رەداكتسيادان. قازىر نۇر-سۇلتان قالاسىندا قر سۋ رەسۋرستارى كوميتەتىنىڭ بۇرىنعى توراعاسى، دۇنيەجۇزىلىك «قازاق كۇرەسى» فەدەراتسياسىنىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى يسلام ابىشەۆتىڭ جانە فەدەراتسيانىڭ بۇرىنعى ۆيتسە-پرەزيدەنتى سەرىك تۇكيەۆتىڭ ۇستىنەن قوزعالعان قىلمىستىق ءىس بويىنشا ءجارىسسوز پروتسەسستەرى ءوتىپ جاتقانىن جۋرناليست ساۋلە ابىلداحانقىزى الەۋمەتتىك جەلىدە جازعان بولاتىن.

بۇگىن رەداكتسيامىزدىڭ ەلەكتروندى پوشتاسىنا ادۆوكات ماكىش ەسقاراەۆتىڭ سوتتا كەلتىرگەن ايعاقسوزدەرى كەلىپ ءتۇستى. ابىشەۆ پەن تۇكيەۆ ءىسى قازىر قوعام تالقىسىندا. وسى رەتتە ءبىز ادۆوكاتتار ايتقان ايعاقتاردى وقىرمان نازارىنا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى ەركىن اقپارات الاڭى. مۇندا وي جارىستىرىپ، پىكىر الماستىرۋعا اركىم قۇقىلى. سپيكەرلەردىڭ پىكىرى رەداكتسيا ۇستانىمىن بىلدىرمەيدى. الداعى ۋاقىتتا ماقالادا ەسىم-سويلارى اتالعان جەكەلەگەن ازاماتتار رەداكتسيامىزعا جاۋاپ بەرۋگە نيەتتى بولسا، ولاردىڭ دا پىكىرىن بەرۋگە ءازىرمىز.

---

ي.ابىشەۆ پەن س.تۇكيەۆتىڭ قىلمىستىق ءىسى بويىنشا سوت ءجارىسسوزى كەزىندەگى ادۆوكات ەسكاراەۆتىڭ ءسوزى...

قۇرمەتتى سوت!

مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى وتكەن سوت وتىرىسىندا، بار بولعانى 22 مينۋتقا سوزىلعان سوزىندە، تاعىلعان ايىپتى تولىقتاي قولداپ، ءوز پوزيتسياسىن ءبىلدىردى.

ىشىندە ەشقانداي قۇقىقتىق تالداۋ، ءىستىڭ سوت وتىرىستارى بارىسىندا جاڭادان انىقتالاعان جاي-جاپسارلاردىڭ تالداۋى،  ءىس بويىنشا بارشا دالەل-دايەكتىڭ تولىققاندى باعاسى، قورعاۋشى تاراپتىڭ قىلمىستىق ءىستى توقتاتۋ تۋرالى وتىنىشىنە قارسىلىق پەن قارسى دايەك، قىلمىستىق-پروتسەستىك زاڭنامالاردىڭ نورمالارىنىڭ بۇكىل بۇزۋشىلىقتارى بويىنشا باعا جوق، 22-اق مينۋت!

سوت تەرگەۋى بارىسىندا، پروكۋروردىڭ ءوز پوزيتسياسىن سوت ءجارىسسوزى بارىسىندا بىلدىرەتىنى جايلى جار سالعانىنا قاراماستان، وسىلاي بولدى.

پروكۋروردىڭ بۇگىنگى ءسوزى – ءىستىڭ ەشقانداي دالەل-دايەكتەرىمەن،  قىلمىستىق جانە قىلمىستىق-پروتسەستىك زاڭنامالاردىڭ نورمالارىمەن بەكىتىلمەگەن، قۇقىقتىق تۇرعىدان العاندا تۇككە تۇرعىسىز.

ءبىز، قورعاۋشى تاراپ، سوت تەرگەۋى بارىسىندا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ تاراپىنان كەتكەن وراسان كوپ بۇزۋشىلىقتارعا نازار اۋدارتقان سوڭ، مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى رەتىندە پروكۋرور سوتقا جولدانعان قىلمىستىق ءىستىڭ تاعىلعان ايىپ بويىنشا تاس تالقانى شىققانىن مويىندايدى، ءسويتىپ مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى ايىپتان باس تارتىپ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى جاساعان قىلمىستىڭ جاي-جاپسارىن انىقتاۋعا كىرىسەدى دەگەن نەگىزدى ءۇمىت بولىپ ەدى!

بىراق، وكىنىشكە وراي!

زاڭنىڭ ءدال دە بىرىڭعاي قولدانىلۋىن قامتاماسىز ەتۋشى جوعارى قاداعالاۋشى ورگان ازاماتتاردى زاڭسىز قىلمىستىق قۋدالاۋدان قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋدە دارمەنسىز ەكەنىن كورسەتتى!

قۇرمەتتى سوت!

ەندى ءادىل شەشىم شىعارۋدىڭ بۇكىل جاۋاپكەرشىلىگى مەن سالماعى ءسىزدىڭ موينىڭىزدا!

باسىڭىزعا تۇسكەن جاعدايدىڭ اۋىرلىعىن تۇسىنە جانە سەزىنە وتىرىپ، ەڭ اۋەلى، ءسىزدىڭ ار-وجدانىڭىزعا ءۇمىت ەتىپ، مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىداي بولماي، ابىشەۆ پەن تۇكيەۆتى تاعىلعان ايىپتان اقتاپ شىعادى دەپ سەنىم ارتامىز!

وسى ءۇشىن ءسىزدىڭ نازارىڭىزدى وسى قىلمىستىق ءىستىڭ اقيقاتىنا اۋدارۋعا رۇقسات ەتىڭىز!

قۇرمەتتى سوت!

ابىشەۆ پەن تۇكيەۆتى تەك سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ پروتسەسسۋالدىق بۇزۋشىلىقتارى نەگىزىندە عانا اقتاپ شىعۋعا بولادى. بىراق ابىشەۆ پەن تۇكيەۆ وزدەرىنە تاعىلعان قىلمىستار بويىنشا ايىپتى ما؟، - دەگەن ءبىر قاراپايىم سۇراق تۋىندايدى.

كوپ ادامداردا پروتسەسسۋالدىق قۇقىقتىڭ تالاپتارىن ورىنداي الماعان ءبىر ءالسىز قىزمەتكەردىڭ كەسىرىنەن، اسا اۋىر قىلمىس بويىنشا ايىپتالىپ جاتقان ادامداردى اقتاۋعا بولادى ما؟، - دەگەن سۇراق تۋىنداۋى مۇمكىن. ارينە، بولادى جانە اقتاۋ كەرەك تە! سوندا «ال، ادىلەت شە؟» دەگەن ءبىر قاراپايىم سۇراق قالادى.

مىنە، سوندىقتان، قۇرمەتتى سوت، ابىشەۆ پەن تۇكيەۆ، تەك پروتسەسسۋالدىق بۇزۋشىلىقتار نەگىزىندە عانا ەمەس، ايىپتاۋ اكتىسىندە كورسەتىلگەن قىلمىستاردى جاساماعانى مەن كىناسىزدىگى ءۇشىن دە اقتالۋى ءتيىس.

ايىپتاۋ اكتىسىندە كورسەتىلگەن جاسالعان-مىس قىلمىستىڭ جاي-جاپسارى قولدانىستاعى قىلمىستىق زاڭنامالار بويىنشا دا، ساۋ اقىلعا سالىپ قاراسا دا، ەشقانداي سىن كوتەرمەيدى.

پروكۋرور ءجارىسسوز بارىسىندا سوتتى جاسالعان قىلمىستىڭ جاي-جاپسارى تۋرالى حاباردار قىلماي، ءبارى ايىپتاۋ اكتسىندە كورسەتىلگەن، - دەپ وعان توقتالۋدى قاجەت دەپ تاپپادى.

ال ءبىز، قۇرمەتتى سوت، ءسىزدىڭ نازارىڭىزدى تاپ وسى ايىپتاۋ اكتىسىنە جانە وندا كورسەتىلگەن قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ قاراما-قايشىلىقتى تۇجىرىمىنا اۋدارعىمىز كەلەدى:

ءسويتىپ، قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ پوزيتسياسى بويىنشا، قر اشم سرك توراعاسى بولعان كەزىندە ي.ا. ابىشەۆتە، شامامەن 2018 جىلدىڭ قازان ايىنىڭ ورتاسىندا كوميتەت پەن «El Construction» جشس اراسىندا 26.09.2018ج. تۇزىلگەن №38 كەلىسىم شارتى بىرجاقتى بۇزىلاتىنىن بىلە تۇرا، كونكۋرس بويىنشا ەكىنشى جەڭىمپاز رەتىندە تانىلعان «كازبايلىق استانا» جشس-نەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ شارتىن جاساعانى ءۇشىن اسا ءىرى مولشەردە پارا الۋ قىلمىستىق ويى تۋىنداعان. 

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ تۇجىرىمى بويىنشا، پارا شارتتىڭ سوماسىنىڭ 4-5%-ن قۇراۋى، ياعني  250 ملن.تەڭگە بولۋى ءتيىس بولعان.

بۇل 250 ملن. تەڭگەنىڭ ي.ابىشەۆ وزىنە 60 ملن تەڭگەسىن قالدىرۋى، ال ا.شايمەردەنوۆ 190 ملن. تەڭگەنى الاتىن بولعان.

ا.شايمەردەنوۆ بۇل قىلمىستىق جوسپارعا، ونىڭ «قازبايلىق استانا» جشس وكىلدەرىن، اتاپ ايتقاندا ا.ماكىشەۆتى جاقسى تانيتىنىن ي.ابىشەۆ بىلگەندىكتەن تارتىلعان.

قۇرمەتتى سوت!

اۋەلى، وسى احۋالدى تالقىلاپ الايىق، ويتكەنى ونىڭ كەيىنگى جاي-جاپسارلار ءۇشىن ۇلكەن ءمانى بار جانە تۇتاستاي العاندا، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ارانداتۋ-ايداپ سالۋىن تۇسىندىرۋگە نەگىز بولىپ تابىلادى.

مەن تەك قانا فاكتىلەرگە سىلتەمە جاسايتىنىما، نازارلارىڭىزدى اۋدارامىن!

ءبىرىنشى  فاكت:

شىندىعىندا، 2018 جىلدىڭ 17 قازانى كۇنى قر اشم سرك «El Construction» جشس-نە كەلىسىم-شارتتى بۇزۋ جايلى حات جولدادى جانە كەيىن شارت كۇشىن جويدى.

ەكىنشى فاكت:

قر اشم سرك جانە «قازبايلىق استانا» جشس اراسىندا 2018 جىلدىڭ 14 قاراشاسىندا جالپى سوماسى 5,9 مرلد قۇرايتىن №42 شارت جاسالدى. سەبەبى، «قازبايلىق استانا» جشس - قر «مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ» زاڭىنا ساي ەكىنشى جەڭىمپاز، سوندىقتان قر اشم سرك ءبىرىنشى جەڭىمپازبەن شارت بۇزىلعان جاعدايدا، ونىمەن شارت جاساۋعا مىندەتتى.

ءۇشىنشى فاكت:

ايىپتاۋ تاراپىنىڭ پىكىرىنشە، ي.ابىشەۆتە  «قازبايلىق استانا» جشس-نەن جوعارىدا اتالعان شارتى جاساعانى ءۇشىن اسا ءىرى كولەمدە پارا الۋ نيەتى پايدا بولعان. بۇل ءۇشىن ول اتالعان كومپانيانىڭ وكىلدەرىمەن جاقسى قارىم-قاتىناستا ەكەنى وزىنە ءمالىم ا.شايمەردەنوۆتى تارتقان.

مىناعان نازار اۋدارايىق:

ي.ابىشەۆ پارانى «قازبايلىق استانا» جشس باسشىلىعىنان تالاپ ەتەدى، ال ا.شايمەردەنوۆ - بۇل ەپيزود بويىنشا پارا بەرۋ مەن الۋ بويىنشا دەلدال.

بۇعان قوسا، وسى دەلدالدىعى ءۇشىن ا.شايمەردەنوۆ سوماسى 190 ملن.تەڭگە قۇرايتىن پايدا تابۋى ءتيىس بولعان.

ەكىنشىدەن، ي،ابىشەۆكە تەلىنۋى ءتيىس پارانىڭ سوماسى 60 ملن.تەڭگە ەمەس، 250 ملن تەڭگەنى قۇراۋى كەرەك.

پارانى بەرۋشى - «قازبايلىق استانا» جشس يەسى تولەگەنوۆ نەمەسە وسى سەرىكتەستىكتىڭ باسشىسى مالگاجداروۆ بولۋى ءتيىس.

سونىمەن، ابىشەۆ – پارا الۋشى، شايمەردەنوۆ – دەلدال، تولەگەنوۆ پەن مالگاجداروۆ – پارا بەرۋشىلەر.

اركىمنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەردىڭ وسىلاي تاراتىلىپ، ءبولىنۋى – ي.ابىشەۆ جاساعان قىلمىستىق جوسپار بولار ەدى.

الايدا، سوت تەرگەۋى بارىسىندا ءۇشىنشى فاكت راستالمادى.

ايىپتاۋ تارابىنىڭ كۋاگەرى ا.شايمەردەنوۆ سوتتا جاۋاپتالۋ بارىسىندا ي.ابىشەۆ ونىڭ «قازبايلىق استانا» جشس وكىلى ا.ماكىشەۆپەن تانىس ەكەنى جايلى بىلمەگەنىن ايتتى.

«قازبايلىق استانا» جشس-مەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ شارتىن جاساۋ ءۇشىن پارا الۋ سحەماسىن ي.ابىشەۆكە ول ءوزى ۇسىندى.

ول جاۋاپتالۋ بارىسىندا، شامامەن 2018 جىلدىڭ قازان ايىنىڭ ورتاسىندا ي.ابىشەۆتىڭ ونى «ديپلومات» وتەلىنە كەزدەسۋگە شاقىرىپ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتكە وسىدان كەيىن ارىز جازباۋىن سۇراعانىن ايتادى.

ءوز كەزەگىندە، جاۋاپتالۋ بارىسىندا ا.شايمەردەنوۆ 2014 جىلى ي.كالىبەكوۆ ارقىلى ي.ابىشەۆكە «سمپ-610» جشس-مەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ شارتىن جاساعانى ءۇشىن 1 ملن اقش دوللارىن پارا رەتىندە بەرگەنىن كورسەتەدى.  2018 جىلى سرك اتالعان سەرىكتەستىكپەن بۇل كەلىسىم-شارتتى بۇزعان

وسى ءۇشىن وعان سرك-ڭ تاپسىرىستارى بويىنشا قانداي دا ءبىر جۇمىستاردى قاراپ، تاڭداپ الۋدى ۇسىنىلعان. ي.ابىشەۆ وسىلايشا وعان بۇرىنىراق الىنعان 1 ملن.تەڭگە پارانى قايتارىپ بەرۋگە نيەتتەڭگەن.

ا.شايمەردەنوۆ، ءوز كەزەگىندە، قر اشم سرك-ڭ «El Construction» جشس-مەن شارتتى بۇزعىسى كەلەتىنىن ءبىلىپ، ي.ابىشەۆكە  «قازبايلىق استانا» جشس-مەن شارت جاساۋدى جانە وسى شارتتى جاساعانى ءۇشىن 250 ملن.تەڭگە پارا الۋدى ۇسىنعان. بۇل سومانىڭ 190 ملن. تەڭگەسىن بۇرىنىراقتا بەرىلگەن پارانىڭ قايتارىمى رەتىندە وزىندە قالدىرادى.

ي.ابىشەۆ ونىڭ ا.ماكىشەۆتى جاقسى تانيتىندىعىن ءبىلدى مە؟، - دەگەن سۇراققا ا.شايمەردەنوۆ «ي.ابىشەۆ بۇنى بىلگەن جوق جانە «قازبايلىق استانا» جشس-نەن پارا الۋ يدەياسى وزىنەن شىققانى جونىندە نىق جاۋاپ بەردى.

ي.ابىشەۆتىڭ ءوزى بۇنداي اڭگىمە بولعانىن جوققا شىعارادى.  ول ءوز جاۋابىندا «سمپ-610» جشس-ڭ اياقتالماعان جۇمىستارى ءۇشىن ا.شايمەردەنوۆتىڭ وزىنە 100 ملن تەڭگە اۋدارۋدى وتىنگەنىن، الايدا جۇمىستىڭ اياقتالماۋىنا بايلانىستى «ەسيل سۋ» وكىلدەرىنىڭ قابىلداۋ اكتىسىنە قول قويۋدان باس تارتقانىن كورسەتتى.

بۇعان قوسا، «ساپار» ەسىمدى كۋا رەتىندە جاۋاپتالعان ي.ابىشەۆتىڭ جۇرگىزۋشىسى كوشەدە ي.ابىشەۆ پەن ا.شايمەردەنوۆتىڭ اراسىندا پارا تۋرالى ەشقانداي اڭگىمە بولماعانىن كورسەتتى.

قۇرمەتتى سوت، وسىلايشا ايىپتاۋ تارابىنىڭ ي.ابىشەۆ «كازبايلىق استانا» جشس-نەن پارا الۋدى شەشىپ،  قىلمىستىق ويىن ءىس جۇزىندە جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ا.ك. شايمەردەنوۆتى  «ديپلومات» مەيرامحاناسىنا شاقىرعان دەگەن ءبىرىنشى تۇجىرىمى راستالمادى.

قىلمىستىڭ سۋبەكتيۆ جاعىن اشۋدىڭ باسى بولىپ تابىلاتىن وسى جاي-جاپسار بويىنشا، وكىنىشكە وراي، پروكۋرور ەشقانداي باعا بەرگەن جوق.

بۇعان قوسا، قىلمىستى جاساۋدىڭ باستاماشىسى ءوزى ەكەنىن ا.شايمەردەنوۆ سوت بارىسىندا كورسەتتى.

ەڭ باستىسى، ا.شايمەردەنوۆتىڭ كورسەتۋى بويىنشا، ي.ابىشەۆتىڭ قىلمىس جاساۋ موتيۆى - «سمپ-610» جشس-مەن جاسالعان كەلىسىم-شارتتى بۇزۋىنا وراي، بۇدان بۇرىن پارا رەتىندە العان شايمەردەنوۆتىڭ 1 ملن.اقش دوللارىن قايتارۋ.

بۇل جاي-جاپسارلار ءىستىڭ ءمان-جايىن انىقتاۋدا وراسان زور مانگە يە، ويتكەنى ا.شايمەردەنوۆ پەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت تاراپىنان ي.ابىشەۆتى قىلمىسقا ارانداتۋ-ايداپ سالۋ بەلگىلەرى بايقالادى. 

قۇرمەتتى سوت!

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى انىقتاعان جاي-جاپسارلار قىلمىستىق ءىستىڭ ماتەريالدارىمەن ەش دالەلىن تاپپاعان.

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ تۇجىرىمى بويىنشا، ا.ك.شايمەردەنوۆ كوميتەت توراعاسى ي.ا.ابىشەۆتىڭ اسا ءىرى مولشەردە پارا الۋ تۋرالى تالابىن «قازبايلىق استانا» جشس-ءنىڭ باسشىلارىنىڭ تانىسى ا.ك.ماكىشەۆكە، ال ول ءوز كەزەگىندە  «كازبايلىق استانا» جشس-ءنىڭ مەنشىك يەسى ا.ب.تولەگەنوۆكە جەتكىزگەن.  

14.11.2018ج. كوميتەت پەن «كازبايلىق استانا» جشس-ءنىڭ ارالارىندا جالپى سومماسى 5 980 598 463 تەڭگە بولاتىن «سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى، قىزىلجار اۋدانىندا سوكولوۆ توپتىق سۋ قۇبىرىن قايتا جاڭارتۋ جانە قوسىلعان اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردىڭ تاراتۋ جەلىلەرىن سالۋ، II-كەزەك» قۇرىلىسى بويىنشا  №42 كەلىسىم شارت تۇزىلگەن.

ا.ب.تولەگەنوۆ ي.ا.ابىشەۆتىڭ كوميتەت توراعاسى رەتىندە جوعارىدا تۇزىلگەن كەلىسىم شارت بويىنشا قانداي دا ءبىر قىزمەتتىك كەدەرگىلەر جاساۋى مۇمكىن دەگەن ويمەن، ونىڭ اسا ءىرى مولشەردە پارا تالاپ ەتۋ قىلمىستىق ارەكەتىنە كەلىسكەندەي سىڭاي ءبىلدىرىپ، بىراق شىن مانىندە اسا ءىرى مولشەردە پارا بەرۋ قىلمىستىق ويى بولماعان.

جوققا شىعارۋ!

سرك مەن «قازبايلىق استانا» جشس اراسىندا كەلىسىم شارت جاسالىپ قويعان جانە بۇل كەزدە تولەگەنوۆ ابىشەۆكە ەشقانداي پارا بەرمەگەن.

ايىپتاۋ تارابىنىڭ ي.ابىشەۆ مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ بويىنشا كەلىسىم-شارت جاساعانى ءۇشىن پارا تالاپ ەتتى دەگەنى، وسىدان-اق، راستالمايدى.

تەندەر ناتيجەسى بويىنشا «قازبايلىق استانا» جشس ەكىنشى جەڭىمپاز بولىپ تابىلعان، سوندىقتان مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ زاڭىنا ساي، ي.ابىشەۆ مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ شارتىن تۇزۋگە ەشقانداي قۇقىقتىق جانە اكىمشىلىك كەدەرگىلەر جاساي المايدى.

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى ايىپتاۋ اكتىسىندە دە، ي.ابىشەۆتىڭ ءىس-ارەكەتتەرىن سارالاۋ قاۋلىسىندا دا ابىشەۆتىڭ 14.11.2018 جىلى، ياعني كەلىسىم-شارتتى ءتۇزۋ ساتىندە تولەگەنوۆتىڭ اسا ءىرى كولەمدە پارا بەرۋگە كەلىسىمىن العانى تۋرالى ەشتەڭە كورسەتىلمەگەن.

بۇعان قوسا، ي.ابىشەۆكە ا.تولەگەنوۆتىڭ وزىنە پارا بەرگىسى كەلگەنىن قالاي بەلگىلى بولعانى تۋرالى تۇك تە كورسەتىلمەگەن.

