جىر بولعان ءماجىلىس سايلاۋى اياقتالدى. كەزەكتى سايلاۋدان كوپشىلىك ۇلكەن جاڭالىق كۇتپەسە دە، كىشىگىرىم وڭ وزگەرىستەر بولاتىن شىعار دەپ ويلاعان. بىراق ەشتەڭە وزگەرگە جوق. ءماجىلىس كرەسلوسىنا تاعى دا بۇرىنعى ءۇش پارتيانىڭ مۇشەلەرى عانا جايعاسادى. «Nur Otan»، «اق جول» جانە «قازاقستان حالىق» پارتياسى.

مۇنداعى قازاقستان حالىق پارتياسىنىڭ اتى جاڭا بولعانىمەن، زاتى ەسكى. بۇرىنعى «قازاقستان كوممۋنيستىك حالىق پارتياسى». مۇشەلەرى دە اۋىسقان جوق، يدەولوگياسى مەن ۇستانىمى دا وزگەرگەن جوق، تەك اتاۋىنان «كوممۋنيستىك» دەگەن ءسوزدى الىپ تاستاي سالدى. ءسويتتى دە سۋ جاڭا اتاۋمەن ماجىلىسكە قايتا جول تارتتى. بۇل جولى ءتىپتى 10 «كوممۋنيست» دەپۋتات اتانىپ وتىر. وتكەن شاقىرىلىمدا بۇل پارتيادان 7 ادام دەپۋتات بولعانىن ەسكەرسەك، كونە «كوممۋنيستەردىڭ» ەسەبى تۇگەل ەكەنىن اڭعارامىز.

قازاق قوعامى كوممۋنيستەردىڭ پارلامەنتتە وتىرعانىنا ءجيى نارازىلىق ءبىلدىرىپ ءجۇردى. قازاقستان سەكىلدى كوممۋنيستىك جۇيەدەن اسا اۋىر قىساس كورگەن، ۇلتتىق گەنوتسيدكە ۇشىراعان ەلدە كوممۋنيستىك پارتيانىڭ بولۋى، ءارى بيلىكتە ءجۇرۋى اقىلعا قونبايتىنىن العا تارتقاندار كوپ بولدى. ءتىپتى كوممۋنيستەردى ماجىلىسكە ەندى جولاتپاۋ كەرەك ەكەنى ايتىلعان.

مۇنى از دەسەڭىز، 2019 جىلى وتكەن پرەزيدەنتتىك سايلاۋدا وسى پارتيانىڭ اتىنان ۇمىتكەر بولعان جامبىل احمەتبەكوۆ 1.82% داۋىس جيناپ، جەتى ۇمىتكەردىڭ ىشىندە التىنشى ورىندا قالعان. وسى جاعدايلارعا قاراپ، كوممۋنيستىك پارتيانىڭ كۇنى باتقان بولار دەپ توپشىلاعان ەدىك. بىراق ءبارى ءبىز ويلاعانداي بولعان جوق. كوممۋنيستەر تاعى جەڭىسكە جەتتى.

قازاقستان حالىق پارتياسى قكحپ-نىڭ ءىزباسارى دەگەن ءسوزدى ويدان شىعارىپ وتىرعان جوقپىز. مۇنى اتالعان پارتيانىڭ بەلدى مۇشەسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى جامبىل احمەتبەكوۆ ءوزى ايتقان. «پارتيا اتىن وزگەرتكەنىمىز، كوممۋنيستىك يدەولوگيادان كەتۋ دەگەن ءسوز ەمەس»، دەپ مالىمدەگەن وسىدان ەكى اي بۇرىن. سوتسياليستىك يدەيانى قاتاڭ ساقتايتىندارىن پارتيا توراعاسى ايقىن قوڭىروۆ تا ايتقان.

«قازاقستان كوممۋنيستىك حالىق پارتياسىنىڭ» اتاۋىن عانا وزگەرتىپ ماجىلىسكە ءوتىپ كەتكەنىن، 1991 جىلى قازاق كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى باسشىلارىنىڭ پارتيا بيلەتىن لاقتىرا سالىپ، تاۋەلسىز قازاقستان بيلىگىنە جايعاسقانىمەن سالىستىرۋعا بولاتىن شىعار.

«قازاقستان كوممۋنيستىك حالىق پارتياسى» قانداي پارتيا ەدى؟ 2004 جىلى قۇرىلعان بۇل پارتيا ەل ەسىندە كومسومولدىڭ پالەن جىلدىعى، سوۆەت وداعىنىڭ تۇگەن كۇندىگى دەگەن سەكىلدى كونەرگەن داتالاردا عانا بوي كورسەتەتىن، ەلدىڭ ساياسي-مادەني ومىرىنە ارالاسپايتىن، قوعام دامۋىنا مۇلدە پايداسىز پارتيا رەتىندە قالعان.

قكحپ دەسە ويىمىزعا ورالاتىنى دۇركىرەپ وتكەن كومسومولدىڭ 100 جىلدىق تويى، جىل سايىنعى 9 مامىر سەكىلدى كەڭەستىك مەرەكەلەر عانا. وسى ءىس-شارالاردىڭ ءبارى كسرو كەزىندەگىدەي دابىرالى وتەتىن. وزدەرىن كەڭەس وداعى كەزىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتقانداي سەزىنەتىن كوممۋنيستەر تاۋەلسىز قازاقستان بيلىگى مەن حالقىنا پىسقىرىپ تا قاراعان ەمەس. ەندىگى سۇراق، اتاۋىن وزگەرتكەن قازاقستان حالىق پارتياسى بيىل «بەسسمەرتنىي پولك» پەن كەلەر جىلعى كسرو-نىڭ 100 جىلدىعىن قالاي تويلار ەكەن؟!

«قازاقستان كوممۋنيستىك حالىق پارتياسى» وسىدان 5 اي بۇرىن عانا «تاۋەلسىز ەلدىڭ جاستارى كەڭەستىك جۇيدە ءبىلىم المادى» دەپ شۋ شىعارعان بولاتىن. «بۇگىنگى وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەر كومسومولدار مەن كوممۋنيستەردىڭ ەرلىگىن نەگە وقىمايدى»، دەپ ءبىلىم مينيسترىنە اشىق حات جازعان دا قوڭىروۆ، احمەتبەكوۆ سەكىلدى ءماجىلىس دەپۋتتاتتارى بولاتىن. مۇنى از دەسەڭىز، ءدال وسى پارتيا باس پروكۋراتۋراعا حات جازىپ، ۇلتتىق قۇندىقتاردى جوقتاپ جۇرگەن ازاماتتاردى «فاشيستەر» رەتىندە جازالاۋدى تالاپ ەتكەن. ءتىپتى «حالىق كوممۋنيستەرى» ناتسيستەر مەن كوللابوراتسيونيستەردى دارىپتەيتىن دەكوممۋنيزاتورلارعا سوعىس جاريالايدى»، دەپ كەڭەس كەزىندەگىدەي ۇران دا تاستاعان.

مىنە، وسىنداي ۇستانىمداعى، وسىنداي كوزقاراستاعى پارتيا اتاۋىنان «كوممۋنيستىك» دەگەن ءسوزدى الىپ تاستاي سالىپ، ماجىلىسكە تاعى ءوتىپ كەتسە، حالىق قالاي تاڭقالمايدى! كەشە عانا كسرو-نىڭ جوعىن جوقتاپ، سويىلىن سوعىپ جۇرگەن قىزىل كوممۋنيستەردىڭ ءبىر ساتتە حالىقتىق پارتيا بولىپ كەتكەنىنە كىم سەنەدى؟

سونىمەن، قازاقستان حالىق پارتياسى پارلامەنتى ءماجىلىسى سايلاۋىنان كەيىن جينالىس وتكىزىپتى. سول سەزدە ءسوز العان يرينا سميرنوۆا دەگەن دەپۋتات «پرەمەر-مينيستر ءبىزدىڭ پارتيادان تاعايىندالسا»، دەگەن ءۇمىتىن جەتكىزىپتى. سميرنوۆا حانىم «ۇكىمەت قۇرامى وزگەرۋى كەرەك» دەگەن ويىن ايتقان. ونىڭ بۇل ويى قاتە دەمەيمىز، بىراق پرەمەر-مينيسترلىككە ءوز پارتيالاسى ايبەك پاياەۆتى ۇسىنعانىن قازاق قوعامى قابىلداي ما؟..

سەبەبى، بۇل پارتيانىڭ ۇستانىمى مەن يدەولوگياسىنىڭ قانداي ەكەنى بارىمىزگە بەلگىلى. ۇسىنىس يەسى سميرنوۆانىڭ ءوزى ءبىر كەزدەرى «رۋسسكي ميردەن جىراقتاپ بارامىز» دەپ شىر-پىر بولعان. دەمەك «رۋسسكي ميرگە» جاقىن، كوممۋنيستىك كوزقاراستاعى پارتيا وكىلى «رۋحاني جاڭعىرۋ» جولىنداعى تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇكىمەت تىزگىنىن قالاي ۇستايدى؟!

ءبىزدىڭ ماقساتىمىز، ماجىلىسكە وتكەن قازاقستان حالىق پارتياسىن اياقتان شالىپ، شاۋجايىنا جارماسۋ ەمەس. قايتا حالىق پارتياسى اتانعان ۇجىم بۇرىنعى كوممۋنيستىك كوزقاراستان باس تارتسا دەگەن ءۇمىتىمىزدى جەتكىزۋ. ەگەر بۇرىنعى قكحپ-نىڭ جولىمەن جۇرسە، ات اۋىستىرعاننىڭ ەش پايداسى جوق. جوعارىدا جازعانىمىزداي، قحپ الداعى ۋاقىتتا كسرو-دان قالعان كونە مەرەكە-مەيرامدى تويلاپ، جاستارعا كوممۋنيستىك يدەيالاردى ۇگىتتەمەسە دەيمىز. دەكوممۋنيزاتسيا جولىنا شىنداپ تۇسكەندە عانا، ناعىز حالىق پارتياسى بولاتىندارىن تۇسىنگەنى ءجون...

قۋانىش قاپپاس

Abai.kz