قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ ءتىل ساياساتى كوميتەتى مەن ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى «ءتىل-قازىنا» ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعى 2020 جىلعى 4 قاراشادا «جارناما تىلىندەگى تەرميندەر قولدانىسى» تاقىرىبىندا رەسپۋبليكالىق ادىستەمەلىك ونلاين سەمينار ۇيىمداستىردى.

«بوتەن سوزبەن بىلعانسا ءسوز اراسى» دەمەكشى، عىلىم مەن ءبىلىم دامىعان سايىن ءتۇرلى تەرمين ارقىلى تىلىمىزگە شەت ءتىلىنىڭ سوزدەرى دەندەپ ەنەتىنى بەلگىلى. بۇل تۋرالى كوميتەت توراعاسى ادىلبەك كۇنەسحانۇلى بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: «تەرمينولوگيانىڭ انا ءتىلىمىزدى الەمدىك عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ جوعارى ينتەگراتسيالىق دەڭگەيىنە ساي جەتىلدىرۋ باعىتىندا اتقارار جۇگى اۋىر.

بۇگىنگى تاڭدا جەكە ادامنىڭ اقپارات الۋ كوزدەرىن قالىپتاستىراتىن قۇرال رەتىندە جارنامانىڭ ورنى ايرىقشا. انا تىلىمىزدەن بالاما سوزدەر تابۋ جاعىنا ءمان بەرسەك. ماسەلەن، حالقىمىزدا «قولۇزدىك» دەگەن كەرەمەت ءداستۇر بار، ماعىناسىنا ساي جىمداستىرا پايدالانسا، ول نەگە وسى مازمۇنداعى ەكونوميكالىق تەرمينگە بالاما بولا المايدى. لايىقتاپ قولدانسا، تىلىمىزگە ابدەن ءسىڭىستى بولعان «دەگۋستاتسيانى» «ءدامىن الشى»، «ءدامىن كوردىڭ بە» دەگەن ۇلتىمىزدىڭ ۇعىمىنا جاقىن سوزدەر الماستىرا الادى دەپ ويلايمىن.

2003 جىلعى 19 جەلتوقساندا قابىلدانعان «جارناما تۋرالى» زاڭدا «جارناماعا قويىلاتىن جالپى جانە ارنايى تالاپتار» دەگەن زاڭدىق كۇشى بار نورما قاراستىرىلعان. بۇعان سايكەس قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىنداعى جارناما قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە، سونداي-اق جارناما بەرۋشىنىڭ قالاۋى بويىنشا باسقا دا تىلدەردە تاراتىلادى، جارناما مازمۇنىنىڭ اۋدارماسى ونىڭ نەگiزگi ماعىناسىن بۇرمالاماۋعا تيiس.

«مىنە، وسى نورمالار جەرگىلىكتى جەرلەردە قانشالىقتى ورىندالىپ جاتىر، اسىرەسە، «جارنامانىڭ مەملەكەتتىك تىلدەگى نۇسقاسىنا قانشالىقتى ءمان بەرىلۋدە؟» – دەگەن ماسەلە نازاردان تىس قالماۋى ءتيىس. ءالى كۇنگە دەيىن باسپانا ماسەلەسى بويىنشا «كرىشا»، كولىك ساۋداسىمەن «كولەسو» سەكىلدى سايتتارعا جۇگىنەتىنىمىز جاسىرىن ەمەس. كوشەدەگى ماڭدايشالار مەن بيزنەس، ماركەتينگكە قاتىستى جارنامالاردى وقىساڭىز، شەتتىلدىك تەرميندەردەن كوز سۇرىنەدى. ارينە، اشىق اقپاراتتىق كەڭىستىكتە ءومىر ءسۇرىپ وتىرعاندىقتان، تازا پۋريزمدىك باعىت ۇستانۋ قيىن شىعار. بىراق، شىنايى ءتىل جاناشىرى رەتىندە قازاقشا اۋدارماسىن بەرىپ، بالاماسىن تاۋىپ جاتساق، كىم قارسى، نە كەدەرگى؟!» – دەپ وي ءتۇيدى ول.