ا.تولەگەنوۆتىڭ جاۋابىنا قاراساق، ونىڭ ي.ابىشەۆكە پارا بەرەتىن نيەتى بولماعان، ا.ماكىشەۆكە ول ارقىلى ي.ابىشەۆكە پارا بەرۋگە ەشقانداي كەلىسىم بەرمەگەن، ا.شايمەردەنوۆتى مۇلدە بىلمەيدى.

ا.ماكىشەۆ سوتتا اقشاعا ەشقانداي قاتىسى جوقتىعىن كورسەتتى. ونىڭ مىندەتى - تەك شايمەردەنوۆ پەن ا.تولەگەنوۆتى تانىستىرۋ عانا بولعان.

ونىڭ كومپانياسى مەن «قازبايلىق استانا» جشس اراسىندا  كونسورتسيۋم تۋرالى كەلىسىم-شارت بار، جانە وسى كومپانياسى كىشى ارىپتەس بولعاندىقتان،  «قازبايلىق استانا» جشس جەڭىمپاز بولىپ تانىلعان جاعدايدا، ونىڭ كومپانياسى بار بولعانى «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ قوسىمشا مەردىگەرى بولاتىن ەدى. ونىڭ بۇل جاۋاپتارى، قىلمىستىق ماتەريالدارىنا قوسىلعان كەلىسىم-شارتپەن، تولىق راستالادى.

ا.شايمەردەنوۆ جاۋابىندا ا.تولەگەنوۆتى جەكە تانىمايتىنىن كورسەتەدى.

سونداي-اق، ا.شايمەردەنوۆ پەن ا.ماكىشەۆتىڭ اراسىنداعى ءجتا-1,2 ناتيجەلەرىن تالداۋ، قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ «ا.تولەگەنوۆ پارا بەرۋگە جينالعان سىڭاي تانىتتى» دەگەن تۇجىرىمىن راستامايدى.

وسىلايشا، بۇل ءمان-جاي – بار بولعانى قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ بولجامى عانا.

وسىعان وراي، نەگىزگە تەك قانا فاكتىنى الۋ كەرەك. بۇل جەردە فاكت - – تولەگەنوۆتىڭ دە، مالگادجاروۆتىڭ دا مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ كەلىسىم-شارتىن جاساعانى ءۇشىن ماكىشەۆ پەن شايمەردەنوۆ ارقىلى ابىشەۆكە پارا بەرمەگەنى.

وسىلايشا، ءبىز ىقتيمال پارا بەرۋشى پارا بەرۋدەن باس تارتتى، - دەگەن قاراپايىم قورتىندىعا كەلەمىز! ياعني، ەشقانداي قىلمىس جوق!

پارا الۋ قىلمىسىنىڭ قۇرامى ءۇشىن، مىندەتتى تۇردە، پارانى، ياعني قانداي دا ءبىر پايدا كورۋ ءۇشىن بۇل قىلمىستىڭ سۋبەكتىسىنە ءوز اقشاسىن  بەرەتىن پارا بەرۋشى بولۋى كەرەك.

ەگەر پارا بەرۋشى پارا بەرۋدەن باس تارتسا، قر قك 366 بابىمەن قاراستىرىلعان قىلمىس بولۋى مۇمكىن ەمەس.

بۇل ايدان انىق جايت!

سونداي-اق، سوتتىڭ نازارىن قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ تۇجىرىمىنا ساي، ا.تولەگەنوۆ ءالى دە پارا بەرۋشى رەتىندە قالعانىنا اۋدارامىن.

قۇرمەتتى سوت!

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى، ءارى قاراي، قيالىنا بۇرىنعىدان بەتەر ەرىك بەرەدى.

ي.ا.ابىشەۆ 2018 جىلدىڭ قاراشا ايىنىڭ شامامەن سوڭىنا قاراي، «قاينار» بيزنەس-ورتالىعىنا ا.ك. شايمەردەنوۆتى شاقىرىپ، ءوزىنىڭ «كازبايلىق استانا» جشس-نەن اسا ءىرى مولشەردە پارا رەتىندە تالاپ ەتكەن اقشاسى تۋرالى سۇراستىرعان.

ءوز كەزەگىندە ا.ك.شايمەردەنوۆ، ي.ا.ابىشەۆپەن «كازبايلىق استانا» جشس-نەن اسا ءىرى مولشەردە پارا رەتىندە تالاپ ەتكەن اقشاسى سوڭعىلارمەن دايىندالىپ جاتقانى تۋرالى جەتكىزگەن.

ي.ا.ابىشەۆ 2018 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنىڭ شامامەن ورتاسىندا، «Rixos President Astana» قوناق ۇيىنە ا.ك. شايمەردەنوۆپەن بىرگە جۇمىس اتقاراتىن ا.و.جامپوزوۆتى شاقىرىپ، ودان ا.ك. شايمەردەنوۆتىڭ جەكە باسى تۋرالى سۇراستىرعان جانە سول ارقىلى «قازبايلىق استانا» جشس-نەن كەلىسىم-شارت تۇزگەنى ءۇشىن پارا الۋعا جينالىپ جاتقانىن ايتقان.

قۇرمەتتى سوت!

جتت باسشىسى ا.اتاشەۆتىڭ لوگيكاسى ادامدى تاڭ قالدىرادى، فانتازياسى شەكسىز ەكەن!

دەگەنمەن، مەن ءسىزدىڭ نازارىڭىزدى كەلەسى فاكتىلەرگە اۋدارعىم كەلەدى.

ءتىپتى، ەگەر ي.ابىشەۆ پەن ا.شايمەردەنوۆ «قاينار» بيزنەس ورتالىعىندا كەزدەسكەن بولسا دا، ءتىپتى ي.ابىشەۆ، ا.شايمەردەنوۆ جايلى، ونىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتكە ارىز جازعانىنان ءبىر اي بۇرىن، 2018 جىلدىڭ قاراشاسىنىڭ سوڭىندا سۇراستىرعان بولسا دا، ا.شايمەردەنوۆتىڭ «قازبايلىق استانا» جشس پارا رەتىندە اقشا دايىنداپ جاتىر، - دەگەنى نە ءسوز؟

ا.شايمەردەنوۆتىڭ، جوعارىدا اتالعان جاي-جاپساردى راستاعان، بۇل ايعاقتارىنا تومەندەگى نەگىزدەر بويىنشا سىني كوزبەن قاراۋ كەرەك.

تولەگەنوۆتىڭ ەشقانداي پارا بەرۋ نيەتى بولماعان، سوندىقتان ول اقشانى جيناۋدىڭ دا ەش قاجەتى بولماعان.

مالگاجداروۆ تا ارى قاراي ي.ابىشەۆكە بەرۋ ءۇشىن پارا دايىنداۋ فاكتىسىن جوققا شىعارادى.

تولەگەنوۆ پەن شايمەردەنوۆتىڭ اراسىن جالعاۋشى رەتىندە جاۋاپتالعان ا.ماكىشەۆ تە بۇل فاكتىنى راستامايدى.

ياعني، بۇل جاي-جاپسار شىندىققا جاتپايدى.

ي.ابىشەۆتىڭ ا.جامپوزوۆتى شاقىرىپ الىپ، ودان ا.شايمەردەنوۆ تۋرالى سۇراستىرعان، ا.جامپوزوۆقا ا.شايمەردەنوۆ ارقىلى «قايزبايلىق استانا» جشس-نان پارا العىسى كەلەتىنىن ايتتى، - دەگەن ەكىنشى تۇجىرىم، ءتىپتى، ادامنىڭ كۇلكىسىن كەلتىرەدى.

بۇل تۇجىرىمدى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ بارىسىندا تولتىرىلعان ا.جامپوزوۆتى جاۋاپتاۋ حاتتاماسىنان الىپ جاساعان.

قۇرمەتتى سوت، الايدا بۇل حاتتامالار ءىس بويىنشا دالەل رەتىندە  جارامسىز دەپ تانىلۋى قاجەت.

سوت وتىرىستارى بارىسىندا جامپوزوۆ بۇل حاتتامالاردا كورەتىلگەندەردىڭ بىرەۋىن دە ايتپاعانىن جانە ول حاتتامالاردا نە جازىلعانىن دا بىلمەيتىنىن كورسەتتى.

وعان سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى تاراپىنان قىسىم كورسەتىلگەن.

ا.جامپوزوۆتىڭ بۇل حاتتامالاردىڭ مازمۇنىن بىلمەيمىن دە كورسەتكەندەرى كەلەسىلەرمەن راستالادى.

سوتقا ا.جامپوزوۆ پەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرى ج.يسماگۋلوۆتىڭ اراسىنداعى مەسسەندجەردەگى حات الماسۋىنىڭ سكرينشوتتارى بەرىلدى، ونىڭ مازمۇنىنا قاراساق، جامپوزوۆقا ونى جاۋاپتاۋدىڭ ءۇش حاتتاماسى مەن كوزبە-كوز جۇزدەستىرۋ حاتتاماسى ج.يسماگۋلوۆپەن وسى مەسسەنجدەر ارقىلى جىبەرىلگەن. سەبەبى ا.جامپوزوۆ ولارعا حاتتامالاردا نە جازىلعانىن بىلمەيتىنىن ايتقان.

ونىڭ كورسەتۋى بويىنشا، ونى بۇل جتت باسشىسى ا.اتاشەۆكە، وسى ا.اتاشەۆ بۇعان سوتقا بارىپ، وندا وسى ءوزىن جاۋاپتاعان حاتتامالارعا ساي جاۋاپ بەر دەگەندە ايتقان.

جامپوزوۆ سول كەزدە وعان حاتتامالاردا نە جازىلعانىن بىلمەيمىن، - دەگەن. سودان سوڭ، ونى تەلەفونىنا «Whats app» مەسسەندجەرى بويىنشا ج.يسماگۋلوۆتىڭ تەلەفون نومىرىنەن ونى جاۋاپتاۋ حاتتامالارى تۇسكەن.

بۇل جامپوزوۆتىڭ ول حاتتامالاردا نە جازىلعانى جايلى مۇلدە حابارىم جوق دەگەنىن راستايدى. بۇل جاي-جاپسار سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنە انىق بەلگىلى بولعان، ولار جامپوزوۆتىڭ ايعاقتارى، وزدەرىمەن قولدان بۇرمالانىپ جاسالعانىن بىلە وتىرىپ، بۇل حاتتامالاردىڭ كوشىرمەلەرىن جولداعان.

ايتپەسە، ولارعا جامپوزوۆتىڭ بۇل ايعاقتاردى سوتتا قايتالاۋى ءۇشىن وسىنشاما كۇش سالىپ نە قاجەتى بار.

بۇعان قوسا، يسماگۋلوۆ جاردەم سول حات الماسۋدا جامپوزوۆقا قىسىم كورسەتىپ، وعان «شىق! ەركەكتەر سياقتى سويلەسەيىك!»، - دەگەن.

قۇرمەتتى سوت، جامپوزوۆتىڭ كورسەتۋى بويىنشا، ونىڭ تەرگەۋشى يدريسوۆكە بەرگەن ءوزى شىنايى دەپ تانيتىن باستاپقى جاۋاپتارىن، سول كەزدەگى جتت باسشىسى ا.اگيباەۆ كوزىنشە جىرتىپ تاستاپ، جاڭا حاتتاما تولتىرتىپ، ونى قىلمىستىق ىسكە تارتام دەپ قورقىتىپ، قول قويۋعا ماجبۇرلەگەنىن  ەسىڭىزگە سالعىم كەلەدى.

بۇل جايت جامپوزوۆتى جاۋاپتاۋ حاتتاماسىندا، جاۋاپتاۋدى يدريسوۆ جۇرگىزىپ، سوڭىندا قولدى اگيباەۆ قويۋىمەن راستالادى.

وسىلايشا، جامپوزوۆتان جاۋاپ الۋ حاتتاماسىنىڭ بۇرمالانۋى، ونىڭ سوت تەرگەۋى بارىسىنداعى ايعاقتارىن نەگىز رەتىندە الۋعا ماجبۇرلەيدى. ال سوت تەرگەۋى بارىسىندا ا.جامپوزوۆ ي.ابىشەۆتىڭ وعان ا.شايمەردەنوۆ ارقىلى «كازابايلىك استانا» جشس-نەن پارا الۋعا جينالىپ جاتقانى جايلى ايتقانى تۋرالى داۋلى تۇجىرىمدى تۇگەلىمەن جوققا شىعارادى.

شىنى كەرەك، ءتىپتى تەرگەۋمەن باياندالعان جاي-جاپسارلاردىڭ ءوزى بويىنشا جاسالعان بۇل تۇجىرىمدار ادامدى قاتتى اڭ-تاڭ قالدىرادى.

ي.ابىشەۆ شايمەردەنوۆكە ءوزىنىڭ پارا بەرۋ تۋرالى تالابىن جەتكىزۋدى قازان ايىنىڭ ورتاسىندا تاپسىرادى، ال جامپوزوۆپەن 2018 جىلدىڭ جەلتوقسانىنىڭ ورتاسىندا، ياعني ەكى ايدان كەيىن اقىلداسادى.

ەشقانداي اقىلعا سىيمايتىن شەشىم.

قۇرمەتتى سوت!

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ كەلەسى تۇجىرىمدارى بۇرىنعىسىنان بەتەر سوراقى.

ءسويتىپ بۇل كەزدەسۋدەن سوڭ، ي.ابىشەۆ قىلمىستىڭ ءىزىن جاسىرۋ نيەتىمەن اقشانىڭ ءبىر بولىگىن «قازاقشا كۇرەس» دۇنيەجۇزىلىك فەدەراتسيانىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى س.ا. تۋكيەۆتىڭ كومەگىمەن الۋدى شەشكەن. بۇعان س.تۇكيەۆ ءوز كەلىسىمىن بەرگەن.

2018 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنىڭ شامامەن ورتاسىنا دەيىنگى ۋاقىتتا، ي.ا.ابىشەۆ «Rixos President Astana»  قوناق ۇيىندە، ا.ك. شايمەردەنوۆكە 60 ملن.تەڭگەنىڭ 10 ملن.تەڭگەسىن س.ا.تۋكيەۆكە بەرۋدى تاپسىرعان.

بۇدان كەيىن 2018 جىلدىڭ 14 جەلتوقسانى كۇنى «موناكو» مەيرامحاناسىندا ي.ابىشەۆ وزىنە ا.شايمەردەنوۆتى شاقىرىپ الىپ، ودان س.تۋكيەۆكە 10 ملن.تەڭگەنى شۇعىل بەرۋدى تاپسىرعان.

2018 جىلدىڭ 21 جەلتوقسانى كۇنى ا.ك.شايمەردەنوۆ ي.ابىشەۆتىڭ ءوزىن قىلمىسقا يتەرمەلەپ جاتقانىن ناقتى ۇعىنىپ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتىنە ارىزدانعان.

قۇرمەتتى سوت!

ا.اتاشەۆتىڭ بۇل تۇجىرىمىنا قالاي سەنۋگە بولادى؟

ابىشەۆ نە سەبەپتەن س.تۇكيەۆ 60 ملن.تەڭگەنىڭ تاپ وسى 10 ملن.تەڭگەسىن الۋعا كومەكتەسەدى دەپ شەشكەن؟ بۇل نەگە بايلانىستى؟ بۇل قالاي جاسالعان قىلمىستىڭ ءىزىن جاسىرۋ بولىپ باعالانا الادى؟

بۇل قورتىندى – تۇگەلىمەن س.تۇكيەۆتى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە زاڭسىز تارتۋ ءۇشىن جاسالعان جورامال..

كەلەسى فاكتىلەرگە نازارلارىڭىزدى اۋدارامىن.

ا.شايمەردەنوۆ ءوز ايعاقتارىندا ونىڭ ۇيالى تەلەفونىنا 2018 جىلدىڭ 14 جەلتوقسانى كۇنى ءبىرىنشى بولىپ س.تۇكيەۆ قوڭىراۋ شالىپ، 10 ملن.تەڭگە تۋرالى سۇراعانى تۋرالى كورسەتەدى.

ا.شايمەردەنوۆتىڭ بۇل ايعاقتارى شىنايى فاكتىلەرمەن جانە س.تۇكيەۆتىڭ ايعاقتارىمەن جوققا شىعارىلادى.

ا.شايمەردەنوۆ پەن س.تۇكيەۆتىڭ ابونومەنت نومىرلەرىندەگى كىرىس جانە شىعىس قوڭىراۋ شالىنۋلاردى دەتاليزاتسيالاۋ 14 جەلتوقسان كۇنى ءتۇس مەزگىلىندە ا.شايمەردەنوۆتىڭ س.تۇكيەۆكە قوڭىراۋ شالعانىن كورسەتەدى.

س.تۇكيەۆ وعان بىرەۋدىڭ قوڭىراۋ شالىپ، فەدەراتسيانىڭ دەمەۋشىسى بولۋعا ىقتيار ەكەنىن بىلدىرگەنىن كورسەتەدى.

س.تۇكيەۆتىڭ ايعاعى بويىنشا، 2018 جىلدىڭ 14 جەلتوقسانى كۇنى «موناكو» مەيرامحاناسىندا ا.شايمەردەنوۆ دەمەۋشى بولۋعا ءوزى ىقىلاس بىلدىرگەن جانە قاجەتتى 8 ملن.تەڭگەنىڭ ورنىنا، وسى ءوزى 10 ملن. تەڭگە ۇسىنىپ، بۇل جايلى ي.ابىشەۆكە حاباردار قىلۋدى وتىنگەن.

بۇل ايعاقتى وسى اڭگىمە بارىسىندا قاستارىندا بولعان كۋا رەتىندە جاۋاپتالعان كارامۋلينا شىنار راستايدى.

ي.ابىشەۆ تە س.تۇكيەۆتىڭ ا.شايمەردەنوۆتىڭ دەمەۋشى بولۋعا شەشىم قابىلداپ، فەدەراتسياعا 10 ملن.تەڭگە بەرگىسى كەلدى دەگەن ايعاعىن راستايدى.

ەندى مىنا جايتتارعا نازارلارىڭىزدى اۋدارىڭىزدار.

ي.ابىشەۆتىڭ ايعاعىنان ا.شايمەردەنوۆتىڭ بۇل شاراعا جامپوزوۆ ارقىلى ابىشەۆتى «بارىس» وردەنىمەن ماراپاتتالۋىمەن قۇتتىقتاۋعا بارۋعا  سۇرانعانى تۋىندايدى.

ابىشەۆ، تۇكيەۆ، جامپوزوۆ جانە ش.كارامۋلينانىڭ ايعاقتارى  ا.شايمەردەنوۆتىڭ جايىراق كەلگەنىن، ءسويتىپ ي.ابىشەۆتىڭ وعان اكوگولدىڭ ۇلكەن دوزاسى «شترافنوي» رەتىندە قۇيىلعانى جايلى ايعاعىن راستايدى. ا.شايمەردەنوۆ سپيرت ىشىمدىگىن قابىلداعان سوڭ، اجەپتاۋىر قىزىپ قالعان.

بۇل جايتتى ا.شايمەردەنوۆ جوققا شىعارمايدى.

ياعني، ا.شايمەردەنوۆ شاقىرىلعان قوناق ەمەس.

ا.شايمەردەنوۆ 10 ملن.تەڭگەگە دەمەۋشى بولاتىنىن ايتىپ، داستارحاننان ءبىرىنشى بولىپ كەتىپ قالعان.

وسىدان كەيىن، ول ساعات 22:42-دە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرى انداسوۆ ارلانعا قوڭىراۋ شالىپ، ونىمەن 118 سەكۋند سويلەسكەن.

ا.شايمەردەنوۆتىڭ ايعاقتارىنان ونىڭ انداسوۆ ارلاندى تانىمايتىنى جانە وعان ەشقاشان قوڭىراۋ شالماعانى تۋىندايدى.

انداسوۆ ارلان ا.شايمەردەنوۆتى تانيتىنىن جانە ول وزىنە «ەسيل سۋ»-دىڭ لاۋازىمدى قىزمەتكەرلەرىنە قاتىستى قوڭىراۋ شالعانىن ايتادى.

ا.جامپوزوۆ پەن بەرديباەۆ تيمۋر سوتتا ا.شايمەردەنوۆتىڭ انداسوۆ ارلاندى «سمپ-610» وفيسىنە الىپ كەلىپ، ونى ۇجىممەن زاڭگەر رەتىندە تانىستىرعانىن،  ونىڭ بۇلاردا تەگىن جۇمىس ىستەپ، كومەكتەسەتىنى تۋرالى ايتقانى جايلى ايعاقتايدى. سونداي-اق، انداسوۆ پەن شايمەردەنوۆتىڭ دوستىق قارىم-قاتىناستا ەكەنى ايتادى. جامپوزوۆ ونى 4-5 رەت «سمپ-610» جشس وفيسىندە جانە 2019 جىلى 2 رەت: ءبىر رەت – كەرەي-جانىبەك حاندار كوشەسىندە ورنالاسقان «نوماد» جانارماي بەكەتىندە، ەكىنشى رەت - 2019 جىلدىڭ 15 ناۋرىزىندا  «كەرۋەن» سسك،   «مورونو روسسو» كافەسىندە كورگەن.

ال ەندى  نە ءۇشىن شايمەردەنوۆ ازامات سوتتا ا.انداسوۆتى تانىمايمىن دەپ وتىرىك ايتتى؟، - ەكەن دەپ ويلانىپ كورەيىك.

شايمەردەنوۆ پەن انداسوۆتىڭ اراسىندا جالپى سانى 53-ءتى قۇرايتىن كىرىس-شىعىس قوڭىراۋ شالۋ بولعان، ونىڭ 49-ىندا شايمەردەنوۆ اندوسوۆقا قوڭىراۋ شالعان.

بۇنداي بەلسەندى «قوڭىراۋلاتۋ» 16 قازان مەن 21 جەلتوقسان ارالىعىندا ورىن العانىن، ياعني ايىپتاۋ تارابىنىڭ ي.ابىشەۆ «قازبايلىق استانا» جشس-نان پارا الۋدى شەشتى دەگەن كۇننەن باستالىپ، ا.شايمەردەنوۆ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتكە ارىز جازعان كۇنگە دەيىن جۇرگەنىن ەسكەرەيىك.

ومىردە بۇنداي سايكەستىك بولمايدى.

2018 جىلدىڭ 14 جەلتوقسانىنان باستاپ، شايمەردەنوۆ پەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن ابىشەۆتى پارا الۋعا ارانداتۋ-ايداپ سالۋدىڭ بەلسەندى فازاسى باستالادى.

بۇل ا.شايمەردەنوۆتىڭ س.تۇكيەۆ پەن ي.ابىشەۆتى جاڭىلىستىرا وتىرىپ، فەدەراتسياعا 10 ملن.تەڭگە كولەمىندە دەمەۋشىلىك كومەك جاساۋدى ۋادە ەتۋىمەن بايلانىستى بولدى.

كەيىن بۇل 10 ملن تەڭگە ەكى ترانشپەن: ءبىرىنشىسى 27 كۇن وتكەن سوڭ – 1,5ملن تەڭگە كولەمىندە، ەكىنشىسى 67 كۇن وتكەن سوڭ – 8,5 ملن تەڭگە كولەمىندە بەرىلدى.

قۇرمەتتى سوت!

ايىپتاۋ اكتىسىن ءارى قاراي زەرتتەگەن، قىلمىستىق قۇقىقپەن جۇمىستانىپ جۇرگەن، از دا بولسا تالداۋ جاساۋعا قابىلەتتى كەز كەلگەن زاڭگەر، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ س.ابىشەۆ پەن س.تۇكيەۆكە قاتىستى ارەكەتتەرى - ايداپ سالۋشىلىق-ارانداتۋشىلىق دەگەن تۇجىرىمعا بىردەن كەلەدى.

ايىپتاۋ اكتىسىنە ساي، 10.01.2019ج. جەرگىلىكتى ۋاقىت «15» ساعات شاماسىندا ۇلى-دالا كوشەسىنىڭ بويىندا، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن جاسىرىن تەرگەۋ ارەكەتتەرىن جۇرگىزۋ بارىسىندا، س.ا. تۋكيەۆ پەن ي.ا. ابىشەۆتىڭ تالاپ ەتكەن اسا ءىرى مولشەردەگى پارانى الۋ قىلمىستىق ارەكەتىنە جاردەمدەسۋدى ءىس جۇزىندە جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا، پارا بەرۋشى قىلمىستىق ارەكەتتى يميتاتسيالاۋشى ا.ك. شايمەردەنوۆ ارقىلى تالاپ ەتكەن پارانىڭ ءبىر بولىگىن، ياعني 1 500 000 تەڭگە پارانى قولما-قول العان ءىس-ارەكەتى قۇجاتتاندىرىلعان.

مىنا جايتتاردى تالداپ الايىق:

تۇكيەۆكە بەرىلگەن 1,5 ملن.تەڭگە - ي.ابىشەۆ «قازبايلىق استانا» جشس باسشىلىعىنان تالاپ ەتكەن پارا. قالاي بولعاندا دا، ايىپتاۋ اكتىسىندە وسىلاي كورسەتىلگەن.

وندا س.تۇكيەۆكە بەرىلگەن بۇل 1,5 ملن.تەڭگە - قازبايلىق استانا» جشس باسشىلىعىنا ءتيىستى قاراجات بولۋى كەرەك.

الايدا ءبىز تولەگەنوۆ پەن مالگادجاروۆتىڭ ەشقانداي پارا بەرمەگەنىن جانە ءتىپتى بەرۋگە نيەتتەنبەگەنىن دە بىلەمىز.

ءسويتىپ، 1,5ملن.تەڭگە ولارعا ءتيىستى ەمەس. ايىپتاۋ تارابىنىڭ پىكىرىنشە ي.ابىشەۆ پارانى وسىلاردان تالاپ ەتكەن. تولەگەنوۆ پەن مالگادجاروۆ  سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتكە جۇگىنبەگەن.

قىلمىستىق ءىس ماتەريالدارىنا ساي 1,5 ملن.تەڭگە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت پەن ا.شايمەردەنوۆكە كەلەسى پراپورتسيادا تيەسىلى: 1 450 000 تەڭگە –سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىكى، 50 000 تەڭگە – ا.شايمەردەنوۆتىكى.

بۇعان قوسا، بۇل جەردە ا.شايمەردەنوۆ – قىلمىستىق ارەكەتتى يميتاتسيالاۋشى تۇلعا. ال كىمنىڭ قىلمىسىن يميتاتسيالاپ تۇرعانىن ا.اتاشەۆ ازىرشە جازعان جوق. جوعارىدا اتالعان جاي-جاپسارلاردى ەسكەرسەك، ا.شايمەردەنوۆ - سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتكە جۇگىنگەن دەلدال.

وسى جەردە ا.شايمەردەنوۆ پەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتكە ولارعا نەگىزدى تۇردە كىنا ارتاتىن سۇراق تۋىندايدى.

ەگەر پارا بەرۋشى پارا بەرمەسە، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت پەن ا.شايمەردەنوۆ اقشانى پارا رەتىندە نە ءۇشىن قولداندى؟

ا.شايمەردەنوۆ بۇل - سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ شەشىمى، - دەپ جاۋاپ بەردى.

يسماگۋلوۆ جاردەم سوتتا بۇل - جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ باسشىلىعىنىڭ شەشىمى، - دەپ جاۋاپ بەردى.

ەندى، فاكتىلەرگە جۇگىنەيىك:

ايىپتاۋ تارابىنىڭ ۆەرسياسى بويىنشا، ي.ابىشەۆ پارانى 2018 جىلدىڭ قازان ايىنان باستاپ تالاپ ەتە باستاعان.  ا.شايمەردەنوۆتىڭ ايعاعىنا ساي، ول بۇل تۋرالى بىردەن ا.ماكىشەۆكە حابارلاعان. تالاپ ەتىلگەن پارانىڭ سوماسى 250 ملن تەڭگە بولعان.

زەر سالىڭىز! تالاپ ەتىلگەن پارا سوماسىنىڭ تەك 0,6%-ن قۇرايتىن جانە «قازبايلىق استانا» جشس-نا تيەسىلى ەمەس ءبىرىنشى ترانش 3 اي دەرلىك ۋاقىت وتكەن سوڭ، ياعني 2019 جىلدىڭ 10 قاڭتارى كۇنى بەرىلەدى.

ا.شايمەردەنوۆ س.تۇكيەۆكە بۇنى ءوز اقشام، - دەپ، الاجاقتارىم قايتپاي جاتىر، سوندىقتان جايلاپ بەرىپ جاتىرمىن، - دەپ بەرەدى. قالعان اقشانى الاجاقتارىمدى جيناعان سوڭ بەرەمىن، - دەيدى.

قۇرمەتتى سوت، بۇل اقشالاي قاراجات تاپ سول كۇنى، ياعني 10.01.2019ج فەدەراتسيانىڭ كىرىس-كاسسالىق وردەرىنە ساي ا.شايمەردەنوۆتىڭ دەمەۋشىلىك كومەگى دەپ راسىمدەلگەنىنە نازار اۋدارۋىڭىزدى سۇرايمىن.

ايىپتاۋ اكتىسىنىڭ تۇجىرىمدارىنا ارى قاراي كوز جۇگىرتەلىك.

10.01.2019ج. قر اشم سۋ رەسۋرستارى كوميتەتىنە 2019ج. ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ قىسقارۋىنا بايلانىستى ءتيىستى ۇسىنۋلار بەرۋ تۋرالى  حات كەلىپ تۇسكەن.

20.01.2019ج. «رەديسسون» قوناق ۇيىندە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن جاسىرىن تەرگەۋ ارەكەتتەرىن جۇرگىزۋ بارىسىندا ي.ا. ابىشەۆ، س.ا. تۋكيەۆ جانە پارا بەرۋشى قىلمىستىق ارەكەتتى يميتاتسيالاۋشى ا.ك. شايمەردەنوۆتىڭ اراسىندا ي.ابىشەۆ مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ كەلىسىم-شارتىن جاساعانى ءۇشىن «كازبايلىق استانا» جشس پارانىڭ بۇكىل سوماسىن 2019 جىلدىڭ 1 اقپانىنا دەيىن جەتكىزۋدى تالاپ ەتكەن اڭگىمەسى تىركەلگەن.

حاتتىڭ تۇسكەنىن پايدالانىپ، ي.ا. ابىشەۆ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ قىسقارتىلۋىنىڭ كوميتەتكە ەشقانداي قاتىسى جوقتىعىن بىلە تۇرا، وزىمەن الدىن اسا ءىرى مولشەردە تالاپ ەتكەن پارانى تولىعىمەن الۋ ماقساتىندا، «كازبايلىق استانا» جشس-ءنىڭ زاڭدى مۇددەلەرىنە زالال كەلتىرۋى مۇمكىن ارەكەتتەردى جاسايمىن دەپ، ولارعا 28.01.2019ج. №18-3-1-169-كۆر حاتىمەن رەسپۋبليكالىق بيۋجەتتىڭ قىسقارتىلۋى كۇتىلۋىنە بايلانىستى 14.11.2018ج. تۇزىلگەن №42 كەلىسىم شارتقا قوسىمشا تۇزىلەتىن كەلىسىم شارت ۋاقىتشا توقتاتىلا تۇراتىنى تۋرالى حابارلاپ، پارا بەرۋشىنى قورقىتىپ، «كازبايلىق استانا» جشس-ءنىڭ باسشىلارىن وزىنە اسا ءىرى مولشەردە پارا بەرۋگە ءماجبۇر بولاتىنداي جاعدايعا قاساقانا قويعان.   

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ بۇل تۇجىرىمدارىن تالقىعا سالايىق!

شىنىندا دا، قىلمىستىق ءىستىڭ ماتەريالدارىنا ساي، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قارجى مينيسترلىگىنىڭ بيۋدجەتتىڭ قىسقارتىلۋى مۇمكىندىگى تۋرالى حاتى بيۋدجەتتىڭ بارلىق اكىمگەرلەرىنە، سونىڭ ىشىندە  ىشىنە سرك قۇرىلىمدىق بولىمشە رەتىندە كىرەتىن  اۋىلشارۋاشىلىق مينيسترلىگىنە دە كەلگەن.

ياعني، بۇل حات سرك-نە دە جولدانعان.

بۇل حات سرك-نە دە كەلىپ ءتۇستى.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت پەن مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىنىڭ پىكىرىنشە بۇل سەكۆەستردىڭ ەش قاتىسى جوق، سەبەبى سرك وبلىستىق اكىمياتتارمەن بايلانىستى ترانسفەرتتەر بويىنشا ءوز ۇسىنىستارىن بەرگەن. «سوكولوۆ سۋ قۇبىرى، 2 كەزەك» بۇل تىزىمگە كىرمەيدى.

الايدا، بۇل جايت مىنا نەگىزدەر بويىنشا وپ-وڭاي كۇل-تالقانى شىعادى.

2019 جىلدىڭ قاڭتارىندا ەكى جاڭا قۇرىلىس بولدى، بىرەۋى - «سوكولوۆ سۋ قۇبىرى، 2 كەزەك»، ەكىنشىسى «بايمەن» جشس-مەن بايلانىستى.

سوندىقتان، ەگەر بيۋدجەتتىڭ قىسقارتىلۋى كۇتىلسە، ەڭ اۋەلى وسى اتالعان قۇرىلىستاردىڭ قارجىلاندىرۋلارى قىسقارادى. بۇل تۇجىرىم، بيۋدجەت قاراجاتىن ءتيىمدى پايدالانۋ تۇرعىسىنان العاندا، نەگىزدى بولىپ تابىلادى.

بۇعان قوسا، اتالعان جايتتى سرك قىزمەتكەرلەرى، جاۋاپ الىنعان كۋاگەرلەر: جاكانباەۆا ا.، يلامانوۆا ا.، راحيمباەۆوي ا.، تۋراروۆا د. ي سارسەكەەۆا س راستايدى.

كۋاگەرلەردىڭ وسى ايتىلعانعا قاتىستى ايعاقتارىن ي.ابىشەۆ تە راستايدى.

شىنايى ءمان-جايدان 21.01.2019ج «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ  قر اشم سرك-نە جازعان «قاشان قوسىمشا كەلىسىم-شارت جاسالادى، بانكتىك كەپىلدى دايىنداپ قويۋ ءۇشىن، قانداي سوماعا؟» دەپ سۇراعان حاتى  تۋىندايدى.

قر اشم سرك 28.01.2019 جىلعى جاۋابىندا سرك بيۋدجەت سەكۆەسترى ماسەلەسى شەشىلگەنشە، قوسىمشا كەلىسىم-شارتتى جاساۋدان ۋاقىتشا تارتىنا تۇرادى دەپ كورسەتەدى.

جانە بۇل جەردە №42 كەلىسىم-شارتقا ساي 2019 جىلى بيۋدجەتتەن 1,3 ملرد.تەڭگە بولىنگەنىن اتاپ كورسەتەدى.

ءسويتىپ، شىن مانىندە، ي.ابىشەۆ ارقىلى سرك «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ باسشىلىعىن قورقىتپايدى، كەرىسىنشە ازىرشە ولار دايىندالىپ قويماسىن جانە اۆتوكولىك، جۇمىسشىلاردى جالداۋ سىقىلدى كەرەك ەمەس شىعىندارعا ۇشىراپ قالماسىن دەپ ساقتاندىرادى.

وسى جاعدايدا، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ بۇل حاتتى جولداۋ ارقىلى ي.ابىشەۆ «كازبايلىق استانا» جشس-ءنىڭ باسشىلارىن وزىنە اسا ءىرى مولشەردە پارا بەرۋگە ءماجبۇر بولاتىنداي جاعدايعا قاساقانا قويعان دەگەن تۇجىرىمى ادامدى تاڭ قالدىرادى.

بۇنداي جاعدايدا سوتتى ا.تولەگەنوۆتىڭ ايعاعىنا نازار اۋدارۋدى سۇرايمىن.

تولەگەنوۆكە قويىلعان «№42 كەلىسىم-شارتقا قوسىمشا كەلىسىم-شارت جاساۋ بارىسىندا قانداي دا ءبىر كەدەرگى بولدى ما؟» دەگەن تۋرا سۇراققا،  تولەگەنوۆ ەشقانداي كەدەرگى بولعان جوق، - دەپ جاۋاپ بەرگەن. ونىڭ ۇستىنە، قوسىمشا كەلىسىم شارت پورتال بويىنشا ءتۇستى، - دەپ قوسا ايتتى.

سرك مەن «قازبايلىق استانا» جشس اراسىنداعى قوسىمشا كەلىسىم-شارتتىڭ ءوزى 19.11.2019 جىلى ءتۇزىلدى. وسى ساتكە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت پارا رەتىندە تەك 1,5 ملن.تەڭگەنى عانا بەردى.

مەنىڭ «ىقتيمال سەكۆەستر تۋرالى حاتتى شىنايى قاۋىپ رەتىندە قابىلدادىڭىز ما؟»، - دەگەن تۋرا سۇراعىما تولەگەنوۆ «جوق» دەپ تۋرا جاۋاپ بەردى. ول ارامىزدا كەلىسىم-شارت بار، بۇل شارت ورىندالماي جاتسا، سرك-ڭ ارەكەتى ءۇشىن سوتقا جۇگىنە الار ەدىك، - دەدى.

20.01.2019 جىلى  ي.ابىشەۆ، س.تۇكيەۆ جانە ا.شايمەردەنوۆ   «رەديسسون» وتەلىنىڭ «Cigara bar»-دا كەزدەسكەن.

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ تۇجىرىمىنا ساي، بۇل كەزدەسۋدە ي.ابىشەۆ ا.شايمەردەنوۆتان «كازبايلىق استانا» جشس پارانىڭ بۇكىل سوماسىن 2019 جىلدىڭ 1 اقپانىنا دەيىن بەرۋىن تالاپ ەتكەن-مىس.

ءبىز ءبارىمىز ءجتا-1 ناتيجەسىن قاراپ شىقتىق. ي.ابىشەۆ، س.تۇكيەۆ جانە ا.شايمەردەنوۆتىڭ اراسىنداعى بۇكىل اڭگىمە تەك ا.شايمەردەنوۆتىڭ فەدەراتسياعا دەمەۋشىلىك رەتىندە ۋادە ەتكەن 10 ملن.تەڭگە تۋرالى عانا بولعان.

بۇل جەردە ي.ابىشەۆ ا.شايمەردەنوۆكە «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ ونى ساتىپ العانى جايلى اڭگىمە ءجۇرىپ جاتقانى تۋرالى ايتقاندا، ا.شايمەردەنوۆتىڭ بۇل جايتتى جوققا شىعارعانىن اتاپ ءوتۋ كەرەك. .

وزىنە العان مىندەتتەمەلەرىن ورىنداي الماي جاتقانىن ا.شايمەردەنوۆ «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ قارىزى قايتپاعىنىمەن، سونداي-اق وندا «استانا بانك» اق-دا شامامەن 450 ملن. تەڭگە بارىمەن تۇسىندىرەدى.

وسى كەزدە ي.ابىشەۆتىڭ وعان  «قازبايلىق استانا» جشس-نەن دىم دا قاجەت ەمەس ەكەندىگى، زەينەتكە تىنىش شىققىسى كەلەتىنى تۋرالى شامدانعان سوزىنە ا.شايمەردەنوۆ ي.ابىشەۆ ەكەۋىنىڭ اراسىندا قانداي دا ءبىر ۋاعدالاستىق بار ەكەنى جايلى، ءوزىنىڭ «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ اقشاسىنان، ولارعا ەرتەرەكتە 2014 جىلى بەرگەن پاراسىنىڭ قايتىمى رەتىندە، 190 ملن.تەڭگە الۋى كەرەكتىگى تۋرالى ءلام-ميم دەپ ەشتەڭە ايتپايدى.

بۇنداي رەاكتسيا بولۋى كەرەكتىگىنە كەلىسەتىن شىعارسىزدار.

بۇنداي جاي-جاپساردا قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ ي.ابىشەۆتىڭ پارانىڭ بۇكىل سوماسىن 2019 جىلدىڭ 1 اقپانىنا دەيىن بەرۋىن تالاپ ەتكەن دەگەن تۇجىرىمى راستالمايدى. .

ەندى جۇرگىزىلگەن ءجتا-1-ڭ زاڭدىلىعى جونىندە.

سوت تەرگەۋى بارىسىندا ءسىزدىڭ نازارىڭىزدى بۇل - تۇلعانىڭ جاسىرىن اۋديو جانە بەينە-باقىلاۋى ەمەس، ورىننىڭ اۋديو جانە بەينە-باقىلاۋى ەكەنىنە اۋدارعانبىز.

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىندا ورىنعا ءجتا-1 جۇرگىزۋگە سوت تەرگەۋىنىڭ سانكتسياسى بولماعان.

سوت تەرگەۋى بارىسىندا بەينەنىڭ، ارنايى جابدىقتالعان جاسىرىن اۋديو-بەينە باقىلاۋ جۇرگىزۋ قۇرالىنىڭ بۇل مەكەمەنىڭ داياشىسىنىڭ قولىندا تۇرعانىنان، باستالاتىنىن بايقادىق.

وسىدان سوڭ، بۇل داياشى اتالعان قۇرالدى ابىشەۆ، تۇكيەۆ جانە شايمەردەنوۆ وتىرعان ۇستەلگە اپارىپ قويادى.

بۇل بەينەكامەرا، ابىشەۆ پەن وزگە تۇلعالاردىڭ اراسىنداعى اڭگىمەنى، شايمەردەنوۆ كەتكەن سوڭ دا تىركەي بەرەدى. جانە بۇل اڭگىمەلەر قىلمىستىق ءىستىڭ ماتەريالدارىنا دالەلدەمە رەتىندە قوسىلعان.

اتاپ ايتقاندا، كۋا رەتىندە جاۋاپتالعان –سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى اگيباەۆ، يسماگۋلوۆ جانە باحىتوۆ: شايمەردەنوۆپەن كەزدەسىپ بولعان سوڭ، ابىشەۆتىڭ جامپوزوۆقا «شايمەردەنوۆتىڭ اڭگىمەنى جازىپ وتىرۋ مۇمكىن بولعاندىقتان، ادەيى وسىلاي ايتتىم»، - دەگەنىن كورسەتەدى.

بىرىنشىدەن، ابىشەۆ پەن جامپوزوۆتىڭ اراسىناعى بۇل اڭگىمەنى دالەلدەمە رەتىندە پايدالانۋعا بولمايدى، سەبەبى جامپوزوۆتىڭ ءسوزى مەن ءىس-قيمىلىنا  جاسىرىن اۋديو-بەينە-باقىلاۋ جۇرگىزۋگە سانكتسيا جوق.

ەكىنشىدەن، 20.01.2019 جىلعى ارنايى قۇرالداردى تابىستاۋ مەن ارنايى قۇرالداردى بەرۋ حاتتامالارىنا ساي، «سافاري» جانە «موسكيت» ارنايى قۇرالى جەكە ا.شايمەردەنوۆكە بەرىلگەن. بۇنى بەينە جانە اۋديو جازبالار جوققا شىعارادى. بەينەدا كامەرا داياشىنىڭ قولىندا ەكەنى انىق كورىنىپ تۇر،  سوڭىندا ونىڭ بۇل قۇرالدى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنە بەرەتىنىن انىقتاۋ قيىن ەمەس. ياعني، بۇل حاتتامالار ءىس بويىنشا دالەلدەمە رەتىندە جارامسىز دەپ تانىلۋى ءتيىس.

ۇشىنشىدەن، ي.ابىشەۆتىڭ جامپوزوۆقا «مەن وعان سەنىڭ سىرىڭدى اشپاس ءۇشىن ادەيى سولاي ايتتىم» دەگەن سوزىنەن شايمەردەنوۆتىڭ ابىشەۆتىڭ ەسىمىن پايدالانىپ «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ اقشاسىن العانىن جامپوزوۆ ايتقانىن بىلدىرگىسى كەلمەگەنى تۋىندايدى. بۇل ونىڭ ولاردىڭ اڭگىمەسىن جازىپ وتىرۋى مۇمكىن ەكەندىگى تۋرالى ءسوز مۇلدە جوق.

وسىلايشا، ايىپتاۋ تارابىنىڭ، ي.ابىشەۆتىڭ پارانىڭ بۇكىل سوماسى 2019 جىلدىڭ 1 اقپانىنا دەيىن بەرىلۋىن تالاپ ەتكەنىنە، دالەلدەرى جوق. ايىپتاۋ اكتىسىندە كەلتىرىلگەن ۋاجدەر - قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ ەشقانداي تىكەلەي دالەلدەرمەن بەكىتىلمەگەن بولجامدارى عانا.

