وقۋشىلار ەندى ونلاين ساباق وقىمايدى. بۇل تۋرالى ءبىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ ايتتى، كەشە. كوكتەمگى دەمالىس اياقتالا بەرە، ساباقتىڭ بارلىعىن ونلاين وتكىزەمىز دەپ شەشكەن مينيسترلىكتىڭ مۇرجاسى قيسايىپ، مۇرشاسى تاۋسىلدى.

وقۋشىلار ونلاين وقىمايدى

راس، كارانتين كەزىندە وقۋشىلاردى وقشاۋلاپ، ۇيدەن وقىتۋ، «zoom» جۇيەسى ارقىلى ونلاين وقىتۋ – بالالاردى كۇن سايىن كۇش الىپ كەلە جاتقان قاۋىپتى ىندەتتەن قورعاۋدىڭ ءبىر امالى ەدى. ءسويتىپ، ءبىر اپتاعا جۋىق دايىندىق جاساپ كوردى. الگى «zoom-عا» وقۋشىلاردى دا، وقىتۋشىلاردى دا، اتا-انالاردى دا وتىرعىزدى. بولمادى. تەحنيكالىق اقاۋلار كوپ بولدى. اتا-انالاردىڭ دەنى الگى جۇيەگە قوسىلا المادى. ال قۇداي وڭداپ، قوسىلعاندارىنىڭ ءوزى داۋىسى ەستىلمەي، ءبىر-ءبىرىنىڭ بەتىنە قاراپ وتىرعاننان وزگە ەشتەڭە بىتىرگەن جوق. بۇل قالاداعى جاعداي. ال شالعاي اۋىلداردا ينتەرنەت دەگەن اتىمەن جوق بولىپ شىقتى.

ءسويتىپ، قازاقستاننىڭ ءبىلىم جۇيەسى كومپيۋتەريزاتسيالانۋعا مۇلدە دايىن ەمەس ەكەنىن مينيستر مويىندادى. مىنە، ءوز ءسوزى:

«بۇكىل ەلدى ونلاين-ستريمينگ ارقىلى قوسۋ مۇمكىن ەمەس ەكەنىنە كوزىمىز جەتتى. ينتەرنەتتەگى شەشىلمەگەن ماسەلەلەر باردا ونلاين ساباق وتكىزۋ ءتيىمسىز. كوپ اتا-انا ينتەرنەتكە قوسىلا المادى. بايلانىس ءۇزىلىپ كەتتى. قازاقستانداعى ينتەرنەت 2,5 ميلليون بالانى ونلاين وقىتقانعا قاۋقارسىز ەكەنىن كوردىك. سوندىقتان ونلاين ساباق وتكىزۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىز. ونلاين ساباق بولمايدى، ونىڭ ورنىنا باسقا مەحانيزمدەردى پايدالانامىز»، - دەدى ايماعامبەتوۆ.

141 ميلليارد ءھام ينتەرنەتسىز وقۋشى

سونىمەن، نە ۇقتىق؟ بۇكىل قازاقستاننىڭ وقۋشىلارىن ونلاين وقىتۋ ءۇشىن اۋەلى سول 2,5-3 ميلليون وقۋشى ينتەرنەتپەن قامتىلۋى كەرەك. ال بىزدە ينتەرنەت قالا جانە قالا ماڭىنداعى ەلدى-مەكەندەردە بولعانىمەن، شالعاي جاتقان ەل-جۇرتتا ول اتىمەن جوق. وسىلايشا وقۋشىلاردى ونلاين وقىتۋ تۋرالى باستاما اسىعىستىق بولدى. وعان، اۋەلى مينيسترلىكتىڭ ءوزى دايىن بولماي شىقتى. 2,5-3 ميلليونداي وقۋشى مەن 1 ميلليونداي مۇعالىمدى ءبىر مەزەتتە ينتەرنەتكە وتىرعىزۋ ءۇشىن پەدوگوگيكالىق بازا بولعانىمەن، تەحنيكالىق رەسۋرس جوق. دەمەك، الگى بۇكىل مەكتەپتەردى كومپيۋتەرمەن جابدىقتاپ، قۋاتتى ينتەرنەتپەن قامتىپ جاتىرمىز دەگەن راپورت تا، قازاقستاندى ادام سەنگىسىز قارقىنمەن تسيفرلىق جۇيەگە وتكىزىپ جاتىرمىز دەگەن جۇتاڭ ەسەپ تە جالعان بوپ شىقتى. ايتپاقشى، 2018-2022 جىلدار ارالىعىندا وسى «تسيفرلى قازاقستان» دەگەن مەگا جوباعا بيۋدجەتتەن 141 ميلليارد تەڭگە بولىنگەن ەكەن. جەمە-جەمگە كەلگەندە ءبىر سىنىپتىڭ 30 وقۋشىسى ءبىر ۋاقتا ءبىر جۇيەگە كىرە المادى. ونى ءمينيستردىڭ ءوزى دە مويىندادى. وسىمەن ءتامام.

