التىنبەك قورازباەۆ، كومپوزيتور، «قازاقكونتسەرت» ونەر بىرلەستىگىنىڭ ديرەكتورى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى:

التىنبەك قورازباەۆ، كومپوزيتور، «قازاقكونتسەرت» ونەر بىرلەستىگىنىڭ ديرەكتورى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى:

- التىنبەك اعا، قازاقتىڭ ءداستۇرلى ءانى مەن  بۇگىنگى ەسترادا ءبىر-بىرىمەن بىردەن ءبىتىسىپ، بىرىنەن كەيىن ەكىنشىسىنە كوشىپ كەتە قويعان جوق. سونىڭ اراسىندا دومبىرامەن ورىندالاتىن، بىراق تازا ءداستۇرلى ءان دەۋگە كەلمەيتىن، الايدا ەسترادالىق دەڭگەيدەن الدەقايدا جوعارى ءارى قازاقىلىعى تۇنعان اندەر بولدى.  سولاردىڭ كوبى ءسىزدىڭ ۇلەسىڭىزدەگى اندەر ەكەن، سوندىقتان ءسىزدى ءداستۇر مەن ەسترادانىڭ ارالىعىن جالعايتىن كوپىر دەپ اتايتىندار بار. دەسە دەگەندەي-اق، اندەرىڭىزدىڭ كوبى دومبىرامەن ايتۋعا لايىقتالىپ جازىلعان. وسى جانر بۇگىندە قانشالىق جالعاسىن تاۋىپ، ءوز ومىرشەڭدىگىن كورسەتە الىپ وتىر؟

- ءبىزدىڭ ءداستۇرلى ءانىمىز بەن كۇيىمىز، جالپى ۇلتتىق مۋزىكامىزدىڭ شارىقتاۋ شىڭى بولعان. ول - وسى ءوزىمىز تۋىلىپ، ءبۇ­گىن­­گە جەت­كەن حح عاسىردىڭ سوڭى، تاۋەلسىزدىگى­مىز­دى الۋ­عا تاياپ قالعان 1989-1990 جىل­دار­دىڭ شا­ما­سى. سول كەزدە وزبەكالى ءجانى­بەكوۆ دەگەن ءبىزدىڭ اياۋلى اعامىز بولدى، بۇكىل قازاق مۇراجايلارىنىڭ اتاسى، ەتنوگراف، ءىرى عالىم، مىنە، قازاق ونەرىن سول كىسىدەن ارتىق تۇسىنگەن ەشكىم بولعان جوق. ەسىمنەن ءالى كەتپەيدى، 1989 جىلى تامىزدىڭ 21-22-ءسىن­دە ەكى كۇن قاتارىنان رەسپۋبليكا سارايىندا  سول كىسىنىڭ باستاۋىمەن «تەرمە» دەگەن ۇلكەن كەش وتكەن. ول كەزدە فونوگ­رام­ما دەگەن اتى­مەن جوق، سوندا بۇكىل رەس­پۋبلي­كا ءانشى­لەرى تەك قانا دومبىرامەن ت.ب ساز اسپاپ­تارىمەن شىعىپ، جاندى داۋىستا ءان ايتتى. سول كەزدە مەن ءبىرىنشى رەت مەي­رام­بەكتى جەتەلەپ ساحناعا الىپ شىقتىم. ەندى-ەندى عانا «بوزتورعايمەن» شىعىپ ءجۇر­گەن كەزى. باعدارلاما بويىنشا ول 21-ءى كۇنى عانا قاتىسۋى كەرەك بولاتىن. بىراق شىققانى سول ەدى، ونەرگە، دارىنعا دەگەن قۇر­مەت قوي، ۇلكەن باسىمەن وزبەكالى اعا­مىز­دىڭ ءوزى جۇگىرىپ كەلىپ، قولىمدى قىسىپ: «التىنبەك، اينالايىن، مىناداي دارىندى بالانى قايدان تاۋىپ الدىڭ، نە دەگەن جاڭا­لىق مىناۋ قازاققا،  كىشكەنتاي بالا­نىڭ جۇرەگى بۇلقىنىپ شىعىپ كەتكەلى تۇر ەكەن، ءتىل-كوزدەن قۇداي ساقتاسىن»، - دەپ، ەرتەسى كۇنى ساحناعا قايتا شىعاردى. سول تۇستا ايتىس ونەرى دە قارقىندى دامىدى.

