Júma, 22 Qarasha 2024
Bizding sheneunik 9067 53 pikir 11 Qyrkýiek, 2019 saghat 13:11

Ábishev memleketting 300 mlrd tengesin qalay ýnemdedi?

Biz «Islam Ábishev memleketting 300 milliard tengesin ýnemdegen.., 1 trillion tengeni ýnemdegen...» dep jii aityp jýrmiz. Biraq sonshama qyruar qarjyny qalay ýnemdegen degen súraq tónireginde asa oilanghan joqpyz...

Rasynda, belgili bir salagha, bilgili bir jobalargha Ýkimet bólip, bekitip qoyghan osynshama qarjyny ýnemdeu mýmkin be? Mýmkin emes siyaqty...

Biz sol jobalar turaly, 300 mlrd tengeni qalay ýnemdegeni turaly tergeu izolyatorynda otyrghan ol kisige advokaty Abzal Qúspan arqyly birneshe súraq joldaghan edik...

– Siz 2012 jyldyng 5 aqpanynda QR AShM Su resurstary komiytetining tóraghasy qyzmetine taghayyndalypsyz da, 2013 jyly 5 mausymda ol qyzmetten ketipsiz. Estuimizshe, 1 jyl 4 aida memleketting 300 mlrd tengesin ýnemdegen kórinesiz. Múnsha qarjyny qalay ýnemdediniz, osy turaly aityp berseniz...

– Júmysqa kiriskennen keyin, әriyne, negizgi mәsele – budjetting qarjysy qayda jәne qalay júmsalatynyna taldau jasay bastadym. Búghan deyingi júmys istegen jerim Óskemen qalasynda jylyna 3-4 milliard tengening qarjysy qúrylys júmystaryna júmsalatyn. Múnda kelgende bir jylda júmsalatyn qarjy 70-80 milliard tengeni qúraytynyn kórdim.

Múnshama ýlken qarjy búryn kórmegendikten ony tiyimdi paydalanu eng manyzdy mәsele ekeni týsinikti boldy. Sondyqtan eng aldymen qúny 1 milliardtan asatyn jobalarmen tanysyp, talday bastadym.

Jalpy qúrylys-jóndeu júmystary ýsh baghytta jýrgiziledi:

1) toptamaly auyz su magistraldyq qúbyrlary;
2) kanaldar arqyly auyl sharuashylyghyna, ónerkәsipke jәne halyqqa auyzsu jetkizip túru ýshin;
3) kóktemgi mol su (qar men jauynnyng suy) kezinde su jinaqtaytyn su qoymalarynyng qúrylysy jәne jóndeu júmystary.

Mineki, osy ýsh baghyttaghy jobalardan qarjyny qalay ýnemdedik? Mysaly, Aral-Sarybúlaq magistraldyq toptamalyq su qúbyryn alayyq. Qyzylorda oblysynda ornalasqan úzyndyghy 243 km Qosaman dep atalatyn túshy su kózi shyghatyn jerden bastalyp, Qyzylorda oblysynyng Aral, Qarmaqshy, Qazaly, Syrdariya audandarynyng territoriyasyndaghy 160-tan astam eldimekendi auyzsumen qamtamasyz etedi.

Búl toptama su qúbyry Kenes ýkimeti kezinde salynyp, tәuelsizdik jyldarynda qarausyz bolyp, tozyghy jetken. Sondyqtan barlyq magistraldyq qúbyrlar auystyrudy talap etedi.

2007-2012 jyldar aralyghynda osy su qúbyrynyng әr jerin bólek-bólek jóndey otyryp, jalpy 47 km-ge juyghy jóndelgen. Oghan, shamamen, barlyq qarjy kózderinen 12 milliardqa juyq qarjy júmsalghan. Eger osy kýiinde jalghastyra bersek, 5-6 jyl kóleminde 45-50 mlrd tenge júmsalyp, onyng ózinde búl su qúbyrynyng biter-bitpesi ekitalay bolyp qalar edi.

– Ol jobalar nege sonshalyqty qymbat?

