«باسقا تۇسسە باسپاقشىل» دەمەكشى ولمەگەن قۇل سۇم ءومىردىڭ تالاي قىزىعى مەن شىجىعىن باستان كەشىرەدى ەكەن. تىشقان جىلى الالايدى اندا الدىرىپ، بۇلالايدى مۇندا الدىرىپ، بوي بەرمەي تۇرعان كارى قاتتى ىندەتكە قاي يىعىمدى توسىپ تويتارىس بەرسەم ەكەن دەگەن سارى ۋايىم جانىمىزدى جەگىدەي جەدى. تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى تالاي مەحناتقا تاپ بولساق تا، ءدال مۇنداي قاسىرەتتى كوزبەن كورەمىز دەپ ويلاماپپىز. كۇنبە-كۇن كوز الدىمىزدا ىندەتتەن ءجانتاسىلىم ەتىپ جاتقان مارقۇمداردىڭ جانازاسىن شىعارىپ، قارا جەردىڭ قويناۋىنا بەرۋ، قايعىسىنا ورتاقتاسىپ، جاقىن-جۋىعىنا باسالقى ايتۋ، قاسىرەتتىڭ جۇگىن كوتەرىسىپ، ازا تۇتۋ، مىڭ جەردەن بايسالدى بولۋعا تىرىسساڭ دا ادامعا اۋىر تيەدى ەكەن. 

جاداۋ كوڭىلىمىزگە مەدەۋ بولعان جايت – اردا ازاماتتار باستاما كوتەرىپ، ەل باسىنا كەلگەن ناۋبەتتى ەڭسەرۋ ءۇشىن بار كۇش-قۋاتىن سالىپ، حالىققا كومەك قولىن سوزۋدا. قالىڭ بۇقارانىڭ قامى ءۇشىن جەر-جەردە قايىرىمدىلىق اكتسيالارى ءوتىپ، قاجەتتى مەديتسينالىق قۇرال-جابدىقتار مەن ءدارى-دارمەكتەر اۋرۋحانالارعا تەگىن تاراتىلۋدا. ءىرى مەتسەناتتارمەن قاتار جانى جومارت كاسىپكەرلەر، ءتىپتى ۇرەرگە ءيتى، سىعارعا ءبيتى جوق قارا حالىقتىڭ ءوزى دە ىندەتتى تويتارۋ ءۇشىن قولىنداعى بارىن سارپ ەتۋدە. ءتاج-تاجال – تالاي جاننىڭ ءومىرىن جالماعانمەن، حالقىمىزدىڭ بىرلىگىنە جارىقشاق تۇسىرە المادى. ارعىماقتىڭ بالاسى ارىعان سايىن تىڭ شاۋىپ، اۋرۋدىڭ اۋسەلەسىنە، ىندەتتىڭ ىرىتكىسىنە بوي بەرگەن جوق. 

ءبىزدى قاتتى قۋاندىرعان حابار – قازاقستانداعى ەپيدەميالىق احۋال كۇرت كۇشەيگەن تۇستا، تۇركيا، وزبەكستان، ءازىربايجان سەكىلدى ءتۇبى ءبىر تۋىس تۇركى ەلدەرى ءبىرىنشى بولىپ كومەك قولىن سوزدى. ارىسى – ساۋديا، كاتار، ءباا سەكىلدى اراب اعايىندار، بەرىسى قۇدايى كورشىمىز – رەسەي مەن قىتاي، سونداي-اق، اۆستراليا، سينگاپۋر، ءۇندىستان ت.ب.مەملەكەتتەرى گۋمانيتارلىق كومەك جىبەرىپ، تىلەۋلەستىك تانىتتى. اتالعان ەلدەردىڭ وزدەرى كەرەمەت جىرعاپ جاتپاسا دا، الاش بالاسى اۋىلىنان اۋرۋدى الاستاۋعا جاردەمدەستى. بۇل دا قازاقستاننىڭ ىندەتپەن كۇرەستە جالعىز ەمەس ەكەنىن، حالىقارالىق ساياساتتا وزىندىك ورنى بار سۋبەكتى ەكەنىن ايگىلەپ بەردى.  

