قازاق ەت اسقاندا جالعىز جەگەندى جاراتپايدى عوي. دەمالىس كۇندەرى جاقىندا جاڭادان وتاۋ قۇرعان دوستارىم ەتكە (بەس بارماق ەمەس) شاقىردى. ەتتەن دە ءدامدى دوستاردىڭ ادەمى اڭگىمەسى عوي. باس تاقىرىپ – توي. تاجىريبە جيناي بەرەيىن دەپ ەكەۋىن سۇراقتىڭ استىنا الدىم. ءسوزدىڭ نەگىزگى اۋانى «تويدى قالاي وتكىزۋ كەرەك؟» دەگەنگە جەتكەندە سول ەكى دوسىمنىڭ قىزىقشىلىعى عانا ەمەس، ءوزىمىز وتكىزۋگە اتسالىسقان تالاي تۋعان-تۋىس، تانىستاردىڭ تويى تالقىلانىپ كەتتى. قوس جۇپ باسىندا توي جاساماي-اق، شىعىندالماي-اق قويۋعا كەلىسىپتى. بىراق اتا-انالارى كونبەپتى.

– مەن ۇيدەگىلەرگە ويىمدى ايتقاندا «قۋا بەرمە» دەپ كەسىپ ايتتى عوي. سودان كىرىستىك. ءۇيدى جوندەۋدىڭ وزىنە 2 ميلليون كەتتى. قالىڭمال، انا مەن اكە اقىسى، قىزدىڭ باۋىرلارىنا بەرىلەتىن سىيلار، قۇدالارعا تارتۋ-تارالعىلار، كيىتتەر، تويحانانىڭ ورنى دەگەندەرگە قۇداي بىلەدى 3 ميلليون كەتىپ قالدى-اۋ. مەن ءالى ۇيدەگى قۇدالىقتىڭ داستارحانىن، ونى جايعان جالدامالى ادامداردىڭ اقىسىن، توي كويلەكتەرىنىڭ اقشاسىن، ءسان سالونىنا، تويدا كورسەتىلگەن ۆيدەونىڭ مونتاجىنا، ونىڭ تۇسىرىلۋىنە جۇمسالعان قاراجاتتى قوسقام جوق، – دەدى جىگىت.

ءۇيدىڭ كەنجەسى بولعاندىقتان الدىمداعىلاردىڭ ءۇي بولعانىن كورىپ ءوستىم. سول سەبەپتى اسا تاڭعالعام جوق، تەك اقشا قۇنسىزدانعاننان با، بۇرىنعىدان الدەقايدا كوپ كەتەتىندەي كورىندى. بۇرىنعى ءبىر باستىعىم ازىلقوي جان، قيۋى كەلسە قىزمەتكەرلەرىن قالجىڭمەن قاعىتىپ وتىرادى. ءوزىم سول كىسىنىڭ ادامدى جاسىنا ەمەس، قابىلەتىنە قاراي باعالايتىنىن قۇرمەتتەيمىن. اپكەلەرىمنىڭ كوپ ەكەنىن بىلگەن ول ءبىر كۇنى: «سەنىڭ اكەڭ ميلليونەر شىعار، ءيا؟ ءاربىر قىزى سەن سەكىلدى بولسا، قالىڭمالدى قىرىپ الادى عوي»، دەگەن. ءبىر كۇلىپ الدىق. اعايدىڭ دا ءۇش قىزى بار ويتكەنى. ىشىمنەن «ءبىر قىزدىڭ دۇنيەسى مەن جاساۋى جىگىت بەرگەن قالىڭمالدى ون رەت بولماسا دا كەمى ءۇش رەت ورايدى عوي»، دەدىم. ءبىر قىزىن ۇزاتام دەپ بەس جىلدىق كرەديتكە بايلانعان، قوس قىزىن قابات قۇتتى ۇياسىنا قوندىرامىن دەپ قارا سۋ ءىشىپ وتىرعان تالاي وتباسى بار.

ەندى ەسەپتەيىك، ەل قاتارلى توي وتكىزۋگە (ۇل مەن قىز 50 دە 50) 5 ميلليوننان 10 ميلليون تەڭگە جۇمسالدى دەلىك. بۇل – ورتاشا ەسەپ، ءالى 1 تورتىنىڭ ءوزى پالەن ميلليون تۇراتىن بايلاردىڭ تويىن ءسوز قىلعامىز جوق. تويىن جۇرت اۋزىنىڭ سۋى قۇرىپ ايتاتىنداي وتكىزگەنىمەن بىرنەشە بالالى بولسا دا باسپاناسىز، نە ايلىعىنىڭ ءبارىن بانككە بەرىپ، قارا سۋعا كۇرىش قايناتىپ ءىشىپ وتىرعان تالاي جاس جانۇيالاردى كورىپ وتىرمىز. شاڭىراقتا كۇندە ايعاي. بارىندە بولماسا دا ءبىرازىندا بار جايت. ال 10 ميلليونعا وزگە قالالار تۇگىلى استانادان جىلى ەسكى نەمەسە كۆادراتى تار بولسا دا ءبىر بولمەلى ءۇي الۋعا بولادى. ەسەسىنە تەنتىرەپ جۇرمەيدى.

ءار نارسە ءوزىنىڭ تۇپكى نيەتىنەن، ماقساتىنان تايعاندا داڭعازالىققا باستايدى. توي دەگەننىڭ تۇپكى ماقساتى نە ەدى؟ كوبىمىز ونى ۇمىتىپ تا قالدىق. «قۋانىشتى بولىسسەڭ كوبەيەدى» دەگەن وي بولاتىن. قۋانىشىمىزدى بولىسۋگە ەل-جۇرتتى جينايمىز. بىراق ءبارى قۋانىپ كەتە مە؟ «قۇداي-اي، مەن ەرتەڭ وسىلاي وتكىزە الامىن با؟» دەگەن ۋايىم ارقالاپ قايتا ما؟

تويعا بارعاندى اسا ۇناتا قويمايمىن، كەيدە امالسىز توبە كورسەتۋگە تۋرا كەلەدى. داستارحان اۋزى-مۇرنىنان شىعا تولىپ تۇرسا دا كوپ تويدان قارنىم اشىپ قايتام. سوندايدا ونسىز دا سەگىز ساعات بويى جۇمىستا قاقيىپ قيمىلسىز وتىرىپ، بوي جازۋ ءۇشىن تويعا كەلگەن ادامعا اينالىپ كەلىپ مورال وقي بەرمەي، جاڭا ستسەناري جازىپ نەمەسە تويدىڭ وتكىزىلۋ فورماسىن قايتادان جازىپ شىقپاي-اق قويسىن، دىم تاپپاسا اسىق اتقىزىپ، لاڭگى تەپكىزىپ، يا ارقان تارتقىزىپ قويسا ەكەن دەيسىڭ. تىم بولماسا ورنىڭنان ءبىر تۇراسىڭ عوي. كورۋ ءۇشىن، نە ويناۋ ءۇشىن.

ەڭ سوراقىسى، ءومىردىڭ ءمانىن توي وتكىزۋ دەپ ۇعاتىندار دا بار.
بۇدان دا سوراقىسى، ءدال وسى توي دەگەن جۇپتاردىڭ اجىراسۋىنا دا سەبەپكەر بولىپ جاتىر. جاڭادان ۇيلەنگەن جىگىت ءسوزىنىڭ سوڭىن: «بۇل بەر جاعى عوي، مەنىڭ ءبىر دوسىم ءبىراز جىل كوڭىل قوسىپ، ءسوز بايلاسقان سۇيىكتىسىمەن ۇيلەنۋگە بەل بايلاعان. اتا-انالارى ەكىنشى رەت كەزدەسۋدە توي كۇنىن بەلگىلەيتىن بولىپتى. اقىر اياعىندا توي دا، ۇيلەنۋ دە جوق. ەكى قۇداعي ءبىر-بىرىنە ايتپاعانى قالماي، كيكىلجىڭنىڭ اياعىندا شاشتاسىپ تىنىپتى»، دەپ اياقتادى. بىزگە كەرەگى وسى ما ەدى؟ شىندىعىندا، كوڭىلىڭە قونعان ادامدى كەزدەستىرۋ، وعان بوي ۇيرەتۋ، ۇلكەن قادامعا بەل بايلاۋ دەگەننىڭ ءوزى وڭاي شارۋا ەمەس. ۇلكەن ەڭبەك. وعان دەيىن جەتە الماي جۇرگەن قانشا ادام بار. ال ونى ۇلكەندەر قولدان بۇزىپ وتىرسا، نە بولدىق؟... رۋحاني قۇلدىراۋدىڭ ءتۇبى وسى شىعار.

ايتپاقشى، مەن ءالى مەيرامحاناعا ماشينا كىرگىزەتىن مەرەيتويلار، اتتى التىنمەن قاپتايتىن سۇندەت تويلار، ءسابيىن ەمىزگەن انا يىعىنىڭ استىندا تىرەۋ بولىپ تۇراتىن بەسىكتى ساحناعا شىعاراتىن بەسىك توي مەن بالاسى دومبىرانى تاڭداسا دا قىزىقشىلىعىندا قارا دومبىرانىڭ ءۇنى ەستىلمەيتىن تۇساۋكەسەر تويلارىنا جەتپەدىم... كوپ ءسوز ايتۋعا بولار، بىراق باستىسى، تۇپكى ماقساتىن جوعالتقان تويدىڭ ءبارى – جاي عانا داڭعازالىق. بۇل بىزگە دەرت بولىپ تۇر. ودان ارىلۋ نەگىزى وڭاي. بار بولعانى بىرەۋدىڭ كوزقاراسىمەن ءومىر ءسۇرۋدى دوعارساق جەتىپ جاتىر.

ايدانا شوتبايقىزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسىنان

Abai.kz