الماتى قالاسى بويىنشا قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتىندە  قازاق حالقىنىڭ  دانىشپان اقىنى عۇلاما ابايدىڭ 175 جىلدىعىنا ارنالعان ادەبي سازدى كەش بولىپ ءوتتى. اباي قۇنانبايۇلىنا ارنالعان كەشتى اشقان دەپارتامەنت باستىعىنىڭ ورىنباسارى ادىلەت پولكوۆنيگى ازامات ىزتىلەۋوۆ قازاق ادەبيەتىنىڭ شوقتىعى بيىك ءىرى تۇلعاسى ابايدىڭ تەڭىزدەي تەرەڭ پوەزيا ارقىلى حالقىنا قالدىرعان وسيەتىنەن ىشكى ىستەر ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ دە الار ءتالىمى مول ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

اتالعان جيىننىڭ قۇرمەتتى قوناعى اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكا ۋنيۆەرسيتەتىندەگى «حاكىم اباي» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ج.شويىنبەت دەپارتامەنت قىزمەتكەرلەرىنە اباي ومىرىنەن جانە شىعارماشىلىعىنان مول ماعلۇمات بەردى. جابال الشىنبەكۇلى ءوز سوزىندە ەلىمىزدەگى ابايتانۋشىلاردىڭ ەڭبەگىنە توقتالا كەلىپ، ءوزى ەڭبەك ەتەتىن ورتالىقتىڭ اتقارىپ جاتقان جۇمىسى جايلى دا كەڭىنەن  اڭگىمەلەدى.

«ءبىزدىڭ اباي اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتەگى «ابايتانۋ» ورتالىعى رەسپۋبليكامىزداعى تۇڭعىش ورتالىق. ورتالىق 2008 جىلى اشىلسا، 2010 جىلدان باستاپ پەداگوگيكانىڭ بارلىق سالاسى بويىنشا وقيتىن بولاشاق ۇستازدارعا ابايتانۋ ءپانى وتەدى. 2013 جىلدان باستاپ مەكتەپتەردە تاڭداۋلى ءپان رەتىندە ابايتانۋ ءپانى ەنگىزىلدى. مۇنداعى ماقساتتى اشىپ ايتاتىن بولساق، سىزدەر بالاباقشادان باستاپ مەكتەپ بىتىرگەنشە، جوعارعى وقۋ ورنىندا دا اقىن ابايدى وقىدىڭىزدار. ءار ولەڭىنىڭ مازمۇنى فيلوسوفيالىق ويعا قۇرىلعان اقىننىڭ ولەڭدەرىن ءبىز جاقسى بىلەمىز. ءبىزدىڭ بىلەتىنىمىز اقىن اباي، ال قازىر ءبىز حاكىم ابايدى وقىتىپ جاتىرمىز. اباي ايتادى، دۇنيەدە عالىم كوپ، ەگەر حاكىم بولماسا دۇنيەنىڭ استان-كەستەڭى شىعار ەدى دەپ. عالىم جاقسىلىققا دا، جاماندىققا دا جۇمىس ىستەي بەرەدى، ال حاكىم تەك جاقسىلىققا جۇمىس ىستەيدى. كەزىندە ءبىزدىڭ ەلىمىزگە ريم پاپاسى كەلگەندە اباي تۋرالى قازاقشا ايتتى. ارينە، بۇل ۇزاق ۋاقىت دايىندالۋدىڭ، ۇيرەنۋدىڭ  ناتيجەسى شىعار. قىتاي دا قازىر ابايدى اۋدارتىپ جاتىر. قىسقاسىن ايتقاندا ءبىزدىڭ ورتالىققا جاپونيادان دا، ۆەتنامنان دا عالىمدار كەلىپ، ابايدى زەرتتەۋمەن اينالىسۋدا.

ياعني، ابايعا الەم قىزىعىپ وتىر. نەگە، ويتكەنى ادامزات بالاسى ماتەريالدىق قۇندىلىق جاعىنان ورگە شاپسا، رۋحاني جاعىنان تومەندەپ بارا جاتقانى جاسىرىن ەمەس.ابايدىڭ«ەگەر ادام بالاسى ءتان قۇمارلىعىن جان قۇمارلىعىنا جەڭدىرمەسە ادام بالاسى حايۋاننان دا تومەن بولادى» دەگەن سوزىنە جاندى مىسالدار كەلتىرە وتىرىپ، جابال الشىنبەكۇلى قازىرگى ادامزات بالاسىنا جات قۇبىلىستارعا توقتالدى. بەلگىلى ابايتانۋشى ج.شويىنبەت سونداي-اق ابايدىڭ جەتiنشi قارا سوزiندەگى"دۇنيەنiڭ كورiنگەن ءhام كورiنبەگەن سىرىن تۇگەل تۇگەلدەپ، ەڭ بولماسا دەنەلەپ بiلمەسە، ادامدىقتىڭ ورنى بولمايدى. ونى بiلمەگەنسوڭ، ولجانادامجانىبولماي، حايۋانجانىبولادى. ازەلدەقۇدايتاعالاادامنىڭجانىنحايۋاننىڭجانىنانiرiقىلىپجاراتقان، سولاسەرiنكورسەتiپجاراتقانى" دەگەن ءسوزدىڭ مازمۇنىن اشىپ، جەكە قۇرامدى ادال قىزمەت اتقارۋعا ناسيحاتتادى.

ولمەيتۇعىن ارتىنا ءسوز قالدىرعان ۇلى ابايعا ارنالعان كەش بارىسىندا اتالعان دەپارتامەنتتىڭ قىزمەتكەرى زاكيرا كوكەنوۆانىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن اباي اتىنداعى قازاق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى اباي ولەڭدەرىن وقىپ، عۇلامانىڭ ءومىر جولىمەن تانىستىردى. كەش سوڭىندا الماتى قالاسى بويىنشا قاج دەپارتامەنتى باستىعىنىڭ ورىنباسارى ادىلەت پودپولكوۆنيگى ەرلان ۇزاقوۆ «ابايتانۋ» ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى جابال شويىنبەت مىرزاعا اسەرلى اڭگىمەسى ءۇشىن العىس ءبىلدىردى.

گۇلنار ماعزۇموۆا

Abai.kz