شاريعاتىمىزدىڭ نەگىزگى ماقساتتتارىنىڭ ءبىرى – ادام ءومىرىن قورعاۋ بولىپ سانالادى. اللا-تاعالا قۇران-كارىمدە: «كىمدە-كىم ادامنىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالسا، بارشا ادامزاتتىڭ ءومىرىن قۇتقارعانمەن تەڭ» («ءمايدا» سۇرەسى، 32-ايات) دەپ بۇيىرادى. دىنىمىزدەگى وسى ۇكىمدى نەگىزگە العان قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ توراعاسى، باس مۋفتي، حازىرەت ناۋرىزباي قاجى تاعانۇلىنىڭ باستاماسىمەن رۋسپۋبليكا كولەمىندە «ومىرگە ءۇمىت سىيلا» اكتسياسىن وتكىزىپ، ءدىن شىراقشىلارى مەن جاناشىرلارى دا حالىقتان جىلۋ جيناپ، ەمحانالارعا وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارىن (يۆل) جانە قاجەتتى ءدارى-دارمەكتەر مەن اعارعان اس-اۋقات جەتكىزىپ بەرۋدى قولعا الدى. ەل كولەمىندە جۇرگىزىلىپ جاتقان قايىرىمدىلىق شاراسى ءوز جەمىسىن بەرىپ، قازىرگى تاڭدا جينالعان ميلليونداعان قاراجات ەل يگىلىگىنە جۇمسالۋدا. سونىمەن قاتار، قمدب جاماعات بولىپ ناماز وقۋ، جانازا شىعارۋ، اس بەرۋ ت.ب. ءدىني راسىمدەردى اتقارۋ بارىسىن ىندەتتىڭ الدىن الۋعا قاتىستى ءپاتۋالار قابىلداپ، ەلىمىزدەگى ساقتىق شارالارىنىڭ كۇشەيۋىنە سەپتەستى. بۇل – ەل باسىنا كۇن تۋعاندا قازاقستانداعى الەۋمەتتىك ينستيتۋتتاردىڭ قاراپ قالماي، حالىق ءۇشىن قال-قادەرىنشە ات سالىسا الاتىنىن كورسەتىپ بەردى.

ال، قازاقستان ۇكىمەتىن ءتاج-تاجالعا تويتارىس بەرۋدە اۋزىن قۋ شوپپەن ءسۇرتىپ، قۇر قاراپ وتىردى دەپ ايتا المايمىز. جىل باسىندا ىندەتتىڭ ءدۇبىرى ەستىلگەننەن-اق قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ مەملەكەتتىڭ ورگانداردىڭ شۇعىل تاعاناق كەڭەسىن وتكىزىپ، ەپيدەميانىڭ الدىن الۋعا مەملەكەت قازىناسىنان ميللياردتاعان قاراجات ءبولدى. قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۋازىرلىگى بارىنشا ساقتىق شارالارىن قولعا الدى. شەتەلدەردە جۇرگەن مىڭداعان وتانداستارىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىن ەسكەرىپ، ولاردى ەدەل-جەدەل ەلگە الدىردى. مەملەكەتتىڭ تاپسىرىسىمەن باق ءتاج-تاجالدان سانيتارلىق ساقتانۋ جولدارى تۋرالى ءجيى-ءجيى دابىل قاقتى. كوكتەمگى كارانتين كەزىندە ءبىلىم وردالارى ونلاين قىزمەتكە كوشىپ، ويىن-ساۋىق ورتالىقتارى، ساياباقتار، ءىرى ساۋدا ورىندارى مەن كەيبىر كاسىپورىندار جانە ت.ب. حالىق كوپ جينالاتىن ورىنداردىڭ جۇمىسى توقتاتىلدى. جۇمىسسىز قالعان ميلليونداعان ازاماتتارعا جاردەماقى تاعايىندالدى.  

