مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىنىڭ كەپىلى ول ايبىندى اسكەر مەن قۋاتتى جاۋىنگەر ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. قازاقستان قارۋلى كۇشتەرى 1991 جىلدان باستاپ ەلىمىزدىڭ ءار تاسى مەن تاۋىن كۇزەتىپ كەلەدى. ماقسات ايقىن. «جەرىمىزدىڭ شەتىن جاۋ باسپاسىن دەپ، نايزاعا ۇكى تاققان ەلمىز» عوي. حالىقتىڭ كۇندىز ەزۋىنەن كۇلكى، تۇندە ۇيقىسىنان تىنىشتىق قاشپاۋى ءۇشىن قارۋلى كۇشتەرىمىز قاشاندا قىراعى. اسكەردىڭ ايبىندى بولۋى جاڭا اسكەري تەحنيكالاردىڭ قۋاتتى بولۋىمەن تىعىز بايلانىستى. اسكەري تەحنيكانى جەتىلدىرمەۋ ۇلكەن قاتەلىك ەكەنىن قاراباق شايقاسى كورسەتىپ بەردى.

باتىس ساراپشىلارى قاراباق سوعىسىندا ارمەنيا اسكەرىنىڭ تاس-تالقان بولۋى ەسكى اسكەري تەحنيكالاردى قولدانۋى، جاڭا تەحنيكالارعا نازار اۋدارماۋى، زاماناۋي شىندىقتى قابىلداماۋى جانە ستراتەگيالىق دايىندىقتاردى از جاساۋى دەپ اتاپ كورسەتتى. بۇل تۋرالى «سيپري» اسكەري جۋرنالى ارنايى تالداۋ جاسادى. قاراباق شايقاسىنىڭ تاعى ءبىر بىزگە ساباق الار تۇسى جويعىش درونداردىڭ كوپ قولدانىلۋى بولاتىن. تۇركيالىق درونداردى قولدانۋ ارقىلى سوعىستى تەز ءارى جەڭىسپەن اياقتاعان ازەربايجان اسكەرىنىڭ تاجىريبەسىن قازاقستان دا ەسكەرۋدە. ونى كەلەسى قادامداردان بايقاي الامىز.

قازاقستان اسكەرىندە سوققى جاساۋشى دروندار بار. قىتايلىق سوققى جاساۋشى درونداردى ساتىپ العان ءبىزدىڭ ەلىمىز، ونى ۇدايى دايىندىقتا قولدانىپ كەلەدى. «WingLoong» دروندارى تاياۋ شىعىستا ءوزىنىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتىپ ۇلگەردى. ليۆيا مەن سيريادا كەڭىنەن قولدانىلاتىن بۇل درونداردى ءبىزدىڭ اسكەريلەرىمىز جاتتىعۋ بارىسىندا كەڭىنەن مەڭگەرگەن.

درونداردى جاساۋ ءىسىن دە قولعا الۋ ماڭىزدى. العاشقى جەتىستىكتەر دە جوق ەمەس. اقپان ايىندا قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى اتىنداعى ۇلتتىق قورعانىس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اسكەري عالىمدارى جاساپ شىققان «شاعالا» بارلاۋ درونى سىناقتان وتكىزىلدى. درون 30 شاقىرىمعا دەيىن ۇشىپ، اۋەدە 2.5 ساعات ۋاقىت بويى بارلاۋ جۇرگىزە الادى. جەل ەكپىنىنە تۇراقتى. قازاقستان بارلاۋ درونىن ءساتتى سىناقتان وتكىزگەننەن كەيىن، ونى بارلىق اسكەري بولىمشەلەرگە شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىر. قورعانىس سالاسىندا بارلاۋدىڭ اسا ماڭىزدى ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، بۇل قادامنىڭ وتە دۇرىس ەكەنىن اڭعارامىز.

«ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتى اۋقىمىندا اسكەرلەردى وتاندىق تۋىندىلارمەن قامتاماسىز ەتۋگە دەگەن ۇمتىلىس قۋانتادى. دەگەنمەن، قازاقستاندىق قۇوىلعىنىڭ وزگە مەملەكەتتەردىڭ اپپاراتتارىنان ايىرماشىلىعى بولۋى كەرەك. باسقاشا ايتقاندا ءبىزدىڭ اپپاراتىمىز تاكتيكالىق-تەحنيكالىق سيپاتتامالارى جاعىنان قازاقستاندىق ارميانىڭ بارلىق قاجەتتىلىكتەرىن، ەلىمىزدىڭ گەوگرافيالىق ەرەكشەلىكتەرىگ ەسكەرە وتىرىپ دايىندالۋى كەرەك»، - دەپ اتاپ وتكەن ەدى قر قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى گەنەرال-لەيتەنانت تيمۋر داندىباەۆ.

قازاقستان بۇل سالانى دامىتۋدى ويلاپ وتىر. قازىردىڭ وزىندە قورعانىس سالامىزدا وتاندىق «شاعالا» بارلاۋ درونى، 40 شاقىرىم قاشىقتىققا ۇشىپ، بارلاۋ جاسايتىن «SkyLark» بارلاۋ درونى، 4 مىڭ شاقارىمعا دەيىن ۇشىپ، 20 ساعات بويى ۇشا الاتىن قابىلەتكە يە سوققى جاساۋشى قىتايلىق «WingLoong» دروندارى بار. يزرايلدىك بارلاۋ دروندارى مەن تۇركيانىڭ سوققى جاساۋشى دروندارىن جاساۋ بويىنشا دا جۇمىستار اتقارىلۋدا. ەندىگى تاڭدا «كاميكادزە» جۇيەسى بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن، نىسانعا سوعىلعاندا جارىلاتىن درونداردى الۋدى ماقسات ەتىپ وتىر. درونداردى يگەرۋ زامان تالابى ەكەنىن الەم ەلدەرىنىڭ ءار بۇرىشىندا ءوتىپ جاتقان اسكەري قاقتىعىستار كورسەتىپ بەردى. قانشالىقتى تەز ءارى مىعىم يگەرەمىز، سونشالىقتى دە مىقتى بولماق.

قازاقستان اۆياتسيانى دا دامىتۋ ۇستىندە. مىسالى جاقىندا عانا ءبىزدىڭ جاۋىنگەرلەرىمىز وقۋ-جاتتىعۋدى ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن L-39 ۇشاقتارىمەن قامتاماسىز ەتىلدى. Aero L-39 Albatros – ۇشقىشتار قۇرامىن دايارلاۋعا ارنالعان رەاكتيۆتى وقۋ-جاۋىنگەرلىك ۇشاعى بولىپ تابىلادى. بۇل ۇششاقتى ءتۇرلى ماقساتقا پايدالانۋعا بولادى. ءتىپتى ۇرىس جاعدايىندا جويعىش جانە سوققى جاساۋشى ۇشاق رەتىندە دە پايدالانۋعا بولادى.
قازاقستان اۋە كۇشتەرىن دامىتىپ، باستى باسىمدىقتى دا وسى باعىتقا بەرىپ وتىر. كوك تۋدىڭ ماڭگى جەلبىرەۋى كوك اسپانىمىزدىڭ اشىق بولۋى، كوكتەگى ۇشاقتارىمىزدىڭ جاڭالىعى مەن ۇشقىشتارىمىزدىڭ مىقتىلىعىنا دا تىكەلەي بايلانىستى.

Abai.kz