كوررۋپتسيالىق سانا - زاڭمەن ءومىر ءسۇرۋى كەرەك پە، «تۇسىنىكپەن» ءجۇرۋ قاجەت پە؟

قازىر سىبايلاس جەمقورلىققا قاتىستى ايىپتار كوبەيگەن كەزدە «مەن ونى ءبىلۋشى ەدىم، ول سىنىپتاسىم، تازا ادام» دەگەن سياقتى پىكىلەردى ءجيى ەستيتىن بولدىق. ەندى قاراڭىزشى، ءبىزدىڭ مەكتەپ بىتىرگەنىمىزگە مىنە 30 جىل بولدى. وسى ۋاقىت اراسىندا سىنىپتاسىمىزدىڭ قانداي ادام بولىپ قالىپتاسقانىن قايدان بىلەمىز؟)

نەمەسە «ول مەنىڭ اعام، كورشىم، تۋىسىم» دەپ، اقتاپ جاتامىز! جەر بەتىندەگى بارلىق ادام، ءبىزدىڭ قازاقستاندا دا، ءتىپتى زاڭ بۇزعاندار دا بىرەۋدىڭ تۋىسى، باۋىرى، كورشىسى، تاعى سول سياقتى بولىپ كەلەدى. بىراق بۇل ادامنىڭ كىنالى نە كىناسىز ەمەستىگىنە كريتەري بولماۋى كەرەك. ءبىزدىڭ قازاقستاندا ءتىپتى، ولاي بولماۋى كەرەك. ويتكەنى ءبىز ءبىر بىرىمىزگە قالاي دا تۋىس، دوس، تانىسپىز!

نەمەسە «ول ۇرلىق جاساۋى مۇمكىن ەمەس، ويتكەنى كەرەمەت كومپوزيتور، ال مىناۋ تاماشا اقىن، جەمقور بولۋى مۇمكىن ەمەس» دەگەندى ايتىپ جاتادى. اينالايىندار، مۇنىڭ ناقتى جەمقورلىق ىسىنە ەش قاتىسى جوق. جەمقورلىق بولعان كەزدە ءبىز شەنەۋنىكتىڭ شىعارماشىلىق قاسيەتتەرىن باعالامايمىز. تەك ونىڭ ىسكەرلىك قاسيەتتەرىن نازارعا الامىز. وسىعان ۇيرەنۋىمىز كەرەك. قوعامدا «ول مەنىڭ دوسىم، ياعني مەن ونى قانداي جاعدايدا دا قورعايمىن» دەگەن تۇسىنىك بولماۋى ءتيىس.

بۇل پسيحولوگيانىڭ ءوزى ەكونوميكامىزدىڭ دامۋىنا مۇمكىندىك بەرمەي وتىرعان جەمقورلىقتىڭ وزەگى. نەمەسە «قازىر مەن سەنى قولدايىن، سەن كەيىن مەنى قورعا» دەگەن ەسەپ تە دۇرىس ەمەس. بۇل كەڭەستەن قالعان قىلمىستىق پسيحولوگيا تۇسىنىگى. «بەلگىلى ءبىر توپتارعا عانا ارنالعان» مەملەكەت وسىلاي قۇرىلادى.

مىسالى، سكانديناۆيا نەمەسە شۆەيتساريادا كىمنىڭ كىمگە تۋىس، سىنىپتاس، كورشى ەكەنى ماڭىزدى ما؟ جوق! سوندىقتان دا ول جاقتا ادامدار تۇسىنىكپەن ەمەس، زاڭمەن جاقسى ءومىر سۇرەدى.

ءبىز دە سونداي ءار ادامعا ءادىل جانە تەڭ مۇمكىندىك بەرەتىن مەملەكەت قۇرۋىمىز كەرەك! سوندىقتان، ءبىزدى ونداي «تۇسىنىكتەر» ەمەس، بارلىعىنا ورتاق زاڭ باسقارۋى كەرەك!

مۇحتار تايجاننىڭ جازباسى

Abai.kz