داۆيدكە داۋا بار ما؟
پاۆلودار وبلىسىنىڭ پروكۋرورى
سارتاەۆ داستان شايمەردەنۇلىنا
ا ر ى ز
قۇرمەتتى وبلىس پروكۋرورى!
سىزگە پاۆلودار وبلىسىنىڭ بىرقاتار تۇرعىندارى ەلىمىزدەگى ەڭ جوعارعى قاداعالاۋشى ورگان وكىلى رەتىندە وسى ارىزدى جولداپ وتىرمىز.
ەلىمىزدىڭ باس زاڭى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ 83 بابى، 1 بولىگىندە، پروكۋراتۋرانىڭ مەملەكەت اتىنان رەسپۋبليكانىڭ اۋماعىندا زاڭداردىڭ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى جارلىقتارىنىڭ جانە وزگە دە نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ دالمە-ءدال ءارى بىركەلكى قولدانىلۋىن جوعارى قاداعالاۋدى جۇزەگە اسىراتىنى، زاڭدىلىقتىڭ كەز كەلگەن بۇزىلۋىن انىقتاۋ مەن جويۋ جونىندە شارالار قولداناتىنى كورسەتىلگەن.
سىزگە ارىز جازىپ شاعىمدانۋىمىزعا نەگىز بولعان جاعداي، تومەندەگىشە:
پاۆلودار وبلىسىنىڭ پروكۋرورى
سارتاەۆ داستان شايمەردەنۇلىنا
ا ر ى ز
قۇرمەتتى وبلىس پروكۋرورى!
سىزگە پاۆلودار وبلىسىنىڭ بىرقاتار تۇرعىندارى ەلىمىزدەگى ەڭ جوعارعى قاداعالاۋشى ورگان وكىلى رەتىندە وسى ارىزدى جولداپ وتىرمىز.
ەلىمىزدىڭ باس زاڭى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ 83 بابى، 1 بولىگىندە، پروكۋراتۋرانىڭ مەملەكەت اتىنان رەسپۋبليكانىڭ اۋماعىندا زاڭداردىڭ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى جارلىقتارىنىڭ جانە وزگە دە نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ دالمە-ءدال ءارى بىركەلكى قولدانىلۋىن جوعارى قاداعالاۋدى جۇزەگە اسىراتىنى، زاڭدىلىقتىڭ كەز كەلگەن بۇزىلۋىن انىقتاۋ مەن جويۋ جونىندە شارالار قولداناتىنى كورسەتىلگەن.
سىزگە ارىز جازىپ شاعىمدانۋىمىزعا نەگىز بولعان جاعداي، تومەندەگىشە:
پاۆلودار وبلىسىنىڭ جەرگىلىكتى «ناشا جيزن» گازەتىنىڭ 1 جەلتوقسانداعى №48 سانىندا «دەتيشكام پرو ليۋبوۆ» اتتى ماقالا جارىق كوردى. ونىڭ اۆتورى، قالالىق №8 ليتسەيدە ماتەماتيكادان ساباق بەرەتىن ۇستاز، داۆيد گانەليننىڭ پايىمداۋىنشا، ءانۇران مەن ونى ورىنداپ تۇرعان ادامنىڭ تۇرىسى جىنىستىق سەزىمدى قوزدىرادى ەكەن. قازىرگى كەزدە اتالمىش جايت تۋرالى ماقالا «اباي.كز»، «ماسا.كز» ينتەرنەت گازەتتەرىندە جاريالانىپ تا ۇلگەردى. ماقالادا كوتەرىلگەن ماسەلە - حالىقتىڭ، اسىرەسە قازاق ۇلتى وكىلدەرىنىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىرعانىن انىقتاۋ ءۇشىن سول ماقالالار استىنداعى پىكىرلەردى وقىسا دا جەتىپ جاتىر.
ماقالا اۆتورى داۆيد گانەلين ءوزىنىڭ وسى ارەكەتى ارقىلى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭىنىڭ 9 جانە 13 باپتارىنىڭ تالاپتارىن ورەسكەل تۇردە بۇزىپ وتىر. اتالعان زاڭ نورمالارىنا سايكەس، مەملەكەتتiك گيمن كوپشiلiك الدىندا ورىندالعان كەزدە قاتىسۋشىلار ونى ورنىنان تۇرىپ ايتادى (تىڭدايدى), بۇل رەتتە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى وڭ قولىن جۇرەك تۇسىنا قويادى - دەپ ناقتى كورسەتىلگەن.
ال، اتالعان زاڭنىڭ 13 بابىنىڭ 1 بولىگىندە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى، سونداي-اق رەسپۋبليكا اۋماعىندا جۇرگەن ادامدار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك رامiزدەرiن قۇرمەتتەۋگە مiندەتتi - دەلىنسە،
سول باپتىڭ 2 بولىگىنە سايكەس، ازاماتتىققا جانە وتانسۇيگiشتiككە، ءوز وتانى - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا دەگەن سۇيiسپەنشiلiككە تاربيەلەۋ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك رامiزدەرiن قۇرمەتتەۋدi قالىپتاستىرۋ، سونداي-اق ولاردىڭ ءمانi مەن ماڭىزىن ءتۇسiندiرۋ ماقساتىندا ولاردى وقىتۋ جالپى ورتا، كاسiپتiك باستاۋىش، كاسiپتiك ورتا جانە كاسiپتiك جوعارى بiلiم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ نەگiزگi جالپى بiلiم بەرۋ باعدارلامالارىنا ەنگiزiلەتىنى دە ناقتى بەكىتىلگەن.
جوعارىدا اتالعان زاڭ نورمالارى يمپەراتيۆتى نورمالار قاتارىنا جاتاتىندىقتان، ول بارشامىز ءۇشىن مىندەتتى جانە تالقىلاۋدى قاجەت ەتپەيدى.
وسى زاڭنىڭ 15 بابىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك رامiزدەرiن قورلاۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىندا بەلگiلەنگەن تارتiپپەن جاۋاپتىلىققا اكەپ سوعادى - دەلىنگەن جانە ول ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپتىلىق كورسەتىلگەن.
اتاپ ايتقاندا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 317 بابىنا سايكەس، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تۋىن، مەملەكەتتiك ەلتاڭباسىن نەمەسە مەملەكەتتiك گيمنiن قورلاۋ - ەكi ءجۇز ايلىق ەسەپتiك كورسەتكiشتەن مىڭ ايلىق كورسەتكiشكە دەيiنگi مولشەردە نەمەسە سوتتالعان ادامنىڭ ەكi ايدان ون ايعا دەيiنگi كەزەڭدەگi جالاقىسىنىڭ نەمەسە وزگە تابىسىنىڭ مولشەرiندە ايىپپۇل سالۋعا، نە ەكi جىلعا دەيiنگi مەرزiمگە باس بوستاندىعىن شەكتەۋگە، نە ءۇش ايدان التى ايعا دەيiنگi مەرزiمگە قاماۋعا، نە بiر جىلعا دەيiنگi مەرزiمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا جازالانادى.
بىزدەر، پاۆلودار وبلىسىنىڭ تۇرعىندارى تومەندەگى نەگىزدەر بويىنشا ماقالا اۆتورى داۆيد گانەليننىڭ ارەكەتىندە قىلمىستىڭ بارلىق قۇرامى بار دەپ ەسەپتەيمىز;
قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 20 بابى، 2 بولىگىندە، ەگەر ادام ءوز iس-ارەكەتiنiڭ (ارەكەتسiزدiگiنiڭ) قوعامعا قاۋiپتi ەكەنiن ۇعىنىپ، ونىڭ قوعامدىق قاۋiپتi زارداپتارى بولۋىنىڭ مۇمكiن ەكەنiن نەمەسە بولماي قويمايتىنىن الدىن الا بiلسە جانە وسى زارداپتاردىڭ بولۋىن تiلەسە، قىلمىس تiكەلەي نيەتپەن جاسالعان قىلمىس دەپ تانىلادى - دەلىنگەن.
ءبىزدىڭ جاعدايدا، د.گانەلين مەملەكەتتىك گيمنىمىزدى اشىق تۇردە قورلادى جانە ونى جەرگىلىكتى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ارقىلى ادەيى تاراتتى، سول ارقىلى، مەملەكەت قۇراۋشى ۇلت قازاق قانا ەمەس، ءوزىن قازاقستاننىڭ پاتريوتىمىن دەپ ەسەپتەيتىن ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ ار-نامىسى مەن پاتريوتتىق سەزىمدەرىن اياق استى ەتتى جانە وسىنداي قۇقىقتىق سالدارىن بولۋدى تىلەدى. سوندىقتان، د.گانەلين وسى قىلمىستىق ارەكەتتەرىن تىكەلەي نيەتپەن قاساقانا تۇردە جاسادى دەۋگە تولىق نەگىز بار.
سونىمەن قاتار، حالىق اراسىندا ىرىتكى سالاتىن ماقالانى ادەيى تاراتقان «ناشا جيزن» گازەتىنە قاتىستى دا پروكۋرورلىق تەكسەرۋ ۇيىمداستىرىپ، تەكسەرۋ كەزەڭىندە اتالعان گازەتتىڭ قىزمەتىن ۋاقىتشا توقتاتا تۇرۋ تۋرالى شەشىم الۋىڭىزدى سۇرايمىز. «اباي.كز» اقپاراتتىق پورتالىندا جارىق كورگەن سايلاۋ بايبوسىننىڭ ماقالاسىندا گازەت رەداكتورى ەلەنا ۆاسيلچەنكو، ءوز ارەكەتى ءۇشىن كەشىرىم سۇراماق تۇگىلى، وزدەرىن مىسقىل كۇلكىمەن قارسى العانى كورسەتىلگەن. ونىڭ ايتۋىنشا، ماقالا اۆتورى د.گانەلين دەگەن ادام گازەتتىڭ تۇراقتى اۆتورى جانە رەسەيدىڭ بەلگىلى ساتيريگى جۆانەتسكيدىڭ ستيلىمەن جازادى ەكەن-مىس. «ول جۆانەتسكيگە قاتتى ەلىكتەيدى جانە ونىمەن ۇلتى بىرگە ەكەنىن دە جاسىرمايدى»-دەپ ماقتانىشپەن حابارلاعان رەداكتور: «ماقالادا تۇرعان تۇك تە جوق. وتاندى ءسۇيۋ ءانۇران ايتۋمەن عانا شەكتەلمەيدى، ول تەرەڭنەن باستاۋ الاتىن سەزىم»-دەگەن پىكىر ايتقان.
ياعني اتالعان جاعداي، گازەت رەداكتورىنىڭ ويى-نيەتى د.گانەلينمەن ءبىر ەكەندىگىن، گازەت باسشىلىعىنىڭ وسى ماقالانى جاريالاتۋ ارقىلى قوعام ءۇشىن قاۋىپتى زارداپتاردىڭ بولۋىن تىلەگەنى انىق كورىنىس تابادى.
سول سەبەپتى، سىزدەن ماقالا اۆتورى داۆيد گانەليندى جانە «ناشا جيزن» گازەتىنىڭ رەداكتورى ەلەنا ۆاسيلچەنكونى قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 317 بابىمەن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋدى تالاپ ەتەمىز!
قۇرمەتتى وبلىس پروكۋرورى!
سىزگە وسى ارىزدى بەرە وتىرىپ، ول بويىنشا شەشىم قابىلداۋ بارىسىندا مىنا ماسەلەلەردى مىقتاپ ەسكەرۋىڭىزدى سۇرايمىز;
1. د.گانەلين جانە ە.ۆاسيلچەنكو حانىم اياق استى ەتكەن رەسپۋبليكاسىنىڭ
مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى زاڭى - جاي قاتارداعى زاڭ ەمەس، كونستيتۋتسيالىق زاڭدار قاتارىنا جاتقىزىلعان.
2. اتالعان ازاماتتاردىڭ بۇل ارەكەتى تەك پاۆلودار وبلىسىنىڭ عانا ەمەس،
بارشا قازاقستان جۇرتشىلىعىنىڭ اشۋ-ىزاسى مەن نامىسىنا ءتيىپ وتىر. ول جاعداي ءوز كەزەگىندە، ەل اراسىندا ىرىتكى سالۋعا بىردەن-ءبىر نەگىز بولۋى مۇمكىن.