بىردەن ايتۋ كەرەك، سەمينار بارىسىندا ابدەن كوز ۇيرەنگەن ءداستۇرلى دايىن ۇزاق-سونار بايانداما بولعان جوق، كەرىسىنشە ويتالقى تۇرىندە ءوتىپ، شارانىڭ تۇپكى مازمۇنى قىزۋ پىكىرتالاس، سۇراق-جاۋاپ ارقىلى تەرەڭىرەك اشىلا ءتۇستى.

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ  دوتسەنتى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى كەنجەتاي كۇركەباەۆ، ا.بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى قوستاناي مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا جانە كوممۋنيكاتسيالىق مەنەدجمەنت كافەدراسىنىڭ اعا وقىتۋشىسى امانگەلدى شۋرەنتاەۆ، ق.جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى بالگەنجە قاراعۇلوۆا، «تۇران» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اعا وقىتۋشىسى (الماتى), مەنەدجمەنت ماگيسترى جارىلقاپ جارىلقاسىن كۇن تارتىبىندەگى ماسەلە تۋرالى قىزىقتى دا جان-جاقتى تالداۋ جاسادى.

ونلاين باس قوسۋعا ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ قىزمەتكەرلەرى، ۇلتتىق كومپانيالار مەن اكتسيونەرلىك قوعام وكىلدەرى، ەلىمىزدىڭ بەلگىلى لينگۆيست-عالىمدارى، ءتىل جاناشىرلارى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ جانىنداعى رەسپۋبليكالىق تەرمينولوگيا كوميسسياسىنىڭ مۇشەلەرى قاتىستى.

شارا سوڭىندا قارار قابىلداندى، وندا كوتەرىلگەن ماسەلەلەر بويىنشا قۇزىرلى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ نازارىنا جەتكىزۋ تۋرالى ناقتى دا اشىپ كورسەتىلگەن.  «تermincom.kz» سايتىنداعى ەلەكتروندىق الاڭعا كەز كەلگەن ءوندىرۋشى كومپانيا، بيزنەس وكىلدەرى، جارناما جاريالايتىن باق، جارناما اگەنتتىگى  پايدالانا الاتىن ورتاق تەرميندەردى ورنالاستىرۋ مۇمكىندىگى قاراستىرىلاتىن بولدى. جارناما تىلىندەگى تەرمينولوگيا سالاسىنا قاتىستى تۇركى تىلدەس ەلدەردىڭ تاجىريبەسىن زەردەلەۋ، وزىق ۇلگىلەرىن جۇمىس بابىندا  پايدالانۋ ءىسى قولعا الىنادى. جارناما تىلىندەگى ءجيى قولدانىلاتىن تەرميندەردى جيناقتاپ، وبلىستاردىڭ، نۇر-سۇلتان، الماتى جانە شىمكەنت قالالارى اكىمدىكتەرىنىڭ جانىنان قۇرىلعان تەرمينولوگيالىق سەكتسيا وتىرىستارىندا قاراستىرىپ، ۇكىمەت جانىنداعى رەسپۋبليكالىق تەرمينولوگيا كوميسسياسىنا بەكىتۋ ءۇشىن ۇسىنۋ جۇمىستارى ءوز جالعاسىن تابادى.

سەمينار بارىسىندا ساراپتامادان وڭ پىكىرگە يە بولعان تەرميندەر قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتى جانىنداعى رەسپۋبليكالىق تەرمينولوگيالىق كوميسسياسىنا  ماقۇلداۋعا ۇسىنىلاتىن بولىپ شەشىلدى.

قاتىسۋشىلارعا بىلىكتىلىك سەرتيفيكاتى تابىستالدى.

Abai.kz