ءيسى قازاق كيە تۇتاتىن ابايدىڭ اتىن الدەبىرەۋلەر جەكە ماقساتىنا پايدالانۋىن قويار ەمەس. اياۋلى ەسىمدى كور-جەردىڭ بارىنە پايدالانۋ ۇلتىمىزعا سىن ەكەنىن قۇزىرلى ورىندار دا ەلەپ-ەسكەرىپ جاتپاعانى وكىنىشتى.

ماسەلەن، استانادا ابايدىڭ اتىندا ءبىر ەمەس، ەكى قوناقۇي بار. كىتاپحانا، مەكتەپ، مادەنيەت ءۇيى، تەاترعا بەرسە، جاراسادى، ال ەندى قوناقۇيگە ابايدىڭ اتىن بەرۋ ماسقارالىق ەمەي نەمەنە؟! ونىڭ ۇستىنە استاناداعى ەڭ ىرگەلى قوناقۇي بولسا، تاعى مەيلى دەرسىز. ورتاڭقول جاتاققا ۇلتتىق ماقتانىشىمىزدىڭ اتىن قايتىپ قيامىز؟ اباي قوناقۇي بيزنەسىمەن اينالىسپاعان، شاشتارازشى دا، مونشاشى دا بولماعان، ەندەشە ونىڭ ەسىمىن قوناقۇيگە بەرۋدىڭ قانداي قيسىنى بار؟ ەڭ سوراقىسى، دانىشپاننىڭ اتىمەن اتالاتىن قوناقۇيدىڭ ماڭىندا جىنويناقتىڭ نەشە اتاسى جاسالاتىنىن كورىپ، ەستىپ ءجۇرمىز.

اباي قوناقۇيى تەمىر جول بەكەتىنەن تاياق تاستام جەردە ورنالاسقان. ۆوكزال مەن بازار ماڭى قانداي بولاتىنىن بىلەتىن بولارسىز. بىلمەسەڭىز ايتايىق، بۇل ماڭ تۇنگى كوبەلەكتەر تۇراعى. جابايى ساۋدا دا الگى جەردىڭ سۇرەڭسىز تىرشىلىگىنە «سۇبەلى» ۇلەسىن قوسىپ تۇر. قوناقۇيدىڭ اينالاسى كىر-قوقىسقا تولى. قوناقۇي دەۋگە ۇيالاسىڭ، ابايدىڭ اتىندا دەۋگە اۋزىڭ بارمايدى.

ءيسى قازاق كيە تۇتاتىن ابايدىڭ اتىن الدەبىرەۋلەر جەكە ماقساتىنا پايدالانۋىن قويار ەمەس. اياۋلى ەسىمدى كور-جەردىڭ بارىنە پايدالانۋ ۇلتىمىزعا سىن ەكەنىن قۇزىرلى ورىندار دا ەلەپ-ەسكەرىپ جاتپاعانى وكىنىشتى.

ماسەلەن، استانادا ابايدىڭ اتىندا ءبىر ەمەس، ەكى قوناقۇي بار. كىتاپحانا، مەكتەپ، مادەنيەت ءۇيى، تەاترعا بەرسە، جاراسادى، ال ەندى قوناقۇيگە ابايدىڭ اتىن بەرۋ ماسقارالىق ەمەي نەمەنە؟! ونىڭ ۇستىنە استاناداعى ەڭ ىرگەلى قوناقۇي بولسا، تاعى مەيلى دەرسىز. ورتاڭقول جاتاققا ۇلتتىق ماقتانىشىمىزدىڭ اتىن قايتىپ قيامىز؟ اباي قوناقۇي بيزنەسىمەن اينالىسپاعان، شاشتارازشى دا، مونشاشى دا بولماعان، ەندەشە ونىڭ ەسىمىن قوناقۇيگە بەرۋدىڭ قانداي قيسىنى بار؟ ەڭ سوراقىسى، دانىشپاننىڭ اتىمەن اتالاتىن قوناقۇيدىڭ ماڭىندا جىنويناقتىڭ نەشە اتاسى جاسالاتىنىن كورىپ، ەستىپ ءجۇرمىز.

اباي قوناقۇيى تەمىر جول بەكەتىنەن تاياق تاستام جەردە ورنالاسقان. ۆوكزال مەن بازار ماڭى قانداي بولاتىنىن بىلەتىن بولارسىز. بىلمەسەڭىز ايتايىق، بۇل ماڭ تۇنگى كوبەلەكتەر تۇراعى. جابايى ساۋدا دا الگى جەردىڭ سۇرەڭسىز تىرشىلىگىنە «سۇبەلى» ۇلەسىن قوسىپ تۇر. قوناقۇيدىڭ اينالاسى كىر-قوقىسقا تولى. قوناقۇي دەۋگە ۇيالاسىڭ، ابايدىڭ اتىندا دەۋگە اۋزىڭ بارمايدى.

بۇل جەردىڭ «تىرشىلىگى» تۇندە قىزادى. «پاتەر كەرەك پە، قىز كەرەك پە؟» دەگەن سۋتينەرلاردىڭ جۇمىسى جاندانىپ-اق تۇر. سوعان ساي سۇرانىس تا از ەمەس سياقتى. اتىڭ وشكىر جەزوكشەلىكتىڭ تامىرىنا بالتا شابۋ مۇمكىن دە ەمەس شىعار. بىراق وسىنىڭ بارلىعى اباي اتامىزدىڭ اتىن يەلەنگەن قوناقۇيدىڭ الدىندا بولىپ جاتقانى سۇيەگىمىزگە تاڭبا ەمەس پە؟!

سىرتقى كورىنىسى كوڭىلگە قاياۋ تۇسىرەتىن اباي قوناقۇيىنىڭ ىشكى جاعدايىمەن دە تانىسىپ قايتتىق، جاقىندا. «كەلىڭىزدەر، قانداي بولمە كەرەك؟»، - دەدى ءبىزدى قۇشاق جايا قارسى العان قوناق ءۇي اكىمشىسى، بولمەلەردىڭ باعاسى جازىلعان قاعازدى ۇسىنىپ.  مۇندا بولمەلەردىڭ تاۋلىكتىك باعاسى ەكى جارىم مىڭنان جەتى مىڭ تەڭگەگە دەيىن ەكەن. ورتاشا باعاداعى بولمەلەردىڭ ءبىرىنىڭ   جاعدايىمەن تانىسىپ شىقتىق. قابىرعاعا جاپسىرىلعان تۇسقاعازدى كىر باسقان، ەدەنگە توسەلگەن لينوليۋم اۋىسپاعالى ءبىراز بولعان سياقتى، كەيبىر جەرلەرى جىرتىلىپ، كوزگە وعاش كورىنىپ تۇر. ەسىكتەرىنىڭ دە ابدەن توزىعى جەتكەن. «ليۋكس» دەپ اسپەتتەلگەن بولمەلەردىڭ دە وڭىپ تۇرعانى شامالى. مۇنداي جەردە تازالىق تۋرالى اڭگىمە قوزعاۋدىڭ ءوزى ىڭعايسىزداۋ سياقتى. «مۇندا ەسىكتىڭ الدىنداعى قىزداردىڭ ءبىرىن اكەلۋگە بولا ما؟» دەگەنىمىزدە اكىمشى ءسال توسىلىپ قاپ، «جوق» دەپ جاۋاپ قايىردى. «قوناقۇي جەزوكشەلەردىڭ ورداسىنا اينالىپ وتىرعان جوق پا ەكەن، وسى؟» دەگەن كۇدىكتى ويىمىزعا جاۋاپ العىمىز كەلگەن. قىسقاسى اباي قوناقۇيىنىڭ سىرتقى دا، ىشكى دە كورىنىسى كوڭىل كونشىتەرلىك ەمەس. جىنويناقتىڭ، كىر-قوڭنىڭ اراسىنداعى «ابايعا» جانىمىز اشىدى. قۇزىرەتتى ورىنداردان دا جانى اشيتىن قۇيماقۇلاق تابىلسا، قانەكەي؟!

سايىن بورباسوۆ، ساياساتتانۋشى:

- ەگەر قوعامعا پايدالى زات بولاتىن بولسا، وعان الاش  ارداقتىلارىنىڭ ەسىمدەرىن بەرگەننىڭ ەشقانداي سوكەتتىگى جوق. قازىر الەمدىك جارناما جاساۋدىڭ ءتۇرلى ۇردىستەرى بار. ءبىز سونى ۇيرەنۋىمىز كەرەك. ماسەلەن، ۇلى ەسىمدەر جازىلعان جەيدەلەر، بەيسبولكالار شىقسا قانداي جاقسى بولار ەدى. سول ارقىلى جاستار الگى ەسىمدەردى ءبىلىپ، «جۇرەگىمە جاقىن ۇستاپ ءجۇرمىن» دەپ كيىپ جۇرەتىن ەدى. ارينە، كەيبىرەۋلەر تىم قاراپايىم، تازالىعى ناشار مەكەمەلەرگە دە الاشتىڭ ارداقتىلارىنىڭ ەسىمدەرىن بەرە بەرەدى. ول دۇرىس ەمەس دەپ ويلايمىن. ونداي ەسىمدەردى اسەم، ەڭسەلى عيماراتتارعا بەرگەن دۇرىس.

سماعۇل ەلۋباي، جازۋشى:

- ارينە، كيەلى ەسىمدەردى كيەلى، جاقسى ماقساتتارعا جۇمساعان دۇرىس. ەگەر ونداي ەسىمدەردى كەز-كەلگەن جەردە پايدالانا بەرەتىن بولساق، قاسيەتسىزدىك بولىپ سانالادى. سەبەبى، ۇلتتىق ەسىمدەردىڭ ارتىندا ۇلتتىڭ نامىسى، رۋحى تۇرادى. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، قازىر كورىنگەن زاتقا ارداقتىلاردىڭ ەسىمدەرىن بەرۋ داستۇرگە اينالىپ بارادى. مۇنداي ءۇردىستى بولدىرماۋ ءۇشىن جارناما تۋرالى زاڭعا تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ كەرەك. الگى جاعدايدىڭ ەكىنشى جاعىمسىز جاعى دا بار. ول ۇلتارالىق، رۋارالىق باسەكەلەستىكتى تۋدىرۋى مۇمكىن. وندايدىڭ بىزگە ەش قاجەتى جوق.

«حالىق ءسوزى» گازەتى