2020 جىلعى 26 اقپاندا انكارادا قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىلىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن اباي قۇنانبايۇلىنىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي سالتاناتتى ءىس-شارا ءوتتى.

اتالمىش شارا انكارا حادجى بايرام ءۋالي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قولداۋىمەن ءارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىنىڭ جانە تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە تۋريزم مينيسترلىگى كوركەم ونەر توبىنىڭ قاتىسۋىمەن جۇزەگە اسىرىلدى.

القالى جيىنعا قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىسى ابزال ساپاربەكۇلى، انكارا حادجى بايرام ءۋالي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى. پروف. يۋسۋف تەكين، تۇركى كەڭەسى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى ومەر كودجامان، تۇركسوي باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى دوتس. بيلال چاكىدجى، دجاندارمەريا بەيبىتشىلىك قورىنىڭ باس ديرەكتورى بۇرىنعى گەنەرال-مايور الي وزكارا، گولباشى مۋنيتسيپاليتەتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى وعۋز كاعان تانرىۆەردي، ەۋرازيا جازۋشىلار وداعىنىڭ باسشىسى دوتس. ياكۋپ ومەروعلۋ جانە قازاقستاننان كەلگەن تۋركولوگ، فولكلورتانۋشى پروفەسسور شاكىر يبراەۆ قازاقستان ۇلتتىق اكادەمياسىنىڭ كىتاپحاناسى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى نۇرجان جولدىبالينوۆ سونداي-اق عالىمدار مەن زيالى قاۋىم، تۇركيادا ءبىلىم الىپ جاتقان قازاقستاندىق ستۋدەنتتەر مەن باق وكىلدەرى قاتىستى. سونداي-اق، تۇركياداعى ساياسي پارتيا باسشىلارىنىڭ اتىنان قۇتتىقتاۋ تەلەگراممالارى كەلىپ ءتۇستى.

اتاۋلى شارا باستالماس بۇرىن قادىرلى قوناقتاردى قازاقستاندىق ستۋدەنتتەر «قارا جورعا» بيىمەن قارسى الدى.

سالتاناتتى شارا ەكى ەلدىڭ انۇراندارىمەن باستاۋ الىپ، ۇلى ابايدىڭ سيرەك فوتوسۋرەتتەرى مەن سۋرەتتەرىن قامتيتىن كورمە جانە اقىن تۋرالى دەرەكتى ءفيلمدى تاماشالاۋمەن جالعاسىن تاپتى. سونىمەن قاتار الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە جالعاسىپ كەلە جاتقان اباي شىعارمالارىن وقۋ ەستافەتاسى تۋرالى قىسقا بەينەماتەريال دا كورسەتىلدى.

ءىس-شارا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ  ەۋرازيا جانە تۇركى الەمىن زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى پروف. نادجيە يىلدىزدىڭ العى سوزىمەن اشىلدى. ءوز سوزىندە، پروف. ن.يىلدىز اباي شىعارمالارىنىڭ قازىرگى تاڭدا دا ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.

پروفەسسور ۇلى ويشىلدىڭ ۇلتتى جاڭا ومىرگە بەيىمدەلۋگە، جاڭارۋعا شاقىرعاندىعى تۋرالى ءسوز قوزعاپ، ابايدىڭ ءومىر بويى ءار ءتۇرلى سالالاردا ءىز قالدىرعاندىعىنا توقتالدى. عالىم، ەلباسى ن.نازارباەۆتىڭ: «زامان وزگەرسە دە، الەم وزگەرسە دە، ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ ابايعا دەگەن سەزىمى وزگەرمەيدى، كەرىسىنشە، ۋاقىت وتكەن سايىن ونىڭ ۇلىلىعىنىڭ كۇشتى جاقتارى مەن جاڭا قۇپيالارىن اشادى. اباي ءوز حالقىمەن بىرگە ماڭگى ءومىر سۇرەدى جانە عاسىرلار بويى قازاق حالقىن بيىك شىڭدارعا شاقىرادى» دەگەن سوزدەرىن مىسالعا كەلتىردى.

ادەبيەت فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى، پروف. سۋنا تيمۋر اعىلدەرە ەكى باۋىرلاس ەلدىڭ ەكونوميكا، الەۋمەتتىك-مادەني جانە اكادەميالىق سالالارداعى ىنتىماقتاستىعىنىڭ قارقىندى دامۋدا ەكەندىگىن ايتا وتىرىپ، مۇنداي ءىس-شارالاردىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالىپ، بارلىق قاتىسۋشىلارعا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.

ءىس-شارانىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ءسوز العان انكارا حادجى بايرام ءۋالي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، پروف. يۋسۋف تەكين قازاقستان مەن تۇركيا اراسىنداعى مادەني-اعارتۋشىلىق ىنتىماقتاستىقتىڭ ارتۋىن تىلگە تيەك ەتىپ، ۋنيۆەرسيتەت تاراپىنان ءاردايىم وسىنداي ءىس-شارالاردى قولدايتىندىعىن باسا ايتتى.

قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىسى ابزال ساپاربەكۇلى العىسوزىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ سوزدەرىن ارقاۋ ەتە وتىرىپ، ابايدىڭ  قازاق حالقىنىڭ رۋحانياتى ءۇشىن تاريحي تۇلعالىعى توڭىرەگىندە ءسوز ءوربىتتى. «ونىڭ شىعارمالارىندا ۇلتتىق بولمىسىمىز، ءومىرىمىز، دۇنيەتانىمىمىز، مىنەزىمىز، ءتىلىمىز، ءدىنىمىز جانە رۋحىمىز كورىنىس تاپقان» دەپ ءسوزىن جالعاستىرعان ەلشى ا.ساپاربەكۇلى قر پرەزيدەنتى ق-ج.توقاەۆتىڭ ينتەللەكتۋالدىق ۇلت بولۋ ابايدان باستالادى دەگەن وي-پىكىرلەرى مەملەكەتىمىزدىڭ باستى مۇرات-ماقساتى بولىپ وتىرعانىن جەتكىزدى. ەلشى ا.ساپاربەكۇلى اعىمداعى جىل بويى تۇركيانىڭ باسقا دا ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ قولداۋىمەن اباي جىلىنا وراي ءىس-شارالار جالعاسىن تاباتىنىنا ءۇمىت ارتتى.

سالتاناتتى جيىن ستۋدەنتتەر اراسىندا اقىننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا قاتىستى ءبىلىمپازدار سايىسىمەن جالعاسىن تاپتى. سايىسقا قاتىسۋشىلار اباي تاقىرىبى بويىنشا تانىمدىق دەڭگەيىن كورسەتىپ، جۇلدەگەرلەر سىيلىقتارمەن ماراپاتتالدى. ايتا كەتەلىك، جارىستا ءبىرىنشى بولىپ، وزىپ شىققان ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 4-ءشى كۋرس ستۋدەنتى ەليف اتلىعا قازاقستان ساياحاتى تۋرى تابىستالدى.

شارا بارىسىندا قر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى نۇرجان جولدىبالينوۆ ابايدىڭ ادەبي جانە مادەني مۇراسىنا ونلاين قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن ەلەكتروندى كىتاپحانا تۋرالى ماعلۇمات بەرىپ، جيىننىڭ قۇرمەتتى قوناقتارى اتاۋلى كىتاپحانانىڭ تۇساۋىن كەستى.

انكارا حادجى بايرام ءۋالي ۋنيۆەرسيتەتى ادەبيەت فاكۋلتەتى قازىرگى تۇركى ديالەكتىلەرى مەن ادەبيەتتەرى بولىمىندە قازاقستاندىق ستۋدەنتتەرمەن قاتار ءبىلىم الىپ جاتقان تۇركيالىق جاستار دا ۇلى اقىننىڭ «قىس»، «اسەمپاز بولما ارنەگە»، «جاسىمدا عىلىم بار دەپ ەسكەرمەدىم» اتتى ولەڭدەرى مەن قارا سوزدەرىن مانەرلەپ وقىپ بەردى.

جيىن بارىسىندا تۇركيا مادەنيەت جانە تۋريزم مينيسترلىگى انكارا مەملەكەتتىك تۇركى الەمى شىعارماشىلىق توبى كونتسەرتتىك باعدارلاماسىن ۇسىنىپ، زالعا جينالعان 800-گە جۋىق كورەرمەن ابايدىڭ حالىق اراسىندا سۇيىكتى اندەرگە اينالعان «كوزىمنىڭ قاراسى»، «ايتتىم سالەم، قالامقاس»، «جەلسىز تۇندە جارىق اي» جانە ت.ب. اسەم اندەرىن ونەرپازدارمەن بىرگە شىرقادى.

يگى شارا عىلىمي كونفەرەنتسياعا ۇلاسىپ، پروف. گۇلجانات قۇرمانعاليەۆا ەردجيلاسۋن مودەراتورلىعىندا بەلگىلى قازاقستاندىق جانە تۇركيالىق عالىمدار پروف. شاكىر ىبىراەۆ «اباي ولەڭدەرىندە الەۋمەتتىك پاراديگمالار»، پروف. ناجيە اتا يىلدىز «اباي شىعارمالارىنىڭ ادەبي قىرى»، پروف. فىرات پۋرتاش «اباي فيلوسوفياسىنىڭ قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتىنا اسەرى»، دوتس. بەكير تۇمەن سومۋنجۋوعلۋ «اباي قارا سوزدەرىندەگى ءبىلىم مەن عىلىم» اتتى باياندامالارىن جاسادى.

Abai.kz