سۆەتقالي نۇرجان

ەكى وتان

سىزدەن ماعان ەش پايدا جوق، ەي، اعا!
اسپانىم بار، ءزارۋ ەمەن ساياڭا.
جىلاپ كەلدىم، جىلاپ وتەم ومىردەن
– اقسىن قانىم! شىقسىن جانىم! اياما!

ايامايسىڭ! اياماسىن بىلگەنمىن،
سەن
ەسىكتى تەۋىپ اشىپ كىرگەن كۇن.
تەسىگىنەن كىجىنگەنمەن تۇرمەمنىڭ،
جورتقان باققا ەرە المايدى ۇرگەن مۇڭ.

كار قىلار دەپ مەن دە ىعا المان، اي، تاقسىر!
ەندى مەندە جاي قالعان جوق تايقاقسىر.
اتاقتارىن ارت جالاۋمەن شىعارعان،
كوپ جارەۋكە جاساي بەرسىن ايتاقشىل!

قىزارماۋعا ۇيرەنگەسىن بەت ەپتەپ،
ەر باسىنا شاتىر بولعان ەتەك كوپ.
ەڭبەگىڭىز توتە سىڭگەن، جۇرە بەر
تەكەسىنگەن اق شىبىشتى جەتەكتەپ.

ءانشىڭ – ءارلى. زاڭشىڭ – ءزارلى. اقىن – شات.
اي-ھاي، زامان، تۇرسىز تاققا تاقىم ساپ.
ءسىز ۇرساسىز – كۇڭىرەنسەك، اھ ۇرساق،
ءبىز سياقتى بولمايسىڭ، – دەپ، – ساتىمساق.

تەك سىزدىكى – وردامىز بەن قوردامىز،
تەك سىزدىكى – دوربامىز بەن جورعامىز.
سىزبەن بىرگە شىعا المايمىز جولعا ءبىز،
ەلىڭ – ەرۋ! ەلەڭدەۋشى بولماڭىز.
بي ورنىنا كىل جەلعاۋىز بولدى ابىز،
جۇرەگىمدە – ءورت، كوزىمدە – كۇل، قولدا – مۇز.

...«جۇرەك» دەگەن بوزتورعايدى قورعاڭىز،
«ىزگى قالا» جايىنداعى، سورلى اڭىز!..
ءورىپ شىققان قۇبىجىق پەن جالماۋىز!
ار-امانات-قازىناما سالدى اۋىز.
دەگەنمەنەن ابايلاڭىز، ارماڭىز،
قاندى اۋىزدا ءسىز دە كەتىپ قالماڭىز!

ءتورىڭىزدى تولتىرعاسىن كىل كەزبە،
ءبىلىنۋشى ەد، ءىلىنۋشى ەد كىم كوزگە!
وتان جايلى تەبىرەنە كورمە تەك،
ءبىزدىڭ وتان سىزدىكىنەن مۇلدە وزگە.

ءبىزدىڭ وتان – ورتكە ءۇيتىلۋ، شارپىلۋ،
ءسىزدىڭ وتان: باسى – گۋ-گۋ، ارتى – دۋ.
ءبىزدىڭ وتان – وكسۋ مەنەن وكىرۋ،
ءسىزدىڭ وتان – ىڭىرسۋ مەن القىنۋ.

ءبىزدىڭ وتان – ارۋاق قونعان بەيىتتە،
ءسىزدىڭ وتان – جارماق تولعان سەيفتە.
ءبىزدىڭ وتان – ارمان بۇرگەن جۇرەكتە،
ءسىزدىڭ وتان – جالعان كۇلگەن كەيىپتە.

بىردە – ورىسقا، بىردە – ءشۇرشىت، شتاتقا
بىردەي بۇلعاپ، قۇيرىعىندى ۇستاتپا!
ءسىزدىڭ وتان – قولدان سوققان ۇشپاقتا،
ءبىزدىڭ وتان – سوردان سوققان قىستاقتا.

تۋلاق بولعان بۇرالقى مەن وگەيگە،
ەرتەڭ: «مىناۋ كىمنىڭ جەرى؟» – دەمەي مە...
ءسىزدىڭ وتان – استانا مەن الماتى،
ءبىزدىڭ وتان – ارال مەنەن سەمەيدە.

ءزاۋزاتىمنىڭ ەسەسىنەن تولەنگەن،
ءسىزدىڭ وتان – جاسالعان شارت كوپ ەلمەن.
ءبىزدىڭ وتان – ۇلىتاۋ مەن بايقوڭىر،
سۋ ورنىنا ۋ جاۋاتىن توبەڭنەن!

ءسىزدىڭ وتان – العىس، قاۋما... كوك ورمان،
ءبىزدىڭ وتان قارعىس، داۋدا جوعالعان.
ءسىزدىڭ وتان – شەتەلدەردىڭ بانكىندە،
ءبىزدىڭ وتان – ماڭعىستاۋدا تونالعان!

حابارىڭ كەم، ءبىزدىڭ وتان جۇتاي ما؟..
ءسىزدىڭ وتان ۇتتىرمايتىن ۇپايدا.
ءبىزدىڭ وتان – قورا، مولا ادىرا
قالعان جەردە – كەتكەن كەشە قىتايعا!

ءبىزدىڭ وتان – قىسقى قىردا تۇل قالعان،
ءسىزدىڭ وتان – كۇشتى جىردا جۇلدە العان.
ءبىزدىڭ وتان – ارىن ساتقان نان تاپپاي
ارۋلاردىڭ ىشقىرىندا بىلعانعان!

ءسىزدىڭ وتان – اتقالى تۇر جەل بەرسە،
ءبىزدىڭ وتان – قورعايدى ەلىن ولگەنشە!
ءبىزدىڭ وتان – مۇحيت اسىپ جوعالعان
تۋماي تۋا شوككەن باقسىز كوردەمشە!..

ءبىزدىڭ وتان – «دانا تۇردە» شەشىلگەن
مىيلاۋ زاڭنىڭ مونشاسىندا شەشىنگەن.
ءسىزدىڭ وتان – قارا تۇرمە حالىققا،
ءبىزدىڭ وتان: انا تىلدە – كەسىلگەن!

ءسىزدىڭ وتان – ءمارمار ۇيلەر قوزداعان،
ءبىزدىڭ وتان – بوز تورعايلى بوز دالام.
ءسىزدىڭ وتان – ىبىلىستەر انىندە،
ءبىزدىڭ وتان – قىل قوبىزدا بوزداعان.

ءبىزدىڭ وتان – بەرشىمەك زار تۋماعان،
ءسىزدىڭ وتان – ءشادداد-باقتاي شۋلاعان.
ءبىزدىڭ وتان – قازاقستان-بەكىرە،
قۇلقىن اتتى قىزعىلت اۋدا تۋلاعان...

ءجا! كۇيزەلمە، كۇڭىرەنبە، سارقىلما!
– مولا باعىپ وتىرعان جوق نار تۇلعا:
قولدانباعان اقىل بار-دى قارتىمدا،
جولدانباعان حاتىم قالدى ارتىمدا.

سارقىلمايتىن جىمىسقى ارباپ، جاۋ ءىشسىن،
نەسىبەم بار – كۇنىم بۇلتقا قاۋىسسىن!
مەن شىدايمىن – تىرىمدى ۇرلاپ تاۋىسسىن،
ءسىزدىڭ وتان جىرىن جىرلاپ تاۋىسسىن!

ءسابي-حالقىم! جاۋتەڭدەگەن قۇلدىقتا،
مىڭ جۇت كوردىڭ، شىداشى ەڭدى سىن-جۇتقا.
ءبىزدىڭ وتان جەتكىزەدى حابارىن
ەرتەڭ دەگەن – ورتەنبەگەن شىندىكقا!

قاشىپ جاتىر – الداپ-ارباپ تۋدى العان
زىر-زىبىلدار – اقشا-ماسى تۋعاننان.
ءبىزدىڭ وتان الادى ەرتەڭ ازاتتىق،
تاۋەلسىزدىك تۇرمەسىندە ۋلانعان.

دالام مەنىڭ!
وردا تىككەن مىڭ اتام،
كوك بايراقتاي اسپانىندى ۇناتام.
...ەشقاشان دا وتان ەكەۋ بولمايدى:
قالادى ءالى
جالعىز وتان – شىن وتان! ۇلى وتان!..

باقىت بەدەلحان

جان شىرىلى

«قاينايدى قانىڭ
اشيدى جانىڭ...» اباي

Abai.kz