مەن 1998 جىلى 24 قازاندا اتاجۇرت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ورالدىم. سول كەزدەگى ءتارتىپ بويىنشا، جيەن اپايىم گۇلبادان ورازحانقىزى مەن ونىڭ جولداسى باقىتنۇر دەمەۋحانۇلىنىڭ شاقىرتۋىمەن قورعاس شەكاراسىنان ءوتىپ، الماتىعى كەلدىم.

ءالى ەسىمدە، اباي مەن سايىن كوشەلەرىنىڭ قيلىسىندا ورنالاسقان باقىتنۇردىڭ ءۇيىنىڭ تەرەزەسىنەن تاڭ اتقانشا دالاعا قاراۋمەن بولدىم. تۇنىمەن كىرپىك ىلمەي شىقتىم دەسەم دە بولادى.

ارينە، جەتى جىل بويى اڭساعان ارماننىڭ ورىندالعانىنان بولعان قۋانىش پەن شاتتىقتىڭ بەلگىسى ەدى بۇل.

ەرتەسى – 25 قازان قازاق سوۆەتتىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك ەگەمەندiگi تۋرالى دەكلاراتسياسى قابىلدانعان كۇن.

قىسقارتىپ ايتساق، «ەگەمەندIك كۇنى» مەرەكەسىن تاماشالاۋ ءۇشىن «جەلتوقسان الاڭى» اتانىپ كەتكەن الاڭعا باردىق.

مەرەكەگە ارنالعان مادەني شارا ءوتىپ جاتىر ەكەن. ءبىز اتىن ەستىپ، داۋىسىن تىڭداپ جۇرگەن ونەر جۇلدىزدارىنىڭ ءبىرازىن وسى شارادان كورىپ، ونەرىنە قول سوقتىق. ارعى بەتتەن ەرتەرەك ورالعان اقىن-جازۋشىلاردىڭ، ونەرپازداردىڭ دا بىرازىمەن سول كۇنى كەزدەسۋدىڭ ءساتى ءتۇستى.

الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى تاراپىنان ۇيىمداستىرىلعان سول كونتسەرتتىك باعدارلاماداعى جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ قۇرباندارىنا ارنالعان قويىلىمنىڭ اسەرى وتە كۇشتى بولدى. جەلتوقسان باتىرى ءارى قۇربانى قايرات رىسقۇلبەكوۆتىڭ بەينەسى مەن جالىندى سوزدەرى كوزىمە جاس ءۇيىردى. ەڭكىلدەپ جىلاپ تۇردىم. سول كورىنىس جادىمنان ءالى كۇنگە دەيىن ءبىر ءسات وشكەن ەمەس...

مىنە، سودان بەرى 23 جىل ءوتىپتى. وسى جىلدار ىشىندە الدەنەشە شاراعا قاتىستىق. كۇزدىڭ ماي توڭعىسىز كۇنىندە وتكەن سول قويىلىمنىڭ، سول مەرەكەلىك شارانىڭ مەن ءۇشىن ورنى بولەك.

اسىرەسە، الماتىنىڭ عاجايىپ تابيعاتى، الاتاۋدان ەسكەن كۇزدىڭ مايدا قوڭىر سامالى سول مەرەكەگە ەرەكشە كورىك قوسقانىن باسا ايتا كەتكىم كەلەدى.

مەرەكەگە لايىق مەرەكەلىك تاماشا ماۋسىم دا بولۋ كەرەك ەكەن...

16 جەلتوقسان – «تاۋەلسىزدىك كۇنى» مەرەكەسىن وسى – ەگەمەندiك تۋرالى دەكلاراتسيا قابىلدانعان 25 قازانعا اۋىستىرۋ تۋرالى ماسەلە ءجيى-ءجيى كوتەرىلىپ كەلەدى.