قۇرمەتتى سوت!

ءارى قاراي سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى ايىپتاۋ اكتىسىندە ءىستىڭ ءمان-جايىنا كەلمەيتىن وتىرىكتى كەلتىرەدى.

جتت باسشىسى ا.اتاشەۆتىڭ پىكىرىنشە، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن جاسىرىن تەرگەۋ ارەكەتتەرىن جۇرگىزۋ بارىسىندا، س.ا. تۋكيەۆتىڭ ا.ك. شايمەردەنوۆتەن وزىنە تيەسىلى 10 000 000 تەڭگە پارانىڭ 8 500 000 تەڭگەسىن الۋ ماقساتىندا، «كازبايلىق استانا» جشس-ءنىڭ باسشىلارىنا تانىس «سپورتشىلاردى» جىبەرەتىنى جايلى ايتقان ارەكەتتەرى قۇجاتتاندىرىلعان.

ءوز كەزەگىندە، ا.ك.شايمەردەنوۆ پارا الۋشى ي.ا.ابىشەۆ پەن  دەلدال س.ا.تۋكيەۆكە تالاپ ەتىلگەن پارانىڭ جاقىن ارادا دايىن بولاتىنىن حاباردار قىلعان.

قۇرمەتتى سوت، بۇنداي مۇلدە بولعان جوق!

س.تۇكيەۆ پەن ا.شايمەردەنوۆ اراسىنداعى 08.01.2019 جىلدىڭ ءجتا-1 ناتيجەسىندە س.تۇكيەۆ ولار وعان قارىزدى قايتارماي جاتىر دەپ ويلاپ، ا.شايمەردەنوۆكە «سپورتشىلاردى» جىبەرۋ كەرەك پە دەيدى. ءارى قاراي، يسلام الماحانوۆيچ ولاردى بىلەدى مە دەپ سۇراپ، بۇل ۇيات بولادى دەپ بۇدان باس تارتادى. بۇعان قوسا، ا.شايمەردەنوۆ سپورتشىلار ماسەلەنى شەشپەيدى، تاپسىرىس بەرۋشىنىڭ ءوزى، ياعني  يسلام الماحانوۆيچ ولارعا قوڭىراۋ شالسىن، - دەپ ناقتى ايتادى.

ياعني، تەك قانا تالقىلاۋ ورىن العان، بۇل جەردە «قازبايلىق استانا» جشس باسشىلىعىنا قاتىستى ەشقانداي قورقىتۋ-ۇركىتۋ جوق.

ا.شايمەردەنوۆ، ا.تولەگەنوۆ جانە مالگاجداروۆ جاۋاپ الۋ بارىسىندا س.تۇكيەۆتىڭ  «قازبايلىق استانا» جشس باسشىلىعىن قورقىتقانىن جوققا شىعارادى.

تولەگەنوۆ پەن مالگاجداروۆقا سپورتشىلار ارقىلى سازايىڭدى تارتقىزام دەپ قورقىتقان جوق. جالپى، شايمەردەنوۆ س.تۇكيەۆتىڭ ءوزىن قورقىتقانىن ايتتى.

وسىلايشا، ا.اتاشەۆتىڭ بۇل تۇجىرىمى دا ءىستىڭ شىنايى ءمان-جايىنا سايكەس كەلمەيدى.

تولەگەنوۆ پارا بەرۋگە كەلىسپەي تۇرعاندا، ا.شايمەردەنوۆ پارا جاقىن ارادا دايىن بولادى، - دەپ نەگە ايتتى ەكەن؟ بۇل جەردە ءبىر عانا جاۋاپ بار، ا.شايمەردەنوۆ پەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى دەمەۋشىلىك كومەكتى پارا دەپ تانىپ، پارا الۋعا ايداپ سالۋ-ارانداتۋمەن اينالىسقان.

قۇرمەتتى سوت!

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ ءىستىڭ ءمان-جايىنا سايكەس كەلمەيتىن  قاراما-قايشى تۇجىرىمىنا نازارىڭىزدى اۋدارامىن:

ءارى قاراي، ي.ا.ابىشەۆ «كازبايلىق استانا» جشس-ءنىڭ باسشىلارىنان اسا ءىرى مولشەردە تالاپ ەتكەن 60 000 000 تەڭگە اقشا پارانى تولىق الاتىنىنا ناقتى كوزى جەتىپ، 19.02.2019ج. №42/1 قوسىمشا كەلىسىم شارت تۇزگەن.

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ پىكىرى بويىنشا, ي.ابىشەۆ 28.01.2019 جىلى، بيۋدجەتتى قىسقارتامىن دەپ قورقىتادى جانە وسىدان 22 كۇن وتكەندە، 2019 جىلدىڭ 01 اقپانىنا تاعايىنداعان-مىس پارانى الماعان سوڭ، ءوزىنىڭ قورقىتۋ قۇرالى بولىپ تابىلاتىن قوسىمشا كەلىسىم-شارتتى جاسايدى.

بۇل جەردە، 2019 جىلدىڭ 28 قاڭتارى مەن 19 اقپانى ارالىعىندا م.ابىشەۆكە 60 ملن.تەڭگە پارانى وعان مىندەتتى تۇردە بەرىلەتىنى حابارلانعانى تۋرالى ەشقانداي دالەل جوق.

ي.ابىشەۆ پەن سرك-ڭ جاۋاپتالعان وزگە دە قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايعاعىنان، بۇل كەزدە بيۋدجەتتىڭ قىسقارتىلمايتىنى بەلگىلى بولعانى، سوندىقتان ولار 10 كۇن بۇرىن ۇسىنىس بەرىپ، جۇمىستاردىڭ اتقارىلۋ كەستەسىن قۇرعانى، ءسويتىپ 2019 جىلدىڭ 19 اقپانى كۇنى قوسىمشا كەلىسىم-شارت جاساعانى تۋىندايدى.

سونداي-اق، سوتتىڭ نازارىن قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ، 14.11.2018 جىلعى №42 كەلىسىم-شارت بويىنشا بيۋدجەت قىسقارعان جاعدايدا بانك كەپىلدىگى سەبەبىنەن «قازبايلىق استانا» جشس ۇلكەن شىعىندارعا ۇشىرايدى، بۇنىڭ ولار ءۇشىن ايتارلىقتاي تەرىس سالدارى بولادى، - دەگەن تۇجىرىمىنا اۋدارامىن.

قۇرمەتتى سوت، الايدا بۇل تۇجىرىم ءىستىڭ ءمان-جايىنا تومەندەگى نەگىزدەر بويىنشا ساي كەلمەيدى:

بىرىنشىدەن، بانك كەپىلدىگى – بانك ءونىمى، وسى ءونىمنىڭ ارقاسىندا بانكتەر پايدا تابادى. ولاردىڭ ءتۇرى مەن پايدالانىلۋى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق بانكىنىڭ نورماتيۆ قۇجاتتارىمەن رەتتەلەدى. ءبىزدىڭ جاعدايدا بۇل - قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق بانكى باسقارماسىنىڭ «ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردىڭ بانك كەپىلدىكتەرى مەن كەپىلگەرلىگىن بەرۋ قاعيدالارىن بەكىتۋ تۋرالى» 2017 جىلعى 28 قاڭتارداعى № 21 قاۋلىسى (27.08.2018 ج. وزگەرىستەرىمەن).

وسى نورماتيۆ قۇجاتقا ساي، قاراپايىم سوزدەرمەن ايتقاندا بانك كەپىلدىگى – مىندەتەمەلەردى اتقارۋدىڭ ادىستەرىنىڭ ءبىرى، ەگەر بەنەفيتسيار دۇرىس راسىمدەلگەن تالاپتى ۇسىناتىن بولسا، بانكتىڭ بەنەفيتسيارعا كەپىلدىكتە كورسەتىلگەن سومانىڭ مولشەرىندە وتەم تولەۋ مىندەتتەمەسىن بىلدىرەدى.

ەگەر بيۋدجەتتىڭ قىسقارۋى سەبەبىنەن سرك مەن «قازبايلىق استانا» جشس قوسىمشا كەلىسىم-شارت جاسالماي قالسا، بۇل اتالعان سەرىكتەستىكتىڭ قارجىلىق جاعدايىنا قانداي دا ءبىر ەكونوميكالىق نۇقسان اكەلمەيدى. بانك كەپىلدىگى قايتىپ، ەگەر اقشالاي قاراجات بانككە قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن سالىنعان بولسا، سەرىكتەستىك ونى وسىدان كەيىن ەركىن قايتارا الا الادى.

بۇعان قوسا، بانك كەپىلدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە سالىنعان اقشا كليەنتتىڭ بانك دەپوزيتى شوتىندا ورنالاسادى، بانك كەپىلدىگى قايتارىلعان سوڭ، كليەنت ءۇشىن بۇل قاراجات تولىقتاي قولجەتىمدى بولادى.

ەكىنشىدەن، 19.02.2019 جىلدىڭ №42/1 قوسىمشا كەلىسىمىنە ساي، بانك كەپىلدىگى تەك 2019 جىلدىڭ 04 ناۋرىزى كۇنى عانا بەرىلگەن. سوندا سرك  «كازابايلىك استانا» جشس-ڭ حاتىنا جاۋاپ جازعان كەزدە، سوڭعىسى ەشقانداي اقشانى بانكتىك كەپىلدىكتى قامتاماسىز ەتۋ رەتىندە بانككە ۇسىنباعان.

سوندىقتان بۇل قورقىتۋدىڭ، ەگەر ول ورىن العاندا جاعدايدىڭ وزىندە، قاۋىپپەن قابىلداناتىنداي رەتى جوق ەدى.

وسىلايشا، قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنىڭ ي.ابىشەۆ ءوزىنىڭ پارا سۇراعان تالابى ورىندالاتىنىنا كوزى جەتكەن سوڭ عانا، قوسىمشا كەلىسىم-شارت جاسادى دەگەن ءۋاجى ويدان شىعارىلعان بولىپ تابىلادى.

ءارى قاراي دا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت ايىپتاۋ اكتىسىندە شىندىققا ساي كەلمەيتىن ۋاجدەردى كەلتىرۋىن جالعاستىرادى:

20.02.2019ج. سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتپەن جاسىرىن تەرگەۋ ارەكەتتەرىن جۇرگىزۋ بارىسىندا، ا.ك.شايمەردەنوۆتەن س.ا. تۋكيەۆتىڭ 8 500000 تەڭگەنى العان قىلمىستىق ارەكەتى قۇجاتتاندىرىلعان.

وسىدان كەيىن، قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى 10 ملن.تەڭگە پارا رەتىندە ي.ابىشەۆكە بەرىلدى دەپ سانايدى.

قۇرمەتتى سوت!

ءسىزدىڭ نازارىڭىزدى س.تۇكيەۆ پەن ا.شايمەردەنوۆتىڭ اراسىنداعى 20.02.2019ج. ءجتا-1 ناتيجەسىنە اۋدارعىم كەلەدى، وندا ا.شايمەردەنوۆ س.تۇكيەۆكە قارىزدارىمدى قايتارىپ تاراتىپ ءجۇرمىن دەيدى.

بۇندا الدىن الا كەلىسىم بويىنشا، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ شارتىن جاساعانى ءۇشىن «قازبايلىق استانا» جشس-نان پارانىڭ ءبىر بولىگىن – 8,5 ملن.تەڭگەنى الدىم دەگەن ءبىر اۋىز ءسوز جوق.

ونىڭ ۇستىنە، بۇل 8,5 ملن.تەڭگە - سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتكە تيەسىلى اقشا، ياعني بۇل اقشا دا - سرك مەن «قازبايلىق استانا» جشس اراسىندا كەلىسىم-شارت جاسالعانى ءۇشىن، سوڭعىسىنىڭ پارا رەتىندە بەرىلۋى ءتيىس اقشاسى ەمەس.

سوتتىڭ نازارىن قازان ايىنىڭ ورتاسىنان بەرى وسى ساتكە دەيىن 4 ايدان اسا ۋاقىت وتسە دە، پوتەنتسيال پارا بەرۋشى پارا رەتىندە ءالى ءبىر تيىن بەرمەگەنىنە اۋدارامىن.

10 ملن.تەڭگەنىڭ - 9 950 000 تەڭگەسى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىكى، 50 000 تەڭگە - ا.شايمەردەنوۆكە تيەسىلى.

بۇل اقشالاي قاراجات 21.02.2019ج فەدەراتسيانىڭ كىرىس-كاسسالىق وردەرىنە ساي ا.شايمەردەنوۆتىڭ دەمەۋشىلىك كومەگى دەپ راسىمدەلگەنىن اتاپ ءوتۋ كەرەك.

ا.شايمەردەنوۆ پەن يسماگۋلوۆ جاردەم جاۋاپتالۋ بارىسىندا، سوتتا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ اقشاسىن پايدالانۋ - وسى مەملەكەتتىك ورگاننىڭ باسشىلىعىنىڭ شەشىمى دەپ كورسەتتى.

بۇل جايت ولاردىڭ تاراپىنان ي.ابىشەۆتى پارا الۋعا ارانداتىپ-ايداپ سالۋ ورىن العانىن تولىقتاي دالەلدەيدى.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت، ءىستىڭ ەشقانداي دالەلدەمەلەرىمەن بەكىتىلمەگەن، كوپتەگەن جايتتارمەن جوققا شىعارىلاتىن، كەلەسى جاي-جاپسارلارىن كەلتىرەدى.

بۇل قىلمىستىق ارەكەتىن جاۋاپسىز قالدى دەپ ءوز بەتىنشە ۇعىنىپ، الدىن تالاپ ەتىلگەن پارانى تولىعىمەن الۋدى كوزدەپ ي.ا.ابىشەۆ، ءارى قاراي قالعان 50 000 000 تەڭگە اقشانى دا جەكە ءوزى ەمەس، ءوزىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتىنەن حابارسىز ادامدار ارقىلى الۋ قىلمىستىق جوسپارىن قۇرعان

07.03.2019ج. نۇر-سۇلتان-شىمكەنت باعىتىندا ۇشقان «Air Astana» كومپانياسىنىڭ ۇشاعىندا، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتى قىزمەتكەرلەرىمەن ي.ا. ابىشەۆكە قاتىستى جاسىرىن تەرگەۋ ارەكەتتەرىن جۇرگىزۋ بارىسىندا، پارا بەرۋشى رەتىندە قىلمىستىق ارەكەتتى يميتاتسيالاعان ا.ك. شايمەردەنوۆكە پارا الۋشى ي.ا. ابىشەۆ 10 000 000 تەڭگە پارانى العانىن جەتكىزىپ، ال پارانىڭ قالعان 50 000 000 تەڭگە اقشاسىن ءوزىنىڭ تۋعان ءىنىسى ءابىشوۆ قانىبەككە بەرۋدى تاپسىرعان اسا ءىرى مولشەردە پارا تالاپ ەتۋ قىلمىستىق ارەكەتى قۇجاتتاندىرىلعان.

قۇرمەتتى سوت!

بىرىنشىدەن، اۋە كومپانياسى - «ەير استانا» ەمەس، «SCAT». جانە بۇل كەزدە قازىرگى نۇر-سۇلتان قالاسى استانا دەپ اتالعان.

ەكىنشىدەن، 07.03.2019ج. ءجتا-1 ناتيجەسىنەن، ايىپتاۋ اكتىسىندە كورسەتىلگەندەي ەمەس، كەرىسىنشە تاپ وسى ا.شايمەردەنوۆتىڭ 10 ملن.تەڭگەنى س.تۋكيەۆكە بەردىم دەپ حابارلاعانى تۋىندايدى.

ۇىشىنشىدەن، بۇل كەزدەسۋ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن ۇيىمداستىرىلعان، بۇنى ا.شايمەردەنوۆ تە، ج.يسماگۋلوۆ تا راستايدى.

بۇل جەردە وسى رەيسكە بيلەتتى ا.شايمەردەنوۆ پەن ج.يسماگۋلوۆ ءبىر جەردەن - «وست-ۆەست» جشس كومپانياسىنان ساتىپ العان. .

50 ملن.تەڭگە، - دەگەن ءسوزدى ءجتا-1 ناتيجەسى بويىنشا مالىمەت پايدا بولعان 2,5 اي ىشىندە ا.شايمەردەنوۆ جانە وندا دا تەك ءبىر رەت ايتادى.

قۇرمەتتى سوت، ا.شايمەردەنوۆ 50 ملن.تەڭگەنى قانداي دا ءبىر قوسالقى مەردىگەرلىك جۇمىستارى ءۇشىن دەگەن مانماتىندە ايتقانىنا نازارىڭىزدى اۋدارامىن.

سونداي-اق، ءسىزدىڭ نازارىڭىزدى ا.شايمەردەنوۆتىڭ ولاردىڭ شىمكەنت قالاسىنداعى اۋەجايدان شىققاننان كەيىن، ءوزىن قالاي ۇستاعانىنا -  ي.ابىشەۆ «ءىلىندى» دەپ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنە ولار بيلەپ بەرمەسە فلەشكانى بەرمەيمىن، - دەگەنىنە اۋدارامىن.

بۇل اڭگىمەلەر - ايداپ سالۋ-ارانداتۋدىڭ تىكەلەي دالەلدەمەلەرى، - دەپ تانىلۋى كەرەك.

شايمەردەنوۆ تە، سونداي-اق، اسىرەسە ج.يسماگۋلوۆ تا بۇنىڭ ءبارى نەنى بىلدىرەدى؟، - دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرە المادى.

وسى جەردە، ي.ابىشەۆتىڭ  ا.جامپوزوۆتىڭ ا.شايمەردەنوۆ ونىڭ سىرتىنان «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ اقشاسىن الدى دەپ ايتقانىن ەسىنە تۇسىرگەن ايعاعىن نازارعا الايىق.

ول ا.شايمەردەنوۆتىڭ سوزىنە سەنگەندەي سىڭاي تانىتقان.

قۇرمەتتى سوت، وسى ديالوگتا ا.شايمەردەنوۆ  «قازبايلىق استانا» جشس بويىنشا تاقىرىپتى وتە ساق قوزعايدى. ەگەر ولار مەن  ابىشەۆتىڭ اراسىندا ولاردان پارا الۋ ۋاعداسى بولسا، ا.شايمەردەنوۆ ۇشاق ۇشىپ بارا جاتقاندا، نەگە اشىق ديالوگقا بارمايدى؟ ونىڭ ۇستىنە ءوزى 21.12.2018 جىلى قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىنا مالىمدەگەنىندەي،  وزىنىڭ 190 ملن.تەڭگەسىن العانى تۋرالى ءبىر اۋىز جوق.

سوندىقتان جاناما سوزدەر مەن ۇسىنىستار ارقىلى ا.شايمەردەنوۆ ابىشەۆ ەكەۋىنىڭ اراسىندا، شىنىندا دا، قانداي دا ءبىر ۋاعدالاستىق بار ەكەندەي اسەر قالدىراتىنداي جاعداي جاسايدى. بۇل كەزدەسۋدەن سوڭ، جازباسى بار فلەشكانى الۋ ءۇشىن ولاردىڭ بيلەۋگە دە دايىن بولىپ نەگە سونشا قۋانعانىن وسىدان تۇسىنۋگە بولادى.

2019 جىلدىڭ 20 قاڭتارى مەن 2019 جىلدىڭ 07 ناۋرىزى ارالىعىندا ي.ابىشەۆ ا.شايمەردەنوۆپەن كەزدەسۋگە ەش تالپىنباعان، كەرىسىنشە ا.شايمەردەنوۆ ءار جول سايىن تۋكيەۆتەن ابىشەۆپەن كەزدەسۋ ۇيىمداستىرۋدى وتىنگەن، بۇل دا  - ماڭىزدى جايت.

بۇعان قوسا، ا.شايمەردەنوۆتىڭ ايعاعى بويىنشا، وعان ۇيالى تەلەفونعا قوڭىراۋ شالىنىپ، ۇشاققا بيلەت الۋدى، وندا كەزدەسۋدى شۇعىل ۇيىمداستىرۋ كەرەك ەكەنىن ايتقان.

«قازبايلىق استانا» جشس وسى ساتتە ەشقانداي اقشانى پارا رەتىندە بەرمەگەنىنە نازارلارىڭىزدى اۋدارامىن.

بۇنىڭ ءبارى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ ۋاجدەرى ويدان شىعارىلعانى جانە ايداپ سالۋ-ارانداتۋعا باعىتتالعانىن كورسەتەدى.

ا.اتاشەۆتىڭ وقيعالارعا بەرگەن بۇدان كەيىنگى باعاسى، ونىڭ وتىرىك پەن شىندى ايىرا الاتىنىنا كۇمان تۋعىزادى.

ايىپتاۋ اكتىسىنە ساي, ي.ا.ابىشەۆ پارا بەرۋ قىلمىستىق ارەكەتىن يميتاتسيالاۋشى ا.ك.شايمەردەنوۆتىڭ وعان تاۋەلدى ەكەنىن قاساقانا پايدالانىپ، سوڭعىدان شىمكەنت قالاسىنداعى «Rixos Khadisha Shymkent» قوناق ءۇيىنىڭ ءنومىرىن تولەتىپ، مۇلىكتىك سيپاتتاعى پايدا تۇرىندە پارانى قوسىمشا جەكە تالاپ ەتكەن.

ي.ا. ابىشەۆتىڭ قىزمەتتىك جاعدايىنا تاۋەلدى، پارا بەرۋشىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتكە يميتاتسيالاۋشى ا.ك. شايمەردەنوۆ، 07.03.2019ج. شىمكەنت قالاسىنداعى «Rixos Khadisha Shymkent» قوناق ءۇيىنىڭ ي.ا. ابىشەۆتىڭ ءنومىرى ءۇشىن 85 000 تەڭگە سوماسىندا اقشا تولەگەن.

بىرىنشىدەن، ا.شايمەردەنوۆ ي.ابىشەۆكە قالاي، قاي جاعىنان تاۋەلدى ەكەن؟

«سمپ-610» جشس-مەن كەلىسىم-شارت بۇزىلعان،  ا.شايمەردەنوۆ قر اشم سرك-نە ەشقانداي قاتىسى جوق، ونىڭ قاراۋىندا جۇمىس جاسامايدى، سونداي-اق، فەدەراتسياعا دا تۇك قاتىسى جوق.