ال ەندى وزىمە كەلەر بولسام، مەن كون­سەرۆاتوريانىڭ دومبىرا ءبولىمىن ءبىتىردىم، ماماندىعىم - كادىمگى دومبىرا ءپانىنىڭ مۇعالىمى. ەكىنشى ماماندىعىم - ديريجەر. حالىق اسپاپتارى وركەسترىن ديريجەرلەۋ فاكۋلتەتىن بىتىرگەنمىن، حالىق ءارتىسى الدا­بەرگەن مىرزابەكوۆتەن ساباق العان بولا­تىن­مىن. مەنىڭ ارمانىم دا، ويىم دا ديري­جەر بولۋ ەدى، ءبىر قىزىعى، ول ماعان ءالى كۇنگە بۇيىرعان جوق. وقۋدى بىتىرىسىمەن جامبىل وبلىسىنا جولدامامەن جىبەردى، بارا سالا مەنى بىردەن سونداعى «الاتاۋ» ءان-بي ءانسامبىلىنىڭ جەتەكشىسى ەتىپ قويدى. سول 1974 جىلدان بەرى قاراي ءالى ءبىر قولىم­دا - پورتفەل، ەكىنشى قولىمدا - دومبىرا. العاشقى ءان­دە­­رىم سول جامبىل وبلىسىندا جۇرگەندە دومبىراعا ارناپ جازىلدى. ول كەزدە ءجۇسىپ­بەك ەلەبەكوۆ، عاريفوللا قۇرمانعا­ليەۆ اتالارىمىز بەن سولاردىڭ ءىزىن قۇشقان بۋىننىڭ الدى جانىبەك كارمە­نوۆ ءتىرى ەدى. سول 70-جىلدارى ءداستۇرلى ءان ساحنا تورىندە ەدى، دومبىرا اندەرىن حالىق كەرە­مەت ۇيىپ تىڭ­دايتىن. قايرات بايبوسى­نوۆ ساحنادان ءتۇس­پەيتىن.

- مۇمكىن، ول دومبىراعا، ۇلتتىق مۋزىكاعا دەمەۋدىڭ مىقتى بولعاندىعىنان شىعار؟

- جوق، دەمەۋ دەگەن مۇلدەم بولعان جوق، ءتىپتى ونداي تۇسىنىك تە جوق ەدى عوي. ول كەزدە تازا ونەر قۇرمەت­تە­لەتىن. ءوز ماڭداي تەرىڭنىڭ جەمىسىن كورەتىنسىڭ. ءار ادامدا پاتريوتتىق سەزىم دەگەن مىقتى ەدى. ال ەندى جالپى قازاق انىنە كەلسەك، كەنەن اتامىزدان كەيىن كوپتەن ەشكىم دومبىراعا ارناپ ءان جازباي كەتكەن ەدى. وعان دەيىن اقان سەرى، ءبىرجان سال، سوناۋ اسەت سەكىلدى حالىق كومپوزيتورلارىنىڭ اندەرى دومبىرادا اۋەلەگەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. ال ەندى كەنەن اتا 1976 جىلى قاي­تىس بولدى. سودان كەيىن­گى بۋىن سادىق كا­رىم­باەۆ، مۇقان تولەباەۆ، ءشامشى قالدايا­قوۆ، اسەت بەيسەۋوۆ، بەكەن جاماقاەۆ، با­قىت­جان بايقاداموۆ اعالارى­مىز - ءبارى وپەرا، ەسترادا جانرىندا جاز­دى. ارينە، مەن ارنايى «وسىلاي جازايىن­شى» دەپ ەمەس، ءوز جان دۇنيەم سوعان بەيىم بول­عان سوڭ جاز­دىم. ەڭ ءبىرىنشى ءانىم «سىر­عا­لىم»، «اق مون­شاق­تى ارۋىم»، «قارا كەم­پىر»، «قارا شال»، «قارا بالا»، «قارا پي­ما» ت.ب. ءبىرى­نەن كەيىن ءبىرى اعىلىپ كەلدى ءوزى. ەگىنباەۆتىڭ تالاسىپ جۇرگەن «قىزىم، ساعان ايتام» ءانى دومبىراعا ارنالعان. وسىنداي اندەرىمنىڭ بارىن حالىق ءوزى-اق بىلەدى، بىراق ايتقانىم دا ارتىقتىق ەتپەس. ال ەندى مەنەن كەيىن ەپتەپ حالىق­تىق سارىن­دا ءان جازاتىن سازگەرلەر شىعا باستا­دى. مىسالى، ابۇيىربەك تىناليەۆ، ءشا­مىل ءابىل­تاەۆ، ونىڭ ءبىر-ەكى اندەرىن كەزىن­دە ماقپال ءجۇنىسوۆا ورىنداپ شىقتى. ال قازىر دومبى­راعا ار­ناپ ەشكىم جازبايدى، ءبارى ەسترادا. وندا دا باياعى شامشىلەردەي سازگەر قاي­دا؟ بارلىعى كومپيۋتەرگە اۋىسىپ كەتكەن. ءالى دە بولسا، ايتەۋىر، شابىتىمىزدىڭ با­رىن­دا سول ءداستۇردى جالعاپ، قوڭىر دومبى­راعا كۇم­بىر ءان شىعارىپ ءجۇرمىز... سوڭعى جىلدارى «جايلاۋدا»، مۇقاعاليدىڭ ءسوزى­نە جازىلعان «قاراسازدىڭ شىبىعىن جەل تەربەگەن»، «ارمان» دەگەن اندەرىم، ءابدى­راح­مان اسىلبەكوۆتىڭ سوزىنە جازعان «ايداي سۇلۋ ارۋىم» سەكىلدى اندەرىم تەك دومبىرادا ورىندالىپ ءجۇر.

- وسىعان دەيىنگى جارىق كورگەن، ورىندالىپ جۇرگەن بارلىق اندەرى­ڭىزدىڭ سانىن شامالاپ ايتا الاسىز با، قانشا؟

- سونشالىق كوپ ەمەس ەندى، ۇزىن سانى شامامەن 65-تەي بولىپ قالادى-اۋ... كۇي­لەردى قوسقاندا 80-دەي، الايدا حالىق­تىڭ قۇلاعىندا جۇرگەنى سول 60 قوي... سونىڭ ءىشىن­­دە 20-سى - وتە تانىمال، كۇندەلىكتى ەفير­­گە شىعىپ جۇرگەن اندەر.

- ءسىزدىڭ اندەرىڭىزدىڭ كوبى «قارا كەمپىر»، «قارا شال»، «قارا پيما» سەكىلدى  قارا تىركەسىمەن بىرگە كەلەدى. «قارا» دەگەن - تۇسىنگەنگە قازاقتىڭ بالاما اتاۋى عوي. اتالعان اندەر­دىڭ قايسى­سىن تىڭداساڭ دا، جۇرەگىڭ شىمىر­لاپ، جانىڭنىڭ جىلعاسى­مەن بوي­لاي جانارىڭا جاس كەلەدى. ال قازىرگى زاماناۋي اندەرىمىزدىڭ قازاقتان الشاقتاپ بارا جا­تۋى­نىڭ سىرى نەدە دەپ ويلايسىز؟ الدە ول زاڭدى، تابيعي قۇبىلىس پا؟

- ەلىكتەۋ دەگەن ءبىر جامان قۇبىلىس بار. كومپيۋتەر دەگەندى دە تەككە ايتقانىم جوق اڭگىمە اراسىندا. جاسىراتىنى جوق، بۇگىندە   كادىمگىدەي كۇنتىزبەنى اشىپ جىبەرىپ، «بالەن كۇننەن كەيىن بالەن­شە اقساقالدىڭ تۋعان كۇنى ەكەن عوي، ءبىر ءان ارناپ جىبەرەيىن» دەيتىن سازگەرسىماقتار بار. نەمەسە سول سياق­تى ءىرى-ءىرى كومپانيالاردىڭ كورپوراتيۆتى كەشتەرىن اڭديدى. سوسىن ولاردىڭ تيىن-تەبەنىن الىپ، وتىرادى دا، ءبىر ساعاتتىڭ ىشىندە شالا-شارپى ءبىر دۇنيە جازا سالادى. ونەر مە سول، ءوزىڭىز ويلاپ كورىڭىزشى... مىنە، وسىدان قازىر «ودنورازوۆىي»، ياعني ءبىر-اق رەت ورىندالىپ، سول كۇيى قالاتىن اندەر قاپتاپ كەتتى. بىراق ءبىر نارسە انىق، قازاق ءانى كۇنتىزبە قاراپ، تۇلعالارعا ءان ارنايتىندار مەن كورپوراتيۆتى كەشتەردى اڭديتىندارعا مۇقتاج ەمەس!

مەن قازاقى اداممىن دەيمىن عوي، بىراق تۇسىنبەيمىن، نەمەرەم قازاقشا مەكتەپكە بارادى، قازاقشا سايرايدى، بەستىكپەن وقي­دى، بىراق ءان ايت دەسەڭ، تەك ورىسشا ايتادى. بۇل - اقپارات قۇرالدارىنىڭ، ۇيدەگى سپۋ­ت­نيك ارنالارىنىڭ اسەرى.

- جالپى، جاڭا ءان، جاڭا كۇي، ايتەۋىر، جاڭا تۋىندى دەگەنىمىزبەن، ول بەلگىلى ءبىر دارەجەدە ءوز باستاۋىن بايىرعى ءتۇپ نەگىزدەن الارى حاق. ەندەشە، سول بۇرىنعى اندەردەن مايەك الۋ مولشەرى قانشالىقتى كولەمنەن اسپاۋى شارت؟ ال ءبىز، بۇگىن­گىلەر، سول مولشەردەن قانشا­لىقتى اسىپ كەتىپ ءجۇرمىز؟

- «ءوزى اينالدىرعان جەتى نوتا، قالاي ۇقساماسىن ءبىر-بىرىنە؟» دەيدى، ول - بەكەر نارسە. ۇقساستىق دەگەننىڭ دە ءجونى بولادى. مىسالى، تەرەڭگە ءۇڭىلىپ قاراساق، ءحVىىى عاسىردا جازىلعان شىعارماعا ارادا ءبىر عاسىر وتكەندە كەيبىر شىعارما ۇقساپ كەتەدى ەكەن. ول كەزدە ەندى بۇگىنگىدەي تەحنيكا دامىماعان، بىرەۋدىكىن بىرەۋ كوشىرىپ الا قوياتىن مۇمكىندىك جوق قوي. كلاسسيكالىق شىعارمالار اراسىندا، مىسالى، عازيزدىڭ ءانى «عازيز» دەگەن بار، سونىمەن شاشۋباي­دىڭ «اق قايىڭى»، تاعى ءبىرجاننىڭ «جال­عىز ارشاسى» دەگەندەر ءبىر-بىرىنە قاتتى ۇق­سايدى ەكەن. نوتاسىنا دەيىن بىردەي دەر­سىڭ. سونداي-اق شاكەن كۇمىسبەكوۆ دەگەن اعامىزدىڭ اتاقتى ءۆالسى ورىس كلاسسيكالىق شىعارمالارىنىڭ بىرىنە ۇقسايدى ەكەن، تاعى دا سۇگىردىڭ «ىڭعايتوك» دەگەن كۇيى مەن اقتانبەردىنىڭ «كۇلدىر دە كۇلدىر كىسىنەتىپ» دەگەن جىرى، تاتتىمبەتتىڭ ءۇش «قوسبا­سارى­نا» ت.مومبەكوۆتىڭ «قوسباسارلارى»، ۇكىلى ىبىرايدىڭ «قالدىرعان» ءانى مەن احمەت جۇبانوۆتىڭ «بي كۇيى»، مىنە، وسىنداي شى­عار­مالار ءبىر-بىرىنە قاتتى ۇقسايدى ەكەن. مىسالى، ن.تىلەنديەۆتىڭ «الاتاۋ» دەگەن اتاق­تى ءانىنىڭ بارىن بىلەسىزدەر. سول كەنە­كەڭنىڭ «بازار-نازار» دەگەن انىنە ۇقسايدى. بىراق نۇرعيسا كەنەكەڭنەن ۇرلايتىن ادام با؟ بۇل - كەزدەيسوقتىق، تابيعي ءداستۇرلى كەز­دەيسوقتىق.

