سەيسەنبى, 29 قازان 2024
جاڭالىقتار 2586 0 پىكىر 18 قاڭتار, 2012 ساعات 04:46

نۇرعالي ءجۇسىپباي. قازاق جانە «حابار» مەن «قازاقستان»

بىلتىر «قازاقستان» تەلەارناسىنىڭ  بۇدان بىلاي  تازا قازاقشا سويلەيتىنىن ەستىگەنىمدە جاھاندى مەكەندەگەن بار قازاق بالاسى قازاقشا سويلەپ كەتكەندەي قۋانعان ەدىم.
الايدا، مۇنىڭ ءمانى باسقادا ەكەنىن وزەندەگى قاندى قىرعىننان كەيىن ەرەكشە ايقىن ۇعىنىپ، دالىرەك ايتسام، ماسەلەنىڭ ءمانى تەلەارنانىڭ قازاق ءتىلىنىڭ شىنايى جاناشىرى رەتىندە اقپاراتتى قازاقشا تاراتۋىندا ەمەس، ءبىرىنشى كەزەكتە بارشا قازاق ەلىنە ارنايى تاپسىرىسپەن دايىندالاتىن، جاساندى، بىرجاقتى ەتىلىپ، ابدەن ءتۇتىلىپ-ۇيىتىلگەن اقپاراتتى تاراتۋ ارقىلى بيلىكتىڭ ايىزىن قاندىراتىن قوعامدىق سانانى قولدان جاساۋ ارەكەتى ەكەندىگىنە بۇگىن ناقتى تۇردە كوزىم جەتتى.

بۇلاي دەيتىن سەبەبىم، ءبىر ساتكە سانانى سەرگىتىپ وزەندەگى قىرعىننان كەيىنگى «حابار» مەن «قازاقستاننىڭ» جاڭالىقتارىن ەسكە تۇسىرەيىك:

«بۇزاقىلار بۇلىك شىعاردى!».
«بۇلىكشىلەر اكىمدىك جانە باسقا دا عيماراتتاردى تىپ-تيپىل ەتىپ ورتەپ جىبەردى!».
«ەسىرتكى قابىلداپ كوزى قىزارعان بۇلىكشىلەر دۇكەندەر مەن ساۋدا ورىندارىن تونادى!»
«پوليتسيا مەن قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ ساقشىلارى تاراپىنان حالىققا وق اتۋ فاكتىلەرى تىركەلگەن جوق (باس پروكۋراتۋرانىڭ رەسمي وكىلىنىڭ مالىمدەمەسىنەن)»

بىلتىر «قازاقستان» تەلەارناسىنىڭ  بۇدان بىلاي  تازا قازاقشا سويلەيتىنىن ەستىگەنىمدە جاھاندى مەكەندەگەن بار قازاق بالاسى قازاقشا سويلەپ كەتكەندەي قۋانعان ەدىم.
الايدا، مۇنىڭ ءمانى باسقادا ەكەنىن وزەندەگى قاندى قىرعىننان كەيىن ەرەكشە ايقىن ۇعىنىپ، دالىرەك ايتسام، ماسەلەنىڭ ءمانى تەلەارنانىڭ قازاق ءتىلىنىڭ شىنايى جاناشىرى رەتىندە اقپاراتتى قازاقشا تاراتۋىندا ەمەس، ءبىرىنشى كەزەكتە بارشا قازاق ەلىنە ارنايى تاپسىرىسپەن دايىندالاتىن، جاساندى، بىرجاقتى ەتىلىپ، ابدەن ءتۇتىلىپ-ۇيىتىلگەن اقپاراتتى تاراتۋ ارقىلى بيلىكتىڭ ايىزىن قاندىراتىن قوعامدىق سانانى قولدان جاساۋ ارەكەتى ەكەندىگىنە بۇگىن ناقتى تۇردە كوزىم جەتتى.

بۇلاي دەيتىن سەبەبىم، ءبىر ساتكە سانانى سەرگىتىپ وزەندەگى قىرعىننان كەيىنگى «حابار» مەن «قازاقستاننىڭ» جاڭالىقتارىن ەسكە تۇسىرەيىك:

«بۇزاقىلار بۇلىك شىعاردى!».
«بۇلىكشىلەر اكىمدىك جانە باسقا دا عيماراتتاردى تىپ-تيپىل ەتىپ ورتەپ جىبەردى!».
«ەسىرتكى قابىلداپ كوزى قىزارعان بۇلىكشىلەر دۇكەندەر مەن ساۋدا ورىندارىن تونادى!»
«پوليتسيا مەن قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ ساقشىلارى تاراپىنان حالىققا وق اتۋ فاكتىلەرى تىركەلگەن جوق (باس پروكۋراتۋرانىڭ رەسمي وكىلىنىڭ مالىمدەمەسىنەن)»

بىراق، كوپ ۇزاماي بۇل اقپاراتتىڭ بىرجاقتى ەكەندىگى، شىندىعىندا حالىققا وق اتىلعاندىعى، جارالىلاردىڭ اياۋسىز جانشىلعاندىعى تۇرعىنداردىڭ ۇيالى تەلەفونعا ءتۇسىرىپ، عالامتوردا جاريالانعان العاشقى بەينەتاسپالارىنىڭ جايىلۋىمەن-اق  اشكەرەلەنىپ، باستاپقىدا بيلىكتىڭ ۇستانعان پوزيتسياسى بىت-شىت بولىپ، كۇللى كوككە ۇشتى. سول-اق ەكەن، تۇرعىندار ۇيالى تەلەفوندارىمەن تۇسىرگەن وسىعان ۇقساس كوپتەگەن اقپاراتتار عالامتور جۇيەسىن گۇرىلدەتىپ جىبەردى. بىراق، سوندا دا،  بيلىك  بالاما اقپارات كوزدەرىنەن تاراعان بەينەكورىنىستەردى  اتالعان ارنالاردىڭ ەفيرىنە بەرگەن جوق.
ەسەسىنە، قىرعىن كەزىندە بارلىعىن دا ءوز كوزىمەن كورگەن كۋاگەرگە اۋدارماشىنىڭ مۇقيات ءھام ىجداھاتتى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا جاسالعان «بۇلىكشىلەردىڭ ەسىرتكى قابىلداپ العاندىعى» تۋرالى پىكىرىن قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە ءۇتىر-نۇكتەسىنە دەيىن سوزبە-ءسوز وزگەرتپەي ايتقىزىپ شىعاردى.  بۇل -  وق اتۋشى تاراپتىڭ العاشقى اقتالۋ ارەكەتى بولتىن. شاحانوۆتىڭ پىكىرىنشە، وسىعان وتە ۇقساس اقتالۋ ارەكەتى مەن حالىقتىڭ ساعىن سىندارۋ شارالارى جەلتوقسان كوتەرىلىسى كەزىندەگى «مەتەل» وپەراتسياسىندا ورىن العان ەكەن.
ءدال وسى حابار «حاباردا» بىرنەشە رەت قايتالانىپ دۇرىلدەپ جاتقاندا، ارنايى ساقشى توبىنىڭ حالىقا وق اتۋى، جارالانعانداردى اياۋسىز ۇرىپ سوعۋىن «قاسقالاپ» تۇسىرگەن تۇرعىنداردىڭ بەينە ماتەريالى كۇللى الەمدى  كەزىپ كەتتى. بىراق، ءبىزدىڭ «بىلىكتى» حابارشىلارىمىز  تاعى دا سوقىر مەن كەرەڭنىڭ ءرولىن شەبەر ورىنداپ شىقتى.

قالاي دەسەك تە، ءدال قازىرگى شاق - حالىق پەن بيلىكتىڭ ءبىر-بىرىنەن الشاقتاعان، ءبىر-بىرىنە  وگەيلەنگەن شاعى. مۇنى بيلىكتىڭ ءوزى دە امالسىز مويىندادى. مويىندادى دا، قاتەلىكتەردىڭ تەتىگىن انىقتاپ، توقىراۋدى شەشۋدى ءو.شوكەەۆكە تاپسىردى. حالىقپەن بولعان كەزدەسۋدە شوكەەۆ: «ەندى قورقاتىن ەش نارسە جوق، مەملەكەتتىڭ كورسەتىپ وتىرعان جاقسىلىعىن پايدالانۋ كەرەك»، - دەپ حالىققا جارقىن بولاشاققا اپارار جولدىڭ باعىتىن انىقتاپ بەردى. ءبىز مۇنى تاعى دا «حابار» مەن «قازاقستاننان» كورىپ بىلدىك...
ال، ناق وسى كەزدەسۋ كەزىندە ساحنادا وتىرعان شوكەەۆتىڭ الدىندا قاسقايا تۇرىپ مۇڭىن شاققان، زارىن ايتىپ شىندىق ىزدەگەن بەيباق انانىڭ داتىنا قۇلاق سالىپ، نازار اۋدارعان «حابار» دا بولمادى، «قازاقستان» دا...  

ءبىر قىزىعى، «رۋحانياتتىڭ» سايلاۋ تىزىمىنەن الىنۋ شەشىمىنە قاتىستى بولعان جينالىس ۇستىندە تۇسىرىلگەن رەپورتاجدان  بىزگە كورسەتىلگەنى تەك قانا مامبەتاليننىڭ قايتا-قايتا باسىن شايقاۋى عانا  بولدى. ال ونىڭ سول جينالىستا ىزالانا ايتقان ەكى اۋىز داتى كۇللى الەم جاڭالىعى سىيعان ارنالارعا  سىيماي قالدى. ارينە، ءبىز مامبەتاليننىڭ سوزدەرىن ەستىگەن جوقپىز. ەستۋىمىز دە مۇمكىن ەمەس ەدى.  ويتكەنى ونىڭ ءسوزى مەن جوعارىداعى كەيۋانانىڭ زارى گۇرىل بولسا، «قازاقستان» مەن «حاباردىكى» قارا ناردى شوكتىرەتىن ءدۇرىل بولاتىن.
ال ءبىز،  ءدۇرىلدىڭ تىلسىم كۇشىنەن ءدىرىل قاعىپ، اتالعان ارنالاردىڭ اق دەگەنىن ارداقتاپ، قارا دەگەنىن قارالاپ كۇن كەشۋدەمىز ايتەۋىر...
«اباي-اقپارات»

0 پىكىر