وسىلايشا، بۇل ءۋاج دە ويدان شىعارىلعان.

ەكىنشىدەن، ابىشەۆ پەن ا.شايمەردەنوۆ اراسىنداعى ءجتا-1 ناتيجەسىنەن ي.ابىشەۆتىڭ وتەلدەن ول ءۇشىن ءنومىردى تولە دەپ ەمەس، وتەلدەن ءنومىر برونداشى، - دەپ وتىنگەنى كورىنىپ تۇر.

بۇنداي تۇجىرىمدار سوت پسيحولوگيالىق-فيلولوگيالىق ساراپتاماسىنىڭ قورتىندىسىمەن دە جاسالعان.

ابىشەۆتىڭ سول كۇنى قوناق بولعانىن ەسكەرسەك، ونىڭ ءتىپتى نومىرگە كىم تولەگەنىن بىلمەۋى دە تۇسىنىكتى. ول سوتتا دا وسىلاي دەپ كورسەتتى.

ۇشىنشىدەن، ايىپتاۋ اكتىسىندە «پارا بەرۋشىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرىن يميتاتسيالاۋشى» دەگەن ءسوز تىركەسى ءبىرىنشى رەت وسى جەردە پايدا بولادى.

قۇرمەتتى سوت! سوت بارىسىندا جاۋاپتالعان ا.اتاشەۆ 85 000 تەڭگە – جالعاسىپ جاتقان قىلمىس، سوندىقتان ونى سدتبت-دا بولەك تىركەپ قاجەتى جوق، - دەپ كورسەتتى.

الايدا ا.شايمەردەنوۆتىڭ ارىزىنان ي.ابىشەۆ وتەلدەگى ءنومىرىن تولەۋدى تالاپ ەتتى دەگەن تۋىندامايدى.

ارىز تەك قانا ناقتى 60 ملن.تەڭگە بويىنشا بەرىلگەن.

ەڭ ءبىر قىزىعى - ايىپتاۋ تارابىنىڭ لوگيكاسى بويىنشا، ي.ابىشەۆ 2018 جىلدىڭ قازان ايىنىڭ ورتاسىندا-اق، 2019 جىلدىڭ 07 ناۋرىزىندا شىمكەنت قالاسىندا ءوزى توقتايتىن وتەلدىڭ ءنومىردىڭ اقىسىن تولەتۋ ارقىلى ا.شايمەردەنوۆتەن 85 000 تەڭگە پارا تالاپ ەتەتىنىن الدىن-الا جوسپارلاپ قويعان بولىپ شىعادى.

ياعني، بۇنىڭ ءبارى - شىندىق ەمەس، بۇل جەردە قانداي دا ءبىر پاراقورلىق ەپيزودى بولسا، ول - ءوز الدىنا، جەكە سيپاتقا يە جانە سدتبت-دا تىركەلۋگە جاتادى.

ەندى ا.شايمەردەنوۆتىڭ وسى 85 000 تەڭگە بويىنشا اياق استىنان «پارا بەرۋشىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرىن يميتاتسيالاۋشى» بولىپ شىعا كەلگەنى تۋرالى.

د.باحىتوۆتىڭ ءجتا-1 ءوندىرىسى تۋرالى تاپسىرماسىندا ا.شايمەردەنوۆتىڭ ي.ابىشەۆكە مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ بويىنشا كەلىسىم-شارت جاساعانى ءۇشىن پارا رەتىندە  «قازبايلىق استانا» جشس-نەن الىپ بەرەتىن 60 ملن.تەڭگە اقشا تۋرالى عانا ءسوز بولادى.

ج.يسماگۋلوۆ شىعارعان 28.12.2018 جىلعى قاۋلىدا ا.شايمەردەنوۆ ي.ابىشەۆكە مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ بويىنشا كەلىسىم-شارت جاساعانى ءۇشىن 60 ملن تەڭگە پارانى الىپ بەرۋشىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرىن يميتاتسيالايدى، - دەپ انىق كورسەتىلگەن.

تيىسىنشە، قىلمىستىق ءىس ماتەريالدارىندا ا.شايمەردەنوۆ 85 000 تەڭگەنى بەرۋشىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرىن يميتاتسيالايدى، - دەگەن ءبىر دە ءبىر پروتسەستىك شەشىم جوق.

وسىلايشا، ي.ابىشەۆ ا.شايمەردەنوۆتى وتەلدەن ءنومىر برونداۋدى وتىنگەندە، سوڭعىنىڭ ونى ءوز باستاماسىمەن تولەپ تاستاعانىن، وسى ەپيزود بويىنشا يميتاتسيا تۋرالى قاۋلىنىڭ جوقتىعىن ەسكەرسەك، ا.شايمەردەنوۆ پەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ ءىس-ارەكەتتەرى - تاپ-تازا ارانداتۋ-ايداپ سالۋشىلىقتىڭ ءوزى جانە بۇل ەپيزود توقتاتىلۋعا جاتادى.

وسىدان كەيىن، قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى ءۇش ابزاتستا قالعان 50 ملن.تەڭگەنى الۋدىڭ جاي-جاپسارىن بىلاي كورسەتەدى.

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى انىقتاعان جاي-جاپسارعا ساي، 12.03.2019ج. نۇر-سۇلتان قالاسىنا ك.ك. شىنداۋلەتوۆ كەلگەن.

13.03.2019ج ي.ا. ابىشەۆتىڭ قىلمىستىق نيەتىنەن حابارسىز ك.ا. ابىشەۆ، ەشتەڭەدەن حابارسىز ك.ك. شىنداۋلەتوۆكە حابارلاسىپ، ونىڭ  ا.ك. شايمەردەنوۆتەن، كەيىن وزىنە بەرىلەتىن اقشانى الۋدى سۇراعان.

14.03.2019ج. «تراديتسيونال» قوناقۇيىنىڭ مەيرامحاناسىندا ا.ك. شايمەردەنوۆ ك.ك.شىنداۋلەتوۆكە 50 000 000 تەڭگە بەرىپ، ول كەيىن ودان ايعاق رەتىندە الىنادى.

50 ملن.تەڭگەنىڭ - 49 ملن.تەڭگەسى مۋلياج، 700 تىس.تەڭگە - سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ، ال 300 مىڭ تەڭگە - ا.شايمەردەنتىڭ اقشاسى.

ناتيجەسىندە، ي.ابىشەۆكە قورقىتىپ الۋ جولىمەن جالپى سومماسى 60 085 000 تەڭگە پارا الۋعا وقتالعان دەگەن ايىپ تاعىلدى.

بۇل جەردە، 2019 جىلدىڭ 12 ناۋرىزىندا ەلىمىزدىڭ استاناسى ءالى «استانا» دەپ اتالعانىن ايتا كەتەيىن.

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىمەن ءدال قاشان جانە قانداي جاعدايدا ي.ابىشەۆ ك.ابىشەۆتەن ا.شايمەردەنوۆتەن اقشانى الۋدى وتىنگەنى  انىقتالماعان.

ەكىنشىدەن، ك.شىنداۋلەتوۆكە قوڭىراۋ شالىپ، كەزدەسۋدى سۇراعان  - وسى ا.شايمەردەنوۆتىڭ ءوزى. بۇل كىرىس جانە شىعىس قوڭىراۋلارىنىڭ دەتاليزاتسيالارىمەن راستالادى.

شىنداۋلەتوۆ پەن ك.ابىشەۆتىڭ اراسىندا اقشا تۋرالى مۇلدە اڭگىمە جوق.

ك.شىنداۋلەتوۆ ءوز ايعاعىندا ا.شايمەردەنوۆتىڭ وعان 120 ملن.تەڭگە قارىز بولعانىن جانە ول بۇل اقشانى ودان الۋعا جينالعانىن كورسەتەدى.

ا.شايمەردەنوۆ پەن ك.شىنداۋلەتوۆتىڭ اراسىنداعى 14.03.2019 جىلدىڭ ءجتا-1 ناتيجەسىندە، سوڭعىسى ي.ابىشەۆ ءۇشىن قانشا اقشانى الۋ كەرەك ەكەنىن بىلمەيدى جانە بۇل تۋرالى ا.شايمەردەنوۆكە ايتپايدى.

كەرىسىنشە، ا.شايمەردەنوۆ وعان سومكە بەرىپ، بۇنى ي.ابىشەۆكە بەرۋىن سۇرايدى جانە ساناپ الۋدى وتىنەدى، سوندا سوڭعىسى ساناۋدان باس تارتادى.

ءسويتىپ، شىن مانىندە ا.شايمەردەنوۆ بۇل اقشانى ك. شىنداۋلەتوۆكە لاقتىرادى.

قۇرمەتتى سوت، ەندى مىنا فاكتىگە نازار سالۋىڭىزدى سۇرايمىن.

پوتەنتسيال پارا بەرۋشى، ياعني ا.تولەگەنوۆ ودان پارا تالاپ ەتىلگەنىنە 5 اي وتكەن 2019 جىلدىڭ 14 ناۋرىزىندا ي.ابىشەۆكە پارا رەتىندە ءبىر تيىن دا بەرمەيدى.

ءۇشىنشى رەتتە، شايمەردەنوۆ پەن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت ءوز اقشالارىن بەرەدى.

ا.شايمەردەنوۆ،  نەگە ەكەنى بەلگىسىز، 50 ملن.تەڭگە بويىنشا پارا بەرۋشىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرىن يميتاتسيالاۋشى بولادى.

ەڭ باستىسى، 2019 جىلدىڭ 11 ناۋرىزىنىڭ اقشانى قاراۋ جانە تابىستاۋ حاتتاماسىنا ساي 50 ملن.تەڭگە ا.شايمەردەنوۆكە، ونىڭ شىن مانىندە ك.شىنداۋلەتوۆكە بەرىلگەنىنەن 3 كۇن بۇرىن، ءالى شايمەردەنوۆ پەن شىنداۋلەتوۆ ءالى كەزدەسپەي تۇرىپ، بەرىلگەن.

قۇرمەتتى سوت!

جاسالعان قىلمىستىڭ جاي-جاپسارى باياندالعان ايىپتاۋ اكتىسىنىڭ ءار ابزاتسى ءىستىڭ شىنايى ءمان-جايىنا ساي كەلمەيدى جانە جتت باسشىسى ا.اتاشەۆتىڭ ءار ءۋاجىن جوققا شىعارامىن.

پروكۋرور، سوت ءجارىسسوزى بارىسىندا جاسالعان قىلمىستىڭ ءمان-جايىنا، ولاردىڭ قىلمىستىق ءىستىڭ ماتەريالدارىمەن دالەلدەنبەيتىنىن بىلگەندىكتەن توقتامادى دەپ ويلايمىن.

مىنا كەلەسى قاراپايىم فاكتىلەرگە زەر سالساڭىزدار، قورعاۋشىلار تارابىنا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ ايداپ سالۋ-ارانداتۋ ارەكەتتەرىن دالەلدەۋگە سونشاما تىرىسىپ قاجەتى بار ما ەكەن.

ءبىرىنشى. تاعىلعان ايىپ بويىنشا ي.ابىشەۆ «قازبايلىق استانا» جشس-نان مەملەكەتىك ساتىپ الۋ بويىنشا  جالپى سوماسى 5,9 ملرد.تەڭگە قۇرايتىن كەلىسىم شارت ءتۇزۋ ءۇشىن 250 ملن.تەڭگە تالاپ ەتكەن، ونىڭ - 60 ملن.تەڭگەسى جەكە ءوزى ءۇشىن، ال 190 ملن.تەڭگەسى -  ا.شايمەردەنوۆ ءۇشىن.

«قازبايلىق استانا» جشس-ڭ مەنشىك يەسى ا.تولەگەنوۆ كەلىسىم-شارت جاساعانى ءۇشىن ي.ابىشەۆكە ءبىر تيىن دا بەرمەگەن.

ا.تولەگەنوۆ - پوتەنتسيال پارا بەرۋشى ەدى.

دەمەك، ا.شايمەردەنوۆ پارا بەرۋشى بولا المايدى. ول – تاپ-تازا دەلدال، ونىڭ ۇستىنە تالاپ ەتىلگەن 250 ملن.تەڭگەنىڭ 190 ملن.تەڭگەسى - ونىڭ پايداسى.

ا.شايمەردەنوۆتەن ي.ابىشەۆ پارا رەتىندە 60 ملن.تەنگە تالاپ ەتكەن جوق، جانە ا.شايمەردەنوۆكە دە «قازبايلىق استانا» جشس-نا ەشقانداي قاتىسى بولماعاندىقتان، ەشقانداي پارا بەرۋدىڭ قاجەتى جوق.

سوندىقتان مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى س.سۋلەيمەنوۆتىڭ شايمەردەنوۆ – پارا بەرۋشى جانە ول پارا رەتىندە ي.ابىشەۆكە 60 ملن.تەنگە بەردى، - دەگەن ءۋاجى شىندىققا ساي كەلمەيدى.

قۇرمەتتى سوت، ءسىزدىڭ نازارىڭىزدى قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى سوتىنىڭ 2015 جىلعى 27 قاراشاداعى № 8 «كەيبىر سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىستاردى قاراۋ پراكتيكاسى تۋرالى» نورماتيۆتىك قاۋلىسىنىڭ 6 تارماعىنىڭ «پاراقورلىق تۋرالى ىستەردى قاراعان كەزدە، ادامنىڭ پارانى الىپ سول ءۇشىن پارا بەرۋشىنىڭ مۇددەسىنە ورىنداۋعا نەمەسە ورىنداماۋعا جاتاتىن ارەكەتتەردىڭ شەڭبەرىن انىقتاۋ قاجەت» دەگەن تالابىنا اۋدارعىم كەلەدى.

پروكۋرور ءوز سوزىندە ا.شايمەردەنوۆتىڭ قاي مۇددەسىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن ي.ابىشەۆتىڭ ودان  60 ملن.تەڭگە پارا العانىن ايتپادى.

پروكۋروردىڭ بۇل ءۋاجى كەلەسى نەگىزدەر بويىنشا دا اقىلعا سىيمايدى: ءجتا-1,2 ءوندىرۋ جانە ولاردى سوزۋ بويىنشا بۇكىل قاۋلىلارعا ساي، بارلىق جەردە پارا بەرۋشى رەتىندە - ا.ماكىشەۆ، ال ا.شايمەردەنوۆ - پارا بەرۋ بويىنشا دەلدال دەپ كورسەتىلگەن.

بۇل ءىس بويىنشا پارا بەرۋشى - تولەگەنوۆ نە مالگاجداروۆ بولۋى كەرەكتىگى انىق قوي.

پروكۋرور بار كۇشىن سالىپ، بىزگە 60 ملن.تەڭگە ەپيزودى بويىنشا ، ا.شايمەردەنوۆتىڭ پارا بەرۋشى ەكەنىن دالەلدەگىسى كەلەدى، الايدا جوعارىدا اتالعان قر جس نق 18 تارماعىندا «پارا الۋشىعا جانە پارا بەرۋشىگە پارا الۋ جانە بەرۋ تۋرالى ولاردىڭ اراسىنداعى كەلىسىمگە قول جەتكىزۋگە نەمەسە ونى ىسكە اسىرۋعا ىقپال ەتكەن ادامنىڭ دەلدال بولىپ تابىلاتىنىن ەسكەرىپ، پاراقورلىققا دەلدالدىق ەتۋدى پارانى بەرۋدەن جانە الۋدان ارا-جىگىن اجىراتا ءبىلۋ قاجەت»، - دەپ كورسەتىلگەن.

وسىلايشا، ا.شايمەردەنوۆ – بۇل ەپيزودتا پارا بەرۋ بويىنشا دەلدال.

پروكۋرور بۇل اقىلعا سىيمايتىن ءۋاجىن بىزگە تىقپالايتىن سەبەبى - سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءىس-قيمىلىنان قر قك 417 بابىمەن (پاراقورلىققا ارانداتۋ) قاراستىرىلعان قىلمىستىق ءىس-ارەكەتتىڭ بەلگىلەرىن جاسىرعىسى كەلەدى.

جوعارىدا اتالعان قر جس نق 24 تارماعىندا قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگاندارىنىڭ قك-ءنىڭ 366-بابىنىڭ بىرىنشى بولىگىندە كورسەتىلگەن ادامدى قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگاندارىنىڭ ارالاسۋىنسىز پارا الۋ نيەتى تۋىندامايتىنىن جانە قىلمىستىڭ جاسالماعانىن ايعاقتايتىن ءمان-جايلار بولعان كەزدە پارا نىساناسىن الۋعا كوندىرۋدىڭ ناتيجەسىندە كەلىسىم الىنعان كەزدە وعان پارا بەرۋدەن تۇراتىن ارانداتۋشىلىق-ايداپ سالۋشىلىق ارەكەتتەرى وزىنە قاتىستى وسى ارەكەت جۇزەگە اسىرىلعان ادام جاساعان ارەكەتتىڭ قىلمىستىلىعىن جويادى، - دەپ كورسەتىلگەن.

ال 25 تارماعىندا قك-ءنىڭ 417-بابىنىڭ ەكىنشى بولىگى بويىنشا پاراقورلىققا ارانداتۋ ءۇشىن جاۋاپتىلىق قك-ءنىڭ 366-بابىنىڭ بىرىنشى بولىگىندە كورسەتىلگەن ادامعا پارا نىساناسىن بەرۋگە ارەكەتتەڭگەن ادامنىڭ ول ادامنىڭ پارانى الۋعا كەلىسىمىنىڭ جوق ەكەنىن كورىنەۋ بىلە تۇرا ءوزىنىڭ ارەكەتىنىڭ قىلمىس جاساۋدىڭ نەمەسە بوپسالاۋدىڭ دالەلدەمەلەرىن جاساندى تۇردە قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا جۇزەگە اسىرعان جاعدايدا عانا تۋىندايدى، - دەپ كورسەتىلگەن.

تەرگەۋ ۆەرسياسىنا ساي، پوتەنتسيال پارا بەرۋشى تولەگەنوۆ پارا بەرۋدەن باس تارتقانىن، ال ا.شايمەردەنوۆ بۇل جايلى ي.ابىشەۆتى حاباردار قىلماي، ونى «قازبايلىق استانا» جشس پارا بەرۋگە دايىندالىپ جاتىر دەپ جاڭىلىستىرعانىن ەسكەرسەك، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ ءىس-قيمىلىنان ي.ابىشەۆ پەن س.تۇكيەۆتىڭ پارا العانى تۋرالى جاساندى دالەلدەردى قولدان جاساۋ فاكتىسى انىق بىلىنەدى.

بۇنداي جاعدايدا زاڭ تالابى بويىنشا ابىشەۆ پەن تۇكيەۆ قر قپك 35 بابىنىڭ 1 ءبولىمى 2 تارماعىنا ساي، ياعني قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىق قۇرامىنىڭ بولماۋىنا وراي، تولىق اقتالۋى ءتيىس..   

ءوز عىلىمي قورتىندىسىندا زاڭ عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور،

م.چ.كوگاموۆ دا وسىنداي تۇجىرىمعا كەلەدى.

ەكىنشى. قوناق ءۇي ءنومىرىنىڭ قۇنىن ا.شايمەردەنوۆتىڭ تولەۋ ەپيزودى - ايىپتاۋ ۆەرسياسى بويىنشا 85000 تەڭگە پارا بەرۋ.

بۇل ەپيزود تا - سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ ي.ابىشەۆتى ايداپ سالۋ-ارانداتۋ ارەكەتى. .

ابىشەۆ پەن شايمەردەنوۆتىڭ اراسىنداعى اڭگىمە مازمۇنىنان ابىشەۆتىڭ ءنومىردى برونداۋدى وتىنگەنى انىق كورىنىپ تۇر.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ باسقارۋىمەن ا.شايمەردەنوۆ ي.ابىشەۆتىڭ تاراپىنان ەش ءوتىنىش جانە تالاپ بولماسا دا، ءوز بەتىمەن 85 000 تەڭگەنى تولەيدى.

جوعارىدا كەلتىرىلگەن نەگىزدەر بويىنشا بۇل ەپيزود تا – پارا الۋ بويىنشا جاساندى دالەلدەردى جاسايتىن بولعاندىقتان، ارانداتۋشىلىق-ايداپ سالۋ سيپاتىنا يە.

ونىڭ ۇستىنە، بۇل ەپيزود بويىنشا قىلمىستىق ءىس-ارەكەتتى يميتاتسيالاۋ قاۋلىسى جوق.

ءۇشىنشى. ابىشەۆ پەن تۇكيەۆكە قاتىستى «قورقىتۋ ارقىلى» دەگەن سارالاۋ بەلگىسى زاڭسىز قولدانىلعان.

جوعارىدا اتالعان قر جس نق 11 تارماعىندا «ەگەر پارانى بەرگەن ادامدا وسى قاتەردىڭ تونۋىنەن ءىس جۇزىندە ساقتانۋعا نەگىز بولسا, پارانى العان ادامنىڭ اتالعان قاتەردى جۇزەگە اسىرۋ مۇمكىندىگىنىڭ بولعان-بولماعانىنا قاراماستان، كىنالى ادامنىڭ ارەكەتتەرى قك-ءنىڭ 366-بابى ۇشىنشى بولىگىنىڭ 1) تارماعى بويىنشا (قورقىتىپ الۋ جولىمەن پارا الۋ) سارالانۋعا ءتيىس. قىلمىس سۋبەكتىسىنىڭ كەلىسىمىمەن نەمەسە نۇسقاۋى بويىنشا قورقىتىپ الۋدى پارا الۋشى بولىپ تابىلمايتىن باسقا ادام جۇزەگە اسىرعان جاعدايدا دا پارا الۋدى وسى جولمەن سارالاعان ءجون»، -دەپ كورسەتىلگەن.

ا.تولەگەنوۆتىڭ بيۋدجەتتىڭ قىسقارۋىنا وراي، 2019 جىلعا قوسىمشا كەلىسىم شارتتى جاساۋ توقتاتىلا تۇرادى دەگەن حاتتى، وزىنە تونگەن شىنايى قاتەر، - دەپ قابىلداماعانى ايدان انىق.

