رەسەي ورىس ءتىلىنىڭ اۋقىمىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا «رۋسسكي ۋچيتەل زا رۋبەجوم» اتتى گۋمانيتارلىق جوباسىن ىسكە قوسىپتى. بۇل تۋرالى رەسەيدىڭ وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى جازىپ جاتىر...

بۇعان دەيىن اتالعان باعدارلاما اياسىندا رەسەيلىك 50 مۇعالىم تاجىكستان، قىرعىزستان، ۆەتنام سوتسياليستىك رەسپۋبليكالارىندا دارىستەر وتكىزگەن. ال، كەشە بۇل جوبا وزبەكستاندا جالعاسىن تاۋىپتى.

بۇل نەعىلعان جوبا؟ ونىڭ اۋقىمى قانداي؟ رەت-رەتىمەن ايتايىق...

تاشكەنت قالاسىندا رەسەيدىڭ ءبىلىم مينيسترلىگى، وزبەكستاننىڭ حالىقتىق ءبىلىم مينيسترلىگى جانە اليشەر ۋسمانوۆ اتىنداعى «ونەر، عىلىم جانە سپورت» قايىرىمدىلىق قورى اراسىندا ءۇش جاقتى كەلىسىم جاسالعان. ول بويىنشا اتالعان ءۇش تاراپ «كلاسس!» گۋمانيتارلىق جوباسىن جۇزەگە اسىراتىن بوپ كەلىسكەن. جوبانىڭ ىسكە اسىرىلۋ مەرزىمى 2030 جىلعا دەيىن دەپ كورسەتىلگەن.

رف ءبىلىم ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى دميتري گلۋشكونىڭ ايتۋىنشا، بۇل جوبا وزبەكستانداعى مۇعالىمدەر مەن مەكتەپ وقۋشىلارى اراسىندا ورىس ءتىلىن ءبىلۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان. 

«ءبىز وزبەكستانداعى ارىپتەستەرىمىزبەن ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋ ماسەلەلەرىنە نازار اۋدارا وتىرىپ، ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى تىعىز بايلانىستى ودان ءارى تەرەڭدەتە تۇسپەكپىز. مەن وزبەكستانعا كەلگەن رەسەيلىك ادىسكەرلەردىڭ جوعارى جۇمىس دەڭگەيىن كورسەتەتىنىنە سەنىمدىمىن. ونىڭ ناتيجەسى - وزبەكستانداعى مۇعالىمدەر مەن مەكتەپ وقۋشىلارى اراسىندا ورىس ءتىلىن ءبىلۋ دەڭگەيىن ارتتىرادى»,- دەپتى گلۋشكو.

6 قازان كۇنى «كلاسس!» گۋمانيتارلىق جوباسىن ىسكە اسىرۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى وتكەن. ول بويىنشا 32 رەسەيلىك پەداگوگ وزبەكستانعا بارىپ, جەرگىلىكتى مەكتەپ مۇعالىمدەرى مەن وقۋشىلارىنىڭ ورىس ءتىلىن ءبىلۋ دەڭگەيىن باقىلاپ، وقۋ ساپاسىن باعالايدى ەكەن.

ال 2021 جىلى 100 رەسەيلىك مامان بارادى دەپ جوسپارلانعان. ولاردىڭ نەگىزگى مىندەتتەرى وزبەكستانداعى مەكتەپتەردە ورىس ءتىلىن وقىتۋ، سونداي-اق ورىس تىلىندە ساباق بەرەتىن جەرگىلىكتى مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ جانە قايتا دايارلاۋ دەپ كورسەتىلىپتى رف ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ اقپاراتىندا.

جوبا بويىنشا جىبەرىلەتىن ماماندار سانى جىل سايىن 100 ادامعا كوبەيىپ وتىرادى. باعدارلامانىڭ بارلىق كەزەڭىنىڭ ناتيجەسىندە 30 مىڭعا جۋىق وزبەك مۇعالىمى ورىس ءتىلىن جەتىك مەڭگەرىپ شىعادى.

رەسەي ءبىلىم مينيسترلىگى پوستكەڭەستىك ەلدەر اراسىندا ورىس ءتىلىن كەڭىنەن ناسيحاتتايتىن جانە بۇل جوبانىڭ اۋقىمى ءالى دە كەڭەيەتىنىن ايتادى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن بۇل تاجىريبە قىرعىزستان مەن تاجىكستاندا جۇزەگە اسىرىلعانىن جوعارىدا ايتتىق. ەندى شە؟ كەشە قىرعىز بەن تاجىككە، بۇگىن وزبەككە بارعان بۇل جوبا ەرتەڭ قازاقستانعا دا كەلۋى مۇمكىن. ونى رەسەي بيلىگىنىڭ ء(بىلىم مينيسترلىگىنىڭ) ءوزى ايتىپ وتىر. پوستكەڭەستىك ەلدەرگە ورىس ءتىلىن ناسيحاتتاۋدىڭ اۋقىمى مەن گەوگرافياسى ءالى دە كەڭەيەدى، دەپتى.  راس، قازىرگە بۇل جوبانىڭ قازاقستانعا كەلەتىنى تۋرالى رەسمي اقپارات جوق. دەسە دە، بىزدىكى قاۋىپتىڭ ءسوزى.

ەلىمىزدە جىل وتكەن سايىن ارالاس مەكتەپتەرگە قاراعاندا قازاق مەكتەپتەرىنىڭ سانى قىسقارىپ بارا جاتقانىن وسى ۋاقىتقا دەيىن جازدىق. ماسەلەن، دەپۋتات دينار نۇكەتاەۆانىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە 1181 ورىس مەكتەبى، 2043 ارالاس مەكتەپ بار. ال، 2016-2020 جىلدار ارالىعىندا ارالاس مەكتەپتەر سانى 196 715 وقۋشىعا دەيىن ارتقان. سايكەسىنشە، 2010 جىلى ەلىمىزدە 3828 قازاق مەكتەبى بولسا، بۇگىندە ونىڭ سانى 3726. دەمەك، ەلىمىزدە 10 جىلدا 102 قازاق مەكتەبى جابىلىپتى. ال، ارالاس مەكتەپ دەگەنىمىز نەگىزىنەن ورىس ءتىلدى جانە وزگە دياسپورا تىلىندەگى مەكتەپتەر ەكەنىن ەسكەرسەك، بۇل قازاق ءتىلىنىڭ بولاشاعىنا ۇلكەن قاۋىپ ءتوندىرىپ تۇرعانى اقيقات!..

ال، ءبىز وتكەن جىلدىڭ اقپان ايىندا رەسەيدەگى سوڭعى قازاق مەكتەبى جابىلعانىن ايتقانبىز. بۇل رەسەيدىڭ ىشكى يدەولوگياسى دەسەك تە، رەسەيدىڭ كەرەي-التاي ايماعىندا تۇراتىن 900 مىڭ قازاقتا ءبىر دە ءبىر مەكتەپ، نە بالاباقشا جوق. وسىنى ەسكەرسەك، وزگە ۇلتتىڭ توعىز بالاسى ءۇشىن ورىس مەكتەبىن اشاتىن بىزدىكى نە جومارتتىق، ءيا؟ ال، ورىس ءتىلىن ناسيحاتتاۋدى ماقسات تۇتقان الگى جوبا ەرتەڭ قازاقستانعا كەلسە قايتپەكپىز؟..

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz