جيناقتى الەمدەگى ەڭ بەدەلدى جانە عاسىرلىق تاريحى بار كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتى باسپاسى (Cambridge University Press) مەن ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسى (ۇاب) قوعامدىق قورىمەن بىرلەسە ۇلى اقىن، فيلوسوف، اعارتۋشى ابايدىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويى اياسىندا اۋدارىپ باستى.

جوبا اياسىندا ايگىلى بريتان اقىنى، پروفەسسور شون و’برايەن اباي ولەڭدەرىن اۋدارسا، «قارا سوزدەردىڭ» ءتارجىماسىن بەلگىلى شوتلاندىق اقىن، جازۋشى، پروفەسسور دجون بەرنسايد جاسادى. جيناق ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسىنىڭ اباي شىعارمالارىن الەمنىڭ ون تىلىنە اۋدارۋ جوباسىنىڭ ءبىر تارماعى بولىپ سانالادى.

Covid-19 پاندەمياسىنىڭ تارالۋىن شەكتەۋ شارالارىنا بايلانىستى جيىن كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتى باسپاسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلىبريتانياداعى ەلشىلىگى جانە ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ونلاين فورماتتا ءوتتى.

جيىنعا قر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى اقتوتى رايىمقۇلوۆا، قر ۇلىبريانياداعى ەلشىسى ەرلان ىدىرىسوۆ، كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتى باسپاسىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى پيتەر فيلليپس، بريتاندىق كەڭەستىڭ جاھاندىق جەلىسىنىڭ ديرەكتورى كەيت يۋارت-بيگگس، ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسى قوعامدىق قورىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى راۋان كەنجەحانۇلى، اباي ولەڭدەرىن اعىلشىن تىلىندە سويلەتۋ جوباسىنا اتسالىسقان ش.و’برايەن قاتىستى. كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتى باسپاسىنىڭ ۇيىم ىستەرى بويىنشا ديرەكتورى كەۆين تەيلور كونفەرەنتسيا مودەراتورى بولدى.

بۇرىن-سوڭدى بولماعان بىرەگەي جوبا اياسىندا اباي شىعارمالارى ءبىرىنشى رەت قازاق تىلىنەن تىكەلەي اعىلشىن تىلىنە اۋدارىلىپ وتىر. بۇعان دەيىن ۇلى قازاق ويشىلىنىڭ دانالىق ويلارى مەن يدەيالارى اعىلشىنتىلدى ورتاعا ونىڭ ورىس تىلىنە اۋدارىلعان شىعارمالارى ارقىلى جەتكەندىكتەن تۇپنۇسقا ماعىناسىنىڭ وزگەرىسكە ۇشىراعان تۇستارى دا بولدى. بۇل جوبادا قازاق-اعىلشىن ءتىلىن جەتىك بىلەتىن مامانداردىڭ جاڭا بۋىنى بەدەلدى بريتاندىق اقىندارمەن بىرلەسە وتىرىپ، ماعىناسى تۇپنۇسقا ماتىنگە جاقىن اۋدارما جاساۋعا تىرىستى.

شارانىڭ العىسوزىندە ا.رايىمقۇلوۆا ابايدىڭ قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى رەتىندەگى ءرولىن، سونداي-اق، قازاقستاننىڭ ۇلتتىق بىرەگەيلىگىن قالىپتاستىرۋداعى ىقپالىن باسا ايتتى.

«قازاق ۇلتىنىڭ پاسپورتىنا اينالعان ۇلى تۇلعانىڭ ءومىرىن، شىعارماشىلىعىن تەرەڭ زەرتتەپ، ونىڭ تۇڭعيىعىنا ودان ءارى بويلاپ، اتىن الەمگە جاريا ەتۋ – ءبىزدىڭ ماقساتىمىز. قازاق جازبا ادەبيەتىن قالىپتاستىرىپ، ارتىندا ماڭگىلىك مۇرا قالدىرعان ۇلى ويشىلدىڭ ەسىمى ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ جۇرەگىندە»، – دەدى ول.

پ.فيلليپس جيىن بارىسىندا «ءبىز كەمبريدجدە ادامداردىڭ قابىلەت-قارىمىن جەتىلدىرىپ، ولاردىڭ ءوز قوعامىن، اينالاسىن ءبىلىم مەن عىلىمداعى جەتىستىكتەرى ارقىلى جاقسارتا تۇسۋىنە جول اشۋعا ۇمتىلامىز. ءدال وسىنداي ۇمتىلىستى اباي ەڭبەكتەرىنەن تاپتىق. ءبىزدىڭ بۇل ۇستانىمىمىز قازاقستاندىق ارىپتەستەرىمىزدىڭ دە ويىمەن سايكەس كەلىپ، سوڭعى ون جىلداعى سەرىكتەستىگىمىزدىڭ نەگىزى بولىپ قالاندى. ءبىزدىڭ سەرىكتەستىگىمىز بۇكىل كەمبريدج اۋماعىنا، وقىتۋشىلار مەن زەرتتەۋ بولىمدەرىنەن باستاپ، كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتى باسپاسى، «كەمبريدج اسسەسسمەنت» ۇيىمىنا دەيىن تارالدى. سەرىكتەستىگىمىزدىڭ ارى قاراي دا جالعاسۋىن اسىعا كۇتەمىز»، – دەدى.

ەلشى ە.ىدىرىسوۆ جوبانىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىنا العىسىن بىلدىرە وتىرىپ، جاڭا اۋدارما اباي ەڭبەكتەرىنىڭ مازمۇنى مەن ماعىناسىن جەتكىزۋدىڭ جوعارى ساپالى دەڭگەيىن قامتاماسىز ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى. ول سونداي-اق جوبا الەمگە قازاقستاننىڭ مادەنيەتى، تاريحى، مۇراسى، بولاشاعى تۋرالى ايتۋعا باعىتتالعان «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ اجىراماس بولىگى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

ك.يۋارت-بيگگس ءوز كەزەگىندە ابايدىڭ بايرون، گەتە، پۋشكين، ت.ب. اۆتورلاردى قازاق تىلىنە اۋدارۋ ارقىلى قازاق جانە ەۋروپالىق مادەنيەتتەر اراسىنداعى كوپىر ءرولىن اتقارعانىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان سىرتقى الەممەن تىعىز بايلانىس ورناتىپ، حالىقارالىق كەڭىستىككە تارتىلعان مەملەكەت قۇرۋعا ۇمتىلادى.

«ۇلىبريتانيانىڭ وسى ماڭىزدى جوبانىڭ نەگىزگى سەرىكتەسى بولعانىنا مەن وتە قۋانىشتىمىن. قازاقستان – قۇراما كورولدىك ءۇشىن ماڭىزدى ەل، ال بريتاندىق كەڭەس قازاقستاننىڭ حالىقارالىق ءوزارا ءىس-قيمىل ستراتەگياسىنىڭ ورتاسىندا بولۋ ءۇشىن جۇمىس اتقارۋدا. ەلىڭىزدىڭ مينەرالدى جانە تابيعي رەسۋرستارى مول ەكەندىگى ءسوزسىز، بىراق مەن قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ ەڭ ماڭىزدى بايلىعى – ءوز حالقىنا ينۆەستيتسيا جاساۋدى جالعاستىرۋعا دەگەن تالپىنىسىنا ريزامىن»، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.

ش.و’برايەن ابايدىڭ شىن مانىندە ۇلى اقىن، الەۋمەتتىك رەفورماتور جانە سىنشى، جاڭعىرتۋشى جانە گلوباليست، سونداي-اق وزگەرىس قاجەتتىلىگى سەزىمى بار پاتريوت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. بريتاندىق اقىن اباي ولەڭدەرىن اۋدارۋ جوباسىنا قاتىسۋ ول ءۇشىن ۇلكەن مارتەبە، وتە قىزىقتى، سونىمەن بىرگە كۇردەلى مىندەت بولعانىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، اباي تاريح، ءداستۇر، وزگەرىس، ماحاببات، ليريكا جانە كومەديا اقىنى، ساتيريك، ءدىني اقىن جانە ەلەگيك بولعان.

ر.كەنجەحانۇلى ءوز كەزەگىندە ابايدى الەمنىڭ 10 تىلىندە سويلەتۋ جونىندەگى ۇاب جوباسى تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى ايتىپ بەردى. جوبا اياسىندا ۇلى اقىننىڭ تۋىندىلارى اعىلشىن، اراب، جاپون، يسپان، يتاليان، قىتاي، نەمىس، ورىس، تۇرىك جانە فرانتسۋز تىلدەرىنە اۋدارىلدى. ابايدىڭ جاھاندىق مارتەبەسىنە وراي اعىلشىن تىلىندەگى اۋدارما اسىرەسە ماڭىزدى بولدى.

ونلاين-تۇساۋكەسەرگە الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن، ونىڭ ىشىندە ۇلىبريتانيا، اقش، گەرمانيا، قازاقستان، كانادا، نيدەرلاند، پاكىستان، فينليانديا جانە ت.ب. ەلدەردەن 100-گە جۋىق كورەرمەن قاتىستى. Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىندە اتالعان شارانى 1 000-نان اسا كورەرمەن تاماشالادى.

بيىل قر ۇلىبريتانياداعى ەلشىلىگىنىڭ باستاماسىمەن تۇڭعىش رەت ابايدىڭ اعىلشىن تىلىندەگى انجيناعىن باسىپ شىعارۋدى جوسپارلانعان. اندەردىڭ اعىلشىن تىلىندەگى ءماتىنى مۋزىكالىق لادقا ىڭعايلانىپ، نوتالارىمەن جانە اندەردىڭ دىبىستىق جازبالارىنا QR-كودتارمەن قوسا باسىلادى. انجيناق تانىستىرىلىمىندا قازاقستاندىق جانە بريتاندىق ورىنداۋشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن ونلاين-كونتسەرت ۇيىمداستىرىلماق.

سونىمەن بىرگە، اتاۋلى داتاعا وراي ەلشىلىك بريتاندىق، امەريكالىق جانە قازاقستاندىق عالىمداردىڭ باسىن قوسىپ، ونلاين-كونفەرەنتسيا وتكىزدى، سونداي-اق، كورنەكتى بريتان قايراتكەرلەرىنىڭ اتسالىسۋىمەن اباي ولەڭدەرىن وقۋدان چەللەندج ۇيىمداستىرىلدى.

Abai.kz