وتكەن اپتادا پاۆلودار قالالىق سوتىندا مەملەكەتتiك تiلگە قاتىستى سوت وتىرىسى ءوتتi. بۇل ەگەمەندiك العالى بەرi وسى ايماقتا تۋعان تiلiمiزدiڭ نامىسىن قورعاۋ باعىتىنداعى تۇڭعىش رەت زاڭ تارازىسىنا تارتىلعان ماسەلە بولعاسىن، ادەيi بارىپ قاتىستىق. ارىزدانۋشى - سول وڭiردەگi بەلگiلi ۇلت جاناشىرى، "جەلتوقسان اقيقاتى" قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ ءتورايىمى رۋزا بەيسەنبايتەگi. جاۋاپكەر - "پاۆلودارليفت" سەرiكتەستiگi. رۋزا زايكەن­قىزىن ەرiكسiز سوتقا جۇگiنۋگە ماجبۇرلەگەن تاعى دا سول، وسى وڭiردە ەكi كۇننiڭ بiرiندە بولىپ تۇراتىن بەلگiلi جايت - قازاق تiلiن تiل دەپ ەسەپتەمەيتiن شوۆينيستەر­دiڭ شەكتەن شىققان iس-ارەكەتتەرi.

وتكەن اپتادا پاۆلودار قالالىق سوتىندا مەملەكەتتiك تiلگە قاتىستى سوت وتىرىسى ءوتتi. بۇل ەگەمەندiك العالى بەرi وسى ايماقتا تۋعان تiلiمiزدiڭ نامىسىن قورعاۋ باعىتىنداعى تۇڭعىش رەت زاڭ تارازىسىنا تارتىلعان ماسەلە بولعاسىن، ادەيi بارىپ قاتىستىق. ارىزدانۋشى - سول وڭiردەگi بەلگiلi ۇلت جاناشىرى، "جەلتوقسان اقيقاتى" قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ ءتورايىمى رۋزا بەيسەنبايتەگi. جاۋاپكەر - "پاۆلودارليفت" سەرiكتەستiگi. رۋزا زايكەن­قىزىن ەرiكسiز سوتقا جۇگiنۋگە ماجبۇرلەگەن تاعى دا سول، وسى وڭiردە ەكi كۇننiڭ بiرiندە بولىپ تۇراتىن بەلگiلi جايت - قازاق تiلiن تiل دەپ ەسەپتەمەيتiن شوۆينيستەر­دiڭ شەكتەن شىققان iس-ارەكەتتەرi.

بۇل جونiندە رۋزا بەيسەنبايتەگi ءوزi بىلاي دەيدi: "مەن "پاۆلودارليفت" جشس-نە 3453 تەڭگە بەرەشەك ەدiم. بۇرىن تولەماقىنى جيناۋ ءۇشiن ۇيگە ۇلتى قازاق باقىلاۋشىلار كەلiپ تۇراتىن. تۇتىنۋ اقشاسىن سولارعا تولەپ تۇراتىنمىن. ولار كەلمەگەن كۇننەن باستاپ، بەرەشەگiم وسە باستادى. ارينە، بەرەشەگiمنەن باس تارتپايمىن. قازiر دە تولەۋگە دايارمىن. بiراق ماسەلە باسقادا بولىپ تۇر. قازاق ۇلتتى باقىلاۋشىلارى كەلۋدi قوي­عاننان كەيiن، ماعان «پاۆلودار­ليفتiدەن» "زاپلاتيتە زا ليفت" دەگەن ورىس تiلiندەگi ەسكەرتۋ قاعاز كەلدi. مەن ءمان-جايدى بiلمەك بولىپ، ولارعا تەلەفون شالىپ، قازاقشا سويلەپ ەدiم، "گوۆوريتە پو رۋسسكي" دەپ سويلەسكiلەرi كەلمەدi. مەن ءوزiمنiڭ قازاقتiلدi ادام ەكەنiمدi, تۇبiرتەكتەردiڭ تەك ورىس تiلiندە جازىلعانىن جانە قىزمەتكەرلەر مەنiمەن ۇنەمi ورىسشا سويلەسەتiنiن ايتىپ، "تiل تۋرالى" زاڭدى، مەنiڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىمدى بۇزىپ وتىرعاندارىن جەتكiزدiم. جانە تۇبiرتەك قازاقشا جازىلىپ، قىزمەتكەرلەر مەنiمەن قازاق تiلiندە سويلەسپەيتiن بولسا، تولەماقىنى تولەمەيتiنiمدi ەسكەرت­تiم. مەنiڭ بۇل ءسوزiمدi ەستiگەن تەلەفوننىڭ ار جاعىنداعى "پاۆلودار­ليف­تiڭ" قىزمەتكەرi: "ەششە پوجا­لەە­تە و سۆوەم كازاحسكوم، ۆوت پوداديم ۆ سۋد، توگدا پوسموتريم، نا كاكوم زاگوۆوريتە!" - دەدi. سودان كەيiن قانشا قوڭىراۋ شالسام دا، جاۋاپتارى نە وسى سارىنداس بولادى، نە بولماسا تۇتقانى لاقتىرا سالادى".

