قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەرى اسقار مامين ەلىمىزدە 99 پايىز ەلدى-مەكەن ينتەرنەتپەن قامتىلعانى جايلى ايتقان بولاتىن. پرەمەر بۇل تۋرالى 2021 جىلدىڭ 5 اقپانىندا, الماتى قالاسىندا وتكەن «Digital Almaty» فورۋمىندا ايتتى. ەل پرەمەرى بىلاي دەگەن ەدى:

«تسيفرلاندىرۋ ەكونوميكا سالاسىندا دا, ادام ومىرىندە دە وتە ماڭىزدى ماسەلە ەكەنىن ايتا كەتكەن ءجون. بارلىق جەردە جۇمىس, ءبىلىم بەرۋ سالاسى قاشىقتان جالعاسىپ جاتىر. بۇل تسيفرلىق ەكونوميكانىڭ ايتارلىقتاي ماڭىزدى ەكەنىن كورسەتەدى. پاندەميا قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسى تۇراقتى ەكەنىن كورسەتتى. 2020 جىلى قازاقستان ەلەكتروندى ۇكىمەتتى دامىتۋ بويىنشا 29 ورىنعا تۇراقتادى. ءبىز ارى قاراي دا تسيفرلاندىرۋدى دامىتۋدى ماقسات ەتىپ وتىرمىز. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا, ءبىز قازىرگى تاڭدا مەملەكەتتىك ورگانداردى تولىعىمەن تسيفرلاندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ وتىرمىز. اقپارات جيناۋ جانە اناليز جاساۋ جولىندا تسيفرلىق يننوۆاتسيالاردى قولدانا وتىرىپ, جاڭا جۇيەلەرگە جول باستايتىن بولامىز. الداعى بەس جىلدا قازاقستاننىڭ بارلىق وبلىستارى مەن ايماقتارى 5G ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتىلەتىن بولادى», – دەپ سويلەگەن.

ول سونداي-اق: «شەكتەۋلەرگە قاراماستان, ءبىز تسيفرلىق ينفراقۇرىلىمنىڭ قول جەتىمدىلىگى مەن ساپاسىن جاقسارتۋ بويىنشا كۇش-جىگەرىمىزدى جەدەلدەتتىك. 2020 جىلى ءبىز 20 مىڭ شاقىرىمدىق تالشىقتى-وپتيكالىق بايلانىس جەلىلەرىن سالۋدىڭ ءمجا جوباسىن اياقتادىق. مىڭنان استام ۇيالى بايلانىستىڭ بازالىق ستانتسيالارى ورناتىلدى, بۇل ايماقتارداعى تەحنولوگيالىق تەڭسىزدىك دەڭگەيىن ايتارلىقتاي تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەردى. ناتيجەسىندە بۇگىندە قازاقستان حالقىن ينتەرنەتپەن قامتۋ 99% قۇرايدى», – دەپ مالىمدەپتى.

ارينە، 99 پايىز ينتەرنەتپەن قامتۋ دەگەن ءسوزدى كوپشىلىك كۇمانمەن قارسى الدى. سەبەبى قالالىق ايماقتاردان باسقا ەلدىمەكەندەردە ينتەرنەتتىڭ ساپاسى كوڭىل كونشىتپەيدى. قالادان قىرىق شاقىرىم شىققاننان كەيىن، ينتەرنەتتىڭ «ە» بەلگىسى كوزىمىزگە وتتاي باسىلادى.

ءماميننىڭ سوزىنە ءمۋسيننىڭ اقپاراتتارى قاراما-قايشى.

«بۇگىنگى تسيفرلاندىرۋ اۋىلدىق دەڭگەيگە جەتۋ ءۇشىن ولاردى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. «تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسى اياسىندا ءبىز 1257 اۋىلعا وپتيكا تارتىپ, 928 اۋىلعا ءموبيلدى ينتەرنەت تاراتتىق. بۇگىنگى تاڭدا جالپى 5 332 ەلدى مەكەنگە ينتەرنەت بەرىلدى. بىراق, ولاردىڭ ىشىندە ساپاسى تومەن ينتەرنەت بار. ولاردى زەرتتەۋ ءۇشىن ءوزىمىزدىڭ ستاندارتتارىمىزدى بەكىتۋگە تۋرا كەلدى. ويتكەنى, بۇرىن ساپا پارامەترلەرى جوق ەدى. 3G بار ما – بولدى. «3G بار» دەگەن ءسوزدى قابىلدادىق. وسى ورايدا, شەتەل تاجىريبەسىنە سۇيەنىپ, ساپانى انىقتايتىن ەڭ تومەن پارامەترلەردى بەلگىلەدىك. 3G ءۇشىن – ءبىر مەگابيت, 4G ءۇشىن – بەس مەگابيت», – دەدى باعدات مۋسين. مۋسين ەلىمىزدەگى ينتەرنەتتىڭ ساپاسى دا تومەن دەپ وتىر. مينيستر مۇلدە ينتەرنەت جوق اۋىلدىق ايماقتىڭ سانى مىڭنان اساتىنىن دا اتاپ وتكەن.

