«ءبىر قايعى - مىڭ قايعىنى قوزعايدى» دەگەن قازەكەم ءسوزى ءبىر كوتەرگەن ماسەلەگە قايتا اينالىپ سوعۋىمىزدىڭ ءتۇپ استارىنا جەتەلەيدى. ءبىز وتكەندە «ورىسشا جازاتىن ورال قالاسى اكىمىنىڭ ويىندا نە بار؟..» اتتى ماقالا جازىپ، وندا « سوڭعى ەكى-ءۇش جىلدا تۇرعىزىلعان وبلىس ورتالىعىنداعى بيلبوردتاردى از ۋاقىتتىڭ ىشىندە جاپپاي الىپ تاستاۋ شىنىمەندە ولاردى جاڭاشا سيپاتتا قايتا تۇلەتۋگە مە، نە بولماسا ولاردان ءبىرجولا قۇتىلۋ ءۇشىن قولعا الىنعان ءىس پە؟» دەپ ويتۇرتكى جاساعانبىز. بۇل «اباي اقپاراتتىق » جانە «infoportal.kz» سايتتارىنا جاريالانىپ، جۇرتشىلىقتان قىرۋار پىكىر كەلىپ ءتۇستى، ءتۇسىپ تە جاتىر. كوپشىلىك بيلبوردتاردىڭ شۇعىل الىنىپ تاستالۋىمەن كەلىسپەيدى جانە الداعى كۇنى ولاردىڭ لايىقتى جەرلەردەن جاڭا سيپاتتا كورىنۋىن قالايدى. سەبەبى، بيلبوردتاعى داڭقى اتا-بابالارىمىزدىڭ بەينەسى مەن قاناتتى سوزدەرى جارناما ەمەس، ولار ۇلتتىق رۋحىمىزدىڭ ءبىر-ءبىر ۇستىنى، بەلگىسى دەپ سانايدى. سوندىقتان سيتي فورماتتاعى جاڭا تاقتالاردا وسىعان شەيىن بولعان بەلگىلى تۇلعالاردىڭ بەينەسى ۇمىت قالماۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. ءسويتىپ بەيتاراپ قالماي، پىكىرىمىزدى قۋاتتاۋ ۇستىندە. بارشاسىنا زور راحمەت. اللادان قايتسىن.

«ءبىر قايعى - مىڭ قايعىنى قوزعايدى» دەگەن قازەكەم ءسوزى ءبىر كوتەرگەن ماسەلەگە قايتا اينالىپ سوعۋىمىزدىڭ ءتۇپ استارىنا جەتەلەيدى. ءبىز وتكەندە «ورىسشا جازاتىن ورال قالاسى اكىمىنىڭ ويىندا نە بار؟..» اتتى ماقالا جازىپ، وندا « سوڭعى ەكى-ءۇش جىلدا تۇرعىزىلعان وبلىس ورتالىعىنداعى بيلبوردتاردى از ۋاقىتتىڭ ىشىندە جاپپاي الىپ تاستاۋ شىنىمەندە ولاردى جاڭاشا سيپاتتا قايتا تۇلەتۋگە مە، نە بولماسا ولاردان ءبىرجولا قۇتىلۋ ءۇشىن قولعا الىنعان ءىس پە؟» دەپ ويتۇرتكى جاساعانبىز. بۇل «اباي اقپاراتتىق » جانە «infoportal.kz» سايتتارىنا جاريالانىپ، جۇرتشىلىقتان قىرۋار پىكىر كەلىپ ءتۇستى، ءتۇسىپ تە جاتىر. كوپشىلىك بيلبوردتاردىڭ شۇعىل الىنىپ تاستالۋىمەن كەلىسپەيدى جانە الداعى كۇنى ولاردىڭ لايىقتى جەرلەردەن جاڭا سيپاتتا كورىنۋىن قالايدى. سەبەبى، بيلبوردتاعى داڭقى اتا-بابالارىمىزدىڭ بەينەسى مەن قاناتتى سوزدەرى جارناما ەمەس، ولار ۇلتتىق رۋحىمىزدىڭ ءبىر-ءبىر ۇستىنى، بەلگىسى دەپ سانايدى. سوندىقتان سيتي فورماتتاعى جاڭا تاقتالاردا وسىعان شەيىن بولعان بەلگىلى تۇلعالاردىڭ بەينەسى ۇمىت قالماۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. ءسويتىپ بەيتاراپ قالماي، پىكىرىمىزدى قۋاتتاۋ ۇستىندە. بارشاسىنا زور راحمەت. اللادان قايتسىن.

ناۋرىزدىڭ 6 كۇنگى «پۋلس گورودا» (№14 ءنومىرى) گازەتىنىڭ ءبىرىنشى بەتىنە قالا اكىمى شاكىموۆتىڭ كاسىپكەرلەرمەن ايتىلعان ماسلەلە بويىنشا كەزدەسكەنى ايتىلادى. سول كوپ كاسىپكەردىڭ ىشىندە ۇلتتىق مۇددەنى ويلايتىن، تاۋەلسىزدىك ۇستىندارىن قورعايتىندارى، قايتا قالپىنا كەلۋىنە مۇددە تانىتقاندارى بولدى ما، جوق پا، بىلمەدىك، قولدا اقپار جوق بوپ تۇر، ولار تەك اقشاسىنىڭ تۇگەل بولۋىن ويلاپ، «سەن جاقسى دا مەن جاقسىمەن» تارقاسقان بولسا، وندا ءبىزدىڭ اۋەلگى كۇدىگىمىزدىڭ بۇلتى قويۋلانباسا سەيىلمەگەنى.

بيلبوردتاردىڭ الىنۋىنا وراي گازەت ۇيىمداستىرعان ساۋالنامادا ءبىز «داۆيت» ەتىپ تۇرعان نارسەدەن قۇتىلدىق، «ناستۋپيلو كاكوە-تو وبلەگچەنيە»، «دىشات ستالو لەگچە» دەگەن سياقتى سوزدەردىڭ ايتىلۋى جاي عانا ايتىلا سالعان جەڭىل-جەلپى پىكىرلەر، دەي تۇرعانمەن  وسى گازەتتىڭ ىشكى بەتىندە سوناۋ توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا وبلىستىق پارتيا كوميتەتىن باسقارعان ناجىمەدەن ەسقاليەۆ قاريانىڭ تىلشىمەن «س يستوريەي نادو بىت چەستنىمي» دەگەن تاقىرىپتاعى سۇقباتىن وقىعاندا بارىپ، الگى سالماقسىز، «بەيكۇنا سوزدەرگە» دە ءبىرتۇرلى قاراي باستايدى ەكەنسىڭ. كەيبىرەۋلەردى «داۆيت» ەتىپ تۇرعان سول ۇلى ابايدان باستاپ، اقۇشتاپقا دەيىنگى ايتۋلىلارىمىزدىڭ بەينەسىن كوشەمىزدەن كورگەن سايىن تىنىسىمىز كەڭىپ، رۋحتانا تۇسەتىن ەدىك. ال ەسقاليەۆ اقساقال مەن ءتىلشىنىڭ ەكەۋارا اڭگىمەسىندە ورالدى سارىتاۋمەن (ساراتوۆ) سالىستىرادى. ءبىر جاعىنان ءبىر كەزدەرى سارىتاۋدىڭ دا قازاقتىڭ قالاسى بولعانىن مويىنداپ وتىرعانداي سەزىنەسىڭ، جوق ولاي ەمەس، بۇلار رەسەي قاراماعىنداعى قالادا كەڭەس كەزىندەگى كوشە اتاۋلارى مەن ەسكەرتكىشتەردىڭ سول كۇيى ساقتالعانىن اۋزى قۇرىپ ماقتايدى كەلىپ. بىزدەگى وسىعان شەيىن اتقارىلعان ونوماستيكالىق جۇمىستار تەرىس ەكەن. ەسقاليەۆ سىرىم باتىر ەسكەرتكىشىنىڭ ورناتىلعانىنا وكىنىشپەن قارايتىنىن، ەندى وعان ەشتەڭە ىستەي المايتىندارىن  كۇرسىنە  وتىرىپ جەتكىزىپتى. ونىڭ قاي تاريحتى وقىعانىن قايدام، بىلاي دەيدى: « نا مەستە پامياتنيكا لەنينۋ ۋستانوۆيلي پامياتنيك سىرىمۋ داتوۆۋ، ي داجە پلوششاد پولۋچيل ەگو يميا. چەستنو گوۆوريا، ۆىبور ەتوت نە سوۆسەم پونياتەن» دەي كەلىپ «ۋستانوۆكا نا تسەنترالنوي پلوششادي ۋرالسكا پامياتنيكا چەلوۆەكۋ، كوتوروگو نارود يزگنال، ۆىگلياديت نەسكولكو ستراننو. يستوريچەسكي ابسۋرد» دەپ قاراپ وتىر. قۇددى اقساقال تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى سياقتى، ءبارىن بۇگە-شەگەسىنە شەيىن زەرتتەپ، تايعا تاڭبا باسىپ قويعان ايعاعى بارداي سويلەيدى. ءبىز «قىركۇيەككە قيانات جاسامايىق، اعايىن» اتتى كولەمدى ماقالامىزدا ناجىمەدەن ەسقاليەۆتىڭ 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسى مەن 1991 جىلعى ورال وقيعاسى كەزىندەگى جانە كەيىنگى ءىس-ارەكەتىن دالەلمەن كەلتىرگەنبىز. عالامتوردان تاۋىپ وقۋعا بولار. سودان شاعىن ءۇزىندى كەلتىرمەسەك بولمايىن دەپ تۇر.

ەلگە تانىمال، قۇرمەتتى اقساقال ءدارىجان يمانعاليەۆ: «...اۋەلدە  قولىنا بيلىك تيگەن بويدا اپپارات كەڭەستەرىندە، بيۋرو ماجىلىستەرىندە، پلەنۋمداردا ىقسانوۆتى (مۇستاقىم ءبىلالۇلىن) قويماي سىناعىشتاپ، ونىڭ بۇكىل ەڭبەگى مەن قىزمەتىن ءتۇپ-تۇگەل جوققا شىعارعان ساتتەرىندە ءىشىمىز تالاي ۋداي اشىدى. «قۇلان قۇدىققا قۇلاسا، قۇلاعىنا قۇرباقا وينايدى» دەگەن عوي اقىلگوي بابامىز. سونىڭ ناقتى دالەلى. قايتپەكسىڭ؟! ءسوزىمىز جالاڭ بولماس ءۇشىن وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ 1987 جىلعى 11 ساۋىردە وتكەن 8 ءشى پلەنۋمىندا جاساعان بايانداماسىنان قازاقشالاپ جاتپاي-اق قاز قالپىندا مىسال كەلتىرەيىك: «فانفارنىە رەچي، چتو سترويتەلستۆو ۋ ناس ۆەدەتسيا سەميميلنىمي شاگامي، كراسوچنىە فوتوگرافي ۆسكرۋجيلي منوگيم گولوۆى. (پلەنۋم حاتتاماسى،11 بەت)

«...كاجدىي گود پەرەد حلەبوۋبوروچنوي رۋكوۆودستۆو وبلاستي زاحوديلو ۆ تسك رەسپۋبليكي س پۋحلوي پاپكوي، س «راسچەتامي» و ياكوبى بولشوم حلەبە ي سپروسبوي وكازات پوموشش رابوچەي سيلوي ي تەحنيكوي يز درۋگيح سويۋزنىح رەسپۋبليك. ۆ تو جە ۆرەميا وكولو 10 پروتسەنتوۆ ترۋدوسپوسوبنوگو ناسەلەنيا ۆوۆسە نە ۆوۆلەكالوس ۆ وبششەستۆەننوە پرويزۆودستۆو، دا ي پريرودنىە ۋسلوۆيا وبلاستي پوزۆوليالي بولەە راتسيونالنو يسپولزوۆات ترۋدوۆىە رەسۋرسى وبحوديتسيا بەز پوموششي سو ستورونى. ەتو دوكازالي منوگيە رايونى نا حلەبوۋبوركە 1986 گودا ي ۆ دالنەيشەم راسچيتىۆايۋت نا سوبستۆەننىە سيلى ۆ سامىە پيكوۆىە پەريودى سەلسحوزيايستۆەننىح رابوت.(سوندا 14-15 بەتتەر. وبلىستىق مۇراعات. №37قور.№81 تىزبەلەمە. №15 ءىس).

قالاي قالاي سايرايدى «سابازىڭ»؟! اق جايىق جۇرتشىلىعى م.ىقسانوۆقا ەڭ الدىمەن قۇرىلىس سالاسىن ىسكەرلىكپەن باسقارىپ، قارقىندى جۇرگىزۋگە ايىرىقشا پارمەن جاساعانى ءۇشىن ريزا. ال ن.ەسقاليەۆتىڭ ەلدىڭ كوڭىلىن كوركەيتكەن سول ءىرى جەتىستىكتەردى مىسقىلداۋىن كورمەيمىسىڭ! جارىتىپ قۇرىلىستا سالىنباعان، استىق تا وندىرىلمەگەن سياقتى. ونىڭ ءوزى نە تىندىردى، حالىق جادىندا جاعىمدى ىستەرى ساقتالدى ما ەكەن؟

وبكومنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى، وبلىستىق كەڭەستىڭ توراعاسى، اكىم بولىپ اق جايىق ءوڭىرىن التى جىل باسقاردى. سونشاما ۋاقىت ىشىندە قاداپ قاداپ ايتار نەندەي جارقىن ىستەر قالدىردى؟ ول وسى ءوڭىردىڭ ادامى، بالكىم سودان با، ونىڭ انتەك ىستەرىنە ەل جۇرت ءمان بەرىپ جاتپادى. كوكشەتاۋ وبلىسىنا اكىم بولىپ تاعايىندالىپ ەدى، ءبىر جىلعا جەتەر جەتپەستە ورىندىعىنان  جۇلىپ لاقتىرىپ تاستادى. حالىق مۇددەسى ءۇشىن قىزمەت ەتكەن كوكشەتاۋلىق ازاماتتار: «ورالدىق بيساقاڭ، بيسەن جۇماعاليەۆ ارامىزعا تاستاي ءبىتىپ سۋداي ءسىڭىپ، بارشانىڭ سۇيىكتىسى بولىپ ەدى. ن.ەسقاليەۆ تا سونداي ابرويلى ءىس قىلار دەپ ءۇمىت كۇتكەنبىز، امال نە ولاي بولمادى، وڭباي شىقتى» دەسەدى. ەستىر قۇلاققا ءتىپتى ۇيات. قۋلىق، سۇمدىق ساۋعاننىڭ ۇنەمى جولى بولا بەرەمە؟ تۇبىندە ءبىر وماقاسا قۇلايتىنى حاق عوي...» دەپ ن. ەسقاليەۆكە باعا بەرىپتى. («جۇرەكپەن جۇپتاسقان جايساڭدار» كىتابىندا، قۇراستىرۋشى تيحون الىپقاليەۆ، 66,67 بەتتەر).

حان-سۇلتاندار مەن پاتشالىق رەسەيگە ارقا سۇيەگەن ورىس-كازاكتارى، كىشى جۇزدە ءبولىپ ال دا بيلەي بەر ساياساتىن شەبەرلىكپەن جۇرگىزگەن پاتشا شەنەۋىنىكتەرىنىڭ ەزگىسىنە ۇشىراعان قارا حالىق سىرىم باتىرعا ىلەسىپ، باقانداي ون ءتورت جىل بويى كۇرەس جۇرگىزىپ كەلىپ، ارتىنان ونى ەلدەن قۋىپ جىبەردى دەگەنگە كىم سەنەدى؟ و، توبا، قازاق ەشقاشاندا باتىرىن قۋماعان، ول ەلدەن نە سەبەپتى ۇزاعانى تاريحتا ايقىن كورسەتىلگەن، ءيا، حان ۇرپاعى، قاراتاي سۇلتاندار ەسىمگە بايلانىستى ءوش الۋ جولىنا ءتۇستى، پاتشا ۇكىمەتى دە باتىردىڭ كوزىن قۇرتۋدىڭ الۋان جولىن ويلاستىردى، بىراق سىرىم بابامىز ولاردان قورقىپ، باس ساۋعالاپ كەتكەن جوق. جەڭىلمەگەن كۇيى، حالىقتىڭ قۋاڭشىلىق پەن قيىن تاعدىردان ابدەن زارەزاپ بولىپ قاجىپ، كۇرەسەرگە دارمەنى قالماعانىن، ەندىگى قارۋلى شايقاستاردىڭ ارتى مۇقىم ەلدى قۇرتىپ جىبەرۋگە اپارىپ سوعارىن سەزگەن سوڭ، كورەگەندىك جاساپ، حالقىنىڭ اق باتاسىمەن كەتتى، سوڭىنان قىراۋار جۇرت ىلەستى. سول زاماندا ەڭ تۇڭعىش بولىپ  دەموكراتيالىق ۇردىستەگى ەل باسقارۋ «حالىق كەڭەسىن» ماسليحات قۇرۋدى ۇسىنعان ەل سۇيىكتىسى سىرىمداي باتىرىن جەتىمى مەن جەسىرىن قاڭعىتپاعان حالىق نەگە شەتكە قۋسىن. سىرىم شىڭعىستىق تۇقىمنان ەمەس، قارا حالىقتىڭ ءوز كىندىگىنەن، تازا قازاقتىڭ ۋىزىنا جارىپ وسكەن بي دەسەڭ بي، باتىر دەسەڭ باتىر ۇلت كوسەمى! كىشى ءجۇز قازاعىنىڭ جايىقتان بەرمەن ءوتىپ، ەجەلگى اتا قونىسى بوكەي ورداسىنا ورالۋىنىڭ دا باسىندا سىرىم داتۇلى تۇرعانى اقيقات. 1783-1797جج. سىرىم باتىر باستاعان ۇلت-ازاتتىق كۇرەسى جايىقتان، ارال، سىرداريا، توبىل، حيۋا، قاراقالپاق بويىن قامتىپ، يمپەريانى ابدەن ساستىردى. بەلگىلى كەزەڭگە شەيىن وتارلاۋدى تەجەدى. باتىرعا ءومىرىنىڭ سوڭىنا قاراي قونىس اۋدارعان مەكەنى جات بولماعان، ونىڭ ول جەرگە دە سىيىپ جۇرەر بەدەلى جەتىپ-ارتىلعان. ءيسى تۇركىنى تۇتاستىرۋعا ۇمتىلعان. تۇران ەلى، تۇتاس تۇرىك تەكتى، مۇسىلمان ەلدەرى سىرىمدى يمپەرياعا قارسى كۇرەستىڭ قولباسىشىسى رەتىندە تانىپ، كوپ نارسە سوعان بايلانىستى ەكەنىن مويىنداعان. ونىڭ وپات بولعان جەرى ءتۇپ نەگىزىندە جات جەر ەمەس، التى الاشتىڭ ءبىر قيىرى. حالقىمىز ونىڭ شەشەندىگى مەن باتىرلىعىن ءالى اڭىز عىپ ايتادى، ۇرپاعىنا ەسىمىن بەرەدى، بۇل يگىلىك عاسىردان عاسىرعا جالعاسادى. ال ەسقاليەۆتىڭ سىرىمداي ۇلى تۇلعامىزدى «نارود يزگنال» دەپ ايتۋعا ەشقانداي مورالدىق قۇقى جوق. كوكشەتاۋدان ءوزىنىڭ قالاي كەتكەنىمەن سالىستىرا ما شىركىنىڭ؟ ول وسى سوزىمەن وتكەنگە توپىراق شاشىپ، بولاشاققا تاس اتىپ، حالىقتىڭ ار-نامىسىنا ءتيىپ وتىرعانىن سەزبەيدى دەيسىڭ بە، ول بۇل بىلاپىتىن ادەيى اقتارىپ وتىر. دىنمۇحامەد قوناەۆ اتامىزدى ورنىنان الىپ تاستاۋشىلاردىڭ ساپىندا بولعان كىسىدەن وسىدان باسقانى كۇتۋگە بولادى ما؟ ءجا، جەتپىستەگى قاريانىڭ جەتىپ، پىسپەگەن باقشاسىنداعى كوڭ جەمىسىن ساناپ، ءسوز شىعىنداي بەرگىڭ-اق كەلمەيدى، بىراق قارا حالىقتى بيلەپ-توستەپ قالعان كوكىرەگىمەن وسىندايلار ەل ىشىنە، ۇلت اراسىنا سوزىمەن سىنا قاعىپ، كوڭىلدى بۇزاتىنىن قايتەسىڭ. ءبىراز جەرگە شەيىن بىلعايتىنىن كورىپ وتىرىپ، ۇندەمەي ۇيدەي پالەدەن قۇتىلماقسىڭ با؟ وسىلار ماعاۋينشە ايتساق: «ولارعا تۇبىندە نەگە اپارىپ سوعارى بەلگىسىز ازاتتىق ەمەس، قالاي وتىرسا دا قارنى توياتىن قۇلدىق ءومىر قىمبات ەدى.» (مەن. عۇمىرباياندىق حامسا. 6-بەت.) دەمەكشى تاۋەلسىزدىگىمىز ءۇشىن ساۋساعىن دا قيمىلداتپاعان، قايتا سول قۇل قىلعان كەڭەستىك وداقتى اڭساعان قاساڭ كوڭىلىن بۇگىنگى زامانعا تىقپالاعىسى، سارا جولىمىزعا ايتەۋىر ءبىر قۇمالاق لاقتىرعىسى كەلەدى دە تۇرادى. سول «پۋلس» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى دە (بىردە بىلاي، بىردە بىلاي جازاتىن اننا پانيششەۆا) رەسپۋبليكامىزداعى كوشە اتاۋلارىن وزگەرتۋگە دەگەن نيەتىن: «ناجەمەدەن يحسانوۆيچ، ا كاك ۆى وتنوسيتەس ك پەرەيمەنوۆانيام ۋليتس؟ ۆ رەسپۋبليكە ەتو پريوبرەتاەت حاراكتەر ەپيدەمي؟» دەپ قۇددى وتكەن عاسىرلاردا ەل-ەلدى جايلاعان وبا اۋرۋى قايتا ءورشىپ بارا جاتقانداي شوشيدى. ءوزىنىڭ اۋلاسىندا لەنيننىڭ تاس ءمۇسىنىن ساقتاعانىن، قازاق تەك سونىڭ ارقاسىندا ۇلت بولىپ، ادام قاتارىنا قوسىلعانىن زور ماقتانىشپەن ايتىپ، ارقالانىپ وتىرعان اقساقال «وتريتساتەلنو وتناشۋس» دەيدى دە اڭگىمە جەلىسىن سيىرقۇيىمشاقتاتىپ قالا تازالىعى تۋرالى تاقىرىپقا بۇرىپ اكەتەدى. قالا اكىمى بولات شاكىموۆتى ماقتايدى. شاكىموۆ كەزىندە ءوزىنىڭ قول استىندا قىزمەت ەتتى، وڭ قول كومەكشىسى بولدى. سونداي شاكىرتىنىڭ بۇلاي وسكەنى، باتىل باستامالاردى قولعا العانى ونىڭ كارى جانىنا مايداي جاعۋى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. بۇقاراعا «قوعام قايتاتكەرى» كورىنگىسى بار كارى كوممۋنيستىڭ اۋزىنان شىققان ادەمى ءسوزىنىڭ استارى -  ۋ، زاھار!..