– Barlyq mәsele josparlauda. Jobalau-smetalyq qújat (JSQ) jasaghanda, eng aldymen, kerekti sudyng mólsheri anyqtalady. Sudyng mólsheri adamnyn, maldyn, tehnikanyn, qysqasy jalpy su paydalanushylardyng sanyna baylanysty. Jobalaushylar búl mәlimetti auyl әkimderinen alady. Auyl әkimderi búl mәlimetti qazirgi naqty bar adamnyng sany, maldyng sany, basty su paydalanushylardyng sanyna aldaghy 20-30 jylda ósui mýmkin eseppen beredi. Sonda su paydalanushylardyng sany 2-2,5 esege ósip shygha keledi. Búl trubanyng diametrining ýlkengine, sudy trubamen aidaytyn nasos qondyrghylarynyng ýlkengine, ol óz kezeginde nasostar túratyn ghimarattyng jәne elektr podstansiyasynyng ýlkengine әkelip soghady. Qúbyrdyng ýlkengi onda ornalasqan ashyp-jabatyn tetikterding ýlkengine әkelip soghady.

Osynyng barlyghy, jinaqtap kelgende, týrli koeffisiyenttermen qosa jәne qúrylys uaqyty sozylghan sayyn qymbattay týsedi.

– Qúny qymbat túratyn jobalardy qysqartyp tastadynyz ba?

– Biz ne istedik? Eng aldymen, su paydalanushylardyng tolyq esebin aldyq. Ekinshi, sol eldimekenderdegi halyqtyn, maldyn, avtokólikting sanynyng ózgeru statistikasyn aldyq. Ýshinshi, tereng matematikalyq tәsildermen aldaghy 20-30 jylda ózgeru grafiygin jasadyq. Osynyng nәtiyjesinde sudyng kólemi 2,5 esege juyq azaydy. Onyng ýstine qúbyrdaghy qysymdy arttyru, qosymsha nasos qondyrghylaryn qong siyaqty tehnikalyq sheshimder arqyly qúbyrdyng diametrin taghy da birshama kishireyttik. Sonymen, bas merdigerlikti «Qazsushar» mekemesine berdik. Sonyng nәtiyjesinde qúrylysqa kerekti qúbyr, nasos, elektr transformatory t.b. zattardyng barlyghyn aradaghy deldaldarsyz tikeley zavodtardyng ózinen aldyq. Onyng ýstine ýlken kólemde tapsyrys jasaghandyqtan baghalaryn 10-15 payyzgha tómendetuge qol jetkizdik.

Osy sharalardyng negizinde jәne jogharghy dengeydegi úiymdastyru  júmystarynyng nәtiyjesinde 196 km astam toptama su qúbyryn barlyq qúrylghylarmen qosa 6,7 mlrd tengege 6 aidyng ishinde tolyq bitirip, 130 mynnan astam adamgha 2012 jyldyng jeltoqsanynan bastap bastap su bere bastadyq.

Eger eski әdispen jýrip otyrsaq, 7-8 jyl ishinde 40-45 milliard aqsha júmsap, bastalghan júmysty bitirer bitirmesimiz belgisiz edi.

Onyng ýstine, 2015 jyly dollar óskenin eske alsaq, dәl sol siyaqty qúbyrdyng qúny da eki ese ósip ketti, yaghny devalivasiyanyng әserinen 45 milliardqa da bitire almas edik. Búl nysan kýni býginge deyin minsiz júmys istep túr. Kestedegi toptamaly su qúbyrlary boyynsha negizinen jogharydaghy ústanymmen júmys atqardyq.

– Sәtpaev kanaly turaly tolyghyraq mәlimet berseniz...

