قازاقستاننىڭ گەوساياسي ورنالاسۋى وتە قيىن. سولتۇستىگىندە 7 مىڭ كم رەسەي جاتىر. قالاساڭ دا، قالاماساڭ دا ەكونوميكالىق بايلانىسقا، تاتۋ-ءتاتتى ارىپتەستىككە مۇقتاجسىڭ. XXI عاسىردا شەكارانى تارس جاۋىپ وتىرا المايسىڭ. بۇل انىق دۇنيە.

شىعىسىمىزدا قىتاي. الەمنىڭ ءبىرىنشى ەكونوميكاسىنا اينالاتىن ەل. حالقىنىڭ سانى الەمدە ءبىرىنشى ورىندا. الەمدىك ەكونوميكاعا ىقپالى كوپ ەل. قىتاي نارىعىن دۇرىستاپ پايدالانا ءبىلۋ قاجەت. ارىپتەستىك ورناتۋعا مۇددەلىمىز.

وڭتۇستىكتە اۋعانستان كۇن تارتىبىنە شىقتى. ءدىني توپ بيلىككە كەلدى. ازىرگە اۋعانستان تەرريتورياسىندا. بىراق ۋاقىت وتەدى. زامان وزگەرەدى. ىقپالى، اسەرى قاي جەرگە دەيىن باراتىنىن باقىلاپ، قاۋىپسىزدىگىمىزدى كۇشەيتۋ وزەكتى تاقىرىپقا اينالدى. الەمدىك دەرجاۆالار اۋعانستاندى ءوز مۇدەسىنە پايدالانارى ءسوزسىز. تاجىكستاندا رەسەي بازاسى تۇر. ورتا ازيانىڭ تاۋەلدىلىگى بۇرىنعىدان دا ارتتى. ءسال شەڭبەردەن شىعا باستاساڭ اۋعانستاندى قارجىلاندىرا سالسا ماسەلەنىڭ استارى تۇسىنىكتى بولادى. تاۋدا سوعىسىپ ۇيرەنگەن حالىق تاجىكستاننان اسىپ، قىرعىزستاننان ءوتىپ بىزگە جەتۋى عاجاپ ەمەس. جەتپەسە دە كورشىڭدە سوعىس بولىپ جاتقانى دا اسەرىن از تيگىزبەيدى. ىشكى احۋالىمىز دا كۇردەلى. سولتۇستىك قالالارىندا، اۋداندارىندا قازاقتىڭ سانى از. شەكارانىڭ ارعى بەتىندە دە قاجەت بولسا بارىن سالاتىن ۇلكەن ەل جاتىر. دونباس، وسەتيا، قاراباقتا بۇل انىق كورىندى.

وسى گەوساياسي جاعدايدى ءبىز ءوزىمىز تاڭداپ المادىق. ءبارى تاريحي جاعدايمەن كورشى بولعان ەلدەر. 19 ميلليون حالىق، ونىڭ ىشىندە مەملەكەت قۇرۋشى 13-14 ميلليون قازاق الەمنىڭ توعىزىنشى تەرريتورياسىندا تارىداي شاشىلىپ جاتىرمىز. سانىمىز جاپون استاناسى توكيونىڭ ار جاق، بەر جاعىنداعى عانا حالىقپىز. بار حالقىمىزدى جيناساق ءبىر توكيونىڭ سانىنا جەتەمىز بە، جەتپەيمىز بە ۇلكەن سۇراق.

ازەربايجانعا بارعاندا سوعىس بولعان، زىمىراندار قالانىڭ ورتاسىنا كەلىپ جارىلعان، باكۋدە اسكەري جاعداي ەنگىزىلگەن كارتينانى كوزبەن كوردىك. بەيبىت ەلدەن بارعان بىزگە سوعىس جاعدايىن كورۋ وعاش كورىندى. تىنىشتىققا ەتىمىز ۇيرەنگەن عوي. سوعىس بولىپ جاتقاندا تالاي بەلسەندى شەتەل اسىپ كەتكەنىن دە ەستىپ قالدىق. 30 جىل بويى ۇلتىندا «قاراباقتى قايتارساق» دەگەن ءبىر عانا ارمان بولعانىن دا حالىقتىڭ وزىنەن ەستىدىك.

جالپى ءبىزدىڭ شارتتاردا وتىرعان ەلدىڭ قوعامىنا بىرلىك كەرەك. ۋاقىتتان ۇتۋ قاجەت. قازىر ءبىرىمىزدى-ءبىرىمىز اياپ جاتقان جوقپىز. جەمە-جەمگە كەلگەندە ەلدە ءبىر كۇردەلى احۋال بولا قالسا كىمنىڭ وسى ەلدى قورعاپ، كىمنىڭ قايدا قاشىپ كەتەرى ۇلكەن سۇراق. ءبىز قوعام رەتىندە مۇنداي سىننان وتكەن جوقپىز. وتپەي-اق تا قويايىق. مۇنداي سىندى كوتەرە الاتىن شارتتاردا ەمەسپىز. قازىرگى كەيبىر ءبىزدىڭ ارەكەتتەرىمىز 30 جىل تىنىشتىقتا ءىشىمىز پىسىپ، نە ىستەرىمىزدى بىلمەي جۇرگەن جاعدايعا دا كوبىرەك ۇقسايدى.

ەڭ باستىسى مەملەكەتتىك مۇددەنى پراگماتيكالىق ساياسات، ستراتەگيالىق جولمەن، قوعامنىڭ ىشكى بىرلىگىمەن قورعاۋىمىز قاجەت. ەلدىڭ تىنىشتىعى ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە قازاققا كەرەك. قاي جەردە توقتاپ، قاي جەردە ءجۇرۋ كەرەكتىگىن بىلەتىن سانا مەن دەڭگەي بەرسىن. ءبارىن دۇرىس ىستەسەك، جاڭىلماساق XXI عاسىر قازاقتىڭ عاسىرى بولادى.

باۋىرجان سەرىكباەۆ

Abai.kz