2019 جىلى قىتايدىڭ ءجىو كورسەتكىشى 100 ترلن يۋانعا جەتىپ،  ءوسىم14,4 ترلن دوللاردى قۇراپتى. ال جان باسىنا شاققانداعى ءجىو كولەمى العاش رەت $10 276 قۇراعان. بۇل تۋرالى The Global Times باسىلىمى جازدى.

بيىل 17 قاڭتاردا قحر ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسى قىتايدا حالىق سانى 1,4 ميلليارد ادامنان اسقانىن مالىمدەگەن. بۇل - قىتاي ەكونوميكاسى مەن الەۋمەتتىك دامۋىن مازمۇندى تالداۋ ءۇشىن وتە قۇندى دەرەكتەر ەكەنى راس.

قىتايداعى ءجىو-ءنىڭ 6,1%-عا ءوسۋى ونىڭ ەكونوميكاسىنداعى تومەندەۋ پروتسەسىنىڭ ءالى اياقتالماعانىنىڭى كورسەتكىشى. ەگەر قىتاي 2020 جىلى دا ەكونوميكالىق ءوسىمدى  6% دەڭگەيىندە ساقتاۋعا تىرىسسا، كۇردەلى سىناقتارعا تاپ بولادى. الايدا، قىتاي 1 تريلليون دوللاردان اساتىن ءجىو-ءنىڭ ءوسۋ قارقىنى جاعىنان قازىردىڭ وزىندە الەمدىك دەرجاۆالاردىڭ ىشىندە الپاۋىتتاردىڭ ءبىرى. سالىستىرمالى تۇردە ايتساق، اقش ەكونوميكاسىنىڭ ءوسىمى 2,3% دەڭگەيىندە. ال ەۋرووداقتىڭ لوكوموتيۆى سانالاتىن گەرمانيانىڭ ەكونوميكاسى بار-جوعى 0,6% وسىمگە يە. ءۇندىستان ەكونوميكاسى 5%-عا ءوستى. جاپونيا مەن وڭتۇستىك كورەيا ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋ قارقىنى 1%-دان ءسال جوعارى جانە 2%-دان تومەن بولدى.

2018 جىلى قىتاي جان باسىنا شاققانداعى ءجىو كورسەتكىشى بويىنشا الەمدە 67 ورىندى يەلەندى، مەكسيكا 66 ورىن. رەسەيدەن 60 ورىن. تاعىدا سالىستىرۋ ءۇشىن، 2008 جىلى قىتاي جان باسىنا شاققانداعى ءجىو بويىنشا 104-ءشى ورىندا، ال 2000 جىلى 133-ءشى ورىندا تۇرعان ەدى.

ارينە، قىتاي ەكونوميكالىق تۇرعىدان ورلەۋگە ۇلكەن ءمان بەرەدى. ءاربىر قوعام بولاشاعىن ويلايدى. ءاربىر كومپانيا جىل سايىن ءوندىرىسىن ۇلعايتۋعا تىرىسادى. مەملەكەت تە وسىعان ۇقساس. قىتاي ونداعان جىلدار بەرگى ەكونوميكالىق وسىمنەن كەيىن ەرتە مە، كەش پە، داعدارىسقا تاپ بولاتىنى انىق. ەكونوميكا رەتسەسسياعا تاپ بولعان كەزدە، ول حالىقتىڭ سەنىمىنە عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ەكونوميكانىڭ ومىرشەڭدىگىنە، ونىڭ ىشىندە جۇمىسپەن قامتۋ جانە كاسىپكەرلىك وپەراتسيالارعا دا اسەر ەتەدى.

قىتاي حالقى 1,4 ميلليارد ادامنان استى دەگەن ەسەپ ءارتۇرلى پىكىر تۋعىزادى. 28 ەلدەن تۇراتىن ەۋرووداقتىڭ حالقى 512 ميلليون ادام. اقش پەن كانادانىڭ بىرىككەندەگى حالقى - 364 ميلليون. جاپونيادا 127 ميلليون ادام، اۆستراليادا جانە جاڭا زەلانديادا 30 ميلليون ادام. الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىنىڭ حالقى 1,12 ميلليارد ادامعا جەتەدى، بۇل قىتايمەن سالىستىرعاندا 280 ميلليون ادامعا از.

باتىس ەلدەرىمەن سالىستىرعاندا ماسشتابى اناعۇرلىم ۇلكەن قىتايدى باسقارۋ وتە قيىن. بۇل قىتايدىڭ تۇراقتىلىعى مەن قارقىندى دامۋىن قولداۋ ءۇشىن ۇلكەن قوزعاۋشى كۇشتى، سونىمەن قاتار ەرەجەلەر مەن جوعارى دەڭگەيدەگى كەلىسىمدى قاجەت ەتەدى. بيلىك وسى كورسەتكىشتەردىڭ ءبارىن تەڭەستىرۋدە بۇرىن-سوڭدى بولماعان قيىندىققا تاپ بولدى. قىتاي ۇكىمەتى قازىردىڭ وزىندە دامىعان باتىس ەلدەرىنىڭ ورتا جانە كىشى ۇكىمەتتەرىنە قاراعاندا ەلدى العا جىلجىتۋ ءۇشىن كوپ جاۋاپكەرشىلىك العانى انىق.

قىتاي قوعامى بيلىككە ءار ءتۇرلى تالاپتار قويدى، ال قىتاي ازاماتتارى ەكونوميكا قاعيدالارىن جاقسى بىلسە دە، ولار قىتاي ەكونوميكاسى 2020 جىلى 6 پايىزدىق ءوسۋ قارقىنىن ساقتاي الادى دەپ ۇمىتتەنەدى. ال الەمدىك ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، قىتاي 2020 جىلى بارلىق پروبلەمالار مەن بەلگىسىزدىكتەرگە تاپ بولۋى مۇمكىن.

كەرىمسال جۇباتقانوۆ 

Abai.kz