بەيسەنبى, 31 قازان 2024
بولعان وقيعا 3362 17 پىكىر 19 ناۋرىز, 2020 ساعات 12:24

11 جىلعا جۋىق تۇرمەدە وتىرعان مۇحتار جاكىشەۆ بوستاندىقتا

بۇگىن «قازاتومپروم» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى مۇحتار جاكىشەۆ بوستاندىققا شىقتى. 3 ناۋرىز كۇنى ونىڭ شارتتى تۇردە مەرزىمىنەن بۇرىن بوستاندىققا شىعاتىنى حابارلانعان بولاتىن. سوت قاۋلىسى كۇشىنە ەنىپ، بۇگىن جاكىشەۆ تۇرمەدەن بوساتىلدى.

ايتا كەتەيىك، «قازاتومونەركاسىپ» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى مۇحتار جاكىشەۆ 2009 جىلى مامىردا تۇتقىندالعان بولاتىن. سوت شەشىمىمەن 14 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلىپ، تۇرمەگە توعىتىلعان. الايدا ول وزىنە تاعىلعان ايىپتارمەن كەلىسپەيتىنىن ايتقان.

2018 جىلدىڭ قاراشاسىندا جاكىشەۆ سەمەيدىڭ № 2 سوتىنا دا شارتتى تۇردە مەرزىمىنەن بۇرىن بوساتۋ تۋرالى ءوتىنىش بەرگەن. مۇحتار جاكىشەۆ شارتتى تۇردە مەرزىمىنەن بۇرىن بوساتۋ تۋرالى ءوتىنىش جازۋى ءۇشىن جازا مەرزىمىنىڭ ۇشتەن ەكى بولىگىن وتەۋى ءتيىس بولعان. بۇل مەرزىم 2018 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە وتكەن. الايدا سوت ول ءوتىنىشتى قاناعاتتاندىرعان جوق.

ال 2019 جىلدىڭ شىلدەسىندە سوتتالۋشى تاعى ءوتىنىش بىلدىرەدى، بىراق سوت ول ءوتىنىشتى تە قاناعاتتاندىرمادى. اقپاندا دا جاكىشەۆ ءدال وسىلاي ءوتىنىش قالدىرعان ەدى، الايدا ول دا قاناعاتتاندىرىلمادى.

2020 جىلدىڭ 3 ناۋرىزىندا سەمەي قالالىق №2 سوتى جاكىشەۆتى مەرزىمىنەن ەرتە بوساتۋ تۋرالى ءوتىنىشىن قاناعاتتاندىردى.

3 ناۋرىز سەمەي قالالىق سوتىنىڭ سۋدياسى يزولياتوردان تىكەلەي ەفير ارقىلى بايلانىسقان مۇحتار جاكىشەۆتىڭ ءىسى تۋرالى ۇكىم شىعاردى. سوت وتىرىسىنا رەسپۋبليكانىڭ ءار ايماعىنان كەلگەن جۇزگە جۋىق بەلسەندى قاتىسقان.

ال، وعان دەيىن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ جاكىشەۆتىڭ دەنساۋلىق جاعدايىنان حاباردار ەكەنىن ايتقان بولاتىن. ول باق-قا بەرگەن سۇحباتىندا:

بۇل تەك سوتتىڭ قۇزىرەتىندەگى ماسەلە. مەن، ارينە، جاكىشەۆتىڭ دەنساۋلىعىنا بايلانىستى بىرنەشە رەت مەرزىمىنەن بۇرىن شارتتى تۇردە بوساتۋ تۋرالى ءوتىنىش بەرگەنىن بىلەمىن. 3 ناۋرىزدا سوت وتىرىسى وتەدى. سوتتىڭ شەشىمىن كۇتەيىك، ونىڭ ءادىل بولاتىنىنا سەنىمدىمىن، – دەگەن ەدى.

جاكىشەۆ

مۇحتار جاكىشەۆ قازاق كاسىپكەرى. «قازاتومپرومنىڭ» بۇرىنعى باسشىسى. قازىر 56 جاستا. بىزدىكىلەردى ايتپاعاندا، الەمدىك دەڭگەيدەگى ماماندار ونى «ۋران ءوندىرىسىنىڭ گەنيى» دەپ اتاعان ەكەن. ونىڭ حالىقارالىق مىنبەرلەردە سويلەگەن ءسوزى – الەمدەگى ۋران باعاسىن نارىقتىق جاعدايعا سايكەستەندىرۋگە ىقپال ەتكەن. «ۆيكيپەديا» دەرەگى سولاي دەيدى.

