كەلەسى جىلدان باستاپ ءبىلىم بەرۋ سالاسىن باسقارۋ جۇيەسى وزگەرەدى
قر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ ءبىلىم بەرۋ سالاسىن باسقارۋ جۇيەسى وزگەرەتىنىن ايتتى. بۇل تۋرالى مينيستر Facebook پاراقشاسىندا مالىمدەدى.
ءبىلىم بەرۋدى باسقارۋ ورگاندارى جۇيەسىنىڭ دۇرىس ۇيىمداستىرىلۋى – ءبىلىم بەرۋ ساپاسى مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزدى شارتتارىنىڭ ءبىرى.
ساراپشىلار اۋداندىق، قالالىق جانە وبلىستىق ءبىلىم باسقارمالارىنىڭ ءوزارا بايلانىسى مەن جۇمىس جۇرگىزۋ جۇيەسىندەگى كەمشىلىكتەر تۋرالى ۇزاق ۋاقىت بويى ايتىپ كەلەدى. بۇل ماسەلەنى ەسكەرە وتىرىپ، جۇيەنى وزگەرتۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا ءتيىستى زاڭ قابىلدانعانى بەلگىلى.
ەندى 2021 جىلدان باستاپ اۋداندىق جانە قالالىق ءبىلىم بەرۋ بولىمدەرىن قارجىلاندىرۋ جانە باسقارۋ قۇزىرەتى وبلىستىق ءبىلىم بەرۋ باسقارمالارىنا بەرىلەدى، ياعني ءار مەكتەپ پەن بالاباقشانىڭ ماسەلەلەرى وبلىستىڭ باقىلاۋىندا بولادى. بۇل – جالپى ءبىلىم بەرۋ سالاسى ءۇشىن وتە ماڭىزدى قادام.
مىسالى، اۋىلداعى مەكتەپكە جوندەۋ جۇمىستارى قاجەت بولسا، مەكتەپ ديرەكتورى اۋداندىق ءبىلىم بولىمىنە جۇگىنەدى. ال، اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى اۋدان اكىمىنە ەمەس، بىردەن وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنا ءوتىنىش جىبەرەدى.
ايتا كەتەيىن، قازىر اۋداندىق جانە قالالىق ءبىلىم بولىمدەرى (ياعني مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار) اۋدان اكىمىنە قارايدى. سايكەسىنشە، قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى سول اۋدان مەن قالانىڭ مۇمكىندىكتەرىنە (بيۋدجەتىنە) تىكەلەي بايلانىستى.
مۇنداي وزگەرىستەر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنەن ءار مەكتەپ پەن بالاباقشاعا دەيىنگى «جولدى» قىسقارتۋعا جاعداي جاسايدى.
مىسالى، ءبىر عانا قوستاناي وبلىسىندا جيىرماعا جۋىق اۋدان مەن قالا بار، ياعني، 20 اكىم جۇمىس ىستەيدى. ءبىلىم بولىمدەرىنىڭ وبلىستىق ءبىلىم باسقارمالارىنا بەرىلۋى شەشىم قابىلداۋ ورتالىعىنىڭ دا 20-عا قىسقاراتىنىن بىلدىرەدى.
باستىسى، جاڭا وزگەرىستەر ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنداعى جاعدايدى تەڭەستىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
ەلىمىزدە بىرىڭعاي نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر، بىرىڭعاي ستاندارتتار مەن تالاپتار بولعانىنىڭ وزىندە، ءبىلىم ساپاسى وڭىرلەردە عانا ەمەس، ءبىر وبلىستىڭ اۋداندارىندا دا ءارتۇرلى ەكەنى جاسىرىن ەمەس. حالىقارالىق زەرتتەۋلەر ناتيجەسى دە ءبىر وبلىستىڭ ىشىندە ءبىلىم ساپاسىنداعى ايىرماشىلىق ۇلكەن ەكەنىن كورسەتتى.
وسى سياقتى قارجىلاندىرۋ دەڭگەيى مەن باسقارۋ تاسىلدەرىنىڭ ءارتۇرلى بولۋى مەكتەپتەردى جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىنداۋ، وقۋلىقتارمەن، كومپيۋتەرلەرمەن قامتاماسىز ەتۋ، جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ بارىسىنا دا اسەر ەتەدى.
تاعى دا مىسال كەلتىرىپ وتەيىن، سول قوستاناي وبلىسىنداعى ءىرى تاۋار ءوندىرۋشى كاسىپورىندار شوعىرلانعان اۋدانداردا (قوستاناي، مەڭدىقارا، اۋليەكول اۋداندارى) بيۋدجەتكە اۋدارىم كوبىرەك تۇسەدى. دەگەنمەن، وڭىردەگى التىنسارين جانە قامىستى اۋداندارى مۇنداي كورسەتكىشپەن ماقتانا المايدى. ياعني بۇل ءبىلىم سالاسىن قارجىلاندىرۋعا، جوندەۋ جۇمىستارىنا، كومپيۋتەرلەرمەن جانە وقۋلىقتارمەن قامتاماسىز ەتۋگە اسەر ەتەدى.
ءبىلىم سالاسىنداعى مۇنداي باسقارۋ جۇيەسى كەرى بايلانىسقا، ءبىلىم سالاسىنداعى ساياساتتىڭ ءتيىمدى يمپلەمەنتاتسياسىنا كەدەرگى كەلتىرەدى. ناتيجەسىندە قارجىلاندىرۋ بويىنشا، جوندەۋ جۇمىستارىنا، كادرلىق ماسەلەلەرگە قاتىستى تەڭسىزدىكتەر ورىن الادى.
