19 شىلدە كۇنى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق جاعدايعا بايلانىستى ارنايى جيىن وتكىزدى. پرەزيدەنت ەلدەگى ۆيرۋستىڭ ءورشۋىن اتاپ ءوتىپ، ۇكىمەتكە بىرقاتار تاپسىرمالار بەردى. 

ارنايى جيىندا مەملەكەت باسشىسى پتر تەست تاپسىرۋ ماسەلەلەرى، ايماقتارداعى اۋرۋحانالاردى قامتاماسىز ەتۋ، ۆاكتسينانىڭ بالاما تۇرلەرىن جەتكىزۋ، ۆاكتسيناتسيا پاسپورتىن قولدان جاساعانداردى جازالاۋ، ۆاكتسيناعا قارسىلارمەن كۇرەس ماسەلەلەرىن تالقىلاپ، ۇكىمەتكە اتالمىش ماسەلەلەردى شەشۋگە ءبىر اي ۋاقىت بەردى.

«بۇگىن كوتەرىلگەن بارلىق ماسەلەلەر ۇكىمەتتىڭ ءجىتى باقىلاۋىندا بولۋى ءتيىس. ناقتى جوسپار مەن ارەكەت كەرەك. ءبىر اي ىشىندە اتقارىلعان شارالار جايلى مالىمدەۋدى سۇرايمىن»، - دەدى توقاەۆ. بۇل ۇكىمەتكە پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرىپ وتىرعان العاشقى تاپسىرماسى ەمەس.

10-شىلدە كۇنى، پرەزيدەنت سەنبىنىڭ تاڭىندا ۇكىمەت مۇشەلەرىن جيناپ، ونلاين فورماتتا باسقوسۋ ۇيىمداستىردى. بۇل جيىندا ۇكىمەتكە ايتىلعان سىن، ەسكەرتىلگەن ەسكەرتپە كوپ بولدى. پرەزيدەنت ەلىمىزدىڭ باتىسى مەن قىزىلوردا ايماعىنداعى قۋاڭشىلىقتى اتاپ ءوتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترىنىڭ جۇمىسىن سىنادى. سول كۇنى مينيستر ساپارحان وماروۆ وتستاۆكاعا كەتتى.

«جۇيەلى ءارى ناقتى جۇمىس اتقارىلماعان. سونىڭ كەسىرىنەن شارۋالارىمىز تىعىرىققا تىرەلىپ وتىر. ناقتى ءىس-ارەكەت پەن كەرى بايلانىس جوق. سوندىقتان فەرمەرلەر كومەك سۇراپ، تىكەلەي ماعان ءوتىنىش ايتىپ جاتىر. ارينە، قۋاڭشىلىق – تابيعي جاعداي. مۇنى جاقسى تۇسىنەمىن. دەگەنمەن بۇل ماسەلەنىڭ ءبىر جاعى عانا. ەڭ باستىسى وسىنداي كۇردەلى كەزەڭدە ءتيىستى مينيسترلىك شۇعىل جانە باتىل شەشىمدەر قابىلداۋى قاجەت ەدى»،- دەدى توقاەۆ. ارينە بۇل تەك قانا اۋىل شارۋاشىلىق ءمينيسترىنىڭ كىناسى ەمەس، تۇتاس ۇكىمەتتىڭ ايىبى بولاتىن.

پرەزيدەنت باسقوسۋدا قازىرگى تاڭداعى ەڭ ماڭىزدى ماسەلەنىڭ ءبىرى ۆاكتسيناعا كەلىپ توقتالدى. مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدە ازاماتتارعا ۆاكتسينانىڭ باتىستىق ءتۇرى نەگە ءالى جەتكىزىلمەگەنىن قاتاڭ سىنادى.

«بىلتىر مەن ءتيىستى تاپسىرمالار بەرگەن بولاتىنمىن. دەگەنمەن Pfizer ۆاكتسيناسىن بەلگىلەنگەن كومپانيالارعا جەتكىزۋ ورتا جولدان ءۇزىلدى. انىقتاما رەتىندە مىنانى ايتا الامىن. كەلىسىم بويىنشا قازاقستانعا بيىل مامىر ايىندا Pfizer-ءدىڭ 2 ملن دوزاسى جەتۋى كەرەك بولعان. ۇكىمەت پرەپاراتتى جەتكىزۋدىڭ ءۇزىلۋىن Pfizer كومپانياسىنىڭ شارتتارىمەن بايلانىستىرىپ وتىر. بىراق بۇل شارتتار ۆاكتسينا ساتىپ الاتىن بۇكىل ەلدەر ءۇشىن ستاندارتتى بولىپ ەسەپتەلەدى»، - دەدى توقاەۆ.

ۆاكتسينانىڭ بالاما تۇرلەرىن جەتكىزۋ اسا ماڭىزدى. سەبەبى قوعامنىڭ ءبىر بولىگى ۆاكتسينا الۋعا مۇلدە قارسى بولسا، ءبىر بولىگى ۆاكتسينانى الىپ جاتىر. ال ءۇشىنشى تاراپ ۆاكتسينا الۋعا قارسى ەمەس، الايدا ددسۇ مويىنداعان باتىستىق ۆاكتسينالاردى سالۋدى قالايدى. دەي-تۇرا مەملەكەتىمىزدە ددسۇ ۇسىنعان ۆاكتسينا تۇرلەرى جوق. حالىق رەسەيلىك جانە قىتايلىقت ۆاكتسينالاردى الۋعا ءماجبۇر، ال قازاقستاندىق كازۆاك وتە از كولەمدە شىعارىلۋدا. بۇل ەلىمىزدەگى ۆاكتسيناتسيا ۇدەرىسىن باياۋلاتىپ وتىر.

2021 جىلدىڭ 1 ساۋىرىندە پرەزيدەنت ۇكىمەتپەن وتكىزگەن جيىندا كەزەكتى مارتە ۇكىمەت جۇمىسىن سىنعا الدى. ءمامين مەن تسوي سىننىڭ استىندا قالدى. پرەزيدەنت ۆاكتسينانى حالىقتىڭ از العانىنا سىن ايتىپ، تسويدى «سويىپ» سالدى.

«الەكسەي ۆلاديميروۆيچ، مەن بۇرىن ايتقانىمداي، قازىرگى ۋاقىتتا ۇكىمەتتەگى باستى مىندەت دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى، ءسىزدىڭ ەرەكشە قۇزىرەتىڭىز بار. ءسىز جۇمىسىڭىزدى جاقسى باستادىڭىز دا، كەيىننەن ەكپىنىڭىز ازايدى. ءساۋىر ايىندا ءسىز جاعدايدى قالىپقا كەلتىرۋگە ءتيىسسىز. ولاي بولماعان جاعدايدا ءسىزدى قاپالاندىراتىن كادرلىق تاعايىنداۋلار بولادى. بۇل تەك قانا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە عانا ەمەس، جالپى ۇكىمەتكە قاتىستى»، - دەگەن ەدى. اتالمىش جيىندا دا پرەزيدەنت ۇكىمەتكە تاپسىرمالاردى ورىنداپ، اتقارىلعان شارالارعا قاتىستى ناقتى اقپارات بەرۋگە ءبىر اي ۋاقىت بەرگەن ەدى.

2020 جىلدىڭ 18 شىلدەسىندە دە تۋرا وسىنداي سىن ايتىلدى. ارينە ۇكىمەتتى پرەزيدەنت كەزەكتى مارتە سىنعا العان بولاتىن.

«باياندامالارعا قاراسام، جاعداي قالىپتى جانە باقىلاۋدا سياقتى. الايدا شىنايى ىسكە كەلسەك ولاي ەمەس. مەن ءوزىمنىڭ اكىمشىلىگىمە ەلىمىزدەگى ءدارى-دارمەكتىڭ قولجەتىمدىلىگى مەن تاپشىلىعىن تەكسەرۋدى تاپسىردىم. ناتيجەسى قۋانتارلىقتاي ەمەس. باتىس قازاقستان، اتىراۋ، جامبىل، قاراعاندى وبلىستارىندا، نۇر-سۇلتان جانە الماتى قالالارىندا ءدارى جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى. دارىگە كەزەككە تۇرۋ، قاجەت دارىلەردىڭ تىم قىمباتتاپ كەتۋى ورىن الۋدا.

اكىمدەردە قاۋىرت جاعدايدا جۇمىس ىستەۋدىڭ تاجىريبەسى جوق. تۋىنداعان ماسەلەلەردى شەشۋدى، حالىققا مەملەكەتتىك ساياساتتى ءتۇسىندىرۋدى قالاي جاساۋ كەرەكتىگىن بىلمەيدى.

مەملەكەتىك ورگاندار تاراپىنان ناقتى جۇمىس بولماعاندىقتان حالىق بۇل ماسەلەنى ءوز بەتىنشە شەشۋگە كىرىسىپ كەتتى. بۇل نونسەنس! حالىق جاپپاي وتتەگى تولتىرىلعان باللوندار ساتىپ الۋدا. بۇل اۋرۋحانالاردىڭ تىكەلەي مىندەتى. وندىرىستىك وتتەگى باللوندارىن ءۇي جاعدايىندا قولدانۋ فاكتىلەرى تىركەلۋدە. ۇكىمەت پەن اكىمدىككە بەس كۇننىڭ ىشىندە اۋرۋحانالاردا جانە ءۇي جاعدايىندا قولدانۋعا بولاتىن وتتەگى تولتىرىلعان باللوندارمەن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىرامىن»، - دەپ پرەزيدەنت تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. سودان بەرى تۋرا ءبىر جىل ۋاقىت ءوتىپتى. پرەزيدەنت ەسكەرتىپ، سىن ايتۋدان جالىققان ەمەس، ۇكىمەت ءمىنىن تۇزەۋدە اسىعار ەمەس.

قۋاڭشىلىقتان كەيىن ەكى اي اراعا سالىپ ۇكىمەت باسشىسى اسقار ءمامين ەلىمىزدىڭ باتىس وڭىرىنە ساپارلاپ باردى. وسىنىڭ ءوزى ۇكىمەتتىڭ ماسەلەلەردى شەشۋ جولىنداعى جىلدامدىعى مەن شەشىم قابىلداۋ رەاكتسياسىن بىلدىرەدى.

كا مىرزا

Abai.kz