- ءسىزدىڭ «ساعىندىم الماتىم­دى» ءانىڭىزدى «ساعىندىم قاشقا­رىم­دى» دەپ ۇرىمجىدە ورىنداپ ءجۇر دەيدى، مىسالى، سوعان قالاي قارايسىز؟

- مەن ونداي ۇساقتىققا بارمايتىن ادام­مىن. ورىنداي بەرسىن، مەن  قايتا قۋا­نا­مىن. مۇنداي مىسالدار كوپ، ءوزىم حابار­دارمىن دا. وسىدان ءۇش-ءتورت جىل بۇرىن وزبەك جىگىتى وزبەكشەلەپ ورىنداپ ءجۇر ەكەن. سونداي-اق «ءۇش قوڭىرىمدى» دا قىتايدىڭ ءبىر تەاترىندا باريتون داۋىستى ءبىر ءانشى جىگىت اۋدارىپ الىپ، قىتايشا ورىنداپ ءجۇر دەيدى. مەن سىرتىنان ەستىپ، قۋانىپ ءجۇرمىن قايتا. 

- «مۋزارت» اسىرەسە سونىڭ ىشىندە مەيرامبەكسىز، توقتارسىز قازىرگى قازاق ەستراداسىن ەلەستەتۋ  قيىن.  ولاردىڭ وزگە انشىلەردەن باستى ەرەكشەلىگى ءاندى جۇرەكپەن ورىن­داۋى، سونداي-اق تازا، قازاقى ءۇن­مەن، ءاربىر ءارىپ، ءار دىبىسىنا دەيىن ءتىلىمىزدىڭ ۇندەستىك زاڭىن بۇزباي ايتۋىندا دەسەم ەش قاتەلەسپەيتىن شىعارمىن. قارشا­دايىنان «بوزتور­عاي» دەپ شىرى­لداپ، ەلدىڭ كوزىنە جاس الدىرعان مەيرامبەك بولسىن، توقتار بولسىن - ءسىزدىڭ شاكىرتتەرىڭىز. ەندەشە، ولار­عا ءاندى وسىلاي ايتۋ كەرەك دەپ ۇيرەت­تىڭىز بە  بولماسا تۋمىسىنان سونداي بالالاردى تاۋىپ الدىڭىز با؟

- قاراعىم، قازاقي ءاندى يگەرىپ كەتۋ دەگەن ءسوز - كومپيۋتەر ءۇي­رەنۋ سياقتى ەمەس. اسفالتتە تۋىپ، ترامۆاي، تروللەيبۋستا ءوس­كەن بالا تۇپ-تۇنىق قازاقشا ءان سالادى دەپ مەن ايتا المايمىن. مىسالى، مەيرامبەك اۋىلدا تۋعان بالا. توقتار كادىمگى سەمەيدىڭ ءبىر اۋىلىندا قوزى-لاق قۋىپ، ات جالىندا وسكەن بالا. ول ەكەۋىنىڭ قاي-قايسىسىنا بول­سىن ءاندى مەن ۇيرەتتىم دەپ ايتا الماي­مىن. بۇل - قۇداي بەرگەن قاسيەت، دارىن. مەن جاي عانا «ءاي، بالام، ولاي جۇرمە، بىلاي ءجۇر، اناداي ءان ايتپا، مىناداي ايت» دەۋىم ءمۇم­كىن، بىراق  كۇندىز-ءتۇنى ساباق بەرىپ، ءويت-ءبۇيت دەگەن - بەكەر نارسە. مەيرامبەكتىڭ جا­نىم­­دا جۇرگەنىنە 30 جىل، توقتارعا 25 جىل بولدى، وبالى نە كەرەك، قازىر وتباسىلارى بار، بولەك تۇرسا دا، ءوز بەتتەرىمەن كەتسە دە، ءبىر-اق اۋىز سوزىمە توقتاپ، شاقىرسام بول­دى، ءوز تىرلىكتەرىن تاستايدى دا كەلەدى. ول دا بولسا ۇستاز سىيلاعاندىقتارى، ولاردىڭ قايى­رىم­دىلىقتارى. حالىق ەكەۋىن دە مو­يىن­داپ، ءالى كۇنگە ءسۇيىپ تىڭدايدى. قازىر ەكەۋى دە ونەر جۇلدىزى دەپ مەن تولىق سە­نىم­مەن اي­تا الامىن. ال بۇل - ۇلكەن باقىت. ءوزىم ولار ءۇشىن سۇيسىنەمەن.