ءتاج-تاجالدىڭ كوكتەمگى شابۋىلىنىڭ وسىلايشا بەتىن قايتارعانداي بولعانىمىزبەن، ىلە-شالا سىرقاتتىڭ سىرىنا ۇڭىلمەي سامارقاۋ قاراعاندىعىمىزدىڭ كەسىرىنەن ەلىمىزدە جازتوقساننىڭ باسىندا ىندەت ءورشىپ شىعا كەلدى. ماسەلەگە سالعىرت قاراۋ – ەڭسەڭدى سالى سۋعا تۇسىرەتىن ەڭ باستى كەساپات ەكەنىن بىلسەك تە، وسى جولى بەيعامدىق تانىتامىز دەپ پنەۆمونيادان وڭباي تاياق جەدىك. ءيا، وزگە ەلدەرمەن سالىسىرعاندا ىندەتتىڭ ادەپكى ارىنى قاتتى بولماعاندىقتان، حالىق ساقتىق شارالارىنا نەمقۇرايلى قاراي باستادى. ءتىپتى، ەل ىشىندە بۇل اۋرۋدىڭ قاۋىپتىلىگىنە كۇمان كەلتىرىپ، قالىڭ بۇقارانى داركۇمان كۇيگە تۇسىرۋشىلەر دە كوپ بولدى. وسىنداي الا-قۇلا كۇي كەشۋدىڭ سالدارىنان سان سوعىپ قالدىق. ەپيدەميانىڭ تارالۋى قارقىندى كۇش الىپ، الدىن الۋعا بوي بەرمەي كەتتى. 

دەسە دە، حالىق بولىپ، مەملەكەت بولىپ بىرلەسىپ كۇرەسۋدىڭ ارقاسىندا سوڭعى كۇندەرى ىندەت كەرى شەگىندى. مەملەكەت قايتادان قاتاڭ كارانتين شارالارىن قولعا العاندىقتان جانە پنەۆمونيانىڭ ءجۇردىم-باردىم قارايتىن اۋرۋ ەمەس ەكەنىنە حالىقتىڭ كوزى جەتكەندىكتەن، ەلدەگى ءولىم-ءجىتىم از دا بولسا ازايدى. بۇيىرسا، مەملەكەت باقىلاۋدى كۇشەيتىپ، حالىق ساقتىق شارالارىن ىنتى-شىنتىمەن ورىنداسا، سونداي-اق، جەمقورلىققا جول بەرىلمەي ءاربىر ازامات ءوز مىندەتىن ادال اتقارسا، بۇل ەپيدەميانى دا تۇبەگەيلى ەڭسەرە الامىز دەپ ويلايمىن. 

ءتۇيىن: «حاكىم اباي ءوزىنىڭ عاقلياسىندا: «ءوزىڭ ءۇشىن ەڭبەك قىلساڭ، ءوزى ءۇشىن وتتاعان حايۋاننىڭ ءبىرى بولاسىڭ، ادامشىلىقتىڭ قارىزى ءۇشىن ەڭبەك قىلساڭ – اللانىڭ سۇيگەن قۇلى بولاسىڭ» – دەيدى. ءيا، ەڭ باستىسى سول – الاش بالاسىنىڭ ءبىر-بىرىنە دەگەن مەيىرىمى مەن ماحابباتى اتقاقتاپ تۇرسا، ونداي اللانىڭ سۇيگەن قۇلدارىن ەشبىر ىندەت، ەشبىر جاۋ الا المايدى. ەندەشە، الاش بالاسى اۋرۋ-سىرقاۋدان امان بولىپ، بارشامىزعا اللانىڭ سۇيگەن قۇلى بولۋ ءناسىپ بولسىن دەپ تىلەيمىن!    

ەرمەك مۇقاتاي، 

قمدب-نىڭ وسكەمەن ءوڭىرى بويىنشا وكىل يمامى، وبلىستىق «حاليفا التاي» مەشىتىنىڭ باس يمامى

Abai.kz