– Ginnes rekordtar kitabyna kirgen Qanysh Sәtbaev atyndaghy kanal bar. Búl – akademik Qanysh Sәtbaevtyng eng iri jobasy. Sonau 1958-1959 jyldary Ertis suyn Saryarqa jonyna kóteru turaly mәsele kóterip, Kenes ýkimetining jetijyldyq josparyna engizgen Sәtpaevtyng ózi edi. 1961 jyly «Ertis-Qaraghandy» dep atalghan kanaldyng júmysy bastalyp, 1967 jyly ayaqtalyp, Ertis suy Ekibastúz arqyly, 475 metr órde ornalasqan Qaraghandy men Temirtau qalalaryna jetti. Sodan beri Ortalyq Qazaqstan alqabyn tirshilik kózimen nәrlendirip otyrghan su arnasy. Úzyndyghy 450 shaqyrym. Osy kanalda 22 nasos stansiyasy bar. Yaghni, sudy tartu ýshin әrbir 20-25 km qashyqtyqta ornalasqan nasos stansiyalary sudy joghary kóterip otyrady. Árbir nasos stansiyalarynda 5 nasos agregaty bar, onyng tórteui júmys isteydi, bireui rezervte.

2011 jyly bir nasos stansiyasyndaghy 4 nasos agregatyn auystyru josparlanyp, JSQ dayyndalyp, onyng qúny 6 mlrd tenge bolyp bekitilgen. Oghan konkurs ótip, merdiger kompaniya anyqtalghan. Sol 2011 jyly alghashqy 150 million  tenge qarjy tólenip te qoyady. 2012 jylgha 2,5 mlrd tengege juyq qarjy qarastyrylyp ta qoyghan.

Men búl jobany zerttep, tanysyp, sol nasos agregatyn jasap shygharatyn zavodqa shyqtym. Olardan bilgenim, bizge kerekti agregattardy dayyndap, kanalgha әkelip, ornatyp iske qosyp bergen barlyq shyghyn 1,5 mlrd tengeden aspaytyndyghyna kózim jetti. Áriyne, merdigermen shartty qayta ózgertip, 6 mlrd tengening ornyna 1,5 mlrd-qa juyq tengege qayta jasadyq. Býgingi tanda sol agregattar barlyghy saqaday say júmys istep túr.

Bir qyzyghy, qarjyny qysqartar kezde jogharydan telefon soghu, mening tanystarym arqyly maghan 2 mlrd tengege deyin para úsynghan jaghdaylar boldy. Mening tanystarym: «Búl jobany sen joq kezde jasaghan, konkurs ta solay. Sen jauap bermeysin. Aqsha audaratyn kezde sen issapargha ketip qala sal, sen tek kedergi jasamasang boldy. Al sening qarjyndy qalaghan jerine jetkizip beredi», - deydi.

Áriyne, eshqaysysyna kóngen joqpyn.

Nәtiyjesinde, 2012 jyldyng kýzinde «Núr Otan» partiyasynyng jemqorlyqqa qarsy kýrek komissiyasy meni aiyptap, býkil elge meni «korrupsioner» dep jariyalap, auylsharuashylyq ministrligine mening mәselemdi qarap, sheshim qabyldau jóninde úsynys jiberdi. Búl mәjilis barlyq telearnalar arqyly, basqa da aqparat qúraldary arqyly halyqqa tarady.

Biz, әriyne, ertenine baspasóz mәslihatyn ótkizip, barlyq aqparatty jayyp saldyq. Auylsharuashylyq ministrligi meni jazalaghan joq. Al «Núr Otan» da sol kýii habar bergen joq.

Osy kanalgha baylanysty taghy bir mәsele:

Men qyzmetke kelgenge deyin sol 450 shaqyrymgha sozylyp jatqan Sәtpaev kanalyn tikenek symmen qorshamaqshy bolghan. Ony qorshau ýshin onyng JSQ jasau kerek bolghan. Sóitip, JSQ dayyndau ýshin konkurs ótkizilip, onyng jenimpazy anyqtalyp, 2011 jyly oghan 100 millionnan astam alghashqy qarjy tólenip te qoyady. Al jobanyng jalpy qúny 1,5 mlrd tengeni qúraydy. Biz múny mýldem toqtatyp tastadyq.

«Nege ony qorshau kerek?» desek, jobany úiymdastyrushylardyng aitqan jauaby bylay: «Búl kanaldyng suynan Qaraghandy qalasynyng halqy su ishedi. Al sanitarlyq normalar boyynsha auyz su kózderi qorshalu kerek, ol әrtýrli uly zattardyng sugha týsip ketuinen qorghaluy kerek» deydi.

Bir qaraghanda oilanatyn nәrse, biraq kanalgha su Ertis ózeninen keledi, al ózenge su búlaqtardan, jylghalardan, kishi-girim ózenderden keledi, sonda olardy da qorshau kerek pe? Sanitarlyq normagha sәikes onyng tóbesi de jabyq boluy kerek. Sonda qalay, ózenderding de tóbesin jabuymyz kerek pe?

Áriyne, olay emes. Kanaldan kelgen su Qaraghandygha kirgen jerde әbden tazartudan ótedi. Halyqqa jiberer kezde ýzbey qadaghalanyp otyrady.

Búl – sanitarlyq normany búrys paydalana otyryp, budjetting qarjysyn talan-tarajgha salu degen sóz. Áriyne, múny da toqtattyq.

– Astana su qoymasy turaly ne aitasyz?

– Astana su qoymasyn qorshaugha memleketten shekten tys kóp qarjy bólingen – 31 mlrd tenge! Jana qúrylys emes, tek qorshaugha osynshama qarjy bólingenine tanghalmau mýmkin emes. Óitkeni Ontýstik Qazaqstan oblysy әkimining orynbasary bop túrghan jyldary ózim bastan-ayaq qúrylys júmysyna qatysqan jap-jana Kóksaray su qoymasyna múnsha aqsha júmsalmaghan. Kóksaray su qoymasynyng kólemi Astana su qoymasynyng kóleminen әldeqayda ýlken – 3 mlrd/m³ su saqtaydy. Al Astana su qoymasyna 450 mln/m³ su jinalady. 450 mln/m³ men 3 mlrd/m³ aiyrmasyn eseptey beriniz. 2008-2011 jyly janadan salynghan Kóksaray su qoymasyna 45 mlrd tenge júmsalghan. Jap-jana qúrylysqa. Al odan 6,5 ese kishi, nebәri 450 mln/m³ su qoymasynyng bolmashy jóndeu júmystaryna memleketten 31 mlrd tenge bólingen.

Jobanyng býge-shigesine deyin eseptey kele, bólingen qarajattyng 29 milliardyn kesip tastap, Astana su qoymasyn qorshau, jóndeu júmystaryn 2 mlrd qarjymen bitirdik.

– Siz qyzmetke kelgenge deyin asa kólemdi qarjy bólingen taghy qanday jobalar boldy?

– Jogharyda qúrylys-jóndeu júmystary ýsh baghytta jýrgiziletinin aittym. Su qoymalary – ýshinshi toptaghy júmystar. Astana su qoymasy osy ýshinshi topqa jatady. Osy sanatta Bartoghay su qoymasyn aitugha bolady.

Bartoghay su qoymasynyng tehnikalyq parametrlerin qalpyna keltiru jobasynyng qúny 22 milliard tengege juyq bolyp shyghady. Nege múnsha qymbat ekenin zerttep qarasaq, 19 mlrd tenge su qoymasynyng týbine jinalghan túnbany tazalaugha ketedi eken.

Bir jaghynan qaraghanda jinalatyn sudyng kólemin azaytpau ýshin tazalau kerek. Biraq ary qaray zerttegende mynany anyqtadyq:

Bartoghay su qoymasynda 350 mln/m³ su jinalady. Kóktem, jaz boyy paydalanylghan sudan kýzge qaray qoymada qalyp qoyatyn sudyng kólemi 70 mln/m³. Qoymanyng qúrylghanyna 50 jylgha juyq uaqyt bolghan. Al týbinde túnghan balshyqtyng auqymyn eholokasiya apparatymen ólshegende, shamamen, 15 mln/m³ kóleminde eken.

