تۇركىستان قالاسىنىڭ شىلدەحانا كوشەسىنىڭ تۇرعىندارى پرەزيدەنت ق.ك.توقاەۆتان كومەك سۇراعان ءۇشبۋ حاتىن Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ پوشتاسىنا جولداعان ەكەن. «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالى - ەركىن اقپارات الاڭى. ۇلت ماسەلەسى مەن قوعامدا بولىپ جاتقان جايتتارعا ءۇن قوسىپ، پىكىر بىلدىرۋگە اركىم قاقىلى. ءبىز تۇركىستاندىقتاردىڭ جانايقاي ماسەلەسىن پورتال بەتىندە جاريالاعاندى ءجون كوردىك. 

«زاڭ بويىنشا تۇگەل قۇجاتتاردان وتكەن، جەرىمىز بەن ءۇيىمىزدى الىپ قويماقشى» دەپ شىرىلداعان تۇرعىنداردىڭ جانايقايىن تىڭدار مەكەمە بولماي تۇر. 2006-2008 جىلدارى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى تۇركىستان قالاسىنىڭ شەت جاعى سانالاتىن، ياسسى اۋىلدىق وكرۋگىنەن بىرنەشە ادام جەر ساتىپ الادى. ال ءبىرازى اكىمدىكتەن ءوزىنىڭ كەزەگىمەن الادى. ول كەزدەگى باعا ارينە قازىرگىدەن باسقا ەدى (تيىن تۇراتىن ەدى), 2018 جىلدان باستاپ وبلىس ورتالىعىنا اينالعاندا اتالمىش اۋىل وبلىس ورتالىعىنا اينالىپ، تۇركىستان قالاسى قۇرامىنداعى وتىرار اۋدانىنا وتكەن. قالانىڭ ورتالىق كوشەسىنە تاياۋ تۇرعان، جىبەك جولى ساياباعىنىڭ قاسىنداعى شىلدەحانا كوشەسىنە 2020 جىلدان باستاپ  كوز الارتۋشىلار اياق-استى كوبەيىپ كەتكەن. تۇركىستان وبلىسى جەر ينسپەكتسياسى باسقارماسى تالاپكەر رەتىندە،  تۇرعىنداردى «قۇجاتتارى دۇرىس ەمەس» دەپ،  سوتقا سۇيرەپ ءجۇر. سوتقا شاقىرۋ العان تۇرعىندار قۇجاتتاردىڭ تولىق ەكەندىگىنە قاراماستان، تەك ارحيۆكە وتپەگەن دەگەن جەلەۋمەن جەرلەرىنەن ايىرىلىپ كەلەدى. سونداي تۇرعىننىڭ ءبىرى ءلاززات مالديبەكوۆا.

2008 جىلى 10 سوتتىق جەردى ساتىپ العان، ءۇش بالانىڭ اناسى ءلاززات مالديبەكوۆا قۇجاتتارىنىڭ بارلىعىن رەتتەپ، جىل سايىنعى سالىعىن دا ۋاقىتىلى تولەگەنىن ايتادى. 2020 جىلعا دەيىن جان بالاسى مازالاماعان ءلاززات تۇرعان جەرىنە 15 ملن قاراجات جۇمساپ، ەكى قاباتتى ءۇيدى 10 جىل تىرنەكتەپ جيناعان قاراجاتىنا سالعان. «گوساكتىدە» دۇرىس، كاداسترلىق نومىردە ماسەلە جوق،  «يۋستيتسيادان» تىركەۋ بەرىلگەن، «بازادان» شىعىپ تۇرعان ءۇيدىڭ اۋرەسى ەندى باستالعان. 2020 جىلدان باستاپ جەر بولىمىنەن ماماندار كەلىپ، «قۇجاتتار ارحيۆكە وتپەگەن» دەگەن ۋاجبەن سوتقا شاقىرعان. بۇگىندە ەكى قاباتتى ءۇيدىڭ قاسىنان الىپ قويعان، ءلاززات مالديبەكوۆانىڭ ۇلىنىڭ اتىنا بەرىلگەن جەرگە قاتىستى «قايتا قۇجات جاساتىڭىز» دەگەن سوت شەشىمى شىققان. وسىلاي سوتقا سۇيرەلگەن بىرنەشە تۇرعىن، «قۇجاتتار دۇرىس ەمەس قايتا جاساۋعا ءبىر اي ۋاقىت بەرەمىز» دەگەن، سوتتىڭ شەشىمىمەن قايدا بارارلارىن بىلمەي، ساندالىپ قالعان. سەبەبى كوميسيا مۇشەلەرى قايتا قارالۋعا بەرگەن جەرلەرگە قۇجات مۇلدەم جاساپ جاتقان جوق.

ءلاززات 10 جىلعا جۋىق ءجۇرىپ سالىنعان ۇيىنەن ايىرىلىپ قالامىن با دەپ ۋايىمدايدى. قۇرلىس زاتتارى قىمباتتاعان مىنا زاماندا ءۇي سوعۋ دا وڭاي ەمەس.