قاشىقتان وقىتۋ 

ەندى تار كەزەڭدە ءتورت قابىرعاعا قامالعان ميلليونداعان وقۋشىنى قايتىپ وقىتپاق كەرەك؟ مينيسترلىك «قاشىقتان وقىتۋ» دەگەن تاعى ءبىر فورماتتى ۇسىندى. ەندى وقۋشىلار ونلاين ەمەس، قاشىقتان وقيتىن بولدى. بۇل دەگەنىڭىز – وقۋشىلار ەندى تاپسىرمالاردى پوشتا، تەلەديدار، راديو نەمەسە ينتەرنەت ارقىلى الىپ وقيتىن بولادى. ياعني، «كۇندەلىك»، «بىلىملەند»، «دارىن ونلاين» پلاتفورمالارى ارقىلى وقيدى. بۇلار ينتەرنەتى بار ايماقتار ءۇشىن. ال ينتەرنەتى جوق ەلدى-مەكەندەرگە وقۋ قۇرالدارىن «قازپوشتا» جەتكىزبەك. بەينەساباقتار «بالاپان»، «ەل ارنا»، «الماتى» تەلەارنالارى ارقىلى كورسەتىلەدى. ءتىپتى، «قازاق راديوسىنان» دا ساباقتار جۇرەدى. ال وقۋ جىلى ادەتتەگىدەي، 25 مامىردا بىراق اياقتالادى.

اۋىلداعى «ەرىكتىلەر» - مۇعالىمدەر

ال ونداي ساباقتىڭ ساپاسى قانداي بولماق؟ ونلاين وقۋ كەزىندە مۇعالىم ساباق بارىسىن كوزبە-كوز باقىلاۋعا مۇمكىندىك بولدى. ال قاشىقتان وقىتقاندا مۇعالىمدە ونداي مۇمكىندىك بولمايدى. بۇل ءبىرىنشى ماسەلە دەڭىز. ەندى ينتەرنەتسىز شالعاي ايماقتاردا جاڭاعى تاپسىرمالاردى وقۋشىلارعا كىمدەر جەتكىزىپ بەرەدى؟ «قازپوشتا» ما؟ الدە «ەرىكتىلەر» مە؟ الىس اۋىلدارداعى ءاربىر ۇيگە تاپسىرما تاسىپ جۇرەتىن پوشتاگەرلەر بار ما؟ ال ەرىكتىلەر اتىمەن جوق. ول ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. ول جاقتىڭ ەرىكتىلەرى – مۇعالىمدەر. دەمەك، مۇعالىمدەر تاعى دا قوسىمشا جۇمىسقا جەگىلەدى دەگەن ءسوز.

تۇيىندەگەندە، ايتپاعىمىز كوروناۆيرۋس پەن كارانتين ەلدەگى ءبىلىم جۇيەسىنىڭ بارلىق ولقىلىعىن اشكەرەلەپ بەردى، بىزگە.

ەسكى بيلىكتىڭ ءيميدجى ءھام سانسىز سامميتتەر

وسى ۋاقىتقا دەيىن قازاقستاننىڭ ەسكى بيلىگى يميدجدىك جوبالارعا ەرەكشە ءمان بەرىپ كەلدى. قاراڭىزشى، بىزدەگى بيلىك «ەقىۇ» ءسامميتىن دە وتكىزدى، «يىۇ» ءسامميتىن دە وتكىزدى، «ازياداعى ىقپالداستىق» ءسامميتىن دە وتكىزدى، «قىسقى ۋنيۆەرسيادا»، «قىزقى ازيادا» ويىندارىن دا وتكىزدى، «الەم ءدىنباسىلارىنىڭ» سەزىن دە وتكىزدى، ءتىپتى «ەكسپو» كورمەسىن دە وتكىزدى، جىل سايىن «اەف» فورۋىمىن وتكىزىپ كەلەدى. نەسىن سۇرايسىز، وسىلاردىڭ بارلىعىن استانا مەن الماتىعا جيناپ الىپ، اسقان پافوسپەن اقىل ايتتى. ال شىنتۋايتىنا كەلگەندە مۇنىڭ بارلىعى - بار بولعانى پافوس، داراقىلىق ءھام يميدجدىك جوبالار عانا ەدى.

ەندى مىنە، قىتاي ۆيرۋسى مەن قارجىلىق قيىندىق قوس بۇيىردەن قىسقان تار كەزەڭگە تاپ بولعاندا وقۋشىلاردى ونلاين وقىتۋعا قاۋقارسىز بولىپ وتىرمىز. قاشىقتان وقىتامىز دەيدى. وقۋشىلاردىڭ ءۇيدى-ۇيلەرىنە تاپسىرمالار بەرەمىز دەيدى. اينالىپ كەلگەندە دەتەكتەيتىن تاعى سول – مۇعالىمدەر بولماسىنا مينيسترلىك تە، مينيستر دە كەپىل بولا المايدى. بۇل شىندىق!

وزگەرگەن قۇندىلىق

راس، تارتىساتىن كەز ەمەس. تار كەزەڭدەمىز. بۇگىن ءپا جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى ماۋلەن اشىمباەۆ الەۋمەتتىك جەلىدە جازبا جاريالاپ، «وسى داعدارىستان كەيىن مەديتسينا، ءبىلىم بەرۋ، تسيفرلاندىرۋ سالالارىنا باسىمدىق بەرىلەدى»، دەپ سويلەپتى. قوش، «ەشتەن كەش جاقسى»، دەگەن.

نە دەسەك تە، بارشامىزعا بەتپەردە كيگىزىپ، باس ساۋلاعاۋعا ماجبۇرلەگەن بۇل كارانتين بيلىكتەگى ءبىراز بىلىقتىڭ بەتپەردەسىن شەشتى. السىزدىگىن اشكەرەلەدى. باتپانداي سىرەسىپ، قوعامدىق ءومىردىڭ اجىراماستاي بولشەگىنە اينالىپ ۇلگەرگەن بىزدەگى شەكتەن تىس بيۋروكراتيزمنىڭ كولدەي كەسىرىن كوزىمىزگە شۇقىپ تۇرىپ كورسەتتى. ەندى وسىدان ساباق الساق، كانە...

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz