سونىمەن، «مەن رەفورماتورمىن»، - دەپ شەتەل گازەتتەرىنە مالىمدەگەن جانە پرەزيدەنت سايلاۋى الدىندا (جانە ودان كەيىن) ساياسي رەفورمالاردىڭ قاجەتتىلىگى تۋرالى ايتقان پرەزيدەنتىمىز العاشقى ساياسي جەڭىلىسكە ۇشىرادى.

ونىڭ ءمانىسى مىنادا: توقاەۆ بولاشاقتا ءوز رەفورمالارىن يدەيالىق جانە پراكتيكالىق جاعىنان قولداي الاتىن پارلامەنت قۇرا المادى.

نە دەگەنمەن توقاەۆتىڭ ريتوريكاسىنا سەنىپ قالعان پروگرەسسيۆتى قاۋىم «وسى ويى دۇرىس بولسا، وندا پارلامەنت سايلاۋىنا دەموكراتيالىق كۇشتەر قاتىسىپ، «نۇروتاندى» جەڭبەسە دە، سوندا ەنە الادى، ءسويتىپ، ەلدە شىنايى ساياسي رەفورمالار باستالادى» دەپ ۇمىتتەنگەن ەدى. شىنىمدى ايتسام، ءوزىم دە سولاي ويلادىم.

ويتكەنى ءوزىم قاتىسقان پرەزيدەنت سايلاۋىنان كەيىن ەلدە بيلىككە نارازى يدەيالار ناقتى سيپاتقا يە بولىپ، كەڭ قانات جايىپ، بيلىك ساناساتىنداي قۇبىلىسقا (قوزعالىس نە پارتيا دەي المايمىن) بوپ قالىپتاسا باستاپ ەدى.

اقىرىندا نە بولدى؟

«رەفورماتور بولامىن» دەگەن توقاەۆ ەسكى ءادىس-تاسىلدەردەن باس تارتقىسى كەلمەيتىن رەتروگراد، كەرتارتپا كۇشتەردىڭ ىقپالىنان شىعا الماي قالدى. ناتيجەسىندە رەگرەسسيۆتى كۇشتەر جەڭىپ شىقتى دا، پارلامەنت سايلاۋى قۋىرشاقتاردىڭ قويىلىمى بوپ قالدى.

توقاەۆ مىرزا ءبىر نارسەنى ءتۇسىنۋى كەرەك. بۇل سوراقى سايلاۋدى ەل «نازارباەۆتىڭ نە بايبەكتىڭ سايلاۋى» دەمەيدى، «توقاەۆتىڭ سايلاۋى» دەپ اتايدى. وسى كۇلكىلى پارلامەنت سايلاۋىمەن توقاەۆ تاريحتا قالادى.

كىم بىلەدى، بالكىم، اقوردادان تىس بيلىكتەگى كۇشتەر ءدال وسىلاي توقاەۆتىڭ رەفورماتورلىق يميدجىنە سويقان سوققى بەرگىسى كەلگەن دە شىعار. ولاي بولسا، بۇل ەكىنشى پرەزيدەنتتىڭ تاكتيكالىق ەمەس، ستراتەگيالىق قاتەسى بولدى دەپ سانايمىن!

ايتپەسە، ەل ىشىندە تسەنتريستىك سيپاتتاعى دەموكراتيالىق كۇشتەر بار ەدى عوي. ماسەلەن، ۇلتتىق-دەموكراتيالىق كۇشتەر. ولار تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى ساياسي الاڭدا ءجۇر. ولار بيلىككە جۇيەلى تۇردە قارسى. ولار دا وپپوزيتسيا. بىراق، راديكال مەن بىتىسپەس كۇشتەردەن ايىرماشىلىعى سول - ولار زاڭ اياسىندا ارەكەت جاساپ كەلەدى. ولار كونيۋنكتۋرالىق ساياسي ماقساتتاردان گورى ەل تاۋەلسىزدىگىن، مەملەكەتتىك تۇتاستىعىن، ۇلت مۇددەسىن جوعارى قويادى. سول كۇشتەر وكىلدەرى پارلامەنتكە ەنگەندە، ەلدىڭ سايلاۋعا دەگەن ءىلتيپاتى باسقاشا بولار ەدى.

بىراق، بولار ءىس بولدى.

ءبىر نارسە ايقىن: 10 قاڭتارمەن ساياسي ءومىر بىتپەيدى، قوعامداعى بروۋندىق قوزعالىس تولاستامايدى. كەرىسىنشە، قوعامدىق-ساياسي ءومىر جاندانا تۇسەدى. ويتكەنى، مەنىڭشە، بيلىك ازىرشە «پرەزيدەنتتىك سايلاۋدان كەيىن عالامات كۇشكە يە بولعان حالىقتىق نارىزىلىقتى پارلامەنتتىك سايلاۋدا قالايشا باسەڭدەتەمىز؟» دەگەن تاكتيكالىق وي توڭىرەگىندە عانا باس قاتىرىپ جاتىر. سونىڭ قارساڭىندا نەبىر پوپۋليستىك، ورىندالۋى ەكىتالاي ۋادەلەردى ءۇيىپ-توگىپ، سايلاۋشىلاردىڭ «قۇلاعىنا ءىلىپ جاتىر».

باسقا نارسەنى ويلاۋعا بيلىكتىڭ قازىر شاماسى جوق. ساياسي ستراتەگيا دەگەن مۇلدەم ۇمىت قالعان سياقتى!

مىنە، سايلاۋدان كەيىنگى كەزەڭ توقاەۆ قۇرىپ جاتقان «جاڭا» جۇيە ءۇشىن ەڭ مىقتى سىني شاق بولماق.

سول كەزدە بۇگىنگى راديكالدار ەمەس، وپپوزيتسيا بولا وتىرىپ، مەملەكەت پەن ۇلت مۇددەسىن ۇمىتپايتىن، ءبىلىمدى، بايسالدى، پاراساتتى، ءبىر مەزەتتىك نە ءبىر تاقىرىپتىق حايپقا ۇرىنبايتىن، تەرەڭنەن ويلايتىن، ساياساتتانۋ تەرمينىمەن ايتقاندا، رەۆوليۋتسيانى ەمەس، ەۆوليۋتسيانى قالايتىن تسەنتريستىك كۇشتەر كىمدى قولداماق؟

مەنىڭشە، پارلامەنت سايلاۋىنان كەيىنگى باستى ءبىر سۇراقتىڭ ءبىرى وسى بولماق.

P.S.ۋاقىت سىناپتاي سىرعىپ بارادى. كەلەسى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا انە-مىنە دەگەنشە ءۇش جارىم جىل قالىپتى.

كىم بىلەدى، مەرزىمىنەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى دا بوپ قالۋى مۇمكىن.

PS. يلليۋستراتسيا رەتىندە اتاقتى مىسالدىڭ سۋرەتىن الدىم، اقوردا، كىتاپحانا جانە "نۇروتان" بۇل كاريكاتۋراعا رەنجي قويماس: بۇدان دا سوراقىسىن كورىپ جاتىر ەمەس پە؟

ءامىرجان قوسانوۆتىڭ جازباسى

Abai.kz