- ءان ءسوزىن وزگەرتىپ ايتۋ، بۇزىپ ورىنداۋ دەگەن تاڭسىق بولماي قالدى، بۇل - ءبىر. ەكىنشىدەن، انشىلە­رىمىزدىڭ اراسىندا شەتەلدىڭ اتى بەلگىلى، بەلگىسىز سازگەرلەرىنىڭ ءانىن الىپ، سوعان قازاقشا ءسوز جازىپ ورىن­داۋ سانگە اينالدى. وسى قان­شا­لىقتى كەشىرىمدى جايت؟ جالپى، مۇنداي جايتتاردى اۋىزدىقتاۋ ءۇشىن قانداي جازا قولدانۋ كەرەك دەپ سانايسىز؟ سازگەرسىز، ءان  جانا­شىرىسىز، وسى ماسەلە ءسىزدىڭ شىم­بايىڭىزعا باتاتىن شىعار؟

- مەنىڭشە، بۇل - ۋاقىتشا قۇبىلىس. قالاي بولعاندا دا دۇرىس نارسە ەمەس قوي. توسقاۋىل قويىلاتىن شىعار. مەن سىزگە وسى ورايدا كەزىندە بولعان ءبىر وقيعانى ايتىپ بەرەيىن. سوناۋ 60-جىلدارى بەكەن جاما­قاەۆ دەگەن كومپوزيتور اعامىزدىڭ «ماحاب­بات ءۆالسى» دەگەن ءانى شىعىپ، سول مەزەتتە حالىق اراسىندا كەڭ تانىلىپ، حيتقا اينال­عان. مۇنى ەڭ العاش ورىنداعان مارقۇم روزا باعلانوۆا اپامىز ەدى. ءاندى ماسكەۋگە دەيىن الىپ باردى. سول كەزدەرى شەتەلدىك ازاماتتاردىڭ ءبىرى اۋەنىن قۇلاققا ءىلىپ قالادى. وزدەرىنىڭ بۇكىل الەمگە تارال­عا­لى تۇرعان كينوسىنا مۋزىكاعا قولدانادى. كۇندەردىڭ كۇنىندە ول كينو الماتىعا دا جە­تەدى عوي. سوندا تىرناق استىنان كىر ىزدە­گەن الدەكىمدەر ۇرىمتال تۇستى قاعىپ الىپ، بەكەن جاماقاەۆتى سوتقا بەرەدى. «ءىش­تەن شىققان جاۋ جامان» دەگەن راس، «شەتەل­دىڭ پالەن دەگەن فيلمىنەن ۇرلاپ العان ەكەن» دەپ، بۇكىل ەلگە بەكەن اعامىزدى ماس­قارا­لايدى. اعامىزدىڭ تاسى ورگە دومالاپ تۇرعان شاعىندا اياقاستىنان وسىنداي قىر­سىق اياقتان شالىپ، بىردەن ونى كومسومول قۇرامىنان شىعارىپ جىبەرەدى، جۇمىستان شىعارىپ، باسپاسوزدە قارالايدى. سودان نە كەرەك، كىم جامان، بەكەن جامان، قارابەت دەپ، بەس جىل الگى اعامىز كۇيىك پەن دەرتكە شالدىعىپ، اقىر سوڭى دۇنيەدەن بەزىپ كەتۋ­گە ءسال-اق قالادى عوي. الايدا «اققا قۇداي جاق» دەگەن، كۇندەردىڭ كۇنى الگى ەلدەن ءبىزدىڭ كومپوزيتورلار وداعىنا حات كەلەدى. «كەشى­رى­ڭىزدەر، بۇل ءاندى ءبىز، كەرىسىنشە، بەكەن جاماقاەۆتان الىپپىز، روزا باعلانوۆانىڭ ورىنداۋىندا ەستىپ، ۇناپ قالعان سوڭ، 1962 جىلى كينومىزعا قولدانىپ ەدىك» دەگەندى وقىعاندا، كىم جەردىڭ قاي تەسىگىنە كىرەرىن ءبىل­مەي، بەكەرگە ءبىر ادامدى جازعىرىپ، سون­شا قۋدالاعاندارىنا وكىنىپتى دە قالىپ­تى.

