رەسەي سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆ دۇرىس ايتادى. «لاۆروۆ دۇرىس  ايتادى»، - دەپ  اۋىت تا دۇرىس ايتادى. اۋىتتىكى شىندىقتى مويىنداۋ، بۇل  باتىلدىق ار-ۇجدانعا ادالدىق، ازاماتتىق. بۇل جەردە قۇبىلىستىڭ سالدارى  ايتىلعان. سەبەبىنە ۇڭىلسەك قازاقستاندا كسەنوفوبيانى تۋدىرعان اۋىتتار  ەمەس, بۇگىنگى قازاقستان بيلىگى.

ورىس ءتىلى كىمنىڭ ءتىلى؟ بۇگىنگى قازاقستاندا قانداي مارتەبەگە يە؟ بۇنى اشىپ  ايتىپ، دالەلدەۋدىڭ ءوزى باسى ارتىق شارۋا سياقتى. بەينەلەۋگە ءسوز تاپپاي  قينالاسىڭ. تەك ىشتەگى شەردى شىعارۋ ءۇشىن قايتا-قايتا ايتقىڭ كەلەدى.

ورىس ءتىلى قازاقتى وتارلاعان، قازاق ۇلتىن ۇلتتىق بولمىسىنان،  تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرا جازداعان، باسقىنشى، شاپقىنشى ۇلتتىڭ ءتىلى. بۇگىنگى  الەمدە ورىس ءتىلى عىلىمنىڭ دا، مادەنيەتتىڭ دە ءتىلى ەمەس. يمپەريالىق  اۋرۋمەن اۋىرعان بۇگىنگى ورىس بيلىگىنىڭ وزگە مەملەكەتتەرگە قوقاڭداۋىنىڭ  سىلتاۋى بولىپ وتىرعان ءتىل.

ءتاۋ ەتەر تاۋەلسىزدىگىنە وتىز جىل تولعان بۇگىنگى قازاقستاندا، بۇگىنگە دەيىن  پارلامەنت ماقۇلداعان مىڭ-سان زاڭنىڭ تەك ەكى-ۇشەۋى عانا قازاقستاننىڭ  مەملەكەت ءتىلى دەپ زاڭدا بەكىتىلگەن قازاق تىلىندە جازىلىپ، قالعان زاڭنىڭ  بارلىعى ورىس تىلىندە جازىلدى. قازاق ءتىلىن بىلمەيتىن، مەنسىنبەيتىندەردىڭ  قازاق ۇلتى تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن قۇرعان قازاقستاندا شەنەۋنىك بولىپ، مينسترلىكتى باسقارىپ، پارلەمەنتتە وتىر. وكىمەت ءىس قاعازدارى تۇگەل دەرلىكتەي ورىس تىلىندە جۇرگىزىلەدى. دوكۋمەنتتى ورىس تىلىندە جازباسا   سۋبسيديا مەن تەندەر الا المايسىڭ. مەملەكەت باسشىلارىمىز حالىقارالىق جينالىستا ورىس تىلىندە سويلەيدى. مەكتەپتە شەتەل ادەبيەتىن ورىس تىلىندە  وقىتادى. بۇگىنگى قازاق بيلىگى ورىس بيلىگىنە قازاقستاندا ورىس ءتىلىن قورعاپ جاتىرمىز دەپ ماقتانا مالىمەت بەرەدى. تىزە بەرسەڭ تاۋسىلمايدى. بۇلار نەنى  تۇسىندىرەدى؟ بۇل ورىس ءتىلىنىڭ قازاقستاندا ايدارىنان جەل ەسىپ تۇرعانىن  تۇسىندىرەدى.

قازاق ءتىلى قازاق بيلىگىنىڭ ورىس ءتىلىن قورعاۋ سەبەبىنەن، بارعان سايىن ءۇنى  ءوشىپ، ءوز  جەرىندە وگەي بالانىڭ كۇيىن كەشىپ، سورى قايناپ وتىر.  تاۋەلسىزدىگىمىزگە وتىز جىل تولعان ءدال بيىلعى جىلى قازاق ءتىلىنىڭ زاڭعا  جازىلعان قۇقىن عانا قورعاعان قۋات احمەتوۆ امالسىز شەت ەلدى پانالادى.  بيلىكشىل ساياساتتانۋشى دەيتىن راسۋل جۇماعۇلوۆتىڭ تۇركيا اۋەجايىندا   تمد-دان كەلگەن جولاۋشىلاردىڭ ءار قايسىسى ءوز انا تىلىندە سويلەسە، تەك  قازاقستاننىڭ قازاقتارى ءوز ارالارىندا ءبىر ورىس جوق بولا تۇرا، ورىسشا  سويلەپ وتىرعانىن كورىپ، «ءبىز قانداي مەملەكەت قۇرعانبىز، ءبىز كىمبىز» دەگەن  جانايقايى شىقتى. جازۋشى، دراماتۋرگ روزا مۇقانوۆا پرەزيدەنت  قارماعىنداعى كلينيكادا كەزەك توسىپ تۇرعان قالىڭ قازاققا «سوڭى  كىم؟»  دەگەن ءبىر اۋىز قازاقشا ءسوزدى تىڭداتا الماي اھ ۇرىپ، «قازاق قانداي حالىق؟  ءبىز نەگە ءوز-ءوزىمىزدى سىيلامايمىز»، -دەپ جانايقايىن جازدى  بۇلاردى وقىپ  ورىس ءتىلىنىڭ قازاق ءتىلىن قانشالىقتى بەيشارا كۇيگە تۇسىرگەنىن كورىپ، جۇرەگىڭ  قان جىلايدى.

ەگەر ن.نازارباەۆ: «قازاقستاننىڭ بولاشاعى قازاق تىلىندە»، - دەگەن ءسوزدى    شىن نيەتىمەن ايتقان بولسا، وندا ورىس ءتىلى قازاقستاننىڭ بولاشاعىنا بالتا  شابۋشى ءتىل. ورىس ءتىلى قازاقستاندى ەگەمەندىگىنەن ايىراتىن ءتىل.

سوندىقتان دا قازاقستاننىڭ ەگەمەندىگىن جان-تانىمەن قورعايتىن قازاق  ازاماتتارى ورىس ءتىلىن قالايشا جەك كورمەسىن. بىزدە سوندا ادامدىق ار-ۇيات،  ۇجدان بولماۋى كەرەك پە؟ شىعار كوزدىڭ ەرتەرەك شىققانى جاقسى. مەن ءبىر  قازاق ازاماتى رەتىندە ورىس ءتىلىن جەك كورەمىن.

اعىباي اكبارۇلى

Abai.kz