Fariza BAYELI. Men bir jangha ghana ghashyqpyn...
«Jany  jaysan, jýregi júmsaq, tym sezimtaldyq» búl aqyndargha beriletin  anyqtama. Býginde aqyndardyng jas buyny qatayyp ósip kele jatyr. Aldynghy  qatardaghy aqyn Aqberen Elgezek kópting kónilindegisin dóp aitady. Dúrysy,  bergen  súhbatyna kóz salynyz... 
 1. Sizdin  jýreginiz kimge arnalady?
 Aqberen Elgezek:Qay  maghynada súrap otyrsyz? Eger er men әiel arasyndaghy qatym-qatynasty  menzeseniz, aita almaymyn ony. Jeke qúpiyam ol. Al, jalpy súrasanyz,  jýregim qazaqqa arnalady dep aitsam, pafosty týrde aitty dep  eseptemeniz. Men bar jýike-jýregimmen Alash júrtyn sýiemin!
 2. Jan dertterinizdi qalay emdeysiz?
 Aqberen Elgezek:Tәnirden kómek súraymyn. Kóp jaghdayda, dertime dәrumen retinde, Tәnir tarapynan búiralanghan óleng shumaqtary beriledi. 
 3. Muzanyz kim?
 Aqberen Elgezek:Ol tirshilik iyesi tylsym әlemderde...Ázirge kózben kórgem joq, biraq týisigimmen sezemin kim ekenin...
 4. Birde, qabyrghasy myghym shygharma jazbaqpyn degen ediniz, onyng sharuasy ne bolyp jatyr?
 Aqberen Elgezek:Qabyrghasy myghym deysiz be? Ol kez kelgen qalamgerding armany ghoy. Bolashaqta jazylyp qalar.  Qazir soghan dayyndyq ýstinde jýrmin.
 
«Jany  jaysan, jýregi júmsaq, tym sezimtaldyq» búl aqyndargha beriletin  anyqtama. Býginde aqyndardyng jas buyny qatayyp ósip kele jatyr. Aldynghy  qatardaghy aqyn Aqberen Elgezek kópting kónilindegisin dóp aitady. Dúrysy,  bergen  súhbatyna kóz salynyz... 
 1. Sizdin  jýreginiz kimge arnalady?
 Aqberen Elgezek:Qay  maghynada súrap otyrsyz? Eger er men әiel arasyndaghy qatym-qatynasty  menzeseniz, aita almaymyn ony. Jeke qúpiyam ol. Al, jalpy súrasanyz,  jýregim qazaqqa arnalady dep aitsam, pafosty týrde aitty dep  eseptemeniz. Men bar jýike-jýregimmen Alash júrtyn sýiemin!
 2. Jan dertterinizdi qalay emdeysiz?
 Aqberen Elgezek:Tәnirden kómek súraymyn. Kóp jaghdayda, dertime dәrumen retinde, Tәnir tarapynan búiralanghan óleng shumaqtary beriledi. 
 3. Muzanyz kim?
 Aqberen Elgezek:Ol tirshilik iyesi tylsym әlemderde...Ázirge kózben kórgem joq, biraq týisigimmen sezemin kim ekenin...
 4. Birde, qabyrghasy myghym shygharma jazbaqpyn degen ediniz, onyng sharuasy ne bolyp jatyr?
 Aqberen Elgezek:Qabyrghasy myghym deysiz be? Ol kez kelgen qalamgerding armany ghoy. Bolashaqta jazylyp qalar.  Qazir soghan dayyndyq ýstinde jýrmin.
 5. Shygharmashylyq  talanttyng tolyq ashyluyna bilim men ómirlik tәjiriybe jetispeydi dep  jauap qatypsyz, biliminizdi qalay tolyqtyryp jatyrsyz?
 Aqberen Elgezek:Kitap oqimyn. Qalghanyn ómirding ózi ýiretip jatyr.
 6. Songhy oqyghan ýsh kitabynyzdy atanyzshy..
 Songhy kezde kóp oqyp jýrmin. Ishinde únaghandary: V.n.Tihoplav  degen  ghalymnyng «Fizika very», Yan Parandovskiyding «Alhimiya slova» jәne Maykl  Niutonnyng «Puteshestviya dushi» atty kitaptardy ataugha bolady.
 7. Ishimde bir dert bar, tiri bireu bar dep ediniz, ony qalay baptap, as-auqat beresiz?
 Aqberen Elgezek:Ol  as ishpeydi. Ol - mening energiyammen qorektenedi. Esesine, óleng beredi  maghan. Eger ol kýbirlegen dýniyelerdi әdemi qylyp qaghaz betine týsire  alsam, ol sodan rahattanady. Tamaghy da sol, qysqasha aitqanda.  
 8. Bizding әdebiyette altyn ghasyr bolmady ma? Búl sizding pikirinizden qorytylghan súraq.
 Aqberen Elgezek:Bolghanda  qanday! Abay men Shәkәrim. Maghjan men Iliyas. Múhtar Áuezov pen Tәken  Álimqúlov. Qasym men Múqaghali. Tólegen men Qadyr. Júmeken men Oralhan.  Múhtar Maghauin men Ábish. Jәne taghysyn taghylar. Búlar jazba  әdebiyetimizding altyn ghasyryn somdaghan túlghalar emes pe!   
