdi. Ony da ana jaqtan jaqsylap ýiretip jiberse kerek, taghy da sol Konstitusiyadaghy "Orys tili qazaq tilimen birdey qoldanylady" degen bapty kóldeneng tartty. "Al Beysenbaytegine bizding qyzmet­ker­lerding qaysysy dóreki jauap bergenin anyqtau mýmkin emes, sebebi dispetcherler kezekpen isteydi, onyng ýstine onday sóz aityldy ma, әlde aiypker ózi oidan shygharyp túr ma" degen janaghy әiel aryzdanushynyng ózine jala jabugha ainaldy.

Sóitip, bas-ayaghy 20-25 minutqa sozylghan sot prosesining sheshimi keyinge qaldyryldy. Ruza Beysenbaytegi endi ózining sózin dәleldeu ýshin dispetcherding telefonmen bergen jauabynyng qaghazdaghy núsqasyn (raspechatka) әkelui kerek (eger ol mýmkin bolsa) jәne sol sózdi estigen kuәger bir adamdy tabuy kerek. Ol bolmasa barlyghy jalghan bolyp shyghady.

Búl jerde aqiqat Ruzanyng jaghynda ekeni aitpasa da belgili. Biraq sony dәleldeu onaygha soq­payyn dep túr.

Endi barlyghy sudiya Mederova hanymgha bayla­nys­ty. Eger ol sózing dәlelsiz dep, aryzdanushyny jyghyp berse, Kereku ónirinde búdan bylay eshkim de qazaq tilining namysyn jyrtyp, sottaspaydy degen sóz. Al dúrys dep tapsa, búl jaqta til men ruh dep janúshyryp jýrgen biraz adamdardyng ensesi kóterilip qalatyny taghy ras.

Bir ókinishtisi, jayshylyqta osy ónirde qazaq tili dep óneshin jyrtyp jýretin "últ janashyrlarynyn" sol sot prosesine kelip qatyspaghany da kóp nәrseni anghartqanday. Basqasyn aitpaghanda, oralmandardyng qaladaghy "Asar" qoghamdyq úiymy, qazaqtildi baspasóz ben "Qazaq tili" qoghamynyng ókilderi kelui kerek edi. Tym bolmasa, basqalardyng aldynda qaramyz molayar edi. Eger sol jerge aty belgili bireu­ler kelip, telekameragha týsirip jatyr dese, minbege shyghyp sóz sóileysing dese, biri qalmay keler edi-au dedik. Búl - sol boyymyzdaghy arylmay kele jatqan "qazaqy dert". Ózimizshe tilding namysyn, últtyng namysyn jyrtqan bolamyz. Jeme-jemge kelgende, basymyzdy ala qashamyz.

Sonymen, sottyng kelesi otyrysy shildening 26-júl­­dy­zyna qaldyryldy. Ne bolar eken?!

«Jas Alash» gazeti