«وسىدان 1178 اۋىلدىق جەر مۇلدەم ينتەرنەتسىز قالىپ وتىر. 2024 جىلعا دەيىن «قازاقتەلەكومنىڭ» ەنشىلەس كومپانياسى «ۆوستوكتەلەكوم» «250 مينۋس» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا 561 اۋىلدىق جەرگە ينتەرنەت تاراتاتىن بولادى. سونداي-اق، ەكى جىل ىشىندە تومەن وربيتاداعى سپۋتنيكتەر ارقىلى 617 اۋىلدىق جەرگە ينتەرنەت تاراتامىز»، – دەپ قوستى باعدات مۋسين.

1178 اۋىلدىق ايماقتىڭ ينتەرنەتسىز وتىرۋى مامين مىرزانىڭ 99 پايىزىنا قاراما-قايشى كورسەتكىش قوي. الدە، 1% ەلدى-مەكەننىڭ سانى ما؟ ەلىمىزدە 7 مىڭعا جۋىق قالا، اۋىل، كەنت پەن قالاشىق، اۋدان ورتالىعىنىڭ بارىن ەسەپكە الساق، بۇل ايتارلىقتاي كوپ كورسەتكىش.

مينيستر ءمۋسيننىڭ ءسوزىن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ ستاتيستيكاسى دا قۋاتتاپ وتىر. 2020 جىلى پاندەميالىق شەكتەۋلەرگە بايلانىستى جوو، كوللەدج، مەكتەپ وقۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەرى قاشىقتىقتان جانە ونلاين فورماتتا وتە باستادى. بەيرەسمي دەرەكتەر بويىنشا ينتەرنەت جىلدامدىعىنىڭ ناشارلىعىنا بايلانىستى 2,6 ملن ءبىلىم الۋشى قاشىقتىقتان ءبىلىم الۋعا ءماجبۇر بولعان. ونىڭ ونلاين فورماتقا جاتپايتىنىن ەسكەرسەك، ۇستاز بەن ءبىلىم الۋشى اراسىنداعى تىكەلەي بايلانىستىڭ جوقتىعىن ەسەپكە الساق، ءبىلىم ساپاسىنىڭ قانشالىقتى تومەندەگەنىن ويلاي بەرىڭىز.

ەلىمىزدەگى ينتەرنەت جىلدامدىعىنا كيبەرسپورتشىلار دا نارازى. قازاقستانداعى ينتەرنەت جىلدامدىعىنىڭ تومەندىگىنە بايلانىستى قازاقستاندىق كيبەرسپورتشىلار وزگە ەلدەرگە بارىپ جاتتىعۋعا ءماجبۇر. اسىرەسە رەسەي مەن شىعىس ەۋروپا ەلدەرىنە. 2018 جىلى ءتىپتى ەلىمىزدىڭ كيبەرسپورتشىلارى مينيستر قىزمەتىندە بولعان اباەۆقا Counter-Strike جانە Dota2 ويىندارىن ويناۋدا ينتەرنەت جىلدامدىعىنىڭ تىم باياۋلىعى مەن سيگنالدىڭ ءجيى ءۇزىلىپ كەتەتىنىنە شاعىمدانعان بولاتىن.

ەلىمىزدەگى ينتەرنەت جىلدامدىعىنا قاتىستىرەيتينگتەر دە جاقسى كورسەتكىشتى ەمەس دەيدى. مىسالى 2021 جىلدىڭ رەيتينگى بويىنشا، قازاقستان ينتەرنەت جىلدامدىعى سەكۋندىنا 30,18 مەگابيت جىلدامدىقپەن 80-ورىنعا تۇراقتاعان.

ينتەرنەت جىلدامدىعى مەن ينتەرنەتتىڭ تارالۋ قارقىنى بويىنشا پرەمەر مەن ءمينيستردىڭ سوزدەرى ەكى ءتۇرلى. كىمگە سەنەمىز، مامينگە مە، مۋسينگە مە؟

كا مىرزا

Abai.kz