- اعا، وسى بۇگىندە اقىن مەن سازگەردەن بولەك، ءاننىڭ جارىققا شىعۋىنا تىكەلەي جاۋاپتى، سوعان كادىمگىدەي ءوز ۇلەسىن قوسىپ، قۇلپىر­تىپ جىبەرەتىن ارانجيروۆكاشى دەي­تىن دە تۇلعا بار. اۆتور مەن ورىن­داۋ­شى اراسىنداعى دانەكەر دەسەك تە بولادى. بىراق سول ارانجيروۆ­كاشىلاردىڭ قوعامدا ەشقانداي ستا­تۋسى جوق ەكەن. جانە دە بۇل ولاردى جاي قالدىرمايتىن ماسەلەگە اينا­لىپ كەلە جاتسا كەرەك. وسى رەتتە، ءسىز نە دەر ەدىڭىز، بالكىم، ارانجيروۆ­كاشىلارعا ارنايى ستاتۋس بەرىلۋ كەرەك شىعار؟

- بۇل ءوزى - وتە ءبىر نازىك، ناقتى ءبىر كەسى­مىن ايتۋ قيىن سۇراق. ارانجيروۆكاشىلار   مەنىڭ دە تالاي ءانىمدى وڭدەدى. ولاردى ءوڭ­دەۋشى دەپ كورسەتتىك، گونورارىن تولەدىك. بۇل ءبىر رەت تولەنەتىن گونورار. ال ەندى مەن ول ءان ءۇشىن قانشا رەت ورىندالسا، سونشا رەت گونورار الۋعا قۇقىلىمىن. سەبەبى اۆتور­مىن عوي. ماسەلە اۆتورلىق قۇقىق دەگەنگە كەلىپ تىركەلەدى عوي. سوندىقتان، مەنىڭشە، ءبىر رەتتىك گونورارمەن ولار قاناعات ەتۋگە ءتيىس، ارانجيروۆكاشىلاردا باسقا قانداي ستا­تۋس بولۋى مۇمكىن؟ وزدەرى ەڭبەگى ءۇشىن اقى الىپ وتىر، تەگىن ىستەپ، كۇيىپ قالىپ جا­ت­­قان جوق. ەگەر سوعان مىسە تۇتپاي، كۇندەردىڭ كۇنى ارانجيروۆكاشىلار اۆتورلىق ۇلەسكە جارماسسا، وندا ناعىز شاتاق سوندا شىعا­تىن سياقتى. انىق ماسقارا سوندا بولادى دەي بەرىڭىز.

