ەلىمىزدەگى ەميگراتسيا تاسقىنىندا سولتۇستىك قازاقستان، پاۆلودار، شىعىس قازاقستان وبلىستارىنىڭ ۇلەسى باسىم. ۇلتتىق جاعىنان قاراساق، كوشىپ كەتۋشىلەر نەگىزىنەن ورىستار، ۋكرايندار جانە نەمىستەر. ەميگراتسيانىڭ قازاقستان ءۇشىن ءارى تەرىس، ءارى پايدالى جاعى بار. تەرىس جاعى – كوشىپ كەتۋشىلەردىڭ تەڭ جارتىسى جوعارى جانە ورتا ءبىلىمدى ماماندار. مۇنى دەموگرافيا تىلىندە اقىل-ويدىڭ جىلىستاۋى دەپ اتايدى. ءتيىمدى جاعى – قازاقستاندا قازاقتاردىڭ ۇلەس سالماعى ارتا تۇسەدى. انىقتالماعان دەرەكتەرگە قاراعاندا ەلىمىزدەگى قازاقتاردىڭ ۇلەس سالماعى قازىر 72-73 پايىزعا جەتكەن.
ميگراتسيالىق سالدو (كوشىپ كەتۋشىلەر مەن كوشىپ كەلۋشىلەر سانىنىڭ ايىرماشىلىعى) مينۋس 29 مىڭ ادام بولسا، ول حالىقتىڭ تابيعي وسىمىنەن (238 230) سەگىز ەسە كەم. ياعني بۇل ەلىمىز ءۇشىن بالەندەي قاۋىپتى ەمەس. كەلىمسەك دياسپورالار وكىلدەرىنىڭ وزدەرىنىڭ تاريحي وتاندارىنا كوشۋى بولسا ول تابيعي ۇدەرىس.

قاۋىپتىسى –الداعى كەزەڭ. «ستراتەگيا» قوعامدىق قورىنىڭ 2019 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا جۇرگىزگەن زەرتتەۋلەرىنە قاراعاندا قازاقستان حالقىنىڭ تورتتەن ءۇش بولىگى ەلدەن كوشىپ كەتكىسى كەلەدى ەكەن. ونىڭ ىشىندە ورىستاردىڭ 52 پايىزى، قازاقتاردىڭ 31 پايىزى سونداي پيعىلدا. اسىرەسە، 25 پەن 34 جاستىڭ اراسىنداعىلار. مەنى الاڭداتاتىنى دا سول جاستار. زيالى قاۋىم ورتاسىندا جۇرگەن سوڭ كەزدەسكەندە بالا-شاعانىڭ جايىن سۇرايمىز. سوندا ەستيتىنىمىز: «بالام كانادادا»، «قىزىم انگليادا»، «نەمەرەمىز گەرمانيادا»، «وقۋىن ءبىتىرىپ سوندا قالدى» دەگەن ءتارىزدى جاڭالىقتار. «نە سەبەپتى؟» دەسەڭ شەتىنەن قازاقستاندا جوعارى جالاقىسى بار لايىقتى جۇمىسقا تۇرۋ، مانساپتىق ءوسۋ مۇمكىندىگىنىڭ شەكتەۋلى ەكەندىگىن العا تارتادى. شەتەلدەگى قازاق جاستارىمەن كەزدەسكەندە ولار «رەجيم وزگەرمەي ەلگە قايتۋ جوسپارى» جوق ەكەندىگىن جايىپ سالادى. ياعني بۇدان ەميگراتسيالىق ۇدەرىس ەلىمىزدەگى رەجيم مەن رەجيم ساياساتىنا تىكەلەي بايلانىستى ەكەنى بايقالادى. ارينە، ءبىز قازاق جاستارىنىڭ قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك دامۋىنا ۇلەس قوسقانىن قالايمىز. الايدا ول ساياسي وزگەرىستەرگە عانا تاۋەلدى بولىپ تۇرعانى وكىنىشتى.

مارات ءبايدىلداۇلىنىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz