ينتەرنەت جەلىلەرىنەن وسى ايتىستى ەرەكشە شابىتپەن جىرلاعانداردى ءجيى كورىپ قالام، سولاردىڭ كوپ سوزدەرىنە كۇلە قارايمىن دا... نەگە دەيسىزدەر عوي، وندا وزدەرىڭىز دە زەر سالا قاراڭىزدار، ءالحيسسا، الگى «شابىتتانعىشتار» سوزدەرىن بىلاي باستايدى: «...1847 جىلى قىرعىزدىڭ بەلگىلى مانابى ورمانحان شەشەسىنە اس بەرىپ، سوعان تەزەك تورە، بولتىرىك شەشەن، ءسۇيىنباي اقىن بارعان ەكەن. استى پاتشادان شەن العان قارا بايتىك باسقارىپ ءجۇر ەكەن...سۇيىنبايعا بوتام دەپتى...ءاي تەزەك، انا اققۇبا بالا ءسۇيىنباي ەمەس پە...تەزەكتەن بۇرىن ءسوز باستاپتى...قازاقتار الدىندا ورىستىڭ گەنەرالىن ءولتىرىپ، بەس مىڭ اسكەرىن قىرىپ تاستاپتى...ءسۇيىنباي بۋلىعىپ قالعاندا بولتىرىك، ءاي تورەم، نە ءسۇيىنجان ءسوز تاپپاي وتىر دەيسىڭ بە، قانە ايتا عوي دەپتى-مىس...»، قويشى ت.س.س. مىس-مىستار... ەڭ كەرەمەت-قىزىعى سوعان جاۋاپ-كوممەنت جازعىشتاردىڭ «بارەكەلدە، اتا ءسوزى...ارۋاعىڭنان اينالايىن...» دەپ ەلىرەتىندەرى!

اينالايىندار-اۋ، ءسال ويلانىپ سويلەسەڭدەرشى! بۇل بىرىنشىدەن اۋىز ادەبيەتى، تاريحي ناقتى سىلتەمە بولا المايدى! ول كەزدە ەشكىم دە ديكتوفون ۇستاپ، كامەراعا ءتۇسىرىپ العان جوق، ۇرپاقتان ۇرپاققا جىرلاۋشىلاردىڭ ايتۋىمەن جەتكەن، سوندىقتان كوپتەگەن قوسپالاردىڭ بولۋى زاڭدىلىق تا. بىراق، ولاردى مۇلدە جوققا شىعارۋعا دا بولمايدى، ويتكەنى ءار اڭىزدىڭ تۇبىندە، باستاۋىندا ءبىر وقيعانىڭ تۇرعانى انىق، سوندىقتان حالىق سوزىنە قۇلاق سالا وتىرىپ، ونى تاريحي قۇجاتتارمەن سالىستىرا زەرتتەگەن ءجون. ءسۇيىنبايدىڭ ناعىز جىر سۇلەيى ەكەندىگىنە ەشكىم دە كۇمان كەلتىرمەيدى، سەبەبى، جامبىل باستاعان ءبىر توپ اقىندار ونى وزدەرىنە ۇستاز ساناپ كەتتى ەمەس پە!

ايتىستىڭ العاشقى قاعاز بەتىنە تۇسكەنى ءۇشىن (1935), جيناقتاعان ءىلياس اتامىزعا راحمەت ايتۋىمىز كەرەك! وندا قاتاعان ادام اتى ما، رۋ اتى ما، ناقتى جاۋاپ بەرىلمەگەن جانە «قىرعىز ىرچىسى ىرلاسا، قىرعىز، ال، قازاق جىرشىسى جىرلاسا قازاق جەڭدى دەپ ايتادى» دەلىنگەنى دە بار. قازىرگى نۇسقالارى سول نۇسقانىڭ وزگەرتىلگەن، وڭدەلگەن، «شابىتتاندىرىلعان» تۇرلەرى.

...حوش دەلىك، قازىرگى «ايتقىشتاردىڭ» باستى قاتەلىكتەرىنە كوز سالىپ كورەلىك! اينالايىندار-اۋ، بىرىنشىدەن ۋاقىتقا قاراساڭدارشى، 1847 جىلى كەنەسارى، ناۋرىزباي باستاعان 2000-نان استام سارباز سول جاقتا شەيىت بولىپ جاتسا، كوپتەگەن جىگىتتەر، قىز-كەلىنشەكتەر تۇتقىن بولىپ قولعا ءتۇسىپ جاتسا، قايداعى اس، قايداعى توي!؟ ول ۋاقىتتا رەسەيدىڭ قوقاندى، قازاق-قىرعىزبەن قوسىپ جاۋلاۋ سوعىستارى ءجۇرىپ جاتسا، قايداعى شەن-شەكپەن؟

ەكىنشىدەن، قازاق-قىرعىز،  اتا سالت بويىنشا، ايەل ادامعا ات شاۋىپ، ايتىس ۇيىمداستىرىپ «اس» بەرمەيدى، ونداي استار جاسى كەلگەن، سىيلى اقساقال ادامدارعا عانا ارنالادى. ۇلكەن استار ەل-جەردىڭ داۋلى ماسەلەسىن دە كەلىسىپ شەشەتىندەي ماملەگە ىڭعايلىستىرىپ جيىن-سەزد تۇرىندە ۇيىمداستىرىلادى.

ۇشىنشىدەن، ءسۇيىنباي (1815-1898) جاسى وتىزدان اسقان جىگىت اعاسى بولسا، قايدان بالا بولادى؟ ول كەزدە وتىزدان اسقان دەگەنىڭىز ورتا جاس دەگەن ءسوز! ونداي جاستاعىلاردى بالا دەپ جۇرگەندەر قازىرگى مىنا جەتىلە قويماعان بىزدەر!

تورتىنشىدەن، قايداعى گەنەرال، قايداعى بەس مىڭ ورىس سولداتى، ول كەزدە، كەنەسارى وپات بولعان سوڭ، ءبىزدىڭ ەلدەر ءومىر اعىسىنان قالىپ، ەرلىگىن جوعالتقان حالىقپىز، مويىنداۋىمىز كەرەك، جالعان نامىس قاجەت ەمەس! مىسالى، بۇتكىل تاشكەنت قامالىن الۋعا جاسالعان ءبىرىنشى شابۋىلدا 1550 سولدات، ال، ەكىنشى قالا قۇلاعان شابۋىلدا 1920 سولدات پەن كازاك-اسكەرى قاتىسقان، ونداعى بار شىعىن 25 سولدات. ويلانىپ قويىڭدار!

بەسىنشىدەن، تەزەك تورەگە، ياعني، ءدۇيىم ەلدى باسقارىپ الىپ بارعان باسشىلارىنا  «ءاي، ءوي...» دەپ، «قاراماي ءبىرىنشى ءسوز باستاپتى...» دەگەندەر، اتا-بابا سالتىمىزدا جوق، انايى-دورەكى مادەنيەتسىزدىك بولار ەدى! وندايعا قازاق بالاسى ەشقاشان بارماعان، بىردەمە ايتقاندا، وزىمىزگە، بار حالقىمىزعا كەلەتىن ۇياتىمىزدى ساقتاي بىلەيىك!

...ۇلكەن استىڭ دا بولعانى، وندا ءسۇيىنباي قاتاعان-ارىستانبەك اقىندى جەڭىپ، جۇلدەلى قايتقانى دا راس بولار، ەل بەكەر ايتپايدى عوي، تەك قانا ۋاقىتىنا، ايتىلعان سوزدەرگە ويلى تۇرمەن قاراعان ابزال!

مەنىڭشە، ونداي اس قازاق-قىرعىز اراسى جاقسارىپ، جالپى ورىسقا تولىقتاي باعىنا باستاعان 1870 جىلداردا وتكەن بولار! تاتۋلاسۋعا دا ەكى اعايىنداس ەل ارقاشاندا نيەتتى عوي، سوندىقتان ايتىستا كەنەسارى-ناۋرىزباي وقيعاسى ايتىلۋى مۇلدە مۇمكىن ەمەس!

ءبىزدىڭ التىنەمەل ءوڭىرىنىڭ شالدارى دا ايتاتىن ول اڭگىمەلەردى، وسىدان ەلۋ جىل بۇرىن ەستىگەنىمىزدىڭ قىسقاشا نوبايى بىلاي: «...كەنەسارىدان كەيىن ءبىرتالاي ۋاقىتتان سوڭ، قىرعىز-قازاق ءوزارا كەلىسىمگە كەلۋ نيەتىمەن حان تەزەككە «قىرىق جىلدىق جاۋلىق جاۋلىق بولماس، ەكى ەلدىڭ اراسىن تاتۋلاستىرالىق» دەپ ءسوز سالىپ، شابدەن باتىردىڭ اكەسىنە (اتاسىنا) ارنالعان ۇلكەن اسقا ساۋىن ايتىپ شاقىرىپتى. تەزەك تورە ماقۇل كورىپ، ايتىسقا ءسۇيىنبايدى، كۇرەسكە باۋىرى اكىمبەكتىڭ (ابلاي-قۇلاننىڭ ۇلى) سەرعازىسىن الدىن-الا شاقىرتىپ، ابدەن دايىنداپتى. التىن ەمەل ەلىندەگى بەلگىلى جۇيرىك «اردا كۇرەڭ» تۇرىكپەن-سىبانقۇلدىڭ اتى ەكەن، سونى باپكەر جاعالبايلى-تورەباي مەن سىرعاباي سىنشى جاراتىپتى. اتىنىڭ بايگەدەن وزىپ كەلۋى دەگەنىمىز، ول كەزدە كىمگە بولسا دا ۇلكەن ابىروي، اتاق. ول دەگەنىمىز حاننىڭ ابىرويى دەگەن ءسوز، ويتكەنى، تورە تۇرعاندا ناقتى شىن ات يەسىنىڭ ەسىمى وندايدا اۋىزعا دا الىنبايدى!

اتقا ارناۋلى كيىز ءۇي تىگىلىپ، كۇزەتشى قويىلادى، ونى كورگەن قىرعىز سىنشىلارى «تەزەكتىڭ اتى شىن جۇيرىك، بىراق بايگەدەن كەلەر-كەلمەسى ەكىتالاي. ويتكەنى، بۇل اتتىڭ تۋعان اعاسى بار ەكەن، ەكەۋى قوسىلا شاپسا، ەش بايگەنىڭ الدىن بەرمەس»، - دەپتى. ول ءسوز سول ساتىندە حانعا جەتكىزىلەدى.

الگى ءسوزدى ەستىگەن تورە سول ءتۇنى جىگىتتەرىن ەلگە اتتىڭ اعاسىن الىپ كەلۋگە اتتاندىرىپتى. ول اتتىڭ اعاسى دەگەن راسىمەن بار ەكەن، بىراق ۇيىردە جۇرگەن ايعىر ەكەن. تورەگە قارسى سويلەۋ، قارسى تۇرۋ دەگەن ول كەزدە بولمايدى. سونىمەن، ايعىر جەتكىزىلىپ، اتقا ارناپ تىگىلگەن ۇيدە ءبىراز دەمالتىلادى...

ات ايدالىپ كەتكەن سوڭ، ايتىس، كۇرەس باستالعاندا قىرعىز اقىنى قاتتى كەتىپ، ءسۇيىنباي جاۋاپ قاتپاي ءبىراز وتىرىپ قالىپتى. ەل كۇلە باستاعاندا شىداماعان تەزەك: «سويلە، قورىقپا!» دەپ قامشىمەن سالىپ جىبەرگەندە، ءسۇيىنباي «قاشىرما تورەم قانىڭدى»... دەپ سارناي جونەلىپ، قىرعىزدار ارەڭ توقتاتىپ، باس جۇلدەنى بەرىپتى.

سەرعازى پالۋان دا قىرعىزدىڭ تۇيە پارۋانىن جەڭىپ شىعىپ، باس جۇلدەنى الىپتى. بايگەدەن ەكى ات قۇيرىق تىستەسىپ قاتار كەلىپتى، بىراق ابدەن زورىققان ايعىر اقىرى وڭالماي، ىلەدەن بەرى سۇيرەتپە-سالمەن وتكەن جەردە قۇلاپ، سودان تۇرماپتى. تەزەك ونى سوندا كومگىزىپ، باسىنا تاس ءۇيدىرىپتى. ءسويتىپ، بار قازاقتى باستاپ بارعان تەزەك تورەگە پالۋانى جەڭىپ، اتى بايگەدەن كەلىپ بارلىق ۇلكەن ابىروي بۇيىرعان ەكەن...»

...شىنىمدى ايتسام، مىنا قازىرگى «جىرشى-ىرچىلاردىڭ» سوزدەرىنە قاراعاندا سول قاراپايىم شالداردىڭ، ادام اتتارىن دا ۇمىت قالدىرماي ايتقان سوزدەرى قۇلاققا نانىمدى، تاريحي وقيعالارعا دا ساي كەلەدى. قاراڭىز، كەنەسارى وقيعاسىنان كەيىن دە ىستىقكولگە تالاسقان قىرعىزدار ءوزارا ءبىر-بىرىمەن جاقسى بولعان جوق، مىنا قازىرگى بىزدىكىلەر ايتىپ وتىرعان سارىباعىش-ورمان ماناپ، 1853-54-تەردە «بۇعىلاردىڭ» قولىنان قازا تاپتى. ال، شابدەن باتىرعا كەلسەك، بەرەكە-بىرلىككە قىرعىزدى عانا ەمەس، قازاقتاردى قوسا شاقىرعان، ونداي ۇلكەن اس ۇيىمداستىرۋى ابدەن مۇمكىن، نەگىزى، 1912 جىلى قايتىس بولعان، بەلگىلى ادام.

...قازىرگى ايتىستى جىرلاۋشىلاردىڭ تەزەك تورەنىڭ جەكە باسىنا ءتىل تيگىزىپ، ءبىر شالىپ، «كەمسىتىپ» قالۋعا قۇمارتۋلارىنىڭ ەش قاجەتى جوق دۇنيە! ونىڭ ءبارى كەشەگى «قىزىل يدەولوگيامەن» كەتكەن سوزدەر، الدىمەن، سونىڭ سارقىنشاقتارىنان ءالى ادا بولا الماي كەلە جاتقان ءوز ميىمىزدى تازارتىپ العانىمىز ءجون اۋ!

جالپى، اقىنداردىڭ تورەنى «ماسقارالاپ-جامانداعاندارىنا» كەلسەك، تۋرا سولاي «ايتتى» دەگەن اقىنداردىڭ باسقا شىعارمالارىندا «اينالايىن حان يەم، ارۋاقتى ەردىڭ بالاسى...ت.س.س..» دەگەن سياقتى سىيلاسىمدى سوزدەردى كەزدەستىرەمىز. ولاي بولسا، اسىل مەن ماسىل سوزدەردىڭ جىگىن اجىراتىپ، ويلانىپ سويلەگەنىمىز دۇرىس بولار.

كوممۋنيستىك ۇگىت ارقاسىندا، تەزەكتى «جامانداعىش» اقىنداردىڭ ءبىرى باقتىباي اقىن دەپ جازىلىپ، قۇلاعىمىزعا ءسىڭىرىلدى، الايدا، جالپاق «جالايىردىڭ» باس اقىنى دەيتىندەي، اتا-بابا سالتىن، ءداستۇرىن بويىنا ءسىڭىرىپ وسكەن باقتىباي، ءوزى تۇرماق، اكەسىنەن دە الدەقايدا جاسى ۇلكەن ادامعا ءتىل تيگىزىپ، دورەكىلىك كورسەتۋى مۇمكىن بە؟ قالاي ويلايسىزدار، سونداي كورسوقىر، نادانداردىڭ قاتارىنا ءسوزى جارقىلداعان، ەستى باقتىباي اقىندى جاتقىزۋعا بولا ما؟ جوق دەر ەدىك، ول كەزدە دە، قازىر دە كوزى قاراقتى، ادەپ ساقتاعان قازاق بالاسى ونداي ادەپسىزدىككە مۇلدە بارمايدى!

تەزەكتىڭ «ابىرويىن ايمانداي ەتىپ توكتى» دەپ قۇلاعىمىزعا قۇيعان اقىنداردىڭ ءبىرى – ءسۇيىنباي دەگەننىڭ دە تۇك تە ماعىنا-شىندىعى جوق! ەل ايتاتىنداي، سۇيەكەڭ سەزدى مە ەكەن، تورەمەن سوڭعى كەزدەسكەندە «تورەم اۋ، جەردە دە ءۇن، كوكتە دە ءۇن جوق، سايراعان ءولىپ كەتسەك قىزىل ءتىل جوق...» - دەپ قيماي قوشتاسقان ەكەن. ال، تورە بۇل ومىردەن قايتقاندا جىرلاعان جوقتاۋلارى ەرەكشە، ءسوزى اششى وكىنىشكە تولى، درامالىق پوەما دەيتىندەي وتە كۇردەلى شىعارمالار. وسى جوقتاۋلارداعى ادامنىڭ ساي سۇيەگىن سىرقىراتىپ، تەزەك تورەنىڭ بار ءومىرىن جىپكە تىزگەندەي ەتىپ «قايران مەنىڭ حان يەم» دەپ جىرلاعان ءسۇيىنباي اقىننىڭ سوزدەرىنەن ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى قانشاما قيماستىق نيەتتى بىردەن بايقايسىزدار!

وسى ءۇردىس، كەزىندە  جالعاسىن تاۋىپ، تەزەكتىڭ ءوزى ايتقانداي «ءسۇيىنباي، ماعان سەنىڭ ءوزىڭ كەرەك، شىندىقتى بەتكە ايتاتىن ءسوزىڭ كەرەك...» دەگەنىندەي ءسۇيىنباي دا، ساپارعالي اعامىز جازعانداي، تورەنى ولە-ولگەنشە اۋزىنان تاستاماي «وتىزدا وردا بۇزعان ءدۇلدۇل ەدىم، ءالي مەنەن تەزەكتىڭ بۇلبۇلى ەدىم...» دەپ ەسكە الىپ، قيماس سەزىممەن جىرلاپ وتكەنى انىق.

قازىرگى كەزدەگى بيلىك باسىنداعىلار مۇلدە ايتا المايتىن، ءوزىن سىناعانداردى كوتەرە المايتىندارعا تەزەكتىڭ ءوزىن ماقتاعاندى «...ماقتاۋىمدى كەلىستىردىڭ، ەندى داتتا...» دەپ بۇيىراتىنى، سىندى كوتەرە الاتىنى، ودان قورىتىندى شىعارا الاتىندىعى ءداپ قازىر ەرەكشە ۇلگىگە اينالۋعا ءتيىس دەپ اۋىز تولتىرا ايتا الامىز!

تەزەك تورەنىڭ ءوزى دە ۇلكەن اقىن، كوپ جاعدايدا وزىنە ولەڭ ايتقان اقىنداردىڭ شاما-شارقىن، ءسوز بارىسىن سىناپ، بايقاۋ ءۇشىن، باستىرمالاتىپ، مىسقىلداپ، ءتۇرلى-ءتۇرلى، كوپ جەرلەردە ءور دارەجەدەگى ولەڭدەرىمەن بۇرقىراتا قۇيىنداتىپ وتىرعاندىعىن دا سەزىنە بىلگەن ءجون. مىنە، سونداي سىناقتاردان سۇرىنبەي وتكەن شىن جىر سۇلەيلەردىڭ بىرەگەيى دە ءسۇيىنباي اقىن! ولاي بولماسا، تەزەك تورە ونى حالىقارالىق دەڭگەيدە دەيتىندەي ايتىستارعا اپارىپ، قىرعىز اقىندارىمەن ايتىستىرار ما ەدى؟! سول ءۇشىن جاڭا كوزقاراسپەن زەردەلەپ قاراۋ، وتىرىك پەن شىندىقتىڭ اراسىن تابا بىلگەن تۋرا.

بۇل جەردە «ءىلياستىڭ تورەنى قاناۋشى رەتىندە كورسەتىپ جازعاندارى دا شىندىققا جاناسپايدى ما؟» دەگەن سۇراق تۋىنداۋى ابدەن مۇمكىن! ويلانىڭىزدار، ءىلياستىڭ 1935-37 جىلدارداعى ءومىرى، ول كەزدەگى ساياسات قانداي ەدى! ءسوتسياليزمدى دارىپتەگەننەن باسقا ءبىر اۋىز ءسوز ايتۋعا بولار ما ەدى؟ بىردە قىزىعىپ، 1940-50 جىلدارى شىققان «ورمان شارۋاشىلى» وقۋلىعىن وقىعانىم بار، سوندا «اعاشتار دا كاپيتاليستەر سياقتى ومىرگە-دۇنيەگە تالاسىپ، ءبىر-ءبىرىن تۇنشىقتىرادى...» دەگەندە قايران قالدىم! ارنايى عىلىمي-وقۋلىقتىڭ ءوزى سونشاما ساياسيلاندىرىلسا، مادەني-ساياسي-ادەبي تاقىرىپتاردا قالاي جازۋ كەرەك بولدى دەسەڭىزشى!

