يا، ءتىل جۇيەسى دە تۋرا بي سياقتى ءوزىنىڭ ىشكى زاڭدارىنا سايكەس كەلمەسە قيسايىپ قالادى، قابىلدامايدى نە سىرتقا تەۋىپ تاستايدى. مۇندا باسقا تۇركىلەردە بۇلاي ەكەن، ەۋروپادا ولاي ەكەن − دەگەن ۋاجدەر جۇرمەيدى. اقاڭ ءتول ءالىپبيىن تۇزە باستاعاندا جان-جاعىنداعى تۇركىلەردىڭ سان عاسىرلىق جازۋى قولدانىستا بولعان. ءتىپتى قازاق اۋىلىندا دا سول جازۋمەن وقىتاتىن مەكتەپتەر بولعان. سول كەزدەگى قازاق وقىعاندارى سول الىپبيمەن ءبىر بىرىنە حات جازىسىپ، گازەت-جورنال شىعارىپ تۇرعان. اقاڭ ءوز ءالىپبيىن تۇزەردە مۇنىڭ ءبىرىن دە ەسەپكە المادى. قازاق ءتىلىنىڭ جۇيەسى نە سۇرايدى، سوعان ارناپ ءالىپبي جاسادى. ءوزىمىزدىڭ بۇرىنعىشا وقىعاندارىمىز بار، وزگە تۇركىلەر بار ءبارى ورە تۇرەگەلىپ،  اقاڭا باس سالدى. ولار ءار ۇلتتىڭ ءوز ءتىلى، سوعان ساي ءوز ۇلتتىق ءالىپبيى بولاتىندىعىن تۇسىنبەدى. ال اقاڭ ءوز الىپبيىمەن مەكتەپ اشىپ گازەت شىعاردى. ءتورت جىلدا قۇران جاتتاپ بارىپ زورعا ساۋاتتاناتىن بالا بار جوعى ءتورت-اق اپتادا حات تانىپ جۇرە بەردى. اقاڭ قازاق ءتىلىنىڭ ىشكى ءتول زاڭدارىنا عانا سۇيەندى. ال ءبىز ءالى جالتاق-جالتاق ەتىپ، ءالى ءوز سۇرلەۋىمىزگە تۇسە الماي جاتىرمىز.

ءالىپبي زەرتتەۋدىڭ ناتيجەسىندە جاسالاتىندىعى بەلگىلى. بۇل ىستە ساياسات ءوز تىزگىنىن تارتا تۇرىپ عىلىمدى تىڭداۋى ءتيىس. ءبىز كەشە قوعامعا اينالاسى بەس ايدىڭ ىشىندە ءۇش ءالىپبي ۇسىندىق. 2017 جىلى 11 قىركۇيەك پارلامەنت نۇسقاسى (ديگراف). قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 2017 جىلعى 26 قازانداعى №569 جارلىگىمەن بەكىتىلگەن (اپوستروف) ەكىنشى نۇسقا. 2018 جىلدىڭ 19 اقپانىندا الدىڭعى شىعارعان «قازاق ءتىلى ءالىپبيىن كريلليتسادان لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ تۋرالى» جارلىعىنا وزگەرىس ەنگىزدى (اكۋت). بۇل ءۇشىنشى نۇسقا.

مۇندا عىلىم جوق، مۇندا ستراتەگيا دا جوق. مۇندا تەك ساياسات بار، ءمانوبىر بار جانە وسى ەش عىلىمي نەگىزى جوق الىپبيلەردى، بىرىنەن كەيىن ءبىرىن ءىلىپ الىپ جەتەلەپ كەلگەن جاۋاپتى ادامدار بار. قوعامدى اداستىرعان مىنە سولار.ءتىلدىڭ ىشكى جۇيەسى ەشكىمگە باعىنبايدى، ءوز زاڭى بار. و باستا سونى نەگىزگە الماعان سوڭ ەكى جىلعى جۇمىسىمىز ادىرا كالىپ وتىر. بۇگىن عالىمدارعا، ءتىل ماماندارىنا تولىق مۇمكىندىك بەرىلىپ وتىر. «ءالىپبيدىڭ لاتىن قارپىنە كوشىرۋ تۋرالى تاريحي شەشىمنىڭ قابىلدانعانىنا ەكى جىلعا جۋىقتادى. بىراق قارپىمىزدە ءالى دە ولقىلىقتار بار. ءتىل ماماندارى جاڭا ءالىپبيدى جەتىلدىرۋ كەرەك. مادەنيەت جانە سپورت ءمىنىستىرى ا.رايىمقۇلوۆاعا ءتيىستى تاپسىرما بەردىم. الدىمىزدا اۋقىمدى جۇمىس تۇر»، دەدى ق.توقاەۆ.

ەندى جاۋاپتى ورىندار وسى ىسكە بىلەدى-اۋ دەگەندەردى جيناپ، كەڭىنەن تالقىلاۋدىڭ ورنىنا تاعى دا ساياسي ويىنداردى باستاپ وتىر. كەشە ەملەنى دە سولاي عىلىمي كوپشىلىكتەن تىعىپ اكەپ، ۇكىمەتكە ماقۇلداتىپ، باس گازەت «ەگەمەنگە» جاريالاپ جىبەرگەن ەدىك. ونى كورگەن عالىمدار كوتەرىلىپ،   بىرنەشە رەت قايتا تالقىلاپ، الگى ماقۇلدانگان جوبا ىسكە العىسىز بولىپ قالعان بولاتىن. اۋزى كۇيگەن ءۇرىپ ىشەتىن ەدى. ال ءبىز ء(الىپبيدى بيلەۋشىلەر) تاعى سول جالعان ارناعا قايتا ءتۇسىپ الىپ، العا ەنتەلەپ كەلەمىز.

اينالايىندار-اۋ، اكۋتتى جاماپ بەرەكە تاپپايتىنىمىز مەكتەپتەگى وقۋشىعا دا بەلگىلى عوي. مۇنى ەشكىمگە كورسەتپەي بەكىتتىرەلىك-اق دەيىك. بۇل الگى لەنتاسىن قيىپ، بولدى ءبىتتى ۇمىتىپ كەتەتىن زاۋىت ەمەس كوي، جاڭادان اشىلىپ جاتقان. بۇل ەرتەڭ جۇرت الدىنا بارادى. تۇرىك الىپبيىنە نەگىزدەلگەن تاڭبا باسى نۇكتەگە تولى جوبالاردى قابىلداماي جاتقان قوعام  اكۋتتى  قابىلداي ما؟! بەلدەن باسۋ، باسسىزدىق. نەشە رەت بەكىتىلدى؟ ەرتەڭ عىلىمي نەگىزى جوق شيكى جوبانى قوعام تەرىسكە شىعارعاندا ايتاتىن عىلىمي ءۋاج دە جوق. تەك، تاپسىرىسپەن جازىلعان قولداۋ ماقالالار عانا بار. ەرتەڭ بۇل تۇعىرى بوس قۇم توبەدەي شايىلادى دا كەتەدى عوي. نەگە اسىعامىز، نەگە مەنبىلەمدىككە سالىنامىز؟ نەگە وسىعان قاتىسى بارلار مەن جاناشىرلاردى تۇگەل جيناپ اقىلداسپايمىز. ميىم جەتپەيدى.

بيجومارت قاپالبەك

Abai.kz