داۋ جوق، قازاق سوۆەتتىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك ەگەمەندiگi تۋرالى دەكلاراتسياسىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋلسىزدىگىن جاريالاۋعا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىن، سونداي-اق ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋدا شەشۋشى رول اتقاراتىن وزگە دە زاڭدار مەن نورماتيۆتىك قۇجاتتاردى قابىلداۋعا نەگىز بولعانى بەلگىلى.

مىسالى، اتالعان دەكلاراتسياسىنىڭ «قازاق سسر-ءى رەسپۋبليكادان تىس جەرلەردە تۇراتىن قازاقتاردىڭ ۇلتتىق-مادەني، رۋحاني جانە تiل جونiندەگi قاجەتiن قاناعاتتاندىرۋعا قامقورلىق جاسايدى» دەگەن نورماسىنا ساي، 1991 جىلعى 18 قاراشادا قازاق كسر مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ «باسقا رەسپۋبليكالاردان جانە شەتەلدەردەن سەلولىق جەرلەردە جۇمىس ىستەۋگە تىلەك ءبىلدىرۋشى بايىرعى ۇلت ادامدارىن قازاق كسر-ىندە قونىستاندىرۋ ءتارتىبى مەن شارتتارى تۋرالى» №711 قاۋلى دۇنيەگە كەلدى.

بۇل قاۋلىنىڭ نەگىزىندە 1997 جىلى «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭى قابىلداندى.

سونىڭ ارقاسىندا، قازىرگە دەيىن وتانعا 1 ملن. 84,7 مىڭ ەتنيكالىق قازاق ورالدى.

قىسقاسى، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاريحىندا قازاق سوۆەتتىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك ەگەمەندiگi تۋرالى دەكلاراتسياسى – العاشقى قارلىعاش، تاۋەلسىزدىككە ۇمتىلعان قازاق حالقىنىڭ عاسىرلار بويى اڭساعان ارمانىن ورىنداعان اقجولتاي قۇجات بولىپ ەسەپتەلەدى.

بىراق، تاريحي كۇن – «25 قازاننىڭ» مەرەكەلەر تىزبەگىنەن نەگە شىعىپ قالعانىن تۇسىنبەي-اق قويدىم!

بيىل – ۇلى مەرەكە – تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى!

وسىناۋ ۇلى مەرەكە قارساڭىندا، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ جۇرت تىلەگىن ەسكەرە وتىرىپ، تاۋلەلسىزدىك كۇنىن 25 قازانعا اۋىستىرىپ جاتسا، ەل قۋانا-قۋانا قول سوعار ەدى دەپ ويلايمىن.

جىلدا تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىن جاڭا جىلدىڭ الەم-جالەمى باسىپ كەتەدى. سونىمەن بىرگە، جەلتوقسان كوتەرىلىسى دە تاسادا قالىپ جاتادى. ءسويتىپ، حالىقتىڭ مەرەكەلىك كوڭىل-كۇيىن بۇزىپ جاتاتىنى جاسىرىن ەمەس!

قايتا، ماي توڭعىسىز قوڭىر كۇزدە ۇلى مەرەكەنى تويلاۋ – قاي جاعىنان دا ءتيىمدى بولار ەدى.

ال، ءوزىم الىستان ورالعان قانداستارىمنىڭ اتىنان قازاق كسر مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ «باسقا رەسپۋبليكالاردان جانە شەتەلدەردەن سەلولىق جەرلەردە جۇمىس ىستەۋگە تىلەك ءبىلدىرۋشى بايىرعى ۇلت ادامدارىن قازاق كسر-ىندە قونىستاندىرۋ ءتارتىبى مەن شارتتارى تۋرالى» №711 قاۋلىسى قابىلدانعان 18 قاراشانى «ۇلتتىق كوشى-قون كۇنى» دەگەن اتپەن كاسىبي جانە وزگە دە مەرەكەلەر تىزبەسىنە ەنگىزۋدى سۇرايمىن.

اۋىت مۇقيبەك

Abai.kz