اشىق ايتۋ قاجەت، قازىرگى ۋاقىتتا اۋدان مەن قالا اكىمدىكتەرىنە باعىناتىن مەكتەپتەر مەن بالاباقشالارعا ءبىلىم باسقارلامالارى ءىس جۇزىندە اسەر ەتە المايدى.
باسقارمالاردىڭ قۇزىرەتىندە كوللەدجدەر، دارىندى جانە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار بالالارعا ارنالعان 5-10 مەكتەپ، بالالار ءۇيى، پمپك بار. ەندى مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار ءبىر ورتالىقتان باسقارىلسا، قارجىلاندىرۋدى تەڭەستىرۋ جانە ارتتىرۋ پروبلەمالارى كەشەندى تۇردە شەشىلەتىن بولادى.
بۇل – جاقىن ارادا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن الدەقايدا ءتيىمدى ەتۋگە نەگىز بولاتىن قاجەت شەشىم.
تاعى ءبىر جاڭاشىلدىق – ءبىلىم بولىمدەرىنىڭ باسشىلارىن اۋدان جانە قالا اكىمدەرى ەمەس، وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسى باسشىسى تاعايىندايتىن بولادى.
بعم تالاپتارىنا سايكەس ولار ءىس-تاجىريبەلىك جانە فۋنكتسيونالدىق داعدىلارى بار كادرلار، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە تومەنگى باسشىلىق لاۋازىمداردا جاقسى تاجىريبە جيناعان ماماندار بولۋى ءتيىس. سوڭعى جىلدارى بۇل لاۋازىمدارعا ءبىلىم سالاسىنا قاتىسى جوق ادامداردى تاعايىنداۋ فاكتىلەرى ءجيى كەزدەستى، وعان جول بەرمەۋىمىز كەرەك.
مينيسترلىك پەن ءبىلىم باسقارمالارى اراسىنداعى ءوزارا بايلانىستا دا بىرقاتار ماسەلەلەر بار ەكەنى جاسىرىن ەمەس. بۇل دا – اكىمشىلىك جانە ۇيىمداستىرۋشىلىق باعىنىستىلىقتىڭ بولماۋىنىڭ اسەرى.
ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ءوز كەزەگىندە بالاباقشا، مەكتەپ، كوللەدجدەرگە تەك جاناما تۇردە، مجبس، وقۋ باعدارلامالارى مەن نقا ارقىلى ىقپال ەتە الادى.
مينيسترلىك ءبىلىم باسقارمالارى مەن بولىمدەرىنىڭ باسشىلارىن تاعايىندامايدى، مەكتەپتەردى، بالاباقشالاردى، كوللەدجدەردى قارجىلاندىرمايدى.
بۇل رەتتە قولدانىستاعى ۇيىمداستىرۋشىلىق جانە قارجى جۇيەسى بويىنشا مينيسترلىكتىڭ 20 مىڭعا جۋىق ۇيىمدى ءتيىمدى باسقارۋى مۇمكىن ەمەس ەكەنىن ءتۇسىنۋ كەرەك.
بۇل جاعداي جان باسىنا قارجىلاندىرۋدى كەزەڭ-كەزەڭمەن ەنگىزگەننەن كەيىن، بۋحگالتەريا، ساتىپ الۋ جانە تاعى باسقا جۇمىستى تسيفرلاندىرعاننان كەيىن، ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى جانىنداعى كورپوراتيۆتىك باسقارۋ ورگاندارىن ەنگىزگىپ، باسقا دا شارالاردى قولدانعاننان كەيىن عانا وزگەرەدى.
ازىرشە ءبىز وبلىستىق باسقارمالار مەن قالالىق/اۋداندىق ءبىلىم بولىمدەرىنىڭ باسشىلارىن تاعايىنداۋ بارىسىندا ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىمەن كەلىسىلۋ بويىنشا جانە ءبىلىم بولىمدەرىن وبلىستىق باسقارمالارعا بەرۋ جونىندە نورمالاردى ەنگىزۋگە باستاما جاسادىق. بۇدان ءارى جاعدايدى تالداپ، وسى باعىتتاعى كەلەسى قادامداردى جاسايمىز.
باسقارۋ جۇيەسىن وزگەرتۋ جانە ءبىلىم بولىمدەرىن مەكتەپتەرمەن جانە بالاباقشالارمەن بىرگە وبلىستىق دەڭگەيگە بەرۋ، اۋداندىق جانە قالالىق ءبىلىم بولىمدەرى مەن ءبىلىم باسقارمالارىنىڭ باسشىلارىن تاعايىنداۋ مەن جۇمىستان بوساتۋدى بعم-مەن كەلىسۋ تۋرالى نورمانى ەنگىزۋ، بىرىڭعاي بىلىكتىلىك تالاپتارىن قالىپتاستىرۋ جانە قالالىق، اۋداندىق ءبىلىم بولىمدەرى مەن وبلىستىق ءبىلىم باسقارمالارىنىڭ باسشىلىعىنا كاسىبي-پراكتيكتەردى تارتۋ، ديرەكتورلاردى تاعايىنداۋ جۇيەسىن وزگەرتۋ، ولاردى اتتەستاتتاۋ جانە روتاتسيالاۋ ينستيتۋتىن ەنگىزۋ، قارجىلاندىرۋ جۇيەسىن دەربەستەندىرىلگەن جانە جان باسىنا شاققانداعى دەڭگەيگە وزگەرتۋ – جالپى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا سەپ بولاتىنىنا سەنىمدىمىن.
اسحات ايماعامبەتوۆ
Abai.kz