بيىل، تەزەك تورەنىڭ 200 جىلدىق قارساڭىنداعى جازبالارىمدى وقىعان قىرعىز اعايىنداردان تورەنىڭ ايەلى تورەتايدىڭ مامىرقۇل اتتى باۋىرىنىڭ ۇرپاقتارى حابارلاسىپ، مەنىمەن جولىعىپ، باسىنا بارىپ دۇعا ەتىپ قايتتىق. سولار: «مەن ايتىلۋ تەزەك ءتورونۇن كىرگىز ايەلي ءتوروتايدىن توركۇنۇ ينيلەرينەن بولوبۋز. بيز ىستىك-كولدۋك بۋگۋلاردان بولوبۋز. تەزەك ءتوروو بيزدين جەزدەبيز...» دەدى. سوناۋ 200 جىلعا جۋىق ۋاقىت بۇرىن ۇزاتىلىپ كەتكەن اپكەلەرىن ءالى ۇمىتپاي، شەجىرەلەرىندە «قازاقتىڭ اتاقتى سۇلتانىنا ۇزاتىلعان اپكەمىز ەكى ەلدىڭ اۋىز بىرلىگىنە دانەكەر بولعان...» دەپ وسى ۋاقىتقا دەيىن ەستەرىندە ۇستاپ جۇرگەن قىرعىز اعايىنداردىڭ قانشىلدىعىنا، باۋىرماشىلدىعىنا ءتانتى بولدىق! ال ءبىز شە، «قولدا باردا التىننىڭ قادىرى جوق» دەگەندەي، كەيبىرىمىز سول اسىل بابامىزعا قىرىن قاراپ، قيسىق سويلەۋگە قۇمارمىز.

...قالاي بولعاندا سول زامانداعى وسى جەتىسۋدىڭ بار يگى-جاقسىسىنىڭ ەسىمى تەزەك تورەمەن بايلانىستى ايتىلاتىنىن ەستەن شىعارماعان ابزال. بۇنىڭ ءبارى دە سول زامانعى اتالارىمىزدىڭ ەتەنە سىيلاس بولىپ، ءبىر-بىرىنە ارقاشان قول ۇشىن سوزۋعا دايىن بولعاندىقتارىنىڭ بەلگىسى. اتالارىمىزدىڭ تورەسىن «الديار» دەپ سىيلاعانى، شىڭعىس داۋىرىنەن جالعاسىپ كەلە جاتقان ءۇردىسى ەمەس پە؟! ءبىز قازاق ەجەلدەن ارۋاق سىيلاعان، ونىڭ ىشىندە اتى شىققان اتالاردىڭ ارۋاعىن ەرەكشە ءپىر تۇتقان حالىقپىز! سوندىقتان، اتا-سالتىمىزدى ساقتاي بىلەيىك! كەيبىر ويى تايازدار سياقتى، تورە دەسە تىجىرىنا قالماي، اتا-بابامىزدىڭ قالىپتاستىرعان داستۇرىمىزگە ساي، بۇرىنعى تورە اۋلەتىنەن شىققان اسىل تەكتىلەرىمىزدى دە ارداقتاي بىلەيىك! قازىرگى كۇندە تورەلەردىڭ تەك قانا جالپاق قازاعىمىزدىڭ ءبىر قۇرامداس بولىگى، سول قازاقتى قۇرايتىن، اجىراماس ءبىر رۋى ەكەنىن تۇسىنە بىلەيىك.

ەشكىم دە حاندىققا تالاسىپ جاتقان جوق، تەك قانا وتكەن اتالار ارۋاعىنا ءتىل تيگىزبەگەي، سول اسىل ءداستۇردى ساقتاي وتىرىپ، جاستاردى عىلىم-بىلىمگە تاربيەلەگەنىمىز دۇرىس بولار. وتكەن ءوتتى، قازىرگى كۇندە ەلىمىزدىڭ عىلىمدىق-تەحنيكالىق پروگرەسس جولىنا ءتۇسۋى ءۇشىن، ەڭبەك ەتۋ الدىڭعى كەزەكتە! وعان قوسىمشا، بارىمىزدى باعالاي ءبىلىپ، كەلەر ۇرپاققا اسىلدارىمىزعا شاڭ جۋىتپاي، كىرلەتپەي، ەسىمدەرىن ارداقتاپ جەتكىزۋگە دە مىندەتتىمىز...

ازكەن التاي

جەتىسۋسكي

Abai.kz