Көп күттірген Бүкіл Қытайлық Компартия 18 кезекті Құрылтайы да ашылды. Соған байланысты  бізде өз пікірімізді білдіріп, елдің аужайын байқауды жөн көрдік.

Ху Жинтао (Орысша: Ху Цзиньтао, Қытай: 胡锦涛).

Қытайдың билікті өткізіп беру түзілісі:

2268 партия уәкілі қатысқан  Қытай Коммунистік Партиясының 18 кезекті құрылтайында,  70 жастағы  Ху мырза  орнын  59 жастағы  Ши Жинпиң (Си Цзиньпин, 习近平)  мырзаға берді.  Осылайша 5-інші  ұрпақ өкілі қытай басшылығына келді.  Бұл жерде тағы бір айта кетерлігі бұл Қытай Коммунистік Партиясының 18 кезекті құрылтайы екендігі. Ши Жинпиң мырза осы жолы 9-ыншы реткі Партия басшысы болып сайланды. Енді көп ұзамай, келесі жылы болатын  Бүкіл Қытайлық Халық Құрылтайы кезінде Мемлекет төрағасы атанады деген сөз.  Бұдан бұрын  Мау Зыдұң, Дың Шиаопиң, Жиаң Зымин, Ху Жинтао мырзалар бастаған 4 ұрпақ Қытай билігіне болғанын  білеміз.

Қытайдың билікті өткізіп беру түзілісі:

Ху мырза 2002 жылдан бастап Қытай Компартиясының бас хатшысы,

2003 жылы Науырздың 15-нен бастап ҚХР төрағасы,

2004 жылдан бастап Қытай Компартиясы әскери істер көмитетінің төрағасы,

2005 жылдан бастап ҚХР Әскери Істер Комитетінің Төрағасы,

1992 жылдан бастап ҚХР Компартиясы  Орталық Комитеті саяси бюросының тұрақты мүшесі болып жұмыс істеді.

Көп күттірген Бүкіл Қытайлық Компартия 18 кезекті Құрылтайы да ашылды. Соған байланысты  бізде өз пікірімізді білдіріп, елдің аужайын байқауды жөн көрдік.

Ху Жинтао (Орысша: Ху Цзиньтао, Қытай: 胡锦涛).

Қытайдың билікті өткізіп беру түзілісі:

2268 партия уәкілі қатысқан  Қытай Коммунистік Партиясының 18 кезекті құрылтайында,  70 жастағы  Ху мырза  орнын  59 жастағы  Ши Жинпиң (Си Цзиньпин, 习近平)  мырзаға берді.  Осылайша 5-інші  ұрпақ өкілі қытай басшылығына келді.  Бұл жерде тағы бір айта кетерлігі бұл Қытай Коммунистік Партиясының 18 кезекті құрылтайы екендігі. Ши Жинпиң мырза осы жолы 9-ыншы реткі Партия басшысы болып сайланды. Енді көп ұзамай, келесі жылы болатын  Бүкіл Қытайлық Халық Құрылтайы кезінде Мемлекет төрағасы атанады деген сөз.  Бұдан бұрын  Мау Зыдұң, Дың Шиаопиң, Жиаң Зымин, Ху Жинтао мырзалар бастаған 4 ұрпақ Қытай билігіне болғанын  білеміз.

Қытайдың билікті өткізіп беру түзілісі:

Ху мырза 2002 жылдан бастап Қытай Компартиясының бас хатшысы,

2003 жылы Науырздың 15-нен бастап ҚХР төрағасы,

2004 жылдан бастап Қытай Компартиясы әскери істер көмитетінің төрағасы,

2005 жылдан бастап ҚХР Әскери Істер Комитетінің Төрағасы,

1992 жылдан бастап ҚХР Компартиясы  Орталық Комитеті саяси бюросының тұрақты мүшесі болып жұмыс істеді.

Мұнда әр қызыметті 9-10 жыл мерзімінде атқаратынын көруге болады.  Алдымен партияның, сосын мемлекеттің билігін беретін сатылы байланыс. Ендеше келесі Ши Жинпиң мырза да дәл осылай билікке ие болып, дәл осылай билікті өткізіп береді деген сөз.  Тағы бір айта кетерлігі келесі мұрагер кем дегенде 5 жыл бұрын белгіленіп, тәрбиеленеді және сыннан өтеді.

Сонымен, Ху Жинтао жолдас Қытайға не берді?

Ху мырза Шин Хуа(Цинь Хуа) университетінен Су Істері Инженері мамандығын алған. Кейін батыс  өлкелерде, атап айтқанда Гансуде, Тибетте маңызды қызметтерде болды. Тибетте жұмыс істеп жүргенде қытайға қарсы күреске жиі баратын тибеттіктермен аяусыз күресті. Міне осы кезде Қытай Компартиясының көзіне түскен жас Ху мырза бірден орталық комитетке шақырылып,  биліктің баспалдағымен өрлеуге мүмкіндік алды.

Ұстазы Жиаң Зымин(1993-2003жж ҚХР төрағасы болды) жолдавс ілгерінді-кейінді сыннан өткізе отырып билікті қолына ұстатты.  Жалпы 10 жыл шамасында басшылық жүргізген Ху мырза қытай үшін не істеп бере алды?