ونىڭ ۇستىنە، بۇل حاتتىڭ ناتيجەسىندە، ونىڭ زاڭدى مۇددەلەرىنە نۇقسان كەلتىرەتىن قانداي دا ءبىر جايتتار تۋىندامايدى، سوندىقتان ول پارا بەرۋگە ءماجبۇر بولاتىنداي حال-جاعدايدا بولعان جوق.

پارا بەرمەگەن جاعدايدا «سپورتسمەندەردى» جىبەرەم دەپ تۇكيەۆ  تولەگەنوۆتى قورقىتپاعان جانە ول تۋرالى دالەلدەر ىستە جوق.

سوندىقتان، كەلەسى نەگىزدەرگە ساي، «قورقىتۋ ارقىلى» دەگەن سارالاۋ بەلگىسى ويدان شىعارىلعان.

قر قك 366 بابىمەن قاراستىرىلعان قىلمىس قۇرامى فورمالدى بولىپ تابىلادى، ياعني جاۋاپقا تارتىلۋشى تۇلعا بۇل باپتىڭ ديسپوزيتسياسىندا ناقتى كورسەتىلگەن قيمىلداردى جاساۋى ءتيىس.

پارا الۋدا وقتالۋدا نيەتتى دالەلدەۋ - پراكتيكادا دا، تەوريادا دا مۇمكىن ەمەس.

ەگەر ءتىپتى، شىنداۋلەتوۆ پەن تۇكيەۆ ابىشەۆتىڭ تىكەلەي نۇسقاۋىمەن جۇمىس جاساعان جاعدايدىڭ وزىندە، ونى پارا الۋعا وقتالۋ بويىنشا جاۋاپقا تارتۋعا بولمايدى، سەبەبى ونىڭ وعان پارا الىپ كەلگەندە باس تارتۋعا قۇقىعى بولدى. ەڭ سوڭعى ساتتە باس تارتۋ – ونىڭ قۇقىعى.

سوندىقتان، پارا الۋعا وقتالۋدىڭ سۋبەكتيۆ قىرىن دالەلدەۋ مۇمكىن ەمەستىگىنەن، قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى «قورقىتۋ ارقىلى» دەگەن سارالاۋ بەلگىسىن ويدان تاققان، ءسويتىپ ي.ابىشەۆتىڭ پارا الۋعا دەگەن جوق نيەتىن جاساندى تۇردە كۇشەيتكەن.

جوعارى اتالعانداردىڭ نەگىزىندە, ابىشەۆ پەن تۇكيەۆ تولىقتاي اقتالۋعا جاتادى، ويتكەنى ايىپتاۋ تارابىنىڭ قىلمىستىق كودەكستىڭ تاعىلعان باپتارى بويىنشا سوتتالۋشىلاردىڭ ايىبىن دالەلدەيتىن تىكەلەي دالەلدەرى جوق، بۇعان قوسا ولار - سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ قىلمىستىق ءىس-ارەكەتتەرىنىڭ قۇرباندارى.

ەندى ءىس بويىنشا دالەلدەردى دالەل دەپ تانۋعا كەدەرگى بولاتىن قىلمىستىق-پروتسەستىك زاڭنامالاردىڭ ورەسكەل بۇزىلۋى جايلى.

ەندى قىلمىستىق-پروتسەستىك زاڭنامالاردىڭ بۇزىلۋىنا جول بەرىلۋىنە وراي، وسى ءىس بويىنشا ۇكىم قانداي بولۋى كەرەكتىگى تۋرالى ويىممەن بولىسپەس بۇرىن، ءسىز جانە پروتسەستىڭ قاتىسۋشىلارىن از-مۇز ءپالساپا سوعۋعا شاقىرامىن، بۇندايدى جاقسى كورمەسەك، ءبىزدىڭ قاي جەرىمىز زاڭگەر؟!

كەز كەلگەن مەملەكەتتىك اۋماعىندا قابىلدانعان كەز كەلگەن زاڭ – بۇل ەڭ اۋەلى، وسى اۋماقتا تۇرىپ جاتقان قوعامنىڭ ءار مۇشەسىنىڭ اراسىنداعى ۇجىمدىق كەلىسىم-شارت.

بۇل زاڭداعى كەز كەلگەن نورما بەلگىلى ءبىر قيمىلداردى جاساۋعا نە تىيىم سالادى، نە رۇقسات بەرەدى.

مىسالى، قر قىلمىستىق كودەكسى – ونىڭ ەرەكشە بولىمىندەگى قيمىلداردى جاساۋعا تىيىم سالادى.

قر قىلمىستىق-پروتسەستىك كودەكسى – قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ ەرەكشە بولىمىندە تىكەلەي تىيىم سالىنعان ءىس-ارەكەتتەر بويىنشا كۇدىكتى جانە ايىپتالۋشىلاردى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ مەن جۇرگىزۋدىڭ ەرەجەلەرىن انىقتايدى.

ەگەر ەرەجە بار بولسا، ونى بۇزۋعا بولمايدى.

سوت تەرگەۋى كەزىندە قورعاۋ تارابى سىزگە قىلمىستىق-پروتسەستىك كودەكستىڭ نورمالارىنىڭ كوپتەگەن بۇزۋشىلىقتارىن كورسەتتى.  بۇل بۇزۋشىلىقتار، ءىس بويىنشا قۇقىقتىق سالدارعا يە جانە بۇلاردى قپك-ڭ بۇزۋشىلىقتارى دەپ تانۋ ابىشەۆ پەن تۇكيەۆتى مىندەتتى تۇردە اقتاۋعا اكەلەتىن بولعاندىقتان،  فورمالدى ەمەس!

قاراپايىم ءسوز-مىسالدارمەن ايتىپ كورەيىن:

مىسالى، فۋتبولدا ءبىر كوماندانىڭ 11 ويىنشىسى كەلەسى كوماندانىڭ 11 ويىنشىسىنا قارسى وينايدى. ەشقانداي جارىستا ەشقانداي كوماندانى وسى 11 ويىنشىدان كەم نە ارتىق بولىپ قاتىسۋعا ماجبۇرلەمەيدى. ەگەر ويىن بارىسىندا، قانداي دا ءبىر ويىنشى ويىننىڭ ەرەجەسىن بۇزسا، قارسى كوماندانىڭ ويىنشىسىن مەرتىكتىرسە، قولىمەن ويناسا، ت.س.س. رەفەري، ياعني سوت بۇل ويىنشىنى شىعارىپ جىبەرەدى. بۇل - ويىننىڭ بۇلجىتپاس ەرەجەسى.

قۇرمەتتى سوت، مىنە ءسىز، ەرەجەنىڭ بۇزىلعانى ءۇشىن ەڭ قاتاڭ شارالاردى قولدانۋعا مىندەتتى تاپ سول رەفەريسىز.

بۇعان قوسا، بۇل ويىندا ارتىقشىلىق، تەك قانا، ابىشەۆ پەن تۇكيەۆكە بەرىلەدى، ويتكەنى قر قپك 16 بابى، ياعني كىناسىزدىك پرەزۋمپتسياسى بويىنشا، كەز كەلگەن كۇمان ولاردىڭ پايداسىنا شەشىلەدى.

سوت تەرگەۋىنىڭ ناتيجەسى سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋدە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ قىلمىستىق-پروتسەستىك كودەكستى سىيلاماۋى،  ياعني سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىلمىستىق پروتسەستىڭ تۇتاستاي العاندا قالاي جۇرگىزىلۋى كەرەكتىگىن شەشكەن بيلىكتىڭ بىردەن ءبىر كوزى بولىپ تابىلاتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالقىنىڭ ۇجىمدىق كەلىسىمىن سىيلامايتىنىن كورسەتتى.

بۇل جەردە مەن ديالەكتيكانىڭ «تەرىستەۋدى تەرىستەۋ» اتتى نەگىزگى زاڭىنىڭ ۇشىنشىسىنە ءسال توقتالعىم كەلەدى.

قىلمىستىق سوت ءوندىرىسىن جۇرگىزگەندە، ءبىز ءبارىمىز قپك-تەگى نورمالاردى يمپەراتيۆتى، ياعني ورىندالۋى مىندەتتى جانە ولاردى ەشقاشان بۇزۋعا بولمايدى دەپ باسشىلىققا الاتىنىمىزدى مويىندايمىز.

بۇل نورمالار بۇزىلعان جاعدايدا، ءبىز ونىڭ سەبەبىن تابامىز، ياعني ولاردىڭ يمپەراتيۆ سيپاتىن كەڭەستىك سيپاتقا اينالدىرامىز.

ءبىرىنشى تەرىسكە شىعارۋ، بۇل - قىلمىستىق-پروتسەستىك كودەكستىڭ يمپەراتيۆ ەكەنىن تەرىسكە شىعارۋ.

ارى قاراي، تەرىستەۋ ارقىلى كەڭەستىك سيپاتقا يە قىلعان نورمالاردى وزگەشە تۇسىندىرە باستايمىز. وسى ارقىلى ءبىز قىلمىستىق-پروتسەستىك زاڭنامالاردىڭ نورماسىنىڭ ءوزىن تەرىستەيمىز، بۇل – ەكىنشى تەرىستەۋ.

وسىلايشا، ءبىز شىن مانىندە قىلمىستىق-پروتسەستىك زاڭنامالاردىڭ نورمالارىنىڭ بار ەكەندىگىنىڭ ءوزىن تەرىستەيمىز، جوققا شىعارامىز.

«تەرىستەۋدى تەرىستەۋ زاڭى» كۇشىنە ەنگەن كەزدە، قوعامنىڭ كوزقاراسى كۇرت وزگەرىپ، باسقا الەمدە ءومىر سۇرە باستايدى.

ادىلەتسىزدىكتى كورىپ، وعان باسقا باعا بەرۋ ارقىلى، ءتۇپتىڭ تۇبىندە، ادىلەتتىڭ بار ەكەنىنىڭ ءوزىن جوققا شىعارا باستايمىز.

بۇل ءىستى كورىپ-ءبىلىپ وتىرعان ادام، قوعام قىلمىستىق-پروتسەستىك كودەكستىڭ نورمالارىنىڭ بۇزىلعانىنا ءتورت ايدان اسا ۋاقىت بويى كۋا بولۋدا. ولار ءتىپتى زاڭگەر بولماسا دا، قر قپك-ن بىلمەسە دە، ومىرلىك تاجىريبەسى مەن لوگيكاسىنا سۇيەنىپ، بۇزۋشىلىقتاردىڭ بار ەكەنىن سەزىپ-ءبىلىپ وتىر.

قۇرمەتتى سوت، بۇكىل سوت پروتسەسى بويى ورىن العان كوپتەگەن بۇزۋشىلىقتارعا قاراماستان، ابىشەۆ پەن تۇكيەۆتى ءبارىبىر سوتتايدى، - دەگەندى تالاي ەستىدىم. ياعني، قوعام قر قپك نورمالارىنىڭ بار ەكەنىن تەرىستەپ، جوققا شىعارا باستادى.  ەشكىم ونىڭ كۇشى بار ەكەنىنە سەنبەيدى! ءادىل سوتتىڭ بار ەكەنىن جوققا شىعارادى!

سونىمەن، قۇرمەتتى سوت، تاراپتاردى تىڭداپ الىپ، وسى ءىس بويىنشا نۇكتە قويماس بۇرىن، قازىر ۇسىناتىن تالداۋ بويىنشا كورسەتكەندەرىمدى -قىلمىستىق-پروتسەستىك كودەكستىڭ نورمالارىنىڭ بۇزىلۋى، - دەپ تانىپ، وسى ءىس بويىنشا جالعىز دا ادىلتەتتى ۇكىمدى شىعارىپ، ابىشەۆ پەن تۇكيەۆتى اقتاۋىڭىزدى سىزدەن ۇلكەن قۇرمەتپەن سۇرايمىن.

قۇرمەتتى سوت! ي.ابىشەۆ پەن س.تۇكيەۆكە تاعىلعان ايىپتار سدتبت-دا تىركەلمەگەن.

2018 جىلدىڭ 21 جەلتوقسانىندا ا.شايمەردەنوۆ  سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتكە ي.ابىشەۆتىڭ پارا الۋىنىڭ ەكى فاكتىسى بويىنشا جۇگىندى:

- 2014 جىلى ديرەكتورى ا.شايمەردەنوۆ بولىپ تابىلاتىن «سمپ-610» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنەن، جالپى سوماسى 7,7 ملرد تەڭگە قۇرايتىن پرەسنوۆ توپتىق سۋ قۇبىرىن قايتا قۇرۋعا باعىتتالعان مەردىگەرلىك جۇمىسقا مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ شارتىن ءتۇزۋ ءۇشىن 1 000 000 اقش دوللارى;

- 2018 جىلى مەنشىك يەسى تولەگەنوۆ، ديرەكتورى كۋا مالگادجاروۆ بولىپ تابىلاتىن «قازبايلىق استانا» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنەن، جالپى سوماسى 5,7 ملرد تەڭگە قۇرايتىن سوكولوۆ توپتىق سۋ قۇبىرى بويىنشا جۇمىسقا مەردىگەرلىك شارت ءتۇزۋ ءۇشىن 250 000 000 تەڭگە  (ايىپتاۋ تارابىنىڭ ۆەرسياسى بويىنشا 250 ملن.تەڭگەنىڭ  190 ملن.تەڭگەسى ا.شايمەردەنوۆ ءۇشىن ارنالعان).

وسىلايشا، ا.شايمەردەنوۆ ەكى فاكت بويىنشا حابارلاعان، ءار فاكت قر بپ 19.09.2014ج. №89 بۇيرىعىنا ساي سدتبت-دا بولەك تىركەلۋى ءتيىس.

الايدا قر قك 366 بابى بويىنشا ءبىر عانا №180000131000135 سدتبت بار.

قازىرگى ۋاقىتتا ي.ابىشەۆ قر قك 24 بابىنىڭ 3 ءبولىمى، 366 باپتىڭ 4 ءبولىمى بويىنشا، ياعني اياقتالماعان قۇرام بويىنشا ايىپتالىپ وتىر.

بارلىق پروتسەستىك قۇجاتتاردا سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ لاۋازىمدى تۇلعالارمەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ بويىنشا كەلىسىم-شارت تۇزگەنى ءۇشىن اسا ءىرى كولەمدەگى پارانى الۋ فاكتىسى بويىنشا، قر قك 366 بابى، ياعني اياقتالعان قۇرام بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتىر دەپ كورسەتىلگەن.

وسىلايشا، سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ پارا الۋدىڭ ءبىرىنشى فاكتىسى بوينشا باستالعان. تىركەگەن كەزدە ەكىنشى فاكت بولماعان.

كۋاگەر د.باحىتوۆتىڭ ايعاعىندا، ول ءوز راپورتىندا «قازبايلىق استانا» جشس ەپيزودى بويىنشا قورقىتىپ پارا تالاپ ەتۋ فاكتىسىن، ياعني 60 ملن.تەڭگەسى ي.ابىشەۆكە، 190 ملن.تەڭگەسى ا.شايمەردەنوۆكە ارنالعان 250 ملن تەڭگە بەرۋ فاكتىسىن كورسەتكەنىن كورسەتەدى.

ءوز ءسوزىنىڭ دادەلى رەتىندە ول: 21.12.2018 جىلعى سدتبت –دا تىركەۋ تۋرالى راپورتىندا «اسا ءىرى كولەمدەگى پارانى قورقىتىپ تالاپ ەتكەنى ءۇشىن» دەپ كورسەتكەنىن كەلتىرەدى.

ا.شايمەردەنوۆتىڭ 21.12.2018 جىلعى ارىزىندا ي.ابىشەۆتىڭ «قازبايلىق استانا» جشس باسشىلىعىن قورقىتىپ، بوپسالاپ جاتقانى تۋرالى ءبىر اۋىز ءسوز جوق.

الايدا تاعىلعان ايىپقا ساي، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت ابىشەۆتىڭ ءىس-قيمىلىندا «قورقىتۋ ارقىلى» دەپ باعالاعان جاي-جاپسار  2019 جىلدىڭ 28 قاڭتارىندا، ياعني  قر اشم سرك «قازبايلىق استانا» جشس-نە  2019 جىلى بيۋجەتتىڭ قىسقارتىلۋى كۇتىلۋىنە بايلانىستى قوسىمشا تۇزىلەتىن كەلىسىم شارت ۋاقىتشا توقتاتىلا تۇراتىنى تۋرالى حات جولدانعان سوڭ ورىن الدى، - دەپ سارالايدى.

قر اشم سرك مەن «قازبايلىق استانا» جشس اراسىنداعى مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ بويىنشا كەلىسىم-شارت زاڭنىڭ تالاپتارىنا ساي جاسالعانى تۋرالى مالىمەت تەك سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ بارىسىندا الىندى.

«قورقىتۋ ارقىلى» دەگەن سارالاۋشى بەلگى پارا بەرۋشىنى قورقىتۋ ارقىلى، پارا بەرۋشى قاۋىپ تونگەنىن سەزەتىندەي بولعان زاڭدى قيمىلدارى ءۇشىن پارا العاندا عانا تاعىلا الادى.

قازبايلىق استانا» جشس باسشىلىعىنا تانىس «سپورتسمەندەردى» جىبەرەم دەپ تۇكيەۆتىڭ   قورقىتۋى-مىس، وسى س.تۇكيەۆ پەن ا.شايمەردەنوۆتىڭ اراسىنداعى اڭگىمەدە عانا جانە ءبىر رەت قانا 2019 جىلدىڭ 08 قاڭتارىندا بولعان.

ايىپتاۋ ۆەرسياسى بويىنشا، ابىشەۆتىڭ قورقىتۋى ءبىر ايدان اسا ۋاقىت وتكەندە ورىن العان،  تۇزىلگەن كەلىسىم-شارتتىڭ زاڭدىلىعى سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋمەن دالەلدەنگەن جانە بۇل د.باحىتوۆتىڭ ي.ابىشەۆتىڭ «قازبايلىق استانا» جشس-نان 205 ملن.تەڭگە پارا العانى جايلى حاباردى سدتبت-دا تىركەدىم دەگەن  ايعاعىن جوققا شىعارادى.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت قر باس پروكۋرورىنىڭ 19.09.2019ج №89 «قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار تۋرالى ارىزدى، حاباردى نەمەسە باياناتتى قابىلداۋ جانە تىركەۋ، سونداي-اق سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋلەردىڭ بىرىڭعاي ءتىزىلىمىن جۇرگىزۋ قاعيدالارى»-نىڭ تالابىنا ساي، سدتبت-دا ەكى فاكتىنى دە تىركەۋ كەرەك ەدى.

قپك 180 بابىنىڭ 1 بولىگىنە ساي، قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىق بەلگىلەرىن كورسەتەتىن جەتكىلىكتى دەرەكتەر سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋدى باستاۋعا سەبەپتەر بولىپ تابىلادى.

ا.شايمەردەنوۆتىڭ ارىزىندا 2014 جىلى ي.ابىشەۆ جاسادى-مىس دەگەن قىلمىستىڭ جانە 2018 جىلى جاسالايىن دەپ جاتقان قىلمىستىڭ جاي-جاپسارى انىق كورسەتىلگەن، ياعني قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ ەكى فاكتىسى حابارلانعان.

سونداي-اق، ا.شايمەردەنوۆتىڭ قوناق ءۇيدىڭ ءنومىرىن 85000 تەڭگەگە تولەگەنى جايلى پاراقورلىق ەپيزودى - ءوز الدىنا، بولەك قىلمىس، سوندىقتان ونى جەكە سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ رەتىندە تىركەۋ كەرەك ەدى.

قر قپك 185 بابىنىڭ 1 بولىمىنە ساي قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى دايىندالىپ جاتقان، جاسالعان، جاسالىپ جاتقان كەز كەلگەن قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى ارىزدى، حاباردى قابىلداۋعا جانە تىركەۋگە مىندەتتى.

قر باس پروكۋرورىنىڭ 19.09.2019ج № 89 «قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار تۋرالى ارىزدى، حاباردى نەمەسە باياناتتى قابىلداۋ جانە تىركەۋ، سونداي-اق سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋلەردىڭ بىرىڭعاي ءتىزىلىمىن جۇرگىزۋ قاعيدالارى»-نىڭ 26 تارماعىنا ساي تىركەۋگە ءبىر نىسان تولتىرىلىپ، ءبىر قۇقىق بۇزۋشىلىق رەتىندە ەسكەرىلەدى:

1) قاتىسۋدىڭ كەز كەلگەن نىسانىندا بىرنەشە ادام جاساعان قۇقىق بۇزۋشىلىق (قر قك 28-بابى);

2) ەكى نەمەسە ودان ارتىق ادامعا زيان كەلتىرىلەتىن ارەكەت (مىسالى: ءبىر ورىنجايدان ءار ءتۇرلى ادامدارعا تيەسىلى زاتتاردى ۇرلاۋ; ءبىر تابىننان ءار ءتۇرلى يەلەرگە تيەسىلى بىرنەشە باس مالدى ۇرلاۋ);

3) سوزىلمالى قۇقىق بۇزۋشىلىق (مىسالى: قارۋ-جاراقتى، وق-دارىلەردى، جارىلعىش زاتتاردى جانە جارىلعىش قۇرالدارىن، ەسىرتكىنى زاڭسىز ساتىپ الۋ، ساقتاۋ، بەرۋ، وتكىزۋ، تاسىمالداۋ نەمەسە الىپ ءجۇرۋ; الاياقتىق; بوپسالاۋشىلىق);

4) جالعاسپالى قۇقىق بۇزۋشىلىق (مىسالى: ازاپتاۋ).