بۇل بىلتىر كۇزدە باستالعان داۋ بولاتىن. اقىرى رۋزاعا ەكi تiلدەگi تۇبiرتەكتەر تەك ماۋسىم ايىندا عانا كەلەدi. بۇل ۋاقىتتا 3453 تەڭگە بەرەشەك 6 مىڭنان اسادى. ونىڭ ۇستiنە تۇبiرتەكتەر قالاي بولسا سولاي تولتىرىلىپ، رۋزا بەيسەنبايتەگiنiڭ اتى-ءجونi "پاۆلودارليفت" پەن ەكi اراداعى كەلiسiمشارتتا دۇرىس جازىلعانىمەن، تۇبiرتەكتەر ۇنەمi قاتە تولتىرىلىپ كەلگەن. مىسالى: "بەيسەنباي تز", "بەيسەنباي MERI", "بەيسەنباي ت.ز.", "بەيسەنباي تiگي تز".

بۇل تەك رۋزا بەيسەن­بايتەگiن عانا ەمەس، "مەملەكەتتiك" دەگەن دارەجەسi بار قازاق تiلiن، قازاق تiلiندە سويلەيتiندەردi قورلاۋ دەپ تۇسiنگەن ءجون. مىسالى يۆانوۆ دەگەن فاميليانى ديۆانوۆ نەمەسە سيۆانوۆ دەپ جازىپ كورiڭiزشi, سiزدi بارىپ تۇرعان ناقۇرىس دەر ەدi وندا. ال قازاق تiلiندەگi ءسوزدi قالاي جازساڭ دا ەركiڭ دەپ بiلەدi ولار. سەبەبi ونى تەكسەرiپ، ابىروي-مارتەبەسiن قورعاپ جاتقان ادام جوق. دەگەنمەن، رۋزا بەيسەنبايتەگi تاۋەكەلگە بەل بۋىپ، امالسىزدان وسىنداي قادامعا بارىپ وتىرعانىن بايقايمىز.

ءوزiنiڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىعى اياققا تاپتالعان رۋزا "پاۆلودارليفت" سەرiكتەستiگi مەنەن كەشiرiم سۇراسىن دەيدi جانە 100 مىڭ تەڭگە كولەمiندە مورالدىق شىعىن تالاپ ەتiپ وتىر.

قازاق تiلiندە جۇرگەن سوت پرو­تسەسi بارىسىندا سۋديا مەدەروۆا رۋزا بەيسەن­بايتەگiنە: "اتى-جونiڭiزدەگi "تەگi" دەگەن ءسوز نەنi بiلدiرەدi?" "تولقۇجاتتى نەگە "رۋزا زايكەنقىزى" دەپ المادىڭىز؟", "ورىس تiلiندە جازىلعان تۇبiرتەك­تەر سiزگە مورالدىق-پسيحولوگيالىق زاردابىن تيگiزدi مە، دەن­ساۋ­لىعىڭىزعا زيان كەلتiردi مە؟" دەگەن سەكiلدi "قىزىق" سۇراقتار قويدى. بۇگiندە ەكi ادامنىڭ بiرi الىپ جۇرگەن "تەگi" دەگەن جالعاۋدى كۇ­نiنە تالاي ادامنىڭ iسiن قاراپ جۇرگەن سۋديا كەلiنشەك قالاي بiلمەيدi ەكەن دەپ ويلادىق. جاۋاپكەر "پاۆلودارليفت" سەرiكتەستiگi­نەن وكiل بوپ كەلگەن ورىستiلدi ايەل اۋدارماشى ارقىلى رۋزانىڭ قويعان بار تالاپ-تiلەگi نەگiزسiز دەگەن جاۋاپ بەردi. ونى دا انا جاقتان جاقسىلاپ ۇيرەتiپ جiبەرسە كەرەك، تاعى دا سول كونستيتۋتسياداعى "ورىس تiلi قازاق تiلiمەن بiردەي قولدانىلادى" دەگەن باپتى كولدەنەڭ تارتتى. "ال بەيسەنبايتەگiنە بiزدiڭ قىزمەت­كەر­لەردiڭ قايسىسى دورەكi جاۋاپ بەرگەنiن انىقتاۋ مۇمكiن ەمەس، سەبەبi ديسپەتچەرلەر كەزەكپەن iستەيدi, ونىڭ ۇستiنە ونداي ءسوز ايتىلدى ما، الدە ايىپكەر ءوزi ويدان شىعارىپ تۇر ما" دەگەن جاڭاعى ايەل ارىزدانۋشىنىڭ وزiنە جالا جابۋعا اينالدى.

ءسويتiپ، باس-اياعى 20-25 مينۋتقا سوزىلعان سوت پروتسەسiنiڭ شەشiمi كەيiنگە قالدىرىلدى. رۋزا بەيسەنبايتەگi ەندi ءوزiنiڭ ءسوزiن دالەلدەۋ ءۇشiن ديسپەتچەردiڭ تەلەفونمەن بەرگەن جاۋابىنىڭ قاعازداعى نۇسقاسىن (راسپەچاتكا) اكەلۋi كەرەك (ەگەر ول مۇمكiن بولسا) جانە سول ءسوزدi ەستiگەن كۋاگەر بiر ادامدى تابۋى كەرەك. ول بولماسا بارلىعى جالعان بولىپ شىعادى.

بۇل جەردە اقيقات رۋزانىڭ جاعىندا ەكەنi ايتپاسا دا بەلگiلi. بiراق سونى دالەلدەۋ وڭايعا سوق­پايىن دەپ تۇر.

ەندi بارلىعى سۋديا مەدەروۆا حانىمعا بايلا­نىس­تى. ەگەر ول ءسوزiڭ دالەلسiز دەپ، ارىزدانۋشىنى جىعىپ بەرسە، كەرەكۋ وڭiرiندە بۇدان بىلاي ەشكiم دە قازاق تiلiنiڭ نامىسىن جىرتىپ، سوتتاسپايدى دەگەن ءسوز. ال دۇرىس دەپ تاپسا، بۇل جاقتا تiل مەن رۋح دەپ جانۇشىرىپ جۇرگەن بiراز ادامداردىڭ ەڭسەسi كوتەرiلiپ قالاتىنى تاعى راس.

بiر وكiنiشتiسi, جايشىلىقتا وسى وڭiردە قازاق تiلi دەپ وڭەشiن جىرتىپ جۇرەتiن "ۇلت جاناشىرلارىنىڭ" سول سوت پروتسەسiنە كەلiپ قاتىسپاعانى دا كوپ نارسەنi اڭعارتقانداي. باسقاسىن ايتپاعاندا، ورالمانداردىڭ قالاداعى "اسار" قوعامدىق ۇيىمى، قازاقتiلدi ءباسپاسوز بەن "قازاق تiلi" قوعامىنىڭ وكiلدەرi كەلۋi كەرەك ەدi. تىم بولماسا، باسقالاردىڭ الدىندا قارامىز مولايار ەدi. ەگەر سول جەرگە اتى بەلگiلi بiرەۋ­لەر كەلiپ، تەلەكامەراعا ءتۇسiرiپ جاتىر دەسە، مiنبەگە شىعىپ ءسوز سويلەيسiڭ دەسە، بiرi قالماي كەلەر ەدi-اۋ دەدiك. بۇل - سول بويىمىزداعى ارىلماي كەلە جاتقان "قازاقى دەرت". وزiمiزشە تiلدiڭ نامىسىن، ۇلتتىڭ نامىسىن جىرتقان بولامىز. جەمە-جەمگە كەلگەندە، باسىمىزدى الا قاشامىز.

سونىمەن، سوتتىڭ كەلەسi وتىرىسى شiلدەنiڭ 26-جۇل­­دى­زىنا قالدىرىلدى. نە بولار ەكەن؟!

«جاس الاش» گازەتى