Чех жұрты мына жаһандану заманында, Еуропа халқы арасында шекара жойылғанда бізді чех қылып тұрған чех тілі деп біледі. Елде қызметтің бәрі чех тілінде жүреді, шетелдіктерге арналған полиция бөлімшесінде "мұнда тек чех тілінде қызмет көрсетіледі" деп жазылған тақтайша тұрады. Шетелдіктерге арналған полиция бөлімшесіне, Чехияға енді келгенімде осы бөлімшеге чех тілін білетін қазақ танысымды апарған едім. Полицияда сенің Чехияға кеше көшіп келгеніңе мән бермейді де. Чехша сөйлейді. Ағылшынша сөйлесең қызмет көрсеткісі келмей, чехша жауап береді.

Үш жылдан кейін осы полиция бөлімшесіне барып, Қазақстаннан келетін қонақтарыма визаға шақырту жасатпақ болғанымда, сондағы бір полицей:

–  Үш жыл тұрып жатырсыз, қалай чехша білмейсіз? - деп қабақ шытқаны әлі есте.

Кейін чех танысымның бірінен:

– Неге чех органдары шетелдіктерге чех тілінде сөйлеуді талап етеді?- деп сұрағанымда,

– Бізді чех етіп тұрған тіліміз бен Skoda көлігі еді, Skoda немістердің қолына кетті, енді бізді ұлт ретінде сақтап тұрған тілден басқа неміз қалды?- деп күлген.

Бұған қоса, тұрақты тұруға рұқсат (ПМЖ) алу үшін чех тілін A2 деңгейінде білу шарт. ПМЖ алуға чех тілінен бірінші тест тапсыру шығыны мемлекет есебінен. Бірінші тестен A2 деңгейін ала алмасаңыз 2-3 рет тапсыру ақылы.

Тағы бір тіл сақтауға деген ең үлкен жобасы - грант. Чех тілін білген кез келген шетелдік Чехияда грантта оқи алады. Чех тілін меңгерген шетелдік грантқа конкурсқа түсерде Чехия азаматтарымен тең құқыққа ие. Міне, 11 миллионға жетер жетпес чех халқының жаны чех тілінде. Жанын қорғау үшін кейде күшке де салады. Себебі чех халқы жанының (тілінің) жабырқағанын қаламайды.

Руслан Меделбек

Abai.kz