اباي ەلىندە ۇلى اقىننىڭ 175 جىلدىعىنا بايلانىستى كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى قولعا الىنعانى قۋانتتى. بىراق، اقىننىڭ دۇنيەگە كەلگەن جەرى – سىرت-قاسقابۇلاقتا جاسالىپ جاتقان ساياباقتا جەرگە توسەلەتىن دومبىرا الەۋمەتتى ەلەڭ ەتكىزدى.

قازاق دومبىرانى اياق استىنا توسەمەك تۇگىلى بوساعاعا قويماي، تورگە ءىلىپ قاستەرلەگەنىن جوبا جاساۋشىلار بىلمەگەن بە؟!  «نامىسىم تاپتالماسىن»، «ارىم اياق استى بولماسىن»،  دەپ تىلەگەن ەلمىز عوي. قازاقتىڭ بويتۇمارىنا اينالعان ۇلتتىق قۇندىلىقتى اياقتىڭ استىنا توسەپ قويىپ، ەرتەڭ تويعا كەلۋشىلەرگە نە دەپ تانىستىرماق؟ اياق استىندا دومبىرا جاتقانىن بىلگەن ساتتە-اق، ءارى قاراي كيەلى دومبىرانى تاپتاپ جۇرۋگە مەنىڭ رۋحىم جەتپەس ەدى. توبەدەن ۇشاقپەن كورمەسەڭىز، كوزگە تۇسىنىكسىز دومبىرانىڭ بۇل نۇسقاسى ابايدىڭ دومبىراسى ەمەس، جامبىلدىڭ دومبىراسى. قازاق دالاسىندا كەڭ تاراعان دومبىرانىڭ ەكى ءتۇرى - «اباي دومبىرا» جانە «جامبىل دومبىرا». تىم بولماسا، جوبا جاساۋشىلار ابايدىڭ ءۇش ىشەكتى دومبىراسىن اباي مۋزەيىنەن كورىپ، الدىمەن تانىسىپ الۋ كەرەك ەدى.

بۇل جوبادا ەكى ۇلكەن قاتەلىك ورىن العان، ءبىرىنشىسى قازاقتىڭ قاستەرلى دومبىراسىن اياققا باسۋ،  ەكىنشى «اباي دومبىرا» ەمەس، «جامبىل دومبىرانىڭ» جوباسىن الۋ.

ابايدىڭ تۋعان ولكەسىندەگى تاريحي ساياباق ەرتەڭگى ۇرپاققا جەتەتىن رۋحاني قۇندىلىق. قۇندىلىققا اباي بولىپ، ساق قاراعان ءجون. اباي تويىن وتكىزۋگە قۇرىلعان ارنايى كەڭەس مۇشەلەرى جوبانى تالقىعا سالىپ، كەڭەسىپ قولعا الۋ كەرەك ەدى.

مەنىڭ ويىمشا، قازاق رۋحانياتىنا شىنايى ۇلەس قوسۋ، اباي تويىندا اباي زامانىنىڭ قۇندىلىعىن ارتتىرۋ قاجەت بولسا، اسپان استى كيىز ءۇيدىڭ جوباسى جاسالعانى دۇرىس.  قازاق دالاسىنداعى ۇلتتىق ەرەكشە قۇندىلىعى قانشا گەكتار جەردى الىپ جاتقان ەلىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن كيىز ءۇي بولار ەدى. توبەسىن جابۋ شارت ەمەس، اسپانمەن كومكەرىلىپ تۇرعان كيىز ءۇي، وڭ قاناتتا ابايدىڭ ءوزى ولكەتانۋ مۇراجايىنا وتكىزگەن تۇرمىس قۇرالدارى كيىز ۇيدەگى  ورىندارىنا ساي - ساندىق، جۇكاياق، اسادال، ساندىق، كەبەجە، كەلى مەن كەلساپ، ت.ب. سول جاق قاناتتا ەر توقىمنان باستاپ، قارۋ قۇرالدارىن قويىپ، تورگە ابايدىڭ قاسيەتتى دومبىراسىن ءىلسىن. جەرگە «برۋسشاتكامەن» قارا الا تەكەمەت، ورتاعا دوڭگەلەك ستول، قىمىز تەگەنە، قىمىز وجاۋ قويسىن. قاي جەرگە قانداي ءسوز جازامىن دەسە ەركى. كىرە بەرىسكە جىلقى، تۇيە، ت.ب. ءتورت تۇلىك مالدىڭ بەينەلەرى، اباي وتىرعان پاۋەسكە اربا قويىلسىن. ابايدىڭ زامانىن جاڭعىرتۋ دەگەن وسى ەمەس پە؟!  كىمگە كورسەتسەك تە، كەلگەن قوناقتارعا، ەرتەڭگى ۇرپاققا تانىستىرساق تا قانداي كەرەمەت بولار ەدى. ءالى دە كەش ەمەس شىعار؟!

الماحان مۇحامەتقاليقىزى

Abai.kz