بولات ايمەنوۆ، تۇركىستان قالاسىنىڭ تۇرعىنى:

- بۇل ماسەلەنىڭ تۋىنداپ جاتقانىنا ءۇش جىل بولدى، ءبىزدىڭ مىناۋ سالىنىپ تۇرعان مۇلكىمىزدىڭ (تۇركىستان قالاسى، شىلدەحانا كوشەسىندەگى ءۇي) «لەگاليزاتسيالارىن»  «فالشىۆىي» دەپ جاتىر. جالعان دەگەندە  بۇل زاڭداستىرۋلاردى ءبىز ىستەگەن جوقپىز، ءوز ۋاقىتىندا سول مەملەكەتتىك مەكەمەلەر بەرگەن. ارادا 14 جىل وتكەسىن بىلمەيمىن عوي، قانداي ويمەن ەكەنىن، سونى قازبالاپ-قازبالاپ ىشىنەن سول ارحيۆ دەگەنگە ءتيىسىپ جاتىر. كەنتاۋدا مۇراعاتتا شەشىمنىڭ (رەشەنيانىڭ) ءتۇبىرى بار، بىراق، جاڭاعى «لەگاليزاتسيانىڭ» كوشىرمەسىن ارحيۆكە وتكىزبەگەن. ونى ارحيۆكە سول مەكەمەنىڭ وزدەرى وتكىزۋ كەرەك، وعان ءبىزدىڭ قاتىسىمىز قانشا؟.. سوعان بايلانىستى ءبىزدىڭ قۇجاتتارىمىزدى قاتىرىپ (زاموروزيت) قويعان. حقو تىركەۋگە المايدى. «گوساكتى» بار، ەسكيزدىق تەحپاسپورت تا بار، قۇجاتتاردى 100 پايىز جەرگىلىكتى حقو-دان العانبىز. باسىندا وسىنداي ماسەلەسى بار بىرەۋگە 8 ملن بەرگەن، كەيىن ءبىز بۇل اقشاعا جەر الا المايتىنىمىزدى ايتتىق.  سوتقا بىرتىندەپ شاقىرىپ، لەگاليزاتسيانىڭ كۇشىن جويىپ جاتىر، قازىر مەنىڭ 4 كورشىمنىڭ قۇجاتتارى سولاي  جارامسىز بوپ تۇر.

2006-2008 جىلدارى  كوميسيا مۇشەلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن، اكىمىنىڭ شەشىمىمەن، زاڭدى قۇجاتتارىن جوندەپ العان شىلدەحانا كوشەسىنىڭ  تۇرعىندارى كىمنەن كومەك سۇرارلارىن، تۇرىپ جاتقان باسپانالارىنىڭ قۇنىن كىمنەن سۇرارلارىن بىلمەي دال.

تۇركىستانداعى نەگىزگى ب. ساتارحانوۆ داڭعىلىنىڭ بويىندا تاعى ءدال وسىنداي كۇيدى كەشكەن تۇرعىندار بار ەكەن. كەرۋەن سارايعا جەتپەي، جول بويىندا ءبىرشاما جەر ۇيلەر بولعان-مىس. ءدال وسى ادىسپەن جەرلەرىنەن ايىرلاعان تۇرعىندارعا باسقا جەردەن ءۇي بەرىلگەن-بەرىلمەگەننەن حابارسىز. بىراق، ول جەرگە ەكى قاباتتى ۇيلەر سالىنىپ جاتىر، قاراپايىم حالىقتى جىلى جەرىنەن جىلجىتىپ جىبەرىپ، ءجاي ادامنىڭ قالتاسى كوتەرمەيتىن باعاداعى ۇيلەردى سوعۋ كىمنىڭ پارمەنى ەكەن...

اكىمدىك جاۋابى

وسى رەتتە تۇركىستان قالاسى ءباسپاسوز قىزمەتىنەن شىلدەحانا كوشەسىنىڭ بولاشاقتاعى باس جوسپارى جايلى سۇراعىمىزعا تومەندەگىدەي جاۋاپ الدىق.

«قر ۇكىمەتىنىڭ 2020 جىلعى 25 قاراشاداعى №793 قاۋىلىسىمەن تۇركىستان قالاسىنىڭ باس جوسپارى بەكىتىلدى. اتالمىش جەر تەلىمى ورنالاسقان اۋماق، تۇركىستان قالاسى اكىمدىگىنىڭ 30.12.2020 جىلعى №2116 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن ەگجەي-تەگجەيلى جوسپارلاۋ جوباسىنا فۋنكتسيونالدىق ايماقتاردى سالۋدىڭ قالا قۇرلىسى رەگلامەنتىنە سايكەس، 3-5 قاباتتى تۇرعىن ءۇي اۋماعى (ج-2), 6-9 قاباتتى تۇرعىن ءۇي اۋماعى (ج-3), ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى اۋماعى

(س-1), قوعامدىق ايماق اۋماعى (س-2), قالالىق ساياباقتار مەن گۇلزارلار ءۇشىن ورتاق پايدالانۋ (ر-1), كولىك ينفراقۇرىلىمى (ت-1) قاراستىرىلعان». 

باس جوسپارداعى 3-5 قاباتتى كوتەدجدەر، 6-9 قاباتتى تۇرعىن ۇيلەر كىمدەردىڭ قالتاسىن قامپيتارى بەلگىسىز. بەلگىلىسى تۇرعىندار بىرتىندەپ ۇيلەرى مەن جەرلەرىنىڭ قۇجاتتارىنان ارحيۆكە وتپەگەن دەگەن سىلتاۋمەن سوت ارقىلى ايىرىلىپ كەلەدى. تۇرعىندار: «سوڭعى ءۇمىتىمىز ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلىندا، سول كىسى كومەكتەسپەسە، جەرگىلىكتى اكىمشىلىكتەن قايىر جوق»، - دەپ وتىر.

ايدا قوجمامبەتوۆا

Abai.kz