الماس كەرىم. اسكەردەگى الىمجەتتىك ءالى دە تىيىلار ەمەس
سوڭعى كەزدە قازاق-وزبەك شەكاراسىنداعى زاڭسىز تاۋار وتكىزۋ نەمەسە «الا توپىلى» وزبەك اعايىندارىنىڭ شەكارا اسىپ، تىركەۋسىز ەلىمىزدە جۇمىس جاساۋى كۇننەن-كۇنگە ەتەك جايىپ، تامىرلاپ بارادى. وسىنداي زاڭسىز ارەكەتكە توسقاۋىل بولعان وقيعاعا سارىاعاش قالاسىنداعى №20-20 اسكەري ءبولىمىنىڭ قاتارىنداعى جاۋىنگەرى مەدەت رۇستەموۆ تە اتسالىستى. الايدا، جاۋىنگەر ماداق-ماراپات الۋدىڭ ورنىنا زاستاۆا باستىعىنان تاياق جەپ «مۇگەدەك» اتانادى.
«نۇر وتان» حدپ توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى دارحان كالەتاەۆقا، مەن الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋدانى، قاينار اۋىلى، تاستانديەۆ كوشەسى، 72 ءۇي تۇرعىنى، جەتى بالانىڭ اناسى، زەينەتكەر ابدىقاسىموۆا ءاجاربيبى باسىما تۇسكەن قيىنشىلىقتىڭ اق-قاراسىن ايىرىپ بەرۋلەرىڭىزدى سۇراپ ءوتىنىش بەرىپ وتىرمىن»، دەگەن حات جولدارى ءبىزدى دە بەيجاي قالدىرمادى.
وسى مەكەن-جاي بويىنشا مەدەتتىڭ اعايىن-تۋىستارىنا حابارلاس-قانىمىزدا، اپكەسى مايگۇل رۇستەموۆا وقيعانىڭ انىق-قانىعىن بىلاي دەپ ءتۇسىندىرىپ بەردى:
- اڭگىمەنىڭ توركىنى 1988 جىلى تۋىلعان مەنىڭ ءىنىم رۇستەموۆ مەدەت بەكەنۇلى وتكەن جىلدىڭ 17 مامىرىندا الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋداندىق اسكەري كوميسسارياتىنان اسكەر قاتارىنا شاقىرىلىپ، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى سارىاعاش قالاسىنداعى №20-20 اسكەري بولىمگە تۇسكەن. دارىگەرلىك كوميسسيادان وتكەندە دەنساۋلىعى دۇرىستىعى انىقتالعان ول شەكارالىق قىزمەت اتقاردى. بيىلعى جىلدىڭ 12 اقپانىندا اسكەري گوسپيتالعا قىلي دياگنوزىمەن تۇسكەنىن حابارلادى.
سوڭعى كەزدە قازاق-وزبەك شەكاراسىنداعى زاڭسىز تاۋار وتكىزۋ نەمەسە «الا توپىلى» وزبەك اعايىندارىنىڭ شەكارا اسىپ، تىركەۋسىز ەلىمىزدە جۇمىس جاساۋى كۇننەن-كۇنگە ەتەك جايىپ، تامىرلاپ بارادى. وسىنداي زاڭسىز ارەكەتكە توسقاۋىل بولعان وقيعاعا سارىاعاش قالاسىنداعى №20-20 اسكەري ءبولىمىنىڭ قاتارىنداعى جاۋىنگەرى مەدەت رۇستەموۆ تە اتسالىستى. الايدا، جاۋىنگەر ماداق-ماراپات الۋدىڭ ورنىنا زاستاۆا باستىعىنان تاياق جەپ «مۇگەدەك» اتانادى.
«نۇر وتان» حدپ توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى دارحان كالەتاەۆقا، مەن الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋدانى، قاينار اۋىلى، تاستانديەۆ كوشەسى، 72 ءۇي تۇرعىنى، جەتى بالانىڭ اناسى، زەينەتكەر ابدىقاسىموۆا ءاجاربيبى باسىما تۇسكەن قيىنشىلىقتىڭ اق-قاراسىن ايىرىپ بەرۋلەرىڭىزدى سۇراپ ءوتىنىش بەرىپ وتىرمىن»، دەگەن حات جولدارى ءبىزدى دە بەيجاي قالدىرمادى.
وسى مەكەن-جاي بويىنشا مەدەتتىڭ اعايىن-تۋىستارىنا حابارلاس-قانىمىزدا، اپكەسى مايگۇل رۇستەموۆا وقيعانىڭ انىق-قانىعىن بىلاي دەپ ءتۇسىندىرىپ بەردى:
- اڭگىمەنىڭ توركىنى 1988 جىلى تۋىلعان مەنىڭ ءىنىم رۇستەموۆ مەدەت بەكەنۇلى وتكەن جىلدىڭ 17 مامىرىندا الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋداندىق اسكەري كوميسسارياتىنان اسكەر قاتارىنا شاقىرىلىپ، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى سارىاعاش قالاسىنداعى №20-20 اسكەري بولىمگە تۇسكەن. دارىگەرلىك كوميسسيادان وتكەندە دەنساۋلىعى دۇرىستىعى انىقتالعان ول شەكارالىق قىزمەت اتقاردى. بيىلعى جىلدىڭ 12 اقپانىندا اسكەري گوسپيتالعا قىلي دياگنوزىمەن تۇسكەنىن حابارلادى.
ەرتەسىنە الماتىعا اسكەري گوسپيتالعا جەتكەن انام نادەجدا الەكسەەۆنا دەگەن كوز دارىگەرىنە جولىقسا، ول مۇنداي اۋرۋدىڭ تەك باستان تيگەن اۋىر سوققىدان عانا بولاتىنىن، بىراق مەدەتتىڭ ءۇزىلدى-كەسىلدى ونى جوققا شىعارىپ، ايتپاي وتىرعانىن جەتكىزگەن. ءالى ول جاقتا اسكەري بورىشىمدى وتەيمىن عوي، - دەگەنى بولماسا، ءىنىم بىزگە اشىق ەشتەڭەنى دە ايتپادى. ەكى اي گوسپيتالدا جاتىپ ەمدەلگەن سوڭ، ونى ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 18 ساۋىرىندە اسكەري بولىمگە قايتا جىبەردى. ارادا ەكى كۇن وتكەننەن كەيىن مەدەت جاعدايىنىڭ ناشار ەكەندىگىن، كوزىنىڭ كورمەيتىندىگىن، وتكەندە نە بولعانىن ايتقىسى كەلەتىنىن ءبىلدىرىپ، اۋىلعا قوڭىراۋ شالدى. قاتتى كۇيزەلگەن انام اۋىرىپ جاتىپ قالدى دا، سارىاعاشقا ءسىڭلىم اقمونشاق ەكەۋمىز باردىق. ءبىز وندا جەتكەن سوڭ، شتاب باسشىسى مايور قايتباەۆ ەركە توقتارۇلىنىڭ قابىلداۋىندا بولدىق. ول كىسىنىڭ قاتىسۋىمەن ءىنىم مەدەت بولعان وقيعانى تۇگەلدەي ايتىپ بەردى. ونىڭ بايانداۋىنشا، كەزەكشىلىكتى اتقارىپ تۇرعان كەزدە تانىمايتىن بوگدە ادامدار كەلىپ، تاۋارلارىن شەكارادان وتكىزىپ بەرۋلەرىن سۇرانادى. مەدەت ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى بولعان سوڭ، ولار زاستاۆا باستىعىنىڭ بۇيرىعى ەكەندىگىن ايتىپ، ۇيالى تەلەفوندى تەرىپ، دوكىر داۋىسپەن «بۇل سەنىڭ زاستاۆا باستىعىنىڭ نە دەيتىنىن تىڭدا»، - دەپ بۇعان ۇسىنادى.
جاۋىنگەرلىك جارعى بويىنشا قارۋ مەن قۇجاتتان باسقا ەشتەڭە ۇستاۋعا بولمايتىنىن بىلەتىن مەدەت ۇيالى تەلەفوندى قولىنا دا المايدى. كەزەكشىلىكتەن كەلگەننەن كەيىن زاستاۆا باستىعى ە.شالاەۆ 3-4 رەت قارۋ جاراعىن تازالاتتىرىپ، بىرنەشە جاۋىنگەرلەردىڭ الدىندا رەزەڭكە سويىلمەن باسىنا بىرنەشە رەت سوققى بەرەدى. ەسىنەن تانىپ قالعان مەدەتتى 10 كۇن سانيتارلىق بولىمدە ۇستاپ، كوزى قىليلانعاننان سوڭ عانا گوسپيتالعا جونەلتەدى. وسى ەكى ارالىقتا ۇشارالعا اۋىسىپ ۇلگەرگەن ە.شالاەۆ 70 مىڭ تەڭگە شاماسىندا اقشا بەرەتىندىگىن، ۇرعانى جونىندە اڭگىمە قوزعاماۋىن سۇراپ، مەدەتكە ۇسىنىس جاسايدى. بۇل اڭگىمەنى مايور قانات بايتەنوۆ تە (كۋالىك جاساي الادى) ەستىگەن...».
مىنە، اپكەسى كوزىنە جاس الىپ، بارلىعىن دەرلىك بىزگە بايانداپ بەردى. قازىر ىنىسىمەن قوسا اناسىنىڭ دا قاتتى حالدە اۋىرىپ جاتقانىن ايتىپ، وسى ىسكە كىنالى كىسىلەر قر زاڭىنا سايكەس جازالارىن السا، - دەيدى مايگۇل.
جازىقسىز تاياق جەگەن مەدەت اسكەر قاتارىنا 12 مۇشەسى ساۋ اتتانعان بولاتىن. ال بۇگىندە رۇستەموۆتەر وتباسى مەدەتتىڭ جاعدايى كۇننەن-كۇنگە ناشارلاپ بارا جاتقانىنا قاتتى الاڭداۋشىلىق بىلدىرۋدە. مايگۇل ءىنىسىنىڭ كوزىنىڭ الدى مۇنارلانىپ، جاساۋراپ، قىزارىپ، باس اۋرۋىنا كۇندەلىكتى جانى قينالاتىنىن جانە ونى گوسپيتالعا جاتقىزىپ، جان-جاقتى تەكسەرىلۋىنە، ەم-دوم قابىلداۋىنا ەش قول جەتكىزە الماي وتىرعانىن قوسا جەتكىزدى.
بالىق باسىنان ءشىريدى دەمەكشى، جوعارى جاقتاعى اسكەري شەنەۋنىكتەر قارۋ-جاراقتان پايدا تاپقىسى كەلىپ بىلىقتارى اشكەرەلەنىپ جاتسا، زاس-تاۆا باستىعىنىڭ كەسىرىنەن بىرەۋدىڭ قارشاداي ۇلى زارداپ شەگەدى. وسىدان كەيىن ەلىنىڭ شەكاراسىن قورعايمىن دەپ، وزىنە پالە تىلەپ العان جاۋىنگەر نە ويلايدى؟ مۇنى بىلگەن مەدەتتىڭ قاتارلاس جاۋىنگەرلەرى دە بۇل وقيعادان «جاقسى» ۇلگى الارى حاق. قايتكەنمەن دە اسكەري بورىشىن وتەپ جۇرگەن وتان قورعاۋشىلارىمىز الىمجەتتىكتەن ءالى ارىلماعاندىعى بايقالادى.
قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ باسشىلارى جاۋىنگەر مەدەت رۇستەموۆتىڭ تاعدىرىنا اراشا تۇسەدى دەگەن ۇمىتتەمىز.
الماس كەرىم
«نۇر استانا» گازەتى