قۇمىرسقانىڭ يلەۋى – وتە كوپ جاندىكتىڭ ۇيلەسىمدى تىرشىلىك ورتاسى. قۇمىرسقالار ورداسى 130 ملن جىلدىق بەيىمدەلۋ كەزەڭىنەن وتكەن. بۇل جەر بەتىندەگى وتە تىرمىزىك جۇيەنىڭ ءبىرى. الايدا ءتارتىپ پەن ەڭبەكتىڭ ۇيلەسىمدى ورداسى اتانعان يلەۋدىڭ كۇيرەپ قالۋى وپ-وڭاي. بۇل ءۇشىن يلەۋگە لومەحۋزا اتتى قوڭىز كەلسە جەتكىلىكتى. بۇل جاعدايدا يلەۋدەگىلەردى الاپات قىرعىننان ەشكىم قۇتقارىپ قالا المايدى.

لومەحۋزا قۇمىرىسقالاردىڭ الەۋمەتتىك جۇيەسىن قالاي جوياتىنى بىزگە قىزىق.
ويتكەنى وسىعان ۇقساس زاۋالدان مىڭداعان ادامدار تۇراتىن قالالار جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتكەنى دە بار.

جاۋ

بىردە قۇمىرسقا يلەۋىنە لومەحۋزا اتتى كىشكەنە قوڭىر قوڭىز ۇشىپ كەلىپ قونادى. ول ىشكە ەنىپ، يلەۋدەگى قۇمىرسقا دەرناسىلى ساقتالاتىن ارنايى قويماعا جەتەدى. وندا قوڭىز جۇمىرتقا سالادى. قويماعا بارا جاتقان بوتەن جاندىكتىڭ جولىن قۇمىرسقا كۇزەتشىلەر بوگەيدى. وسى كەزدە لومەحۋزا ارنايى سۇيىق ءبولىپ شىعارادى. ونى جالاعان كۇزەتشىلەر ەسىنەن تانىپ، لاززاتقا ۇشىرايدى. ولار قۇلاپ جاتقاندا قوڭىز ىشكە ەنىپ كەتەدى. بۇل يلەۋدىڭ قۇردىمعا كەتەرىنىڭ باستاۋى ەدى.

قوڭىر ءتۇستى جانالعىش

دراگديللەر (تۋرا ماعىناسى ەسىرتكى ساتۋشى، لومەحۋزانى وسىنداي تۇرگە جىكتەيدى) قوڭىز يلەۋدىڭ تۇپكى بولىگىنە جەتىپ العان سوڭ ونى قۇمىرسقالاردىڭ وزدەرى تاماقتاندىرا باستايدى. ويتكەنى لومەحۋزا ولاردىڭ ءتىلىن، بۇيرىق بەرەتىن ادىستەرىن جاقسى بىلەدى. قوڭىز مۇرتشاسىمەن قۇمىرسقالاردى باسىنان سيپالاپ بۇيرىق بەرەدى. ءسويتىپ ەڭ ەڭبەككەر جاندىكتەر ءوز دۇشپانىن وزدەرى اسىراپ-باعادى.

جايعاسىپ العان لومەحۋزا قۇمىرسقانىڭ جۇمىرتقالارى تۇرعان جەرگە دە جەتەدى. سولاردىڭ جانىنا قۇمىرسقانىڭ جۇمىرتقاسىنان اۋمايتىن ءوزىنىڭ 120 جۇمىرتقاسىن قالدىرادى. جۇمىرتقادان قارىنى سالبىراڭقى قۇمىرسقاعا ءسال عانا ۇقساستىعى بار جات دارنەسىل جارىپ شىعادى. وسى كەزدە ساۋ قۇمىرسقالار يلەۋدە ىشتەن شىققان جاۋدىڭ بارىن سەزەدى. بىراق كەش ەدى. لومەحۋزا دەرناسىلى ەسىرتكى سۇيىق شىعارىپ قۇمىرسقالاردى ەلىتۋدى بىلەدى، ءسويتىپ كوزىن جويۋعا كەلگەندەردى تاماق اكەلۋگە جۇمساپ جىبەرەدى. وسى تۇستا قۇمىرسقالار جات جاندىكتىڭ ۇرپاعىن وزدەرىنىڭ بالاسىنداي كۇتىپ، باعا باستايدى. ەرەسەك لومەحۋزا يلەۋدەگى ازىقتى مولىنان جەپ، رەسۋرستىڭ كوپ بولىگىن وزىنە تارتىپ الادى. بيلەپ-توستەي باستايدى.