باتىستىڭ بەلگىلى ساياساتتانۋشىسى ە.تومسون: «وتارشىلدىققا تۇسكەن ەل وتارلىق قامىتتان قۇتىلعاننان كەيىن مىندەتتى تۇردە وتارسىزدانۋى كەرەك.

وتارشىلداردىڭ وزدەرى ەلدەن كەتسە دە، ولاردىڭ كولەڭكەسى قالادى. وتارشىلدىق - ازاتتىق العان ەلدىڭ بارلىق سالاسىندا توبە كورسەتىپ وتىرادى. ساياسي جۇيە وزگەرسە دە، وتارشىلداردىڭ ويران سالۋىنان ابدەن زارداپ شەككەن «ۇلتتىق سانا» كوپ ۋاقىتقا دەيىن ويراندالعان قالپىندا قالادى. ونىڭ وزگەرىسسىز قالۋى - ەڭ الدىمەن تىلىندە كورىنەدى.» دەگەنى قازىر قازاقستان جاعدايىندا ايقىن كورىنىس بەرىپ كەلەدى. ونىڭ ءبىر مىسالىن مانادان تارقاتىپ وتىرمىز. بۇرىنعىنى كوكسەگەن زەينەتكەر ەسقاليەۆتىڭ ءسوزىنىڭ سۇقپىتى الگىندەي، ياكي بۇلار تومسون ءدوپ باسقانداي وتارشىلدىقتىڭ كولەڭكەسىن (لەنين، ت.ب. ەسكەرتكىشى مەن كوشە اتاۋىن) وزگەرتۋگە قارسى. يمپەرياعا قارسى باس كوتەرگەن، ۇلت-ازاتتىق كۇرەسىنىڭ كوسەمى سىرىم باتىردى تۋعان حالقىنان تەرىس باتا العان ادام قىلىپ كورسەتكىسى كەلەدى. بۇلاردىڭ قۋلىعىنا نايزا بويلاماس. ءسويتىپ، تاۋەلسىزدىك دەيتىن بيىك مۇراتىمىزدى الدەبىر كاكىر-شۇكىرگە بالاپ، ونىڭ جولىندا قۇربان بولعان باتىرلاردى حالىقتان الاستاعىسى بار. حالىق اقىماق ەمەس قوي. بىراق ءبىز ايتپاساق بۇل «پۋلستىك ءتىلشى» ايتپاقشى «ەپيدەمياعا» اينالۋى مۇمكىن. مۇنى زالالسىزداندىرۋدىڭ جولى ءبىزدىڭ ءوز قولىمىزدا ەمەس پە، اعايىن؟!. ورتاڭىزعا وت ەمەس، تاعى دا وي، شەر تاستادىم. ءار ساققا جۇرگىزبەي، نە ىستەۋىمىزدى ويلاسساق دەيمىن. ۇندەمەي قالساق، ارۋاققا دا ۇرپاققا دا وبال.

سىرىم باتىردىڭ 265 جىلدىق تويىندا (2007 جىلى) ورالعا كەلگەن حالىق جازۋشىسى ءابىش كەكىلباەۆ اعامىز: « قازىر سىرىم بابامىزدىڭ ءىسى جالعاسۋدا. سىرىم باتىر جەڭىسكە جەتۋدە. كوك بايراعىمىز الماتىدا شالقىپ، سارىارقانىڭ توسىنە، استاناعا ورنىقتى! سىرىم باتىر جاي شەشەن، باتىر عانا ەمەس، اسا اقىلدى، ايلالى ساياساتكەر. ول يمپەريانىڭ دا، بۇقار مەن حيۋانىڭ دا، قازاق حان-سۇلتاندارىن دا شاتاستىرىپ، تۋرا تاريحپەن ويىن ءوردى. ول سول كەزگى جانە كەلەشەكتە بولار وتارلاۋ ساياساتىنا قايتكەندە توتەپ بەرەر كۇش بولا الامىز، تەگەۋرىن تانىتامىز دەپ ءيسى تۇرىكتى بىرلىككە شاقىرعان دارابوز، وزىنە شەيىنگىلەردەن ءبىر بولەك تۇلعا!

...ءولىپ-تالىپ جەتكەن تاۋەلسىزدىگىمىزدى اقىماق ءيتتىڭ الدىنا قويعان اس سياقتى توگىپ الساق نە بولادى، ءبىزدىڭ كۇنىمىز ءالى بەلگىسىز، گەوساياسي جاعداي تىنىش بولعان جوق...» دەگەن بولاتىن. «مەن ىشپەگەن ۋ قايدا؟» دەمەكشى بۇل زاھاردىڭ دا ءدامىن بىرگە تات تا، بىرگە ساۋىعۋعا قامداس بول، وتانى، ءتىلى، رۋحى ءبىر الاشتىڭ ۇل-قىزى!

«اباي-اقپارات»