جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 5797 0 پىكىر 16 مامىر, 2012 ساعات 07:05

الىپتار كەڭىستىگىندەگى اسقار سۇلەيمەنوۆ

وسىدان ءدال 20 جىل بۇرىن مامىردىڭ 15-ءى كۇنى ءتۇس اۋا، ساعات 2-لەر شاماسىندا دۇنيەدەن اسقار سۇلەيمەنوۆ وزىپتى. «سوندا بالاسىن جوقتاپ داۋىس سالعان ايتوتىمنىڭ زارلى ءۇنى 40 كۇن بويى اۋدەم جەردەگى ايالداماعا جەتىپ جاتتى»،- دەيدى اسەكەڭنىڭ قىزى قاراگوز. ال، كوڭىلىنىڭ بىلتە شامى بىتپەي مازداپ تۇراتىن ورتا اسەكەڭدى ءالى جوقتاپ ءجۇر.

كەشە الماتى قالاسىنداعى «دوستىق» داڭعىلىنىڭ بويىندا ورنالاسقان «جالىن» مەيرامحاناسىندا اسقار سۇلەيمەنوۆ پەن اسەكەڭنىڭ اناسى - قىمبات-ايتوتى اجەنىڭ رۋحىنا ارناپ جازۋشىنىڭ جارى ءاليا بوپەجانوۆا مەن ۇلى الىشەر سۇلەيمەنوۆ ساۋىن ايتىپ اس بەردى. «جالىن» مەيرامحاناسى  سوناۋ سەمەيدەن ات ارىتىپ جەتكەن سىنشى-ادەبيەتشى، سۇلەيمەنوۆتىڭ ومىردەگى ساناۋلى دوستارىنىڭ ءبىرى بولعان  توكەن يبراگيموۆ، استانادان كەلگەن تالاسبەك اسەمقۇلوۆ، سوزاقتان جەتكەن اسەكەڭنىڭ تۋعان-تۋىستارى، «اسقار سۇلەيمەنوۆ» اتىنداعى مەكتەپتىڭ ديرەكتورى باستاعان قاۋىممەن لىق تولدى. ارۋاقتاردىڭ رۋحىنا باعىشتالىپ قۇران وقىلىپ باتا جاسالعان سوڭ اسەكەڭنىڭ ومىردە قاتار جۇرگەن سىرالعى دوستارى، جاقىن-جۇراعاتى: جازۋشىلار، اقىندار، كينو مەن ساحنا ونەرىنىڭ بۇگىنگى ساڭلاقتارى، عالىمدار كەزەك-كەزەك ءسوز الىپ، ەت جۇرەكتى ەلجىرەتەر ەستەلىكتەر ايتتى. ەستەلىكتەر كەزەگىندە اسەكەڭنىڭ ۇشقىر ويلاپ، ۇتىپ سويلەيتىن ايتقىشتىعى، شەشەندىگى كوپتىڭ اۋزىنان شىعىپ جاتتى. سول ەستەلىكتەردەن بىرەر ءۇزىندى كەلتىرە كەتەيىك.

وسىدان ءدال 20 جىل بۇرىن مامىردىڭ 15-ءى كۇنى ءتۇس اۋا، ساعات 2-لەر شاماسىندا دۇنيەدەن اسقار سۇلەيمەنوۆ وزىپتى. «سوندا بالاسىن جوقتاپ داۋىس سالعان ايتوتىمنىڭ زارلى ءۇنى 40 كۇن بويى اۋدەم جەردەگى ايالداماعا جەتىپ جاتتى»،- دەيدى اسەكەڭنىڭ قىزى قاراگوز. ال، كوڭىلىنىڭ بىلتە شامى بىتپەي مازداپ تۇراتىن ورتا اسەكەڭدى ءالى جوقتاپ ءجۇر.

كەشە الماتى قالاسىنداعى «دوستىق» داڭعىلىنىڭ بويىندا ورنالاسقان «جالىن» مەيرامحاناسىندا اسقار سۇلەيمەنوۆ پەن اسەكەڭنىڭ اناسى - قىمبات-ايتوتى اجەنىڭ رۋحىنا ارناپ جازۋشىنىڭ جارى ءاليا بوپەجانوۆا مەن ۇلى الىشەر سۇلەيمەنوۆ ساۋىن ايتىپ اس بەردى. «جالىن» مەيرامحاناسى  سوناۋ سەمەيدەن ات ارىتىپ جەتكەن سىنشى-ادەبيەتشى، سۇلەيمەنوۆتىڭ ومىردەگى ساناۋلى دوستارىنىڭ ءبىرى بولعان  توكەن يبراگيموۆ، استانادان كەلگەن تالاسبەك اسەمقۇلوۆ، سوزاقتان جەتكەن اسەكەڭنىڭ تۋعان-تۋىستارى، «اسقار سۇلەيمەنوۆ» اتىنداعى مەكتەپتىڭ ديرەكتورى باستاعان قاۋىممەن لىق تولدى. ارۋاقتاردىڭ رۋحىنا باعىشتالىپ قۇران وقىلىپ باتا جاسالعان سوڭ اسەكەڭنىڭ ومىردە قاتار جۇرگەن سىرالعى دوستارى، جاقىن-جۇراعاتى: جازۋشىلار، اقىندار، كينو مەن ساحنا ونەرىنىڭ بۇگىنگى ساڭلاقتارى، عالىمدار كەزەك-كەزەك ءسوز الىپ، ەت جۇرەكتى ەلجىرەتەر ەستەلىكتەر ايتتى. ەستەلىكتەر كەزەگىندە اسەكەڭنىڭ ۇشقىر ويلاپ، ۇتىپ سويلەيتىن ايتقىشتىعى، شەشەندىگى كوپتىڭ اۋزىنان شىعىپ جاتتى. سول ەستەلىكتەردەن بىرەر ءۇزىندى كەلتىرە كەتەيىك.

بىردە بەلگىلى  بىر جازۋشى «اباي ەسكىرمەيدى» دەپ اۋەلەپ وتىرىپ الىپتى. ابايداي وي الىبىنىڭ الاپاتىن اسىرا تۇسەتىن ۇستەمە سوزگە وزگەلەر ۇندەمەي كەلىسە بەرگەن ەكەن، اسەكەڭ: «وكىنىشتى، - دەپتى كۇرسىنە باس شايقاپ، - اباي ەسكىرمەسە، قازاققا ەس كىرمەيدى».

اسەكەڭ بىردە اكەم تەاتردىڭ ىشىندە قابىرعاعا ىلىنگەن الدەبىر حابارلامانى وقىپ تۇرسا، مۇلىك سۇرتىباەۆ كەلىپ يىعىنان قاعىپ، «بىلايىراق تۇر، بىزدە وقيىق» دەگەندەي ىم ءبىلدىرىپتى. سوندا اسەكەڭ اينالاسىنداعىلارعا قاراپ قويىپ: «مىناۋ كىم؟» - دەپ سۇراپتى مۇلىك اعاسىن شىنىمەن تانىمايتىن ادامداي تاڭ-تاماشا بولىپ. اسقاردىڭ سۇراعىنا ايگىلى ءارتىس مۇلىكتىڭ ءوزى جاۋاپ بەرىپ: «مەن - قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى مۇلىك سۇرتىباەۆپىن!» - دەپتى. مۇلىكتىڭ جاۋابىن ەستي سالا اسەكەڭ:

- مۇلىك؟ زات پا؟ زات بولسا، ءسۇرتىپ تاستامايمىز با؟ - دەپ جۇرە بەرىپتى. اسقاردىڭ جۇلىپ العانداي جاۋابىنا ريزا بولعان مۇلىك:

- وي، جىندى، وي، جىندى، - دەپ قالا بەرگەن كورىنەدى.

قۇرساعىنا قۇنانبايداي ۇل بىتكەن زەرەدەي ۇلى انالاردىڭ جالعاسى -  قىمبات-ايتوتى دا قىزىل ءتىلدىڭ قىزىعىن كورىپ وتكەن ادام بولسا كەرەك. اسقار مەن ءابىش كەكىلباەۆ ءبىر-ءبىرىن ەرتە تانىپ، تەل ءوسىپتى. ەكەۋى دە الماتىعا شەشەلەرىن سۇيرەپ كەلگەن ەكەن. ءوزىمىز عانا ارالاسىپ-قۇرالاسىپ  قويماي انالارىمىز دا سىرلاس-مۇڭداس بولسىن دەگەن نيەتپەن اسەكەڭ مەن ابەكەڭ ەكى كەمپىردى ۇستەل باسىنا قاتار وتىرعىزادى. اس جەلىنىپ جاتىر. ءابىش پەن اسقار ارنەنى اڭگىمە قىلىپ قويادى، ەكى كەيۋانا ءۇنسىز. بۇل ۇنسىزدىككە توزە الماعان اسەكەڭ: «سويلەسىڭكىرەپ وتىرساڭدارشى»، - دەيدى شەشەلەرىنە قاراپ. سول كەزدە ءسوز تىلەپ وتىرعان ايتوتى ءابىشتىڭ اناسى  ايساۋلە قۇربىسىنا تىكتەپ قاراپ الىپ: «سەن ءوزى بايعا ءتيىپ پە ەدىڭ؟» دەپ باستاپتى اڭگىمەسىن.

وتكەن-كەتكەندى ەسكە الىپ ءبىر كۇلىسكەن جۇرت اسقار سۇلەيمەنوۆتاي دەگداردىڭ پاراساتتىلىعىن، ۇشى-قيىرى جوق ءبىلىمدى يگەرگەن كەمەلدىلىگىن، ادەبيەت، مۋزىكا، سۋرەت ونەرى تۋرالى قازاق ويى مەن تانىمىنىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتىپ، جىلقى تۇلىگىن جانىنداي جاقسى كورىپ وتكەنىن تامسانا ءسوز قىلدى.

جانارىن اققان جۇلدىزداردىڭ جارىعى جۋعان جۇيرىكتەي الدىنا قارا سالماي وتكەن اسقار سۇلەيمەنوۆ  «كەكتىڭ كوزى» - ماحامبەت پەن ابايدىڭ، شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ، احمەت بايتۇرسىنۇلىن «ۇلت ۇستازى» دەپ تانىعان الىپتار شوعىرىنىڭ كەڭىستىگىنە كوتەرىلىپ كەتكەنىن بۇگىنگى قازاق قاپىسىز ۇعىپ كەلەدى.  «ەندىگى بەتالىس اسقار مۇراسىن ەلگە جەتكىزە بەرۋ. اكادەميالىق شىعارمالار جيناعىن جاساۋ» - دەدى  اسقار سۇلەيمەنوۆتىڭ جارىق كورىپ ۇلگەرمەگەن شىعارمالارىمەن جۇمىس ىستەپ، ۇلكەن ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن سىنشى-ادەبيەتشى، مادەنيەتتانۋشى ءاليا بوپەجانوۆا اس سوڭىندا.

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1490
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3257
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5543