Бірінші, Ху Жинтао мырза ұстазы Жиаң Зымын көрсеткен бағыттан ауытқымай жұмыс істеді.  Жиаң Зымын қалыптастырған саяси және экономикалық бағытты дамытты. 2002-2009 жылдарға дейін Қытай экономикасының дамуы жойқын жылдамдықта болғаны бәрімізге белгілі. Бұның себебін қытайдың шетел инвестірлерін көптеп тарту мен қатар оларға қарата қытай үкіметінің жасаған жеңілдіктерін де айтуға болады. Тағы бір айта кетерлік мықты саясаты: жергілікті жағдайға сай, топтасқан өндіріс ошағын ашуы мен салықты жеңілдету, мемлекеттік қолдау саясаты. Міне осылайша ырықты экономика оңтүстік қытайды орнынан тұрғызып, әр ауыл- қыстаққа дейін, тіпті әр жеке отбасына дейін завод, цех ашуға мүмкіндік берді. Бұл тура Жиаң Зымин мырзаның бастаған жұмысы болатын.

Екінші, қытай іші саяси  тұрақты болды. Жалпы ҚХР төрағасы саяси жақта шешімді ҚХР орталық комитетінің 9  тұрақты мүшесімен келісе отырып қабылдайтынын айта кеткен жөн. Атап айтқанда немістер мен түріктердің  қолданып отырған Парламенттік басқару түзіміне ұқсап қалатын қытайлық басқару әдісі жеке адамдардың баса билік айтуын шектейді.  Сол үшінде қытай саяси тұрғыдан тұрақты болды.

Үшінші, Ху Жинтаоның кезінде қытайда ірі байлар көбейді. Бұған мысал ретінде қытай премер-министірі Вен Жиабау мырзаның 2,7 миллиард АҚШ доллары бар екендігі туралы ақпараттың қытай қоғамын дүрліктіріп жібергенін мысал етуге болады. Тағы бір дәйек  Мао идеясын үгіттеп, жемқорлыққа қарсы жемісті жұмыс істеген Бо Шилай(орталыққа төте қарасты, 32 миллион халқы бар Чұң Чиң қаласының әкімі) мырзаның қызыметтен аластатылуын да айтып өткен жөн. Қытай қоғамында үлкен дау тудырған бұл мәселе әлі де шиеленісті жағдайда. Оның үстіне шет елдегі 35 миллионнан астам қытай диаспорасы түрлі ақпарат құралдары арқылы бұндай келеңсіздіктерді ашық жария етуде. Ал үкімет қанша цензураға барсада шет елді аңсаған қытайларды ауыздықтау қыйын болып тұр.

Төртініші, әсіре қытайшылдық  немесе қытайдан басқа ұлттарға түскен қысым тілге тиек етсек қателеспейміз. Соңғы 5 жылда қытайдағы барлық білім саласы өытай тіліне өтті. Осылайша 5 автономиялы провинцияның ұлттық мектептері де жабылып, қытай мектептерімен біріктірілді және ресми қытай тілінде сабақ беруге көшті. Міне бұл қытайландыру саясатының тағы бір өреге көтерілгені деп айтуға болады.  Тіпті осы провинциялардың аудан-аймақтарын оңтүстік қытайдың әр провинциясында «Сүйемелге беру» деген атпен бірілестіре отырып жұмыс істегенін айтсақ та жеткілікті. Мысалы Гуаң Доң провинциясы Баркөл ауданын, Жиаңсу провинциясы Мұңғұлкүре ауданын сүйемелдеуге алды. Ал олар іс жүзінде жас мамндарын осы райондарға жұмысқа орналастырып ғана қоймай, әр ауылға  20-30 отбасына дейін көшіріп әкеліп қоныстандырды, тіпті сол көшіп келген қытай отбасыларын жергілікті  әкімшілік үй-жаймен қамдап, отын-суына дейін тасып беріп отыр. Міне, бұл саясат қазір Қазақстанның шекарасына дейін жетті.

Бесінші, соңғы 2 жылда қытай экономикасының аяғына қан түсті. Осы 2012 жылдың басының өзінде қытайдың оңтүстік аймақтарында 10 мыңдаған компания жұмысын тоқтатты. Азық-түлік бағасы қымбаттап, халық наразылығы асқынды. Оған жемқорлықтың асқынуын қосыңыз.

Алтыншы,  қытай рухының асын ақша мен биліктен іздей бастауы келесі басшыға үлкен салмақ болмақ. Атеистік тәрбиені негіз еткен қытайлықтар көптеген рухани құндылықтарынан айырылуда. Әсіресе тамақ тауып жеудің қамындағы қытайлар енді обал-сауапты қайырып қоятын түрі бар.  Оның үстіне «Жоспарлы туыттың» жалғыз балалары басқаларды адам санамауы да мүмкін. Оны қазақ еліндегі қытай кәсіпкерлерінен де көріп жүрміз. Тіпті кей қытайлар қытайда қатыгездіктің өршігенін,  өміу сүрудің қыйындап кеткенін айтып 10-20 мың АҚШ доллары болсада Қазақстан азаматын сатып алғысы келгенін айтып жүр.

Қысқасы, Қытай Коммунистік Партиясының  жаңа басшысының сайлануы жаңа реформаның басталғанынан дерек береді. Бұл сөзді құрылтай кезінде Төраға Ху Жинтао мырза да айтты. Кезекті реформаның тартысты да дауылы қатты болатын белгілі. Десе де  бір анық нәрсе - елдің билік саласы мен идеалогия саласында жаңа текетірестер пайда болатындығы. Байлық пен биліктің дәмін татқандар түрлі жолдармен күреседі деген сөз. Оған шет елдегі қытай диаспорасының әсерін тағы қосыңыз.

Қытай Коммунистік Партиясының  жаңа басшысына табыс тілейміз. Ал, қазақтарға  «Сақтансаң сақтаймын» деген Алла тағаланың уәдесін естеріңізге алыңыздар деп кеңес береміз. Алла бәрімізге жақсылық берсін.

«Abai.kz»