ومار حايام: «عۇمىرىم ءوتتى، بۇزىپ تيىم سالعاندى»
(رۋباياتتار)
كارىلىگىم مەنىڭ تولى كۇناعا،
ماعان كەشىرىم جوق! وسى مەنى اياپ كەرەك پە؟!
مەن ەسۋاسپىن، قۇدايدىڭ ءتىلىن الماعان،
عۇمىرىم ءوتتى، بۇزىپ تيىم سالعاندى.
******
جاراتقان يەم، قايعىدان مەن قاجىدىم،
تۇك شىقپايتىن جۇبانىشقا تولى ۇمىتتەن.
جاراتۋشى بولساڭ، سىيلاشى ماعان باسقا ءومىر،
مۇمكىن ول جاقسىراق شىعار مىنادان.
******
ءبىز قۋىرشاقپىز، تاعدىرىمىز ونىڭ قولىندا،
بۇل ءسوزىمنىڭ راستىعىندا كۇمان بار ما؟!
ءبىراز اۋناتىپ، ويناتىپ، وتكەن سوڭ اركىم مەرزىمى،
ساندىعىنىڭ تۇبىنە تىعادى دا تاستايدى.
ىشىمدەگى سىرىمدى ايتتىم ساعان جاسىرىپ:
ادامنىڭ قايعىسىنا ميى ونىڭ جەتپەيدى،
قۇداي ءبارىمىزدى قاسىرەت بالشىقتان يلەپ جاساعان :
ءبىر تۇنەكتەن شىعىپ، ەكىنشى تۇنەكتە جوعالسىن دەپ!
******
كۇناسىز كەلىپ – كۇناعا باتىپ جۇرەمىز،
كۇلىپ كەلىپ – قايعى جەپ ءومىر كەشەمىز.
كۇيدىرىپ جۇرەك، كوزدەن جاستى توگەمىز،
كۇلدە اۋناپ، ءومىردى بوسقا جاعامىز.
******
ماحاببات تا، جاۋىزدىق تا -
ادامعا تۋا بىتكەن، ءبىرى قالماي.
جاقسى دا، جامان دا بولارسىڭ،
جاراتسا قۇداي سولاي ادامدى.
******
ايتار ءسوزىم: قۇداي ءوزى بەرىپ، ءوزى الادى،
نەگە سولاي، قۇپيا بولىپ قالادى.
ءدام – تۇزىمدى، ىشكەنىمدى كوزبەن ولشەپ،
تۇبىندە تولتىرىپ قۇيماي تىنادى.
******
بۇل دۇنيە شىر- شىر ۇشقان كوپ تورعاي،
الىستان ەستىلەدى ايقايلاعان جانايقاي.
بۇل دۇنيەنىڭ ەسىگى جوق – دوڭگەلەك تور،
قامالىپ مەن دە وتىرمىن ءبىر تورعاي.
******
جۇرەگىم مەنىڭ، ىزدەمە بوسقا سەن - ىزگىلىك،
وتىرىك كۇشتى، ىزدەمە بوسقا سەن - شىندىق،
جالعانعا قارسى ەشكىمدە ەم تاپقان جوق.
دۇرىسى كونگەن، ىزدەمە بوسقا ءدارى جوق.
******
مولاعا سۇيەگىمدى مەنىڭ كومىڭدەر،
قۇتقارماس ەندى ءسوز بەن ەشكىم كوز جاسى،
سال كۇتىڭدەر توپىراق بولىپ كەتكەنشە،
سودان كەيىن قۇمىرا جاساپ قويىڭدار.
******
جۇز جىل كۇل بولىپ، وتتا بىقسىيىن،
قورىقپايمىن تۇسىمە كىرگەن توزاقتان.
قورقامىن مەن قايىرىمى جوقتاردان،
ولگەن ارتىق ولارمەن دۇنيە سۇرگەنشە.
******
ەستىمەن تۇسسەم جۇماققا،
توزاقتا كۇنىمدى كورىپ كەتەرمىن،
قۇدايىم ساقتا قايعىدان،
اقىماقپەن تۇسىرمە جۇماققا.
******
بەسىكتە – ءسابي، تابىتتا – سۇيەك،
بىلە بىلسەڭ: تاعدىر مىنە وسىنداي.
تۇبىندە قالدىرماي جۇت، سۇراما سەن:
قوجاسى قۇلىنا قۇپياسىن اشپايدى.
******
ادامعا جاقىن ءجۇر، ءجايلى بول!
