ومىرزاق اقجىگىت. «جاي جاتقان جەر جاۋ شاقىرادى»
(جولساپار كۇندەلىگى)
ماقالا تاقىرىبىن تىرناقشاعا الىپ وتىرعان سەبەبىمىز، بىرىنشىدەن، بۇل ءسوز قازاق ماقالى، ەكىنشىدەن، وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن ءباسپاسوز بەتىندە جازۋشى سماعۇل ەلۋباي اعامىزدىڭ وسى اتپەن كولەمدى ماقالاسى جارىق كورگەن بولاتىن. ال، ونىڭ ناعىز ءومىردىڭ شىندىعىنان تۋعان ءسوز ەكەنىنە ءبىز اتىراۋدان كوكشەتاۋعا دەيىن ءجۇرىپ وتكەن ساپارىمىزدا تاعى ءبىر رەت كوز جەتكىزىپ قايتتىق.
ەكى جارىم مىڭ شاقىرىمعا جاقىن وسى ەكى اراداعى كۇرە جولدىڭ بويىندا، سەنەسىزدەر مە، ەلدى مەكەن جوق ەسەبى. بارىنىڭ ءوزى نە سەبەپتى ەكەنى بەلگىسىز جولدان ءۇش-ءتورت شاقىرىم الىس ورنالاسقان. ەلدى مەكەن جوق بولعاننان كەيىن جول ۇستىندە جۇرگەن ەل دە جوق. ءبىز قوستانايدان شىعىپ، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اۋماعىنا ەنگەننەن كەيىن ءبىر جارىم ساعات جۇرگەندە بارىپ جالعىز جەڭىل اۆتوكولىك قارسى ۇشىراستى.
(جولساپار كۇندەلىگى)
ماقالا تاقىرىبىن تىرناقشاعا الىپ وتىرعان سەبەبىمىز، بىرىنشىدەن، بۇل ءسوز قازاق ماقالى، ەكىنشىدەن، وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن ءباسپاسوز بەتىندە جازۋشى سماعۇل ەلۋباي اعامىزدىڭ وسى اتپەن كولەمدى ماقالاسى جارىق كورگەن بولاتىن. ال، ونىڭ ناعىز ءومىردىڭ شىندىعىنان تۋعان ءسوز ەكەنىنە ءبىز اتىراۋدان كوكشەتاۋعا دەيىن ءجۇرىپ وتكەن ساپارىمىزدا تاعى ءبىر رەت كوز جەتكىزىپ قايتتىق.
ەكى جارىم مىڭ شاقىرىمعا جاقىن وسى ەكى اراداعى كۇرە جولدىڭ بويىندا، سەنەسىزدەر مە، ەلدى مەكەن جوق ەسەبى. بارىنىڭ ءوزى نە سەبەپتى ەكەنى بەلگىسىز جولدان ءۇش-ءتورت شاقىرىم الىس ورنالاسقان. ەلدى مەكەن جوق بولعاننان كەيىن جول ۇستىندە جۇرگەن ەل دە جوق. ءبىز قوستانايدان شىعىپ، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اۋماعىنا ەنگەننەن كەيىن ءبىر جارىم ساعات جۇرگەندە بارىپ جالعىز جەڭىل اۆتوكولىك قارسى ۇشىراستى.
ەل بولماعان سوڭ دالانى جايلاعان مال دا جوق. وسىدان ءۇش جىل بۇرىن العاش رەت تەرىسكەيدە استانادان اۆتوكولىكپەن كوكشەتاۋ، پەتروپاۆل، قوستاناي باعىتىندا ءجۇرىپ وتكەن كەزىمىزدە مالدىڭ جوعىنا تاڭ قالىپ، ەلدەن ونىڭ سىرىن سۇراعان بولاتىنبىز. ولاردان «مال ۇستاۋ وتە ءتيىمسىز، ەتىن، ءسۇتىن اپارىپ ساتىپ كەلۋ - اقىرەت» دەگەندى ەستىپ ەدىك. كازىر مالدىڭ ودان دا ازايىپ كەتكەنى بايقالادى. سولتۇستىكتەگى ەلدى مەكەندەر اراسىنا وڭتۇستىكتەگىدەي قۇجىناپ قاتىناپ جاتقان اۆتوبۋس، مارشرۋتكالار دا بولمايدى ەكەن. ارى كەتسە وبلىس ورتالىعىنان اۋدان ورتالىعىنا كۇنىنە ءبىر رەت شىعاتىن كورىنەدى. تاڭعرتەڭنەن كەشكە دەيىن جۇرگەندە جولدا ءبىر-ەكى اۋتوبۋس قانا كورەسىز.
جول بويىنداعى اۋىلدىڭ ءبارى توزىپ كەتكەن. سالىنعان جاڭا ءۇي مۇلدەم كوزگە