- اۆتورلىق قۇقىقتى ايقىنداپ بەرەتىن قۇزىرلى ورىندار دۇرىس جۇمىس ىستەپ وتىر ما، كوڭىلىڭىز تولا ما؟

- قازىر ءوزى اۆتورلىق قۇقىق جونىندەگى قوعامدار كوبەيىپ كەتتى. قىدىرالى بولمانوۆ باۋىرىمىز، ءلايلا سۇلتانقىزى دەگەن قا­رىن­داسىمىز دا وسى سالادا جۇمىس اتقارىپ ءجۇر. ءبىز سول باياعى مارال ىسقاقباي باس­قاراتىن اۆتورلار قاۋىمداستىعىندامىز. كەزىندە بۇل اۆتورلىق قۇقىق دەگەن ماسەلە اياق استىندا قالىپ، انىمىزگە ەشتەڭە ايىرىپ الا الماساق، شۇكىر، قازىر دۇرىس جولعا قويىلدى دا، كادىمگىدەي تابىس ءتۇسىرىپ ءجۇر. مەنىڭ ەسەپشوتىما زاڭدى تۇردە ءتۇسىپ وتى­رادى. رەتتەلدى دەپ ايتا الامىن. ال باياعىدا ءانىمىزدىڭ سايدا سانى، قۇمدا ءىزى عانا قالىپ، ءانىمىزدىڭ قايدا ورىندالىپ، قايدا قالىپ جاتقانىن بىلمەيتىن دە كەزدەر بولدى. بالكىم، بۇعان الگىندەي اۆتورلىق قۇقىقپەن اينالىساتىن قوعامداردىڭ كوبەيىپ، ءوزارا باسەكەلەستىكتىڭ تۋى دا ىقپال ەتىپ وتىرعان شىعار. قايتا كوپ ءانىمدى ءوزىم كەزىندە تىركەت­پەي، ءمان بەرمەي جۇرە بەرگەنمىن. مىنەزىم سونداي، ءبىر نارسەنىڭ سوڭىنا ءتۇسىپ، تىقاق­تاپ، پايدا ىزدەپ جۇرەتىن ادامدار قاتارىنان ەمەسپىن.

- بۇگىندە ءوزىڭىز باسقارىپ وتىر­عان «قازاقكونتسەرتتىڭ» ەكونومي­كا­لىق، الەۋمەتتىك، شىعارماشىلىق الەۋەتى جايىنا دا كوشسەك... وسىناۋ قاسيەتتى قارا شاڭىراعىمىزدىڭ ءبىرى زامان كوشىنە قانشالىقتى ىلەسە الىپ وتىر؟

-  مەن بۇل ورىنعا 2003 جىلى كەلدىم. سودان بىردەن كادر ماسەلەسىن قولعا الدىم. زەينەت جاسىنداعى كىسىلەردى شىعارىپ سالىپ، جاستاردى كوبىرەك تارتۋعا تىرىستىم. «مۋزارت» قۇرىلعانى كوپ  بولما­عان، سو­لار­دى، «جىگەر» توبىن ت.ب جالىندى جاستار­دىڭ ارقاسىندا ۇجىمنىڭ ابىرويى دا اسقاقتاپ، جۇمىسى دا ءجۇردى. روزا باعلا­نوۆا اپامىز ولە-ولگەنشە ساحنادان تۇسكەن جوق. ونداي كىسىلەرگە مەيلىنشە جاعداي جاسادىق. جاستاردىڭ دا يميدجىمەن، ءستيلى­مەن، رەپەرتۋارىمەن جۇمىس ىستەدىك. انانى جاسادىق، بىلاي ەتتىك دەمەيىن، ءبارىن حالىق ءوزى كورىپ وتىر عوي. كۇنى بۇگىن «مەنىڭ قازاق­ستانىم» پويىزىمەن ەل ارالاپ كەلىپ وتىر­مىز. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 20 جىلدىعىنا وراي جاساقتالعان بۇل قۇرامانىڭ 50 پايىزى - «قازاقكونتسەرتتىڭ» مۇشەلەرى. قازىر ءبىز ساح­نا­دا جاندى داۋىستا ايتۋعا دەن قويىپ، قادا­عالاپ جاتىرمىز. كونتسەرتتەردە فونو­گرام­مامەن ايتۋعا مەن رۇقسات بەرمەيمىن.

اۆتور: ءماريام ءابساتتار

http://www.alashainasy.kz/person/28061/