 9. Býgingi әdebiyet ertengi halyqqa kerek dep ediniz,  ertengi halyq  qanday bolady dep oilaysyz?
 Aqberen Elgezek:Ertengi  qazaq bilimdi, týisigi nәzik, kóregen, súnghyla bolatynyna senimdimin.  Jәne ol úrpaq qazir joghalyp bara jatqan sózding qadirin qalpyna keltirip,  әdebiyetti óz túghyryna otyrghyzatynyna senimim kәmil.
 10.  Ár óleng sayyn, әr qyzgha ghashyq bolasyz ba?
 Aqberen Elgezek:Mýmkin,  әr ghashyq bolghan sayyn, jana óleng tua ma degeniniz dúrys shyghar. Joq, men  bir jangha ghana ghashyqpyn. Barlyq lirikalyq ólenderim soghan ghana  arnalghan.  
 11. Qatarlas aqyndardan kimdi moyyndaysyz?
 Aqberen Elgezek:Bәrin  moyyndaymyn. Eshkim erigip poeziyagha kelmeydi. Árkim óz biyiginde, ózine  berilgen dýniyeni ghana jazady. Sondyqtan búl jerde anau myqty, mynau  әlsiz deuge kelmeydi.
 12. Múqaghaly atamyz aq qayynmen almasyp ómir sýrgisi kelse, siz kimmen almasyp ómir sýrginiz keledi, keybir kezderi?
 Aqberen Elgezek:Men keyde kóbelek bolghym keledi.  Qalaghan gýlime qonyp jýrsem dep oilap qoyam key kezde. Biraq onyng bәri qiyal ghoy...
 13. Aqyn qyzgha ghashyq bolyp kórdiniz be?
 Joq.
 14. Jigit bolsa da  jigitten dos taba almay, «qyz da bolsang men saghan múng shaghamyn» dep   Múqaghaly aghamyz aitqan ghoy, sizding múng shaghatyn dos qyzdarynyz bar ma?  Qyzdar qanshalyqty dos bola alady?
 Aqberen Elgezek:Shynymdy aitsam, onday qyz әli kezdesken joq. Dospyz dep jýrgen qyzdardyng kóbisi keyin basqa arnagha týsip ketedi...
 15. Prinsipshilsiz be?
 Aqberen Elgezek:IYә, sondaymyn dep aita alamyn.
 16. Aqyndardyng oiynsha, til mәselesin qalay sheshuge bolady? 
 Ol memleketting búljymaytyn sayasy ústanymyna ainalmay, sharua sheshilmeydi.  Bizde til turaly bәri aitady, al eshtene istelinbeydi. Jyl sayyn qazaq  tilin damytugha birshama qarajat bólinedi, odan eshqanday nәtiyje kórip  otyrghan joqpyz. Jalpy, til mәselesi birtindep sheshilip keledi. Búrynghy  uaqytty aitpaghanda, biz toqsanynshy jyldardyng ayaghynda oqugha týskende,  Almatynyng kóshesinde oryssha shýldirlep jýrgender kóp bolatyn. Allagha  shýkir, býgingi tanda, qalada qazaqsha sóileytinderding sany әjeptәuir  ósti. Dýkenderde, әrtýrli qoghamdyq oryndarda qyzmet etetinderding barlyghy  derlik qazaqsha súrasan, qazaqsha jauap beredi. 
 17. Latyn grafikasyna ótken qazaq tilin  elestete alasyz ba? Búghan aitar uәjiniz bar ma? 
 A.E..Jalpy, men  oghan qarsy emespin. Búl bizding tildi aqparattyq zamandaghy kompiuterlik  órkeniyetke kirgizuge zor әser eter edi. Mәselen, latyn әlipbiyine kósher  aldynda, biz  qazaqtyng bay әdebi, ghylymy jәne basqa da múralarymyzdy sol  әlipbiyge múqiyat kóshirip, saqtap qaluymyz kerek. Sonda ghana biz  barymyzdy joghaltpay, qazaq әripterine jana ómir sýruine jaghday jasar  edik.
 18. Elimizding  tәuelsizdigine  20 jyl ayasynda halqynyzgha siz ne syilaysyz? Esep beru  keshin ótkizetin uaqyt tayap qaldy dep oilamaysyz ba?
 A.E..  Tәuelsizdikting 20 jyldyghyna ne syilay alady deysiz meni? Mýmkin bir óleng  tuyp qalar. Jalpy, men tapsyryspen jazbaymyn da, nauqanshyl aqyn  emespin. Men kesh ótkizu degen dýniyege ózim onsha qyzygha bermeymin. Elding  aldyna shyghyp alyp, óleng oqugha da asa qúshtar emespin. Eger keshti  ótkizuding jana, qyzyqty formasy tabylsa, kóre jatarmyz.  
 19. Aqynnyng bastyq bolghany qalay? Ne týrtki boldy?
 Eshtene de týrtki bolghan joq. Júmysqa shaqyrdy, bardym. Aqyngha basshy  bolugha bolmaydy degen erejeni esh jerden oqymaghan ekem osy kýnge deyin.  Biz de qarapayym nanyn tauyp, suyn iship otyrghan pendemiz. Mynau aqyn  eken dep eshkim meni asyramaydy ghoy!
 20. Júmystarynyzda ne janalyq?
 Bәri birqalypty. Josparly týrde júmys istep jatyrmyz.
21. Súhbatynyzgha rahmet!
Fariza BAYELI
http://mtdi.kz/kz/sybat/madeniet-okilderi/504
 
                                                                                                 