جارالا ما اقىلىڭمەن سەن ونى،
سەندە باتىل بول! تاعدىرىڭمەن ارپالىس.
سەرتىڭدى بەر، جابىرلە مە ادامدى!
******
جاقسىلارمەن جاقىن ءجۇر – ءسوزىڭدى ءبىل،
جامانداردان اۋلاق ۇستا – ءجونىڭدى ءبىل،
ارامزا ەمىن بەرسە – توگىپ تاستا،
ادال ۋ قۇيسا – توكپەي ۇرتتا.
******
قۇدايىم - اۋ، ايەلگە كەرەمەت انار كەۋدە بەردىڭ،
سۇلۋ ەرىن بەردىڭ، ال قىزىل ءشاربات شىرىنداي،
وسىدان كەيىن بۇيىراسىڭ بۇرىلما دەپ ولارعا،
سۋعا سۇڭگىپ، بىلعانبا ماعان دەيسىڭ بە؟!
******
دوسىڭ از بولسىن، شۇبىرتپا كوپ،
ەستە ساقتا: الىستاعى دوس جاقىن.
قاسىڭداعى جاقىن دوسىڭ،
ءبىر كۇنى قاسىڭ بولىپ شىعادى.
******
جاقسىلار قادىرىن ءبىلىپ، قۇرمەتتەيدى وزدەرىن،
قيىندىقتا جانىڭنان تابىلادى جان ۇرىپ،
جاقسى كورەتىن ءوزىڭدى - كورگىڭ كەلسە اينادان،
كۇنشىل بولما - كۇنىڭ شىعار جارقىراپ!
******
ءومىر كەيدە بەزبۇيرەك،
دەگەنمەن ول عانيبەت،
قارا نان جەگەن ەش ەمەس،
نيەتىڭ قارا بولماسا!
******
سەنبە بوسپە ايتقان سوزگە،
ولار ويناقى، وتىرىكشى كەلەدى.
ادامعا سەن، ءۇنسىز تۇرىپ،
ادامعا بولسا ەكەن دەپ جۇرەتىن.
******
اۋەلدەن زەيىن ماعان جات بولمايتىن،
دۇنيەنىڭ جۇمباق سىرىن بىرگە اشقان.
سەرگىتىپ، مەن دە استىم جەتپىس جاستان،
بىلگەنىم تۇكتە ەمەس، نە دەيىن مەن!
******
ادال ءومىر ءسۇر، قاناعات قىل بارىنا،
ەركىن ءجۇر، جوعالتپاي، ساقتا ارىڭدى.
اناۋ باي ەكەن دەپ، قاپالانبا، قىزعانىپ،
كەدەيلەر بار سەنەن دە سورلى ساناۋسىز.
******
قاتال تاعدىر، ولتىرەدى، ايامايدى ەشكىمدى،
ءبىر كۇنى ءتانىڭ ءولىپ، جانىڭ شىعىپ كەتەدى.
وتىر، اسىقپا، كوك شالعىننىڭ ۇستىندە،
قالار ءتانىڭ شالعىن ءشوپتىڭ استىندا.
******
بىلەمىن: ۇرلىق -ۇستەم، قاپتاپ جۇرگەن ۇرى.
اقىلدى - قاشاندا جەمى اقىماقتىڭ،
ارسىز - ادالدى قورلاپ كۇندە جۇرەدى.
باقىت - باتقان، وكىنىش تەرەڭ سۋعا .
******
كويلەگىڭ جىرتىق بولماسا بولدى،
كۇنا ەمەس، ەرتەڭگى كۇندى ويلاساڭ!
ءومىر - قىمبات! قالعانى بوس اۋرە!
اشەيىن - بايلىق جانە قۇرمەتتە!
******
جەردە ۇزاق ءجۇردىم، گۇلگە تولى،
ىستەرىم ورلەمەدى تاۋ بيىككە،
تاۋبا ءومىر، وكىندىرگەن تالاي مەنى،
كۇندەرىم جانعا جايلى تۇراتىن.
******
ءومىر قىسقا، وتەدى دە كەتەدى،
قىزىعىن كورىپ، كۇنىڭدى كۇندە باعالا،
قالاي ءومىر سۇرسەڭ، ءومىرىڭ سولاي وتەدى،
ءومىر تۋىندىڭ، ونى ءبىر كۇن ۇمىتپا.
ورىس تىلىنەن اۋدارعان: سالاۋات كارىم
Abai.kz