3. د.گانەدين مەن ە.ۆاسيلچەنكونىڭ بۇل ارەكەتتەرى تاۋەلسىزدىكتىڭ 20
جىلدىعى مەرەيتويى قارساڭىندا ادەيى ۇيىمداستىرعان شارالارى بولۋى ابدەن مۇمكىن. ونداعى ماقساتتارى، 1. قوعامنىڭ رەاكتسياسىن تەكسەرۋ بولسا، 2. مەملەكەتتىڭ پارمەنى قانشالىقتى ەكەنىن انىقتاۋ ءۇشىن ۇيىمداستىرىلۋى مۇمكىن.
4. ءبىز، وسى ارىزعا قول قويۋشىلار بۇل ماسەلەنى ەشقاشاندا نازاردان تىس
قالدىرمايمىز جانە وسى ارىزدى قولداۋشى ازاماتتاردىڭ قولىن جينايتىنىمىزدى اشىق تۇردە مالىمدەيمىز. ويتكەنى ءبىزدىڭ تالابىمىز تولىق زاڭدى جانە نەگىزدى.
جوعارىدا اتالعانداردىڭ نەگىزىندە، سىزدەن ارىز بويىنشا ناقتى جانە تۇرپكىلىكتى شەشىم قابىلداۋدى جانە ول شەشىمنىڭ قابىلدانۋىن سوزباشىلىققا سالماۋدى سۇرايمىز!
سونىمەن بىرگە، قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق ىستەر جۇرگىزۋ كودەكسىنىڭ تالاپتارىنا سايكەس، بۇل ماسەلەنىڭ قوعامدىق ماڭىزدىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ، وسى ارىز بويىنشا قابىلدانعان شەشىم نەمەسە تەكسەرۋ بارىسى تۋرالى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ارقىلى جۇرتشىلىقتى حابارلاندىرىپ وتىرۋىڭىزدى سۇرايمىز.
ارىزدى دايىنداعان:
باتىس قازاقستان وبلىستىق ادۆوكاتتار
القاسىنىڭ مۇشەسى، ادۆوكات ا.ت.قۇسپانوۆ
ارىزعا قول قويعاندار:
قابدەن و. رەسپۋبليكالىق ايقىن گازەتى، جورنالشى
بەيسەنباي تەگى ر.ز. «جەلتوقسان اقيقاتى» رقب، پاۆلودار وبلىسى ف-لى اتىنان
تويشىباي ا. «ويان نامىس» جورنالشىسى
بايبوسىن س. «جاسالاش» گازەتى ءتىلشىسى، اقىن، جو مۇشەسى
نۋرسەيتوۆ س. ءتىل جاناشىرى، قوعام قايراتكەرى
رامازانۇلى ت. ءتىل جاناشىرى
نۇرباەۆ ق.ج. تاريح ع.د.، پروفەسسور
زاۋىت ب. «دۇنيە ءجۇزى قازاقتارىنىڭ» پاۆلودار وبلىسى وكىلى
ءالحان ا. ورالمانداردىڭ «اسار» رقب، پاۆلودار وبل. فيليالى توراعاسى
حىزىر م. رەسپۋبليكالىق «جاس قازاق ءۇنى»، ماي اۋداندىق گازەتتەرىنىڭ جورنالشىسى،
ساحابا ت. تاۋەلسىز جورنالشى
سەيلحانوۆ ق. «ۇلت تاعدىرى» رقب، پاۆلودار وبلىسى ف-لى اتىنان
كەنتاەۆت. «قازاق ءتىلى» رقب، پاۆلودار وبلىسى ف-لى اتىنان
ايابەرگەنوۆ ا. ««قالالاردىڭ تابيعاتىن قورعاۋ» قب اتىنان
الدابەرگەنوۆ ە. «ۇلان» قب اتىنان
(وسىعان ارينە جۇزدەپ، مىڭداپ تا جيناۋعا بولۋشى ەدى، اتتەڭ، ۋاقىت...)
«اباي-اقپارات»
