تاۋەلسىزدىك تاريحى: ۇلىلاردى ۇلىقتاۋ
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى قارساڭىندا «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالا جازدى. ماقالادا ەل باسشىسى قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋ مەن تاريحي تۇلعالاردى، وقيعالاردى ناسيحاتتاۋ، ۇلىقتاۋعا قاتىستى ويىن ءبىلدىردى. ماقالاداعى ويلار ءسوز جۇزىندە ەمەس، ءىس جۇزىندە جۇزەگە اسۋدا. تاريحتى جاس ۇرپاققا ناسيحاتتاۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى، سول تاريحتىڭ بولعانىن ەسكە سالاتىن ەڭسەلى ەسكەرتكىشتەر.
«استانا كۇنىنە» وراي قازاقستاندا تاريحي تۇلعالارعا ەسكەرتكىشتەر اشىلدى. نۇر-سۇلتان قالاسىندا كۇي تارلاندارىنىڭ ءبىرى بولعان دينا نۇرپەيىسوۆاعا دومبىرا كۇنىنە وراي ارنايى ەسكەرتكىش قويىلدى. بۇل دينانى ۇلىقتاۋ، دومبىرانى جاس ۇرپاققا دارىپتەۋ. ەسكەرتكىشتىڭ اۆتورى بەلگىلى ءمۇسىنشى باۋىرجان جالىن. ەسكەرتكىشتىڭ بيىكتىگى 5,5 مەتر، ال سالماعى 45 توننا. ەسكەرتكىشتى جاساۋعا، مونتاجداۋعا 3 ايدان استام ۋاقىت كەتكەن. بۇل ۇزاق ەڭبەك پەن توزىمدىلىكتىڭ ارقاسىندا دۇنيەگە كەلگەن تۋىندى.
ءدال وسى كۇنى قازاق عىلىمىنىڭ اتاسى قانىش يمانتايۇلى ساتپاەۆقا دا ەڭسەلى ەسكەرتكىش ەسىل بويىنان قويىلدى. قانىش ساتپاەۆ قازاق ەليتاسىنىڭ عىلىمي دەڭگەيىنىڭ شىڭى بورلا ءبىلدى. ول حالىققا جان-تانىمەن قىزمەت ەتۋدى اعا بۋىننان ۇيرەنىپ، سولاردان تاربيە الدى. ەسكەرتكىشتى اشۋ بارىسىندا مەملەكەتتىك حاتشى قىرىمبەك كوشەرباەۆ بىلاي دەدى: «قانىش يمانتايۇلى ساتپاەۆ ءوز وتانىن ماقتان تۇتپاعان ادام، باسقا ەلدى پۇشپاققا شىعارۋ ەكىتالاي دەگەن ەدى. ءبىزدىڭ حالقىمىز قانىش يمانتايۇلىن شىنشىل، وتانىن سۇيگەن ءور ۇلان رەتىندە قۇرمەتتەيدى. ونىڭ اتىمەن كوشەلەر، قالالار اتالدى. قازاقستاننىڭ يندۋسترياليزاتسياسى داۋىرىندە قۇرىلعان قازاق تاۋ-كەن ينستيتۋتىنىڭ بۇگىندە قانىش ساتپاەۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق تەحنيكالىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى دەپ اتالۋى ۇلكەن قۇرمەتتىڭ بەلگىسى. ۇلى عالىمعا تاعى ءبىر ەسكەرتكىش ورناتا وتىرىپ، ءبىزدىڭ حالقىمىز ۇلى بالاسىنا ەرەكشە ءبىر قۇرمەتتى تاعى دا كورسەتۋدە».
قازاقتى دارالاندىرعان دينا مەن ۇلى عالىم قانىشتاي زيالىلاردان بولەك، الاش ءۇشىن كۇندىز كۇلكىدەن، تۇندە ۇيقىدان ايىرىلعان الاش ارىستارىنا دا ەڭسەلى ەسكەرتكىش قويىلدى. الاش زيالىلارى مىرجاقىپ دۋلاتۇلى، احمەت بايتۇرسىنۇلى، ءاليحان بوكەيحانعا قويىلعان ەسكەرتكىشتى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆ تانىستىردى.
«ءاليحان – مەملەكەت قايراتكەرى، الاشوردا ۇكىمەتىن باسقارعان تۇلعا. احمەت- ايگىلى پەداگوگ، ۇلتتىڭ رۋحاني ۇستازى بولا بىلگەن جان. مىرجاقىپ – تالانتتى جازۋشى، ايگىلى «ويان قازاق» ولەڭىنىڭ اۆتورى، العاشقى روماندى جازعان ءدۇلدۇل. ولاردىڭ بارلىعى دا ۇلى تاريحي تۇلعالار. بۇل ەسكەرتكىش – الاش قوزعالىسىنىڭ بارلىق باتىرلارىنا دەگەن قۇرمەتتىڭ كورىنىسى»، - دەدى پرەزيدەنت.
Abai.kz