ولار بۇل يلەۋدە ازىق جەتكەنشە، قۇمىرسقالار قاشانعى اسىراي العانشا ءومىر سۇرەدى. ازىرگە لومەحۋزا جاۋلاپ العان يلەۋ سىرتتان قاراعاندا بۇرىنعىشا قايناپ جاتقان تىرشىلىك ورتاسى سەكىلدى كورىنەدى. كۇن اشىق بولعاندا ىندەگىلەر كۇن ساۋلەسىنە قىزدىرىنۋ ءۇشىن سىرتقا، يلەۋ توبەسىنە شىعادى. سولاردىڭ ىشىنەن لومەحۋزا قوڭىزدارىن دا كورۋگە بولادى. الايدا بىرنەشە مينۋتتان سوڭ قۇمىرسقالار ولاردى ىشكە تاسي باستايدى. ويتكەنى قۇمىرسقالار باسقالاردىڭ جاۋلاپ العانىن سەزىنبەيدى. ويتكەنى يلەۋدى ماڭگۇرتتىك جايلاپ الدى.

ىندەت

قۇمىرسقا ءوز ۇرپاعىمەن بىرگە لومەحۋزا ءدارناسىلىن باعىپ، ءوسىردى، ول بۇلاردىڭ ىشتەن شىققان جاۋى ەدى. ولار جاۋلارىن باسىندا تاني العانىمەن ولارعا قارسى كۇرەسۋگە دارمەنسىز بولىپ شىقتى.
ەندى يلەۋگە كوز سالساڭىز ءبارى تۇسىنىكتى بولادى. ويتكەنى مۇندا جاعداي وتە مۇشكىل. قايناعان تىرشىلىك باياۋلاعان. ماڭايدى بارلايتىن شولعىنشىلار الىسقا بارمايدى. ازىق ىزدەيتىندەر بىردەڭەنى سۇيرەپ اكەلە جاتىپ، ونى جولدا قالدىرىپ باسقا جاققا ماڭىپ كەتەدى. باسى اۋعان جاققا كەتىپ قالۋ جيىلەگەن. الايدا قۇمىرسقانىڭ ءبارى ەسىرتكىگە ەلىتىپ كەتكەن جوق.

ماڭگىرىپ قالعاندار دەلقۇلىلار ەستەن تاندىراتىن زاتتىڭ اسەرىمەن تىسقا شىعۋدى قويادى. قيمىلى باياۋ جۇمىسسىز جۇرگەندەر ولار – جاڭا ۇرپاق جالعانەرگاتتار دەپ اتالادى. ادامدارمەن سالىستىرا ايتساق، داۋىندار، اقىل-ەستەرى كەمىستەر. كەۋدەسى ۇلكەن بۇل قۇمىرسقالار جۇمىسشىلار قاتارىنا جاتادى. الايدا جالعانەرگاتتار شاعىلىسىپ تۇقىم بەرمەيدى، ءوز ەركىمەن جۇمىس ىستەمەيدى. ولار بىردەڭە جاساۋعا تىرىسىپ ءجۇر. ويتكەنى يلەۋدە بارلىعىن جۇمىسقا جەگەتىن بۇيرىق بەرۋشى جاۋىنگەرلەر ءالى دە بار. سوندا دا ساۋ قۇمىرسقالاردىڭ قاتارى ازايىپ بارا جاتىر. داۋندارعا دا بۇيرىق بەرۋ ازايىپ كەتكەندىكتەن، ولار جۇمىس ىستەۋدىڭ ورنىنا تاماق ىشەتىندەردىڭ سانىن كوبەيتىپ ءجۇر. وسىلايشا يلەۋدەگى تابيعي تەڭدىك بۇزىلدى. قۇمىرسقالار پاتشايىمى، لومەحۋزا، جالعانەرگات جانە ساۋ قۇمىرىسقالاردىڭ بارىنە ازىق جەتىسپەيدى. اشتىق باستالدى. وسىدان باستاپ يلەۋدەگى جاندىكتەر سانى كۇرت ازايدى.

سىرتقى كۇشتىڭ ىقپالى

يلەۋ ازىپ-توزىپ كەتتى. لومەحۋزا مەن جالعانەرگاتتار سانى كوبەيىپ كەتكەن. كەيبىر قۇمىرسقا ۇستىنە جابىسىپ قالعان پارازيت لومەحۋزانى كورشى يلەۋلەرگە تاسىپ ءجۇر. ءىشتى ىندەت بارىنشا جايلاپ العان.
ەندى يلەۋدى تەك سىرتقى كۇشتىڭ ىقپالى عانا قۇتقارا الادى. قۇتقارۋ دەپ ايتۋعا كەلمەيدى نەگىزى. بۇل تىپ-تيپىل ەتىپ جويۋ بولاتىن. يلەۋدى بۇزۋ – بۇل قاتىگەزدىك. الايدا بۇل قۇمىرسقالار ورداسىن قۇتقارۋدىڭ جالعىز جولى. ويتكەنى ىندەت سول ماڭداعى يلەۋلەرگە تارالىپ كەتپەۋ كەرەك.
يلەۋدىڭ كولەمدى بولىگى كۇرەكپەن بۇزىلادى. بۇزىلعان يلەۋدى جاقسىلاپ تەكسەرەدى. ساۋ قۇمىرىسقالار بىرتىندەپ تەرىلىپ الىپ، كونتەينەرگە جينالادى. ال ىندەتكە شالدىققان جالعانەرگاتتار مەن لومەحۋزالار تەرىلىپ الىپ، كوزى جويىلادى. ال يلەۋدىڭ قازىلماي قالعان بولىگىندەگىلەر تۇگەل قىرىلادى، ولاردى ەشكىم قۇتقارا المايدى. سونىمەن ميلليونداعان قۇمىرسقانىڭ پاناسى بولعان، ورتاق تارتىپكە باعىنعان جۇيە وردا - يلەۋ تولىعىمەن جويىلدى.

امان قالعان قۇمىرسقالار سالىنعان كونتەينەر جاڭا جەرگە اپارىلادى. ونى ىندەت جايلاعان يلەۋدەن ءبىر شاقىرىم الىسقا اكەتۋ كەرەك. ويتكەنى قۇمىرسقالار بۇرىنعى ءۇيىن تاۋىپ، قايتىپ كەلۋى مۇمكىن.
امان قالعانداردى باسقا يلەۋدىڭ ماڭىنا دا جىبەرۋگە بولمايدى. قۇمىرسقالار بوتەن يلەۋدىڭ جاندىكتەرىن جاۋ كورەدى. ولاردى قىرىپ كەتۋى مۇمكىن. بىلايعى كەزدە كۇشتى قۇمىرسقالار السىزدەۋ يلەۋدىڭ دارنەسىلدەرىن تارتىپ الىپ كەتەدى. سوسىن ولاردى قۇلدار ەتىپ وسىرەدى.

زاۋالدان كەيىن

امان قالعانداردىڭ قالىپقا كەلۋى دە وڭاي ەمەس. ويتكەنى جاڭا يلەۋ پايدا بولعاندا ونداعى قۇمىرسقالار وزدەرى كەتكەن قارا شاڭىراعى بولعان يلەۋمەن بايلانىسىن ۇزبەيدى. كەز كەلگەن ۋاقىتتا ول جاقتان كومەك جانە قولداۋ الىپ وتىرادى.

الايدا يلەۋلەرى جويىلعان قۇمىرسقالار ەستەرىن جيىپ، جاڭا يلەۋ جاساپ العان جاعدايدا لومەحۋزاعا جانە ونىڭ ەسكىرتكى زاتىنا يممۋنيتەت پايدا بولادى. ءبىر قىزىعى ولارعا ەندى مۇنداي ىندەت ەشقاشان جۇقپايدى ەكەن.
بىرنەشە اپتادان سوڭ كۇرەلىپ تاستالعان بۇرىنعى يلەۋدىڭ ورنىن ءشوپ باسىپ كەتەدى. ول ەسكى قورىمعا (زيراتقا) كوبىرەك ۇقساي باستايدى. ويتكەنى جەردەگى قۇمىرسقالار اۋلەتى ۇلكەن زاۋالدىڭ كەسىرىنەن جويىلعان بولاتىن.

P.S. ءدىن تاراتۋ تەحنولوگياسى تۋرا وسىنداي ءتاسىلدى قولداناتىنىن پسيحولوگ-عالىمدار دالەلدەپ بەردى. الاش رۋحتى ابىز اقساقالدىڭ ايتقانى.

جازبا دوسبول ورازعاليۇلىنىڭ فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىنان

Abai.kz