5) ارقايسىسى شاعىن ءماندى، بىراق جيىنتىعىندا ەلەۋلى قوعامدىق قاۋىپتىلىك ءبىلدىرىپ، ءبىر قۇقىق بۇزۋشىلىق رەتىندە جىكتەلەتىن بىرتەكتى ارەكەتتەر قاتارىن ءبىرىزدى جاساۋ (مىسالى: بىرىڭعاي قاسكويلىكپەن بايلانىستى، ءبىر ۋاقىت مەرزىمىندە ءبىر ۇيدەن ەلەكتر ەسەپتەگىشتەردى ۇرلاۋ);

6) ءبىر ارەكەتپەن ءار ءتۇرلى قۇقىق بۇزۋشىلىقتار جاساۋ. مۇنىڭ وزىندە ەڭ اۋىر قۇقىق بۇزۋشىلىق ەسەپكە الىنۋى ءتيىس (مىسالى، جىنىستىق اۋرۋدى جۇقتىرۋمەن زورلاۋ، تەك زورلاۋ بەلگىلەرى بويىنشا ەسەپكە الىنادى);

7) نەگىزگى قۇقىق بۇزۋشىلىقتى جاساۋ ءتاسىلى بولىپ تابىلاتىن جيىنتىق ارەكەت بولىگى (مىسالى، كىنالىگە سەنىپ تاپسىرىلعان بوگدە مۇلىكتى قىزمەتتىك كۇيىن پايدالانىپ يەلەنۋى نەمەسە شىعىنداۋى، وندا قىزمەتتىك كۇيدى پايدالانۋ ۇرلاۋ ءتاسىلى بولىپ تابىلادى، كەرىسىنشە، قىزمەتتىك كۇيىن تەرىس پايدالانۋ جەكە ارەكەت ءتۇزىپ، ەگەر نەگىزگى اكتىنى جۇزەگە اسىرۋ قۇرالى بولىپ تابىلماسا، جەكە اكتسيا رەتىندە ەسكەرىلەدى);

8) ءار ءتۇرلى قۇقىق بۇزۋشىلىق قۇرام ەلەمەنتتەرىنە يە، بىراق بىرەۋ رەتىندە جىكتەلەتىن قۇقىق بۇزۋشىلىق (مىسالى، جابىرلەنۋشىگە قاتىستى زورلىقپەن قوسا جۇرەتىن بيلىكتى اسىرا پايدالانۋ، بيلىك وكىلىنە قارسىلىق كورسەتۋمەن قوسا جۇرەتىن قاساقانا بۇزاقىلىق);

9) ءار ءتۇرلى وبەكتىلەرگە قول سۇققانىمەن، ءبىر قۇقىق بۇزۋشىلىق تۇزەتىن ارەكەت (مىسالى، جابىرلەنۋشى ومىرىنە، دەنساۋلىعىنا، مۇلكىنە قول سۇعىلاتىن قاراقشىلىق);

10) ازعىن ارەكەتتەر، ەركەك پەن ەركەكتىڭ جىنىستىق قاتىناسى جانە ەپيزود سانىنان تاۋەلسىز وزگە وسىنداي اكتىلەر. توپتىق قۇقىق بۇزۋشىلىق پيعىلى بولماعان كەزدە وسىنداي اكتىدەگى ءاربىر جاڭا سەرىكتەستىك جەكە قۇقىق بۇزۋشىلىق رەتىندە ەسكەرىلۋى ءتيىس;

11) قر قك ءار ءتۇرلى باپتارى بويىنشا جىكتەلەتىن دەربەس ارەكەتتەردى ءبىر ۋاقىتتا جاساعان جاعدايدا ء(مىنسىز جيىنتىق).

ا.شايمەردەنوۆ ارىزىندا قر قك 366 بابىمەن قاراستىرىلعان قىلمىستىڭ بىرنەشە رەت جاسالعانىن كورسەتكەن جانە بۇل ارىز قر بپ جوعارىدا كورسەتىلگەن بۇيرىعىنىڭ 26 تارماعىنىڭ تالاپتارىنا ساي كەلمەيدى.

سوندىقتان سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت ا.شايمەردەنوۆتىڭ ارىزىندا كورسەتىلگەن ءار جايت بويىنشا سدتبتدا ي.ا.ابىشەۆكە قاتىستى ءۇش سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋدى تىركەۋگە ءتيىس ەدى. سونداي-اق، شىمكەنت قالاسىندا 07.03.2019 جىلى 85000 تەڭگەگە قاتىستى جايتتى بولەك ارىز رەتىندە قاراستىرۋى ءتيىس ەدى.

قر قپك-ڭ يمپەراتيۆتى نورمالارىن بۇزا وتىرىپ، د.باحىتوۆ ابىشەۆ پەن تۇكيەۆكە قاتىستى تەك قانا ءبىر سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋدى تىركەگەن.

قىلمىستىق ءىستىڭ ماتەريالدارىمەن د.باحىتوۆتىڭ  سدتبت-دە ايىپ تاعىلعان بويىنشا ەپيزود بويىنشا تىركەدىم دەگەن ايعاعى راستالمايدى.

2019 جىلدىڭ 31 شىلدەسىنە دەيىن قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى 2014 جىلى ي.ابىشەۆتىڭ 1 ملن. اقش دوللارى كولەمىندە پارا العانى تۋرالى حابارعا ساي تولىققاندى سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋدى جۇرگىزدى. جانە ونىڭ ناتيجەسى بويىنشا، قىلمىستىق ءىس قىلمىستىق قۇرامنىڭ جوقتىعىنا وراي توقتاتىلدى.

2019 جىلدىڭ 31 شىلدەسىنە دەيىن بارلىق پروتسەسسۋالدىق شەشىمدەردە قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ پارا الۋ تۋرالى ەكى كۇدىك بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقانى تۋرالى ايتىلادى.

ءبىرىنشى حابار بويىنشا، جتت باسشىسى ا.اتاشەۆتىڭ 31.07.2019ج قاۋلىسىمەن 11 تۇلعاعا، سونىڭ ىشىندە ي.ابىشەۆكە قاتىستى سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ قپ قپك 35 بابى 1 ءبولىم 2 تارماعىنا ساي، ياعني قىلمىستىق ءىس قۇرامىنىڭ جوقتىعىنا وراي توقتاتىلدى.

ايىپتاۋ تارابىنىڭ ءىس بويىنشا قىلمىستىق قۋدالاۋ توقتاتىلدى دەگەن ۋاجدەرى كەلەسى نەگىزدەر بويىنشا سىن كوتەرمەيدى.

قر قپك 288 بابىنىڭ 5 ءبولىمى بويىنشا، ءىس بويىنشا بىرنەشە كۇدىكتى، ايىپتالۋشى تارتىلىپ وتىرسا، ال توقتاتۋدىڭ نەگىزى بارلىق كۇدىكتىلەرگە، ايىپتالۋشىلارعا قاتىستى بولماسا، قىلمىستىق قۋدالاۋ تەك جەكە كۇدىكتىلەرگە، ايىپتالۋشىلارعا قاتىستى توقتاتىلادى.

قر قپك 288 بابىنىڭ قالعان تارماقتارى سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ قانداي جاعدايدا توقتاتىلاتىنىن كورسەتەدى.

ءسويتىپ، ءىس بويىنشا بىرنەشە تۇلعا تارتىلسا، قىلمىستىق قۋدالاۋ تەك قىلمىستىق ءىس بويىنشا تۇلعاعا قاتىستى توقتاتىلادى.

قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى سدتبت-دا ارىزدا 2014 جىلى ورىن العان-مىس «سمپ-610» جشس-نەن 1 ملن.اقش دوللارى تالاپ ەتىلدى، - دەپ كورسەتىلگەن ەپيزود بويىنشا سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋدى تىركەيدى. بۇل سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ بويىنشا ي.ابىشەۆكە قاتىستى قىلمىستىق قۋدالاۋ توقتاتىلعان، ال وسى سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ بويىنشا تۇپكىلىكتى پروتسەسسۋالدىق شەشىم قابىلدانباعان.

ەكىنشى جانە ءۇشىنشى فاكت بويىنشا ابىشەۆ پەن تۇكيەۆكە سدتبت-دا تىركەلگەن سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ اياسىندا ايىپ تاعىلعان.

قىلمىستىق ءىستىڭ ماتەريالدارىندا ابىشەۆ پەن تۇكيەۆكە تاعىلعان ايىپتىڭ سدتبت-دا تىركەلگەنىن راستايتىن ءبىر ءبىر پروتسەسسۋالدىق شەشىمنىڭ جوقتىعىن، كۇنى بۇگىنگە دەيىن ايىپتاۋ تارابىنىڭ ولاردى ۇسىنا الماۋىن ەسكەرىپ،  تۋىنداعان كۇماندار سوتتالۋشىنىڭ پايداسىنا شەشىلۋى ءتيىس دەيتىن قر قپك 19 بابىنا ساي، سوت تاعىلعان ايىپ بويىنشا قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانى سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ جۇرگىزبەگەن دەپ تانۋى ءتيىس.

جوعارىدا اتالعان جاي-جاپساردا قىلمىستىق ءىس بويىنشا باستى سوت تالقىلاۋىنىڭ بارلىق پروتسەسۋالدىق شەشىمدەرى زاڭسىز بولىپ تانىلۋى ءتيىس، بۇل ەڭ اۋەلى سوتتى ابىشەۆ پەن تۇكيەۆتى كىناسىز دەگەن ۇكىم شىعارىپ، اقتاۋعا مىندەتتەيدى.    

ءوز عىلىمي قورتىندىسىندا زاڭ عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور،

م.چ.كوگاموۆ دا وسىنداي تۇجىرىمعا كەلەدى.

قۇرمەتتى سوت! سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ-تەكسەرۋدىڭ مەرزىمدەرى بۇزىلعان.

ا.شايمەردەنوۆتىڭ 21.12.2018ج. سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتكە جازعان ارىزىندا ي.ابىشەۆ پەن س.تۇكيەۆتى قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساعان تۇلعالار رەتىندە تىكەلەي كورسەتەدى.

22.12.2018 ج. كۋا رەتىندە جاۋاپتالعان  ا.شايمەردەنوۆ ي.ابىشەۆ پەن س.تۇكيەۆتى قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساعان تۇلعالار رەتىندە تىكەلەي كورسەتەدى.

2018 جىلدىڭ 24 جەلتوقسانىندا تەرگەۋشى د.باحىتوۆ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ جەدەل دەپارتامەنتىنە ابىشەۆ، تۇكيەۆ، ماكىشەۆكە قىلمىس جاساپ جاتقان تۇلعالار رەتىندە ءجتا-1,2 قاجەتتىلىگى تۋرالى تاپسىرما بەرەدى. بۇدان بولەك، ابىشەۆ 2014 جىلى 1 ملن. اقش دوللارى كولەمىندە پارا الدى، ياعني قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىق جاسادى دەپ بەرەدى.

ءسويتىپ، سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ باستالعان ءبىرىنشى كۇننەن قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگانىمەن قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساعان تۇلعالاردىڭ شەڭبەرى انىقتالادى.

الايدا، تەرگەۋشى د.باحىتوۆ 2018 جىلدىڭ 24 جەلتوقسانى كۇنى قر قپك 45 بابى 7 ءبولىمى 1 تارماعى نەگىزىندە،  قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساعان تۇلعالاردىڭ انىقتالماۋىنا بايلانىستى، سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ مەرزىمىن زاڭسىز ءۇزدى.

د.باحىتوۆ بۇعان قۇقىعىم بولدى دەپ ەسەپتەيدى.

الايدا، قر قپك تەك تىكەلەي تۇسىنۋگە جاتادى، اركىم ونى ءوز بىلگەنشە تۇسىنۋگە قۇقىعى جوق. سوندىقتان د.باحىتوۆتىڭ  قر قپك 45 بابى 7 ءبولىمى 1 تارماعى نەگىزىندە، سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ مەرزىمىن ۇزۋگە جەتكىلىكتى نەگىز بولعان جوق، جانە ونىڭ نەگىزدەرى ويلدان شىعارىلعان.

قر قپك 19 بابىنىڭ 3 ءبولىمىنىڭ تالاپتارىنا ساي، قىلمىستىق جانە قىلمىستىق-پروتسەستىك زاڭنامالاردى قولدانۋ بويىنشا تۋىنداعان كۇماندار دا كۇدىكتىنىڭ، ايىپتىنىڭ، سوتتالۋشىنىڭ پايداسىنا شەشىلۋى ءتيىس.

وسىلايشا، جوعارىدا اتالعان جايتتاردى ەسكەرە وتىرىپ، د.باحىتوۆتىڭ ۋاجدەرى كۇماندى دەپ تانىلۋى ءتيىس جانە سوت مەرزىمدەردىڭ ءۇزىلۋىن زاڭسىز دەپ تانۋعا مىندەتتى.

ارى قاراي، قىلمىستىق ءىس ماتەريالدارىنا ساي، د.باحىتوۆ 2019 جىلدىڭ 10 قاڭتارى  كۇنى سول جوعارىدا اتالعان نەگىزبەن سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ مەرزىمىن جاڭعىرتىپ، تاپ سول كۇنى قايتا ۇزگەن. (س.تۇكيەۆكە 1,5 ملن.تەڭگەنى جەدەل تابىستاۋ)

2019 جىلدىڭ 20 اقپانى كۇنى د.باحىتوۆ  سول جوعارىدا اتالعان نەگىزبەن سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ مەرزىمىن جاڭعىرتىپ، تاپ سول كۇنى قايتا ۇزگەن. (س.تۇكيەۆكە 8,5 ملن.تەڭگەنى جەدەل تابىستاۋ)

بۇل قاۋلىلاردىڭ موتيۆاتسيالىق بولىمدەرىندە، ياعني 2019 جىلدىڭ 10 قاڭتارى مەن 20 اقپانىندا، 2019 جىلدىڭ 10 ناۋرىزىندا جاڭعىرتىلعان دەپ كورسەتىلگەن.

1-2 ايدان كەيىن بولاتىن ۋاقيعالاردى قالاي كورسەتە الدىڭىز؟، - دەپ سۇراعاندا، د.باحىتوۆ ءوزىنىڭ تاراپىنان تەحنيكالىق قاتە كەتتى دەپ جاۋاپ بەردى.

بۇل قۇلاققا وتە سەنىمسىز ەستىلەدى. قاۋلىلاردىڭ اراسىندا ۇزاق ۋاقىت، ياعني 40 كۇن بولعانىن ەسكەرسەك، بەس ارىپتەن تۇراتىن «10 ناۋرىزدا» («10 مارتا») دەگەن ءسوزدى جازۋدا قالايشا ءۇش رەت قاتارىنان تەحنيكالىق قاتەنى جىبەرۋگە بولادى؟

ەگەر، ءبىر گاپ بولماسا، ءبىز، بالكي باحىتوۆتىڭ سوزىنە، ۇزاق مەرزىم ارالىعىندا بىردەي تەحنيكالىق قاتەنى ءۇش رەت جىبەرگەن ونىڭ ادام ايتقىسىز الاڭعاسار ەكەنىنە سەنەر مە ەدىك:

2019 جىلدىڭ 10 قاڭتارى مەن 20 اقپانى كۇنگى پروتسەسۋالدىق  شەشىمدەر، ياعني 4  پروتسەسۋالدىق  شەشىم نۇر-سۇلتان قالاسى بويىنشا قۇقىقتىق ستاتيستيكا جانە ارنايى ەسەپكە الۋ جونىندەگى باسقارمانىڭ مالىمەتتەرىنە ساي، ستبت بازاسىندا جوق. ال باحىتوۆ اتالعان قاۋلىلار بويىنشا سدتبت بازاسىندا ستاتيستيكالىق كارتوچكالاردى تولتىرۋعا مىندەتتى ەدى.

جتت باسشىسى ا.اگيباەۆ سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋدى ءوز وندىرىسىنە قابىلداۋ تۋرالى 11.03.2019 جىلعى قاۋلىسىنىڭ موتيۆاتسيا بولىمىندە  سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ 2018 جىلدىڭ 24 جەلتوقسانى كۇنى توقتاپ، 2019 جىلدىڭ 11 ناۋرىزى كۇنى قايتا جالعاسقان دەيدى، ءسويتىپ قىلمىستىق ءىستىڭ بارىسى مەن تۇتاستاي 4 پروتسەسۋالدىق شەشىمدى كورسەتپەيدى.

اگيباەۆ پەن باحىتوۆتىڭ تەرگەۋشىلەر قاۋلىلاردا بۇكىل پروتسەسۋالدىق شەشىمدەردى كورسەتۋگە مىندەتتى ەمەس دەگەن ۋاجدەرى بۇل جاعدايدا سەنىمسىز ەستىلەدى، سەبەبى سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ ءۇزىلۋدىڭ سوڭعى مەرزىمى - 2018 جىلدىڭ 24 جەلتوقسانى ەمەس، 2019 جىلدىڭ 20 اقپانى.  تەرگەۋشى سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ سوڭعى ءۇزىلۋىنىڭ مەرزىمىن كورسەتۋگە ءتيىس.

وسىلايشا، 2019 جىلدىڭ 10 قاڭتارى مەن 20 اقپانى كۇنگى سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ مەرزىمىن ءۇزۋ مەن جانداندىرۋ قاۋلىلارىن د.باحىتوۆتىڭ دەر كەزىندە ەمەس، كەيىن شىعارعانى اشكەرە بولدى. بۇل جايت اتالعان پروتسەسۋالدىق شەشىمدەردىڭ زاڭسىز ەكەنىن دالەلدەيدى.

قۇرمەتتى سوت، وسىلايشا 24.12.2018ج.، 10.01.2019ج. سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ مەرزىمىن ءۇزۋ تۋرالى قاۋلىلار تەرگەۋشى باحىتوۆ ويلاپ تاپقان نەگىزدەرمەن بۇزىلعان، سونداي-اق سوڭعى ەكى قاۋلى دەر كەزىندە ەمەس، كەيىن شىعارىلعانىن ەسكەرسەك، بۇل ءۇش قاۋلى دا زاڭسىز دەپ تانىلۋى ءتيىس.

قپك 192 بابىنىڭ 2 بولىگىنە ساي، سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ مەرزىمى ەكى اي دەپ بەلگىلەنگەن، تيىسىنشە سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ مەرزىمىن ءۇزۋ تۋرالى قاۋلىلاردىڭ زاڭسىزدىعىنا وراي، سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ ەكى ايلىق مەرزىمى 2019 جىلدىڭ 21 اقپانى كۇنى بىتكەن جانە بۇعان دەيىن ءۇش ايعا دەيىن سوزىلماعان.

رەسپۋبليكادا بۇنداي سوت پراكتيكاسى بار. وسىنداي بۇزۋشىلىقتار بويىنشا بىرقاتار تۇلعالار (مۋزدىباەۆا، شۋراەۆ، اعايىندى كۋراەۆتار) اقتالعان.

وسىعان وراي، 2019 جىلدىڭ 21 اقپانىنان كەيىنگى پروتسەسۋالدىق قيمىلداردىڭ ءبارىنىڭ حاتتامالارى – جارامسىز دالەلدەر، ال بۇكىل پروتسەسسۋالدىق شەشىمدەر - زاڭسىز، بۇل سوتتى ابىشەۆ پەن تۇكيەۆتى اقتاۋ ۇكىمىن شىعارۋ ارقىلى تولىقتاي اقتاۋعا مىندەتتەيدى.

ءوز عىلىمي قورتىندىسىندا زاڭ عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور،

م.چ.كوگاموۆ دا وسىنداي تۇجىرىمعا كەلەدى.

قۇرمەتتى سوت! قىلمىستىق ءىس بويىنشا پارا نىسانى انىقتالماعان.

پارانى جەدەل تاپسىرۋ 2019 جىلدىڭ 10 قاڭتارىندا (1,5 ملن.تەڭگە) جانە 20 اقپانىندا (8,5 ملن.تەڭگە) ا.شايمەردەنوۆتىڭ س.تۇكيەۆكە جانە 2019 جىلدىڭ 14 ناۋرىزىندا (49 ملن. تەڭگەسى مۋلياج 50 ملن.تەڭگە) ا.شايمەردەنوۆتىڭ ك.شىنداۋلەتوۆكە بەرگەن كەزدە ورىن العان.

- 2019 جىلدىڭ 10 قاڭتارىندا 1,5 ملن.تەڭگەنى بەرۋدى  جەدەلۋاكىل ج.يسماگۋلوۆ جۇزەگە اسىرعان جانە اقشانى بەرۋ حاتتاماسىن تولتىرعان. تەرگەۋشى د.باحىتوۆتىڭ پروتسەسۋالدىق ارەكەتتى جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى تاپسىرماسى تەرگەۋ ماتەريالىندا جوق;

- 2019 جىلدىڭ 20 اقپانىندا 8,5 ملن تەڭگە بەرۋدى جەدەل دەپارتامەنتتىڭ باسشىسىنىڭ ورىنباسارى جارماكوۆ جۇزەگە اسىرىپ، اقشا سوماسىن قاراپ-تەكسەرۋ مەن تابىستاۋ حاتتاماسىن تولتىردى. تەرگەۋشى د.باحىتوۆتىڭ پروتسەستىك ارەكەت جاساۋ تۋرالى تاپسىرماسى قىلمىستىق ءىس ماتەريالدارىندا جوق;

- 2019 جىلدىڭ 11 ناۋرىزىندا 50 ملن تەڭگە بەرۋدى دە جارماكوۆ جۇزەگە اسىرىپ، اقشا سوماسىن قاراپ-تەكسەرۋ مەن تابىستاۋ حاتتاماسىن تولتىردى. جارماكوۆ – جەدەل تەرگەۋ توبىنىڭ (جتت) مۇشەسى ەمەس. جتت باسشىسى ا.اگيباەۆتىڭ  پروتسەستىك ارەكەت جاساۋ تۋرالى تاپسىرماسى قىلمىستىق ءىس ماتەريالدارىندا جوق.

كۋا د.باحىتوۆ سوتتا اقشا سوماسىن قاراپ-تەكسەرۋ مەن تابىستاۋ جوعارىدا اتالعان ءۇش جاعدايدا دا - تەرگەۋ ارەكەتى ەكەنىن كورسەتتى.

بىراق اتالعان تەرگەۋ ارەكەتتەرىن جۇرگىزۋگە تاپسىرمانى اۋىزشا نە جازباشا بەرگەنى ونىڭ ەسىندە قالماعان.

قر قپك 197 بابىنىڭ تالاپتارىنا ساي تەرگەۋ ارەكەتتەرىن، وندىرىسىندە قىلمىستىق ءىس بار لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ عانا جۇرگىزۋگە قۇقىعى بار.

تەرگەۋ ارەكەتتەرىنىڭ حاتتامالارىن، وندىرىسىندە سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ بار تۇلعالار نەمەسە بۇل ءبىرىنشى بولىپ تاپسىرىلعاندار عانا جۇرگىزۋگە قۇقىلى.

