ساراپشى: مينيستر اۋىستىرۋ – ماسەلەنى شەشپەيدى!
بەلگىلى ساياساتكەر تالعات قاليەۆ ءوزىنىڭ «Kaliyev Channel» تەلەگرام ارناسىندا جامبىل وبلىسىنىڭ بايزاق اۋدانىنداعى اسكەري قويمادا بولعان شەتىن وقيعاعا ءھام مينيستر نۇرلان ەرمەكباەۆتىڭ ءوز ەركىمەن دوعارىسقا كەتۋىنە قاتىستى تالداۋىن جاريالاعان ەكەن. ءبىز اتالعان سارپتامانى وقىرماندار تالقىسىنا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.
جامبىلداعى جارىلىستان سوڭ، بۇرىنعى قورعانىس ءمينيسترى نۇرلان ەرمەكباەۆ ءوز ەركىمەن وتستاۆكاعا كەتۋ تۋرالى شەشىمگە كەلگەنىن مالىمدەگەن. ارادا از ۋاقىت وتكەندە پرەزيدەنت توقاەۆ مينيستر ەرمەكباەۆتىڭ وتستاۆكاسىن قابىلداپ، قىزمەتىنەن بوساتقان. وسىدان كەيىن، ەل پىكىرى ەكىگە جارىلىپ، ەرمەكباەۆتىڭ وتستاۆكاسىن «جاۋاپكەرشىلىكتەن جالتارۋ» دەپ باعالاعاندار بولدى.
«قورعانىس ءمينيسترى وتستاۆكاعا كەتكەننەن جانە سوعان سەبەپ بولعان قايعىلى وقيعادان كەيىن بىرنەشە اپتا وتكەن سوڭ وسى جاعدايدى ەشكىمدى جاقتاماي، قوعامنىڭ پىكىرىن جانە ساياسي ءداستۇر تۇرعىسىنان ەلەكتەن وتكىزىپ باعالاۋعا بولادى.
الەۋمەتتىك جەلىلەردە قورعانىس ءمينيسترىنىڭ وتستاۆكاعا كەتۋىن تالاپ ەتىپ جازىلعان كەيبىر پىكىرلەرگە قاراماستان، ونىڭ وتستاۆكاعا كەتكەنى جاۋاپتىلىقتان قۇتىلۋ ارەكەتى رەتىندە باعالانىپ، «قىزمەتتەن كەتىپ، جاۋاپكەرشىلىكتەن قۇتىلدى» دەگەن سياقتى كۇتپەگەن ويلاردىڭ تۋىنداۋىنا يتەرمەلەدى. الايدا بۇل بولجام نەگىزىنەن قيسىنسىز، ويتكەنى وسى وقيعاعا قاتىسى بولعان ءاربىر ادامنىڭ كىناسىن انىقتايتىن تەرگەۋ ساياسي كونفيگۋراتسياعا (لاۋازىمعا) قارامايدى. ودان باسقا، كوپتەگەن ەلدەردە مۇنداي جاعدايلاردا تەرگەۋ بارىسىنا ىقپال ەتۋدى بولدىرماۋ ءۇشىن ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى باسشىلار اتقاراتىن لاۋازىمىنان ۋاقىتشا شەتتەتىلەدى. وقيعاعا كىناسى جوق ەكەنى انىقتالعان جاعدايدا لاۋازىمعا قايتا تاعايىندالادى نەمەسە كەرىسىنشە كىناسى انىقتالسا، جاۋاپتىلىققا تارتىلادى. سوندىقتان، نۇرلان ەرمەكباەۆ جاۋاپتىلىقتان جالتارۋ ءۇشىن وتستاۆكاعا كەتىپ قۇتىلدى دەپ ايتۋ قيسىنسىز»، - دەيدى ساراپشى.
وىن ءارى قاراي، ساراپشى تالعات قاليەۆ جامبىلداعى جارىلىستى كورشىلەس رەسەيدەگى شەتىن وقيعالارمەن بايلانىستىرىپتى.
«اسكەري قويمالارداعى جارىلىس تەك قازاقستانعا عانا ءتان ەمەس. مۇنداي جاعداي كورشى رەسەيدە دە جىل سايىن بولىپ جاتادى، الايدا وندا مينيستر شويگۋ ەشقاشان وتستاۆكانى سۇراپ ءوتىنىش جاساعان جوق، ءتىپتى ول اناعۇرلىم جەتىستى باسقارۋشىلاردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. الايدا، جارىلىس سالدارى بويىنشا اسكەري قىزمەتشىلەرمەن قاتار ازاماتتار اراسىندا دا قازا تاپقانداردىڭ قايعىلى ستاتيستيكاسى قازاقستانعا قاراعاندا ەداۋىر جوعارى. تارازدا بىردە-ءبىر ازاماتتىق تۇرعىن قازا تاپقان جوق»، - دەيدى قاليەۆ مىرزا.
ساراپشى پىكىرىنشە، مينيستر نەمەسە كىشى مينيستر لاۋازىمىنداعى تۇلعالار بارلىق اسكەري وبەكتىلەردى باقىلاپ وتىرۋى فيزيكالىق جاعىنان مۇمكىن ەمەس. بۇل ىسپەن ءتيىستى دەڭگەيدەگى كومانديرلەر اينالىسۋى ءتيىس-مىس.
«سەرگەي شويگۋ ءاربىر جارىلىستان كەيىن وتستاۆكاعا كەتۋگە ءتيىس پە ەدى؟ مەرزىمدى قىزمەتتەن وتكەن كەز كەلگەن ادام قارۋلى كۇشتەردى باسقارۋ ءۇش دەڭگەيگە – ستراتەگيالىق، جەدەل (وپەراتيۆتىك) جانە تاكتيكالىق بولىپ بولىنەتىنىن بىلەدى. بۇل جەردە قورعانىس ءمينيسترىنىڭ تۇگىل، ونىڭ بارلىق ورىنباسارلارىنىڭ، باس شتاب باستىعىنىڭ دا ءاربىر اسكەري وبەكتىدەگى جاعدايدى قاداعالا الۋ مۇمكىن ەمەس، بۇل ىسپەن ءتيىستى دەڭگەيدەگى كومانديرلەر اينالىسۋعا ءتيىس. سوعىس ۋاقىتىندا باسشى قۇرامعا الدىڭعى شەپكە بارۋعا تىيىم سالىنعان، ويتكەنى تاكتيكالىق ماسەلەنى بولىمشە قولباسشىلىعى شەشەدى، ال گەنەرالدار ءوز ءومىرىن قاتەرگە تىگىپ، قارسىلاستىڭ اۋقىمدى باعىتتى قولباسشىسىز قالدىرۋىنا مۇمكىندىك بەرمەۋگە ءتيىس. بۇل جاعدايدا قويمالارداعى وقيعا ءۇشىن جاۋاپتىلىقتىڭ باسىم بولىگى تومەنگى دەڭگەيدە. باستى جاۋاپتىلار – ساقشىدان جانە قويما مەڭگەرۋشىسىنەن باستاپ ءبولىم كومانديرىنە دەيىن بولىنەدى»، - دەيدى تالعات قاليەۆ.
تالعات قيەۆ مىرزا، بارلىق جاعدايعا ءبىرىنشى باسشىسى كىنالاۋ – كەڭەستەن قالعان ادەت ەكەنىن، ال مينيستر اۋىستىرۋ – ماسەلەنى شەشپەيتىنىن ايتىپتى.
«دەگەنمەن، بولار ءىس بولدى، ەكس-ءمينيستردىڭ وتستاۆكا تۋرالى ءوتىنىشى قابىلداندى، لاۋازىمعا ونىڭ ورىنباسارى تاعايىندالدى. ماسەلە پەرسونادا ەمەس، بيلىك نىسانىن تىم دەربەستەندىرۋ (جەكە تۇلعامەن ااا بايلانىستىرۋ) بولىپ تابىلادى. قورعانىس ۆەدومستۆوسىندا سياقتى بارلىق – سپورتتان باستاپ دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ نەمەسە مۇناي سالاسىنا دەيىن جاۋاپتىلىقتىڭ ساتىلارى بار. الايدا بۇرىنعى كەڭەس ۇكىمەتىندەگى قوعامداردا كەز كەلگەن جاعدايدا تىكەلەي سالا باسشىلىعىن كىنالاۋ ادەت قالىپتاسقان. مەكتەپتەگى توتەنشە وقيعا ءبىلىم ءمينيسترىنىڭ اتىنا نارازىلىق بىلدىرۋگە، وليمپياداداعى ناتيجە ءۇشىن مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترىنىڭ وتستاۆكاعا كەتۋىن تالاپ ەتۋگە اكەلەدى جانە تاعى سول سياقتى. بىراق كوپتەگەن ادامدار ءدال وسى ەموتسيالىق تۇرعىدان قويىلعان تالاپتار جاۋاپتىلىقتى باسشىلىق موينىنا ارتىپ، تىكەلەي كىنالى ادامداردىڭ ودان جالتارىپ كەتۋىنە مۇمكىندىك بەرەتىنىنە، شىنىندا كىنالى ادامداردىڭ بولۋى مۇمكىن سىبايلاس جەمقورلىق ارەكەتى تۋرالى ويلانبايدى»، - دەيدى ساراپشى.
ونىڭ سوزىنشە، قويمالاردا بولعان جارىلىس بىرەۋدىڭ جىمقىرعانىن، مۇمكىن تومەن نە ورتا بۋىنداعى، ءتىپتى، ناقتى ادامداردىڭ جاساعان ءىسىن جاسىرۋ ءۇشىن جاسالعان دۇنيە ەمەس ەكەنىنە ەشقانداي كەپىل جوق. «ەشبىر وتستاۆكا – ناتيجە بەرمەدى»، -دەيدى ول.
«جاۋاپتىلىقتىڭ اناعۇرلىم جوعارى ساياسي دەڭگەيگە اۋىسۋىمەن تۋىنداعان رەزونانستىڭ تومەندەۋى تەرگەۋدى كوزبوياۋشىلىقپەن جۇرگىزۋگە ىقپال ەتۋى ابدەن مۇمكىن. ەلىمىزدە وتىز جىل ىشىندە مينيسترلىكتەر مەن ۆەدومستۆولار باسشىلارىنىڭ وتستاۆكاعا كەتكەنى، ونىڭ ىشىندە رەزونانستى جاعدايعا بايلانىستى كەتكەنى از ەمەس. الايدا وتستاۆكالاردىڭ بىردە-بىرەۋى وقيعانىڭ سەبەپتەرىن جويۋدا ناتيجە بەرمەدى. بارلىق دەڭگەيدەگى ايماقتاردا جولدار ءمىنسىز ەمەس، مەكتەپتەر مەن اۋرۋحانالار ءالى كۇنگە دەيىن جاقسارماعان. اگرارلىق سەكتور اۋا رايى جاعدايىنا تاۋەلدى بولىپ وتىر، ءتىپتى، بارلىق سالالاردا دا وسىنداي جاعداي.
شىن مانىندە، قاي سالانى الساق تا، ونىڭ جاعدايى جەتەكشىسىنىڭ وزىنە بايلانىستى ەمەس. الايدا، قوعام ءۇشىن كەز كەلگەن اپاتتى، پروبلەمانى ءبىرىنشى جەتەكشىگە جاپسىرىپ قويۋ الدەقايدا وڭاي. ال، ونداي جاعداي قايتالاپ كەلەتىن بولسا، قايتادان جاڭا «كىنالى» جەكە ادامدى «تاڭداپ» الامىز دا، سونى تومپەشتەيمىز. بۇنى تولىسقان قوعام دەپ ايتۋعا بولادى ما؟ ول ەكى تالاي…»، - دەپتى ساراپشى تالعات قاليەۆ.
Abai.kz
