Қазақстанда азық-түлік бағасы қымбаттап жатыр. Кейбір тауар түрлері тіпті, 32%-ға артқан. Осы орайда Ұлттық экономика министрлігі жоғары бағамен қалай күресетінін айтты, деп хабарлайды LS сайты.

Ведомствоның мәліметінше, қыркүйек айында Қазақстанда жылдық инфляция 8,9%-ды (жыл басынан бері 6,2%) құраған. Оның ішінде ақылы қызметтер 6,8%-ға (жыл басынан бері 5,1%), азық-түліктік емес тауарлар – 7,5%-ға (жыл басынан бері 5,7%), азық-түлік тауарлары – 11,5%-ға (жыл басынан бері 7,5%) қымбаттаған.

Көбінесе қант (32,1%), тағамдық майлар (31,6%), көкөністер (25,8%), жалға берілетін үйлер (18,6%), темекі өнімдері (15,9%), бензин (14,5%), автомобильдер (10,6%), пошта қызметтері (11,8%) және тұрғын үй-жайларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу (9,9%) қымбаттайды екен.

Ұлттық экономика министрлігінің мәліметінше, қазіргі инфляция өзгеше. Ведомство сонымен қатар бұған жаһандық пандемияның, оның ішінде логистика саласындағы олқылықтар мен сұраныстың әсер еткенін атап өтті.

Министрлік осыған қарамастан, 2022-2024 жылдары азық-түлік инфляциясын 5-7%-ға дейін, азық-түліктік емес тауарлар инфляциясын 5%-ға дейін, ақылы қызметтерге тарифтерді 4%-ға дейін төмендетуді жоспарлап отыр.

Ол үшін «2021-2024 жылдарға арналған инфляцияға қарсы шаралар кешені» қабылданған. Оған биылғы жылы жедел және 2024 жылға дейінгі орта мерзімді деген екі бағыттағы 64 шара кіреді екен.

Қазіргі уақытта 39 жедел шара жүзеге асырылуда, оның ішінде азық-түлік тауары бағасының өсуін тежеу бойынша 28, азық-түлік емес тауарларға 11. Атап айтқанда, тауар ұсынысын кеңейту, бағаны реттеу және монополияға қарсы әсер ету, сондай-ақ бағалар мен сауда процестерін үйлестіру бойынша бақылауды талдамалық және институционалдық күшейту. Форвардтық келісімшарттар мен айналым схемасы шеңберінде әлеуметтік маңызы бар өнімдердің түрін сатып алуды ұйымдастыру және өндірушілердің қажеттілігін анықтау көзделген. Сондай-ақ, сауда процестерін скринингтен өткізу және цифрландыру, тамақ өнеркәсібінің өндірістік әлеуетін бақылау мен талдау, бағаны бақылауды күшейту және сауда белгілерінің негізділігін күшейту, баға келісімі белгілерін анықтау және саудаға қол жеткізуді шектеу жоспарлануда.

Орта мерзімді аралықта 28 шара іске асырылады. Оның ішінде 11-і азық-түлік, сегізі азық-түліктік емес тауарлар, үш жүйелік шара және қаржы нарығының ақша-несие саясаты мен реттеудің үш шарасы. Олар тұрақтандыру қорларының жүктемесін қамтамасыз етіп, ішкі нарықты отандық тауарлармен қамтамасыз етеді, сондай-ақ өнімді тұтынудағы импорт үлесін азайтады. Бұдан басқа, бағаны әкімшілік реттеу, инфляцияға қарсы ақша-несие саясаты мен халықтың әлеуметтік осал топтарын атаулы қолдауға көшу күтілуде.

Сонымен қатар, сауда және интеграция министрлігі бағаны реттеу үшін Қазақстанда 237,5 млрд теңгеге 24 көтерме-тарату орталықтар (КТО) желісі салынатынын хабарлады. Әр нақты КТО мазмұны мен орнын таңдау географиялық ерекшеліктерге, өндіріс пен тұтыну орталықтарына жақын екеніне, сондай -ақ аймақтың ерекшелігіне негізделетін болады.

Биыл шілде айында жеті КТО бойынша мемлекеттік-жекеменшік әріптестік шартына қол қойылды. 2022 жылдан бастап бес орталық салу және екеуін жаңғырту жоспарлануда. Оның ішінде төрт сақтау орталығы Павлодар облысының Мичурино кенті мен Ақсу қаласында, Қапшағай мен Шу қаласында, үш тарату орталығы Нұр-Сұлтан, Шымкент және Алматы қаласында бар.

Қол қойылған МЖӘ аясында жобалық-сметалық құжаттама әзірленіп жатса, қалған 17 КТО бойынша 2021 жыл ішінде әлеуетті жеке серіктестің өтінімдері күтілуде.

Болжам бойынша, бұл желі 2,1 миллион тоннадан астам тауарды қабылдауға, сақтауға және қайта ауыстырып жіберуге мүмкіндік береді. Оның ішінде жемістер мен көкөністер – 625 мың тонна, ет, балық, тауық еті – 300 мың тонна, азық-түлік тауарлары – 700 мың тонна және басқалары – 520 мың тонна.

КТО тізімдемесінде 20 мыңнан астам өнім атауы көрсетілген.

Сонымен қатар, сауда және интеграция вице-министрі Ержан Қазақбаев жобаны іске асыру нәтижесінде ауыл шаруашылығы өндірушілерінің шығыны 14 жылда 18 млрд теңгеге түсетінін атап өтті. Экономикалық тиімділік 1,5 трлн теңгені, оның ішінде I кезеңде – 800 млрд теңгені құрайды. Шамамен 1,5 мың тікелей жұмыс орны құрылып, 152 млрд теңге инвестиция тартылатын болады.

Сонымен қатар, сауда және интеграция вице-министрі Ержан Қазақбаев жобаны іске асыру нәтижесінде ауыл шаруашылығы өндірушілерінің шығындары 14 жылда 18 млрд теңгеге түсетінін атап өтті. Экономикалық тиімділік 1,5 трлн теңгені құрайды. Оның ішінде I кезеңде-800 млрд теңге. Шамамен 1,5 мың тікелей жұмыс орны құрылып, 152 млрд теңге инвестиция тартылатын болады.

I кезеңнің нәтижесінде салық инвестицияларының ағыны 350 млрд теңгеге өсіп, оның ішінде 128 млрд теңге көлеңкеден шығарылады. Бүкіл жобаның қорытындысы бойынша 14 жыл ішінде бұл көрсеткіш 600 млрд теңгеге өседі – бұл НТС орташа жылдық айналымы, оның ішінде 220 млрд теңге көлеңкеден шығарылады.

Әлеуметтік маңызы бар тауарларға үстеме баға 5%-ға дейін төмендейді, бұл 16 млрд теңгеден асады.

«Сауда саласында жаңа жұмыс орындарының ашылуы, КТО дамуы – өркениетті сауда нүктелерінің құрылуын ынталандырады. 180 мың метрден астам сауда алаңы ашылады деп күтілуде, онда 9 мыңнан астам адам жұмыспен қамтылады. Салық пен жалақының жиынтық макроэкономикалық әсері 14 жыл ішінде 330 млрд теңгеден асады», – деп атап өтті Қазанбаев.

Оның айтуынша, мұның барлығы 1,5 трлн теңгеге әсер етеді, өйткені ұлттық тауар өткізу жүйесі өндірушілердің өткізу нарығына, ал тұтынушылардың «алаңнан сөреге дейін» қағидаты бойынша сапалы өнімге еркін қол жеткізуіне жағдай жасайды.

Abai.kz