2018 جىلدىڭ 21 جەلتوقسانى مەن 2019 جىلدىڭ 11 ناۋرىزى ارالىعىندا قىلمىستىق ءىس تەرگەۋشى د.باحىتوۆتىڭ وندىرىسىندە بولدى. 2019 جىلدىڭ 11 ناۋرىزى كۇنىنەن ا.اگيباەۆ باسقاراتىن جەدەل-تەرگەۋ توبىنىڭ وندىرىسىندە بولدى.

تەرگەۋشى د.باحىتوۆ پەن جتت باسشىسى ا.اگيباەۆتىڭ  ا.شايمەردەنوۆكە اقشا سوماسىن قاراۋ جانە تابىستاۋ بويىنشا جازباشا تاپسىرمالارى قىلمىستىق ءىس ماتەريالدارىندا جوق.

قر قپك 60 بابىنىڭ 9 بولىمىنە ساي، تەرگەۋشiنىڭ ءوزى تەرگەپ-تەكسەرەتىن iستەر بويىنشا انىقتاۋ ورگاندارىنىڭ تەرگەپ-تەكسەرىلiپ جاتقان iسكە قاتىستى جەدەل ەسەپكە الۋ ىستەرىمەن جانە جاسىرىن تەرگەۋ ارەكەتتەرىنىڭ ماتەريالدارىمەن تانىسۋعا، ولاردى وسى كودەكستە بەلگىلەنگەن تارتىپپەن وسى ىسكە قوسىپ تىگۋ ءۇشىن تالاپ ەتىپ الدىرۋعا، انىقتاۋ ورگاندارىنا ورىنداۋ ءۇشiن مiندەتتi, iزدەستiرۋ، تەرگەۋ جانە جاسىرىن تەرگەۋ ارەكەتتەرiن جۇرگiزۋ تۋرالى تاپسىرمالار مەن نۇسقاۋلار بەرۋگە جانە ولاردان تەرگەۋ ارەكەتتەرiن جۇرگiزۋگە جاردەمدەسۋدi تالاپ ەتۋگە قۇقىعى بار.

قر قپك 10 بابىنىڭ 1 بولىمىنە ساي سوت، پروكۋرور، تەرگەۋشى، انىقتاۋ ورگانى جانە انىقتاۋشى قىلمىستىق ىستەر بويىنشا ءىس جۇرگىزۋ كەزىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسى، وسى كودەكس، وسى كودەكستىڭ 1-بابىندا كورسەتىلگەن وزگە دە نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر تالاپتارىن دالمە-ءدال ساقتاۋعا مىندەتتى.

قر قپك 112 بابىنىڭ 1 بولىمىنە ساي، ناقتى دەرەكتەر، ەگەر ولار وسى كودەكستiڭ تالاپتارى بۇزىلا وتىرىپ الىنسا، دالەلدەمەلەر رەتiندە پايدالانۋعا جول بەرiلمەيدi دەپ تانىلۋعا تيiس.

ءسويتىپ، پارا تىركەلگەن ءۇش تەرگەۋ ارەكەتى بۇعان وكىلەتىلىگى جوق تۇلعالارمەن جۇرگىزىلگەن، بۇل - ءۇش حاتتامانى دا دالەل رەتىندە جارامسىز دەپ تانۋعا اكەلەدى.

وسىلايشا، ايىپتاۋمەن ا.شايمەردەنوۆپەن بەرىلگەن پارا سوماسى دالەلدەنبەگەن، بۇل قىلمىستىق ءىستى قر قپك 35 بابىنىڭ 1 ءبولىمى 2 تارماعى بويىنشا توقتاتۋعا اكەلەدى. 

ءوز عىلىمي قورتىندىسىندا زاڭ عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور،

م.چ.كوگاموۆ دا وسىنداي تۇجىرىمعا كەلەدى.

قۇرمەتتى سوت! ءجتا-1,2-گە جانە ولاردى جۇرگىزۋگە سانكتسيا زاڭسىز الىنعان.

ابىشەۆ، تۇكيەۆ، ماكىشەۆكە ءجتا-1,2 جۇرگىزۋ تۋرالى قاۋلىنى شىعارعاندا جانە ولاردى ەكىنشى، ءۇشىنشى ايلارعا ۇزارتۋ بارىسىندا جەدەلۋاكىل  ج.يسماگۋلوۆ پەن تەرگەۋشى د.باحىتوۆ كورىنەۋ جالعان مالىمەتەر كورسەتكەن.

سوتپەن سانكتسيا بەرىلۋ بارىسىندا بارلىق قاۋلىلاردا جوعارىدا اتالعان لاۋازىمدى قىزمەتكەرلەر تەرگەۋ سوتتارىن جاڭىلىستىرعان:

بۇل قاۋلىلاردا ا.ماكىشەۆ «قازبايلىق استانا» جشس ديرەكتورى بولىپ جانە ول ي.ابىشەۆكە مەمدلەكەتتىك ساتىپ الۋ بويىنشا كەلىسىم-شارت جاساعانى ءۇشىن 250 ملن.تەڭگە پارا بەرۋگە كەلىسكەن بولىپ كورسەتىلگەن

الايدا ا.ماكىشەۆتىڭ «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ قۇرىلتايشىسى دا، ديرەكتورى دا ەمەس ەكەنى، بۇل سەرىكتەستىكتە شەشىم قابىلداۋعا ىقپال ەتە المايتىنى، بۇل جشس-ڭ اتقارۋ ورگانىنىڭ مۇشەسى ەمەستىگى قازىر انىقتالدى.

باستى سوت تالقىلاۋى كەزىندە بەرگەن ايعاعىنان ا.ماكىشەۆتىڭ مىندەتى - ا.شايمەردەنوۆتى «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ مەنشىك يەسى تولەگەنوۆپەن تانىستىرۋ ەكەنى عانا تۋىندايدى.  الايدا، تولەگەنوۆ ا.شايمەردەنوۆپەن كەزدەسكىسى كەلمەيدى، بۇل تولەگەنوۆتىڭ ي.ابىشەۆكە پارا بەرگىسى كەلمەگەنىن بىلدىرەدى.

ونىڭ ءوزىنىڭ اقشاعا، ياعني پاراعا ەش قاتىسى بولماعان.

ءيا، ونىڭ كومپانياسى مەن «قازبايلىق استانا» جشس اراسىندا  كونسورتسيۋم تۋرالى كەلىسىم-شارت بار، بىراق ول بۇندا - كىشى ارىپتەس بولعاندىقتان،  ونىڭ كومپانياسى بار بولعانى «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ سۋبپودريادى بولا الادى. بۇگىنگى شاقتا ونىڭ بۇل جشس-مەن ەشقانداي ىسكەرلىك بايلانىسى جوق.

سوتتا جاۋاپتالۋ بارىسىندا تەرگەۋشى باحىتوۆ بارلىق مالىمەت شايمەردەنوۆتىڭ ارىزى مەن ونى جاۋاپتاۋ حاتتاماسىنان الىنعان دەپ كورسەتتى.

الايدى شايمەردەنوۆتىڭ ارىزى مەن 22.12.2018ج ونى جاۋاپتاۋ حاتتاماسىندا ماكىشەۆ «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ وكىلى رەتىندە كورسەتىلگەن.

قۇقىق قورعاۋ، ارناۋلى مەملەكەتتىك جانە وزگە دە ورگانداردىڭ
اقپارات الماسۋ جۇيەسى تۇرىندەگى بارلىق تىركەۋشى ورگانداردىڭ ينتەگراتسيالانعان بازاسىمەن قارۋلانعان سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ ا.ماكىشەۆتىڭ «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ باسشىسى دا، ديرەكتورى دا ەمەس ەكەنىن بىلمەۋى مۇمكىن ەمەس.

وسىلايشا، ەگەر ا.ماكىشەۆتىڭ «قازبايلىق استانا» جشس-ڭ مەنشىك يەسى دە، ديرەكتورى دا ەمەس بولعاندىقتان، ونىڭ ايعاعىن ەسكەرسەك، ول ج.يسماگۋلوۆ پەن باحىتوۆتىڭ ءجتا جۇرگىزۋ مەرزىمدەرىن سانكتسيالاۋ جانە ۇزارتۋ بويىنشا قاۋلىلارىندا كورسەتكەندەي، پارا بەرۋشى بولا المايدى.

سوندا وسىنىڭ ءبارىن جاساۋ جانە كورىنەۋ جالعان مالىمەتتەردى جوعارىدا اتالعان قاۋلىلاردا كورسەتۋدىڭ قانداي قاجەتى بولدى؟، - دەگەن قاراپايىم سۇراق تۋىندايدى.

جاۋاپ وتە قاراپايىم:

شايمەردەنوۆتىڭ ايعاعىنا ساي، ول ءوزى – پارا الۋدا دەلدال، ابىشەۆ – پارا الۋشى، تۇكيەۆ – پارا الۋشىنىڭ كومەكشىسى، ماكىشەۆ تە – پارا بەرۋدەگى دەلدال. ال پارا بەرۋشى جوق!

ەگەر پارا بەرۋشى جوق بولسا، وندا تيىسىنشە قىلمىس تا جوق!

ەگەر قىلمىس جوق بولسا، وندا ارنايى تەرگەۋ سوتىنىڭ سوتىنا ابىشەۆ، تۇكيەۆ جانە ماكىشەۆكە قاتىستى ءجتا 1 جانە 2 جۇرگىزۋگە سانكتسيا بەرىپ تە قاجەتى جوق.

وسىنىڭ ءبارىن بىلە وتىرىپ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ جوعارىدا اتالعان قىزمەتكەرلەرى سوتتى جاڭىلىستىرىپ، وزدەرىنىڭ كورىنەۋ زاڭسىز ارەكەتتەرىن زاڭداستىرعان.

ءجتا جۇرگىزۋ بويىنشا بارلىق قاۋلىلار - زاڭسىز، ال ونىڭ ناتيجەلەرى - دالەل رەتىندە جارامسىز دەپ تانىلۋى كەرەك. بۇل ابىشەۆ پەن تۇكيەۆتى تاعىلعان ايىپ بويىنشا تۇگەلدەي اقتاۋعا اكەلەدى.

قۇرمەتتى سوت!

تەرگەۋگە دەيىنگى تەرگەۋ-تەكسەرۋ ارەكەتتەرى كەزىندە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى ءىس بويىنشا دالەلدەردى بۇرمالاعان!

2019 جىلدىڭ 14 ناۋرىزى كۇنى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ اعا تەرگەۋشىسى ك.شىنداۋلەتوۆكە ءتىرى تۇلعانى قاراۋ تۇرىندەگى تەرگەۋ ارەكەتىن جۇرگىزدى.

بۇل حاتتامانىڭ مازمۇنىندا بىلاي دەپ كورسەتىلگەن: «وفيتسەر جانبولاتوۆ م. ك.ش.شىنداۋلەتوۆتىڭ ەكى قولىن شايۋعا كىرىستى.  الدىن الا، ۋلتراكۇلگىن لامپا ارقىلى اۋەلى ك.شىنداۋلەتوۆتىڭ سول قولى، سوسىن ك.شىنداۋلەتوۆتىڭ وڭ قولى، سونداي-اق ونىڭ كيىمى ساۋلەلەندىرىلدى.  وسى كەزدە ونىڭ وڭ قولىنىڭ الاقانىنان سارى-جاسىل ءتۇستى ساۋلەلەنۋ انىقتالدى. كيىمنەن وزگە ساۋلەلەنۋدىڭ ءىزى انىقتالعان جوق».

حاتتاماعا ساي، ساۋلەلەنۋ ك.شىنداۋلەتوۆتىڭ وڭ قولىنان انىقتالعان.  بۇل تەرگەۋ ارەكەتىنىڭ بەينەجازباسىنان اسا ەشتەڭە كورىنبەيدى. حاتتاماعا ساي، سول قولىنان ەشتەڭە انىقتالماعان، بۇل بەينەجازبامەن دالەلدەنەدى.

الدىن الا ۋلتراكۇلگىن ساۋلەمەن ساۋلەلەندىرمەستەن، قولدىڭ جۋىندىلارى پوليەتيلەن پاكەتتەرگە لاقتىرىلادى. سوندىقتان، قازىر  بۇل پاكەتتەرگە ليۋمينەستسەنت ۇنتاقتار الدىن الا سالىنىپ قويدى ما، جوق پا، انىقتاۋ مۇمكىن ەمەس. بۇل جايت تاپ وسى پوليەتيلەن پاكەتتەردىڭ ءوزىنىڭ تازالىعىنا كۇمان تۋىنداتادى. سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ اعا تەرگەۋشىسىنىڭ تاراپىنان بۇنداي اعاتتىققا جول بەرىلۋى زىعىردانىڭدى قايناتادى، ول ءتىرى تۇلعانى ءبىرنشى رەت قاراپ جاتقان جوق قوي.

بۇعان قوسا، ايىپتاۋ تارابىنان ك.شىنداۋلەتوۆتىڭ ىشىندە پارا تۇرىندەگى 50 ملن.تەڭگە بار-مىس  قارا سومكەنى قولىنا العانىنا داۋسىز دالەل ۇسىنىلعان جوق.

ساراپشىنىڭ 01.04.2019ج. №671 قورتىندىسىنا ساي (ارنايى حيميالىق زەرتتەۋ بويىنشا سوت ساراپتاماسى) ك.شىنداۋلەتوۆتىڭ سول قولىنان ارنايى حيميالىق زات بولىپ تابىلاتىن ليۋمينەستسيالىق زاتتان قۇرالعان قابات انىقتالعان.

ءتىرى تۇلعانى قاراۋ كەزىندە ك.شىنداۋلەتوۆتىڭ سول قولىنان ليۋمينەستسيالىق ۇنتاقتىڭ ءىزى انىقتالماعان، الايدا ساراپتامادا ول بار، بۇلاي بولۋى مۇمكىن ەمەس.

وسىلايشا، ورىن العان دالەلدەردى بۇرمالاۋ، ساراپشىنىڭ 01.04.2019ج. №671 قورتىندىسى مەن ءتىرى تۇلعانى قاراۋدىڭ 14.03.2019ج. حاتتاماسىن جارامىز دەپ تانۋعا اكەلەدى.

قۇرمەتتى سوت!

2019 جىلدىڭ 20 قاڭتارىنداعى ءجتا-1 زاڭسىز جۇرگىزىلگەن.

سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ بارىسىندا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى  25.12.2018 جىلى تۇلعانىڭ جاسىرىن اۋديو جانە بەينە-باقىلاۋىنا، ياعني ءجتا-1گە  سوت تەرگەۋىنىڭ سانكتسياسىن العان.

ءجتا-1-گە سانكتسيا ي.ابىشەۆ، س.تۇكيەۆ جانە ا.ماكىشەۆكا قاتىستى الىنعان.

بۇل قاۋلىنىڭ زاڭدىلىعىنا قاتىستى ءوز پىكىرىمدى مەن جوعارىدا ايتتىم.

ورىننىڭ اۋديو جانە بەينە-باقىلاۋىنا سانكتسيا الىنباعان.

ابىشەۆ، تۇكيەۆ جانە شايمەردەنوۆتىڭ اڭگىمەسىن جاسىرىن جازۋدىڭ شىنايى مالىمەتتەرىنە ساي، 20.01.2019ج  «Cigara bar»-دا تۇلعانىڭ جاسىرىن اۋديو جانە بەينە-باقىلاۋى ەمەس، شىن مانىندە ورىننىڭ اۋديو جانە بەينە-باقىلاۋى جۇرگىزىلگەن.

بەينەجازبا داياشىنىڭ جاسىرىن اۋديو-بەينە-باقىلاۋ جۇرگىزۋ قۇرالىن ابىشەۆ، تۇكيەۆ جانە شايمەردەنوۆ وتىرعان بار ۇستەلىنە اپارىپ قويۋىنان باستالادى. ءسىرا، بۇل قۇرال، سەكەر مەن سۋلىق سالاتىن ىدىسپەن جاسىرىلعان بولسا كەرەك.

ارتىنان، بەلگىلى ءبىر ۋاقىت وتكەن سوڭ، داياشى بۇل ارنايى قۇرالدى ابىشەۆ، تۇكيەۆ جانە شايمەردەنوۆ جايعاسقان ۇستەلگە اپارىپ قويادى.

كەيىن شايمەردەنوۆ كەتىپ قالادى، ال ي.ابىشەۆتە – جۇمىس بويىنشا وزگە كەزدەسۋلەر، ودان كەيىن - جۇبايى مەن كىشى قىزىمەن اڭگىمە، جامپوزوۆپەن اڭگىمە جۇرەدى.

بۇل تۇلعالارعا قاتىستى اۋديو جانە بەينەباقىلاۋ جۇرگىزۋگە سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ بارىسىندا سانكتسيا الىنباعان جانە بۇل اڭگىمەلەر سوت تەرگەۋىنىڭ بولەك قاۋلىسىمەن زاڭداستىرىلماعان.

سوعان قاراماستان بۇل اڭگىمەلەر تىركەلگەن، اڭگىمەلەردىڭ ستەنوگراممالارى جاسالعان، بۇل اڭگىمەلەر بويىنشا ساراپتامالار جاسالعان.

وسىلايشا، ولاردىڭ جەكە اڭگىمەلەرىنىڭ قۇپيالىعى بويىنشا  كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتارى بۇزىلعان.

قر قپك 242 بابىنىڭ 1 بولىمىنە ساي، ادامدى جاسىرىن اۋديو- جانە (نەمەسە) بەينەباقىلاۋ – قاجەت بولعان كەزدە جاسىرىن كىرۋ جانە (نەمەسە) زەرتتەۋ ارقىلى بەينە-, اۋديوتەحنيكانى نە وزگە دە ارنايى عىلىمي-تەحنيكالىق قۇرالداردى پايدالانۋمەن ءبىر مەزگىلدە ولاردىڭ مازمۇنىن ماتەريالدىق جەتكىزگىشتە تىركەپ جۇرگىزىلەتىن، ادامنىڭ سويلەگەن ءسوزىن جانە وزگە دە اقپاراتتى, سونداي-اق ونىڭ ءىس-ارەكەتتەرىن جاسىرىن باقىلاۋ.

سونداي-اق، قر قپك 242 بابىنىڭ 2 بولىمىنە ساي، ورىندى جاسىرىن اۋديو- جانە (نەمەسە) بەينەباقىلاۋ – قاجەت بولعان كەزدە ورىنعا جاسىرىن كىرۋ جانە (نەمەسە) ورىندى زەرتتەۋ ارقىلى بەينە-, اۋديوتەحنيكانى نە وزگە دە ارنايى عىلىمي-تەحنيكالىق قۇرالداردى پايدالانۋمەن ءبىر مەزگىلدە ولاردىڭ مازمۇنىن ماتەريالدىق جەتكىزگىشتە تىركەپ جۇرگىزىلەتىن، ناقتى بەلگىلى ءبىر جەردە بولىپ جاتقان سويلەسۋلەردى جانە باسقا دا دىبىستاردى جانە (نەمەسە) وقيعالاردى جاسىرىن باقىلاۋ.

ءجتا ناتيجەسىندە تەك قانا ابىشەۆتىڭ ءسوزىن باقىلاۋ ەمەس، ونىڭ جامپوزوۆپەن جانە وزگە دە تۇلعالارمەن اڭگىمەسى تىركەلىپ، كەيىن بۇلار وزىنە قارسى پايدانىلعانىن ەسكەرەك، بۇل جەردە ورىننىڭ اۋديو جانە (نە) بەينەباقىلاۋى جۇرگىزىلگەن.

بۇل ارەكەتتەر تەرگەۋ سوتىنىڭ سانكتسياسىنسىز جۇرگىزىلگەن، سوندىقتان 20.01.2019 جىلعى ءجتا-1 جارامسىز دالەلدەر دەپ تانىلۋى ءتيىس..

قۇرمەتتى سوت، ءسوزىمدى اياقتاي كەلە، مىنانى ايتقىم كەلەدى:

سوت تەرگەۋىمەن انىقتالعان جايتتارعا وراي، بىردەن ءبىر زاڭدى دا ادىلەتتى سوت اكتىسى – تەك قانا اقتايتىن ۇكىم!  !

بۇل قىلمىستىق ءىس، اۋەلدەن-اق، ءۇمىتسىز ءىس ەدى!

مەنىڭ ويىم بويىنشا، مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى، سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ ساتىسىندا، جۇمىسى تىم كوپتىگىنە وراي، قىلمىستىق ءىستىڭ ماتەريالدارىمەن جەتە، مۇقيات تانىسپاي، ءىستىڭ جاي-جاپسارلارىنا ءتيىستى ءمان بەرمەي، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنە سەنىپ قالىپ، ءىستى سوتقا جىبەرسە كەرەك، ەندى وسى پوزيتسيامەن شىرمالىپ قالىپ، ايىپتاۋدان باس تارتا الماي وتىر.

ابىشەۆ پەن تۇكيەۆتىڭ تاعىلعان ايىپتار بويىنشا كىناسىزدىگى ايدان انىق.

سوندىقتان «ءبىر جازىقسىز جان قامالعانشا، مىڭ كىنالى بوستاندىقتا ءجۇرسىن» دەگەن حالىق دانالىعىنا ساي، ومىرلىك تاجىريبەڭىز، ىشكى سەنىمىڭىز جانە زاڭدى نەگىزگە الا وتىرىپ، سىزدەن ي.ا،ابىشەۆ پەن س.ا.تۇكيەۆ كىناسىز دەگەن ۇكىم شىعارىپ، ولاردى تۇگەلدەي اقتاۋىڭىزدى سۇرايمىن.

ءىستىڭ ناتيجەسى بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس پروكۋراتۋراسىنىڭ اتىنا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ قىزمەتكەرلەرىنە قاتىستى قر قك 417 بابىمەن قاراستىرلعان قىلمىستىڭ  بەلگىلەرى جانە قر قپك نورمالارىنىڭ وزگە دە بۇزۋشىلىقتارى بويىنشا سوتقا دەيىنگى  تەرگەپ-تەكسەرۋ ارەكەتتەرىن باستاۋ تۋرالى جەكە قاۋلى قابىلداۋىڭىزدى سۇرايمىن.

ماكىش ەسقاراەۆ، ادۆوكات.         

قوسىمشا: بۇل ادۆوكات ماكىش ەسقاراەۆتىڭ سوتتاعى جارىسسوزدە سويلەگەن سوزدەرى...

Abai.kz