Endi 70 mln/m³ sudyng týbindegi 15 mln/m³ su balshyq dep eseptesek, su qoymasynda 55 mln/m³ artyq su qalady. 50 jyl boyy túnghan balshyqtyng kólemi asa ýlken emes. Ol balshyqtyng eshqanday ziyany joq. Áli de, shamamen, 50 jyl týbindegi balshyqty tazalamaugha bolady. Shyn mәninde býgin balshyqtan tazaladyq degen kýnning ózinde, is jýzinde ony tazalau mýmkin emes, tek sóz jýzinde, qaghaz jýzinde «tazalaghan» bolady. Al, shyndyghyna kelsek, olardyng maqsaty – balshyqty tazalau emes, memleketting qazynasyn «tazalau» edi...

Al endi sol kólemdegi shógindini tazalaudyng qajeti joq dep eseptep, 29 mlrd tengeden astam qarjyny qysqartyp tastadyq. Sebebi su qoymasyndaghy paydalanatyn sudyng kólemi ózgergen joq.

Osylaysha, әrbir jobany tereng zerttep qarau nәtiyjesinde 2012 jyly 300 mlrd tengege juyq qarjynyng shyghynyn qysqarttyq. Búl sol bir jylda kete salatyn qarjy emes, 4-5 jylgha josparlanatyn qarjylar, eng bastysy, kóptegen nysandardy azdaghan qarjymen bitirip, sonyng barlyghy býgingi kýnde halyqqa qyzmet kórsetip otyr.

Mineki, ýnemdeu júmystary osynday baghytta mamandarmen birigip, әrbir jobany tereng zerttep, oghan tehnikalyq taldaular jasalyp, qarjylyq monitoringter jýrgizu arqyly atqaryldy. Onyng barlyghyn qysqartu da onaygha týsken joq.

Eng qyzyghy, osynday kólemde qarjy ýnemdelgeni, nysandardyng barlyghy iske qosylghandyghy auylsharuashylyghy ministrligin de, ýkimetti de, Esep komiytetin de, eshqanday  partiyalardy da eleng etkizip, qyzyqtyrghan joq. BAQ-ta tek biz bergen habarlamalardy kishigirim habarlama retinde, aqyly týrde jariyalaghany bolmasa, naqty faktiler boyynsha eshtene jariyalay qoyghan joq.

– Sizding milliardtardy qysqartyp, jobalardyng «jolyn keskeniniz» eshkimge únay qoymaghan shyghar?

– Áriyne, kimge únasyn?!.

– Tekseris kóp boldy ma? Nebәri 1 jyl 4 aidan keyin qyzmetten ketuinizge sizding «ýnemshildiginiz» sebep bolmady ma?

– Tekseris bolghanda qanday! Qúqyq qorghau oryndary bizding sonymyzgha shyraq alyp týsip, aqshasy ýnemdelip salynghan nysandardy barynsha yjdahattylyqpen, iynemen qúdyq qazghanday tekserumen boldy. Ol tekserulerdi meni tútqyndaghangha deyin bir toqtatqan emes. Qúrylys jýrgizgen merdigerlerden: «Basshylargha, әsirese Ábishevke ne berdin, kim arqyly berdin?» degen súraqtar negizgi maqsatqa ainaldy. Artyq aqshanyng barlyghy qyrqylyp tastalghan jobadan bireuge bir nәrse beru mýmkin emes ekendigi olardyng oiyna kirip te shyqpady.

Mayly jobalardan aiyrylghan merdigerlerding negizsiz aryzdaryn qúqyq qorghau organdary jalau qylyp ústap, bizdi tekserumen boldy.

Sonyng biri jogharyda aitylghan «Núr Otan» partiyasynyng sheshimi boldy. Kóptegen tekserulerding nәtiyjesinde, 2013 jyldyng mausym aiynda mening júmystan aryz jazyp ketuime sebep boldy.