الماتىداعى «فيز-ماتتى» بىتىرگەن. قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندە، ماسكەۋدەگى فيزيكا-ينجينەرلىك ينستيتۋتىندا ءبىلىم العان. ۋنيۆەرسيتەتتە ساباق بەرگەن. 1992 جىلدان باستاپ كوممەرتسيالىق باعىتتا جۇمىس جاساعان. بىرنەشە كومپانيالاردا باسشىلىق قىزمەت بولعان.

1998 جىلدىڭ قىركۇيەگىنەن باستاپ «قازاتومپروم» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ پرەزيدەنتى بولىپ تاعايىندالدى. 2009 جىلعا دەيىن سوندا قىزمەت ەتتى. ارادا 2001-2002 جىلدارى قر ەنەرگەتيكا جانە تابيعي رەسۋرستار ۆيتسە-ءمينيسترى قىزمەتىن اتقاردى.

اكەسى ەركىن عازيزۇلى جاكىشەۆ – زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى. اناسى رايسا نۇرعاليقىزى جاكىشەۆا حيميا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى.

جاكىشەۆ ءىسى (حرونولوگيا)

جاكىشەۆ 1998 جىلدان باستاپ ءوزى باسقارعان «قازاتومپروم» كومپانياسىنىڭ باسشىلىعىنان 2009 جىلدىڭ مامىرىندا بوسادى. بوساعاندا قالاي، 2009 جىلدىڭ 21 مامىر كۇنى «قازاتومپرومنىڭ» استاناداعى كەڭسەسىندە تۇتقىندالدى. ونى تۇتقىنداۋعا كەلگەندەر وزدەرىن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى قىزمەتكەرلەرى رەتىندە تانىستىرعان. ارادا ءۇش كۇن وتكەندە «مەملەكەت مۇلكىن جەكە ماقساتىنا پايدالانىپ، قازاقستاننىڭ ءىرى ۋران كەن ورىندارىنان وففشورداعى فيرمالاردىڭ مۇددەسى ءۇشىن «دوليا» الدى» دەگەن ايىپ بويىنشا قاماۋعا الىندى.

2010 جىلدىڭ ناۋرىزىندا استانانىڭ سارىارقا اۋداندىڭ №2 سوتى مۇحتار جاكىشەۆتى 14 جىلعا سوتتادى. وعان «قارجىنى ىسىراپ قىلدى جانە پارا الدى» دەگەن ايىپ تاعىلدى. جازاسىن قاتاڭ رەجيمدى كولونيادا وتەۋ مىندەتتەلدى.

ال 2011 جىلى ونىڭ ۇستىنەن ەكىنشى مارتە قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، «ءىرى كولەمدە الاياقتىق جاسادى جانە بوتەن مۇلكىن يەمدەنىپ، ىسىراپ ەتتى» دەگەن ايىپ تاعىلدى.

2012 جىلى تۇرمەدەگى جاكىشەۆ تاعى 10 جىلعا سوتتالدى. ءسويتىپ اقىرىندا، سوت الدىڭعى جازاسىن ەسەپكە الىپ، ەكى جازا بىرىكتىرىلدى. تۇپكىلىكتى سوتتالعان مەرزىمى – 14 جىل بولدى.

مۇحتار جاكىشەۆ قاماۋعا الىنىپ، تەرگەۋ باستالعاننان كەيىن 2 اي وتكەندە عانا وعان ايەلىمەن كەزدەسۋگە رۇقسات بەرىلدى. تەرگەۋ كەزىندە قورعاۋشىلارعا قىسىم جاسالعانى (ادۆوكاتقا قورعالۋشىمەن قىلمىستىق ءىستىڭ ءمان-جايىن تالقىلاۋعا تىيىم سالۋ ت.ب.) تۋرالى اقپارات باق-تا جاريا بولدى.

جاكىشەۆ – «ساياسي تۇتقىن» بولدى

2013 جىلى قازان ايىندا قۇقىق قورعاۋشىلار اليانسى مۇحتار جاكىشەۆتى ساياسي تۇتقىندار تىزىمىنە قوستى. وعان سوت پەروتسەسسى كەزىندە جاكىشەۆتىڭ قۇقىعىنىڭ ورەسكەل بۇزىلۋى تۋرالى فاكتىلەر سەبەپ بولعان. بۇعان دەيىن جاكىشەۆ «ساياسي تۇتقىنعا قاتىسى بار تۇتقىن» دەپ سيپاتتالىپ كەلگەن. مۇحتار جاكىشەۆ 2018 جىلعى ساياسي تۇتقىنداردىڭ جاڭارتىلعان تىزىمىنە دە ەنگەن.

Abai.kz

17 پىكىر