Tekserushilerge mening tek júmystan ketkenim az edi. Sondyqtan men júmystan ketkennen keyin de sol aqshalary ýnemdelgen nysandardy shúqshiyp tekserumen boldy. Alty-jeti ay tekseruding nәtiyjesinde is jýzinde eshtene taba almay, tek bir obektiden 7-8 mln tengening topyraghy jetpeydi dep shyghardy.

Týsinikti bolu ýshin bir nysangha toqtala keteyik. Týrkistan oblysynda Syrdariya ózeninde ornalasqan Shardara su qoymasy bar. Búl su qoymasynyng jaghasynda, Qazaqstannyng eng Ontýstiginde ornalasqan, Ózbekstanmen shekaralas Maqtaral audany bar. Halqy 350 myngha juyq. Su qoymasynyng tómengi jaghynda Shardara audany ornalasqan. Ekeuining arasy 85 km (audan ortalyqtary) ekeui shekaralas. Halqynyng sany 80 myngha juyq. Qoyy qoralas, auyly aralas bolyp jatqan el.

Shekarany belgileu kezinde eki audannyng arasyndaghy 20 km-ge juyq jol Ózbekstannyng territoriyasynda qalyp qoyyp, qatynas ýzildi. Endi eki audan halqy barys-kelis ýshin 180 km bolatyn ainalma joldy paydalanugha tura keletin boldy.

Onyng ýstine 5,2 mlrd/m³ su kólemi bar Shardara su qoymasynyng óte kóp su kelgende syimaytyn sudy aghyzyp jiberetin Arnasay su torabyna baratyn jol jabylyp, Ózbekstanda qalyp qoydy.

Sondyqtan su qoymasynyng jaghasynan damby salyp, sonyng ýstinen jol jýrgizuge tura keldi. Búl mәseleni óte tez sheshu qajet bolatyn. Eng bastysy, kóktem kezinde qoymada su tolyp túrghan kezde jogharghy jaqta Ózbekstan, Tәjikstan, Qyrghyzstan taularynda qatty jauyn-shashyn bolyp, óte mol su Syrdariya ózeni arqyly qoymagha kelse, onyng barlyghyn tómen jiberu mýmkin emes. Tómenge qaray bar bolghany 1800 m³/sek su jiberuge bolady. Qalghanyn Arnasay su toraby arqyly Aydarkólge tastau kerek. Onday jaghday 1969 jyly oryn alghan edi. Sol jyly 20 mlrd/m³ astam su Aydarkólge jiberilip, tómendegi el aman qalghan bolatyn.

Eger Shardara su qoymasy apatqa úshyrasa, Shardaradan bastap Aralgha deyin birde bir eldi-meken aman qalmaydy, múny kartadan kóruge bolady.

Mineky búl nysannyng osynday óte qauipti jaghdayy bar. Osy jaghdaylardy eskere otyryp, biz búl júmysqa shúghyl 2012 jyldyng qyrkýiek aiynda kirisip, jeltoqsangha deyin 3 mln/m³-tan astam topyraq tasyp, dambynyng negizin bitirgen bolatynbyz.

Júmys bastalghannan keyin bir aidan keyin tekseru bastalyp, 2013 jyldyng basynda tekserushiler júmysty toqtatyp tastap, qúlshyna tekseruge kiristi. Sol tekseru 2013, 2014, 2015 jyldargha deyin sozyldy. Topyraqtyng kólemin, sapasyn tekseru ýshin Qaraghandynyng KAZMIIR mekemesi jaldanyp, memleketting 40 mln tenge aqshasy tekseruge júmsalyp, sondaghy anyqtalghany mynau boldy. Jinalghan topyraq 15-16 myn/m³ jetpeydi. Al búl topyraqty tórt kýnde qúrylysshylar tasyp әkep tastady. Jetpeytin topyraqtyng júmysymen qosqandaghy qúny – 6-7 mln tengeden aspaytyn edi. Osyghan baylanysty 2-3 adam shartty sottaldy da. Ózderiniz oilap kórinizder, 15 myn/m³ topyraq, jalpy tasylghan topyraqtyng 0,5% payyzyn qúraydy eken, onyng ýstine ýsh jyl ishinde jelmen de úshuy mýmkin.

Sol ýshin tek qaraghandylyq mekemege 40 mln tenge júmsalyp, qanshama adam issapargha baryp, ýsh jylda búl júmyspen ainalysyp, qanshama shyghyndar júmsaldy. Onyng ýstine  jinalghan topyraqty su shaymau ýshin 2013-2014 jyldary qoymagha jinalugha tiyisti 5,2 mlrd/m³ sudyng ornyna 4 mlrd/m³ sudan asyrylghan joq. Yaghni, eki jyl 2,4 mlrd/m³ taza móldir sudy Ózbekstannyng territoriyasyna jiberuge tura keldi. Búl óz kezeginde Qyzylorda oblysynda sol jyldary tamyz aiynda su tapshylyghyna әkeldi. Eger Qyzylorda oblysyndaghy eginshilik salasyndaghy 2013-2014-2015-2016-2017 jyldardaghy kórsetkishterin qarasanyzdar, múnyng barlyghyna kóz jetkizuge bolady.

Al, bir qyzyghy, 2016 jyly Uzgidromet, Tadjikgidromet, Qyrghyzgidrometting habaryna sәikes, mamyr aiynyng ortasyna taman óte kóp su kelu qaupi boldy. Ol kezde bizde Shardara su qoymasynda 5,2 mlrd/m³ su bolatyn. Kóp sugha dayyndalu ýshin biz Ózbekstangha Arnasay su toraby arqyly su ashyp jibere bastadyq. Keyin boljaldaghy su kelgen joq, biz su tastaudy toqtattyq. Sonda barlyghy 30 mln/m³ su jiberdik.

Osy jaghdayda baylanysty tiyisti organdar menen jauap alyp, memleketke satqyndyq jóninde sóz qozghaghan bolatyn. Al tekseru kezinde ketken 2,4 mlrd/m³ su jóninde eshkim japqan auzyn ashpaghan edi.

Mineki, bizdegi elge, halyqqa, memleketke degen kәsibi, adal kózqaras ta osylaysha teris baghalanghanyn óz basymnan ótkizdim.

2013 jyldyng mausym aiynda bәrine qolymdy bir siltedim de, qyzmetten kettim. Ózimizding otbasylyq bizneste, qyzym basqaratyn kompaniyagha injener bolyp ornalasyp, 320 myng tenge ailyqpen júmys istey bastadym.

Ájepteuir densaulyghym dúrystalyp, ózimning ruhany ósuime, aghylshyn tilin ýirenuge, dombyra ýirenuge uaqyt júmsay bastadym. Bala-shagha, nemerelermen, ini-qaryndastarymmen kóbirek birge bolu mýmkinshiligi kóbeye bastady. Múnyng ózi keremet әser etip, ómirding eng qyzyghy tek júmys isteu emes, óz otbasynmen, aghayyn-tuystarynmen, jora-joldastarynmen tyghyz aralasyp qarapayym ghana ómir sýrude ekendigine kózim tolyq jetti.

Ol kezde qaytadan júmysqa, óz qyzmetime keludi oilaghan joqpyn...

P.S. Islam Ábishevting sol búrynghy qyzmetine qayta oraluyna ne sebep boldy? Islam Ábishev Elbasy Núrsúltan Nazarbaevqa qanday hat jazdy? Ol ne dep jauap berdi?.. Búl turaly kelesi maqaladan oqityn bolasyzdar...

Súhbatty әzirlegen Sәule Ábedinova

Qosymsha: Abai.kz aqparattyq portaly erkin aqparat alany. Múnda oy jarystyryp, pikir almastyrugha әrkim qúqyly. Jogharydaghy spiykerding pikiri redaksiya ústanymyn bildirmeydi. Aldaghy uaqytta maqalada esim-soylary atalghan jekelegen azamattar redaksiyamyzgha jauap beruge niyetti bolsa, olardyng da pikirin beruge әzirmiz. 

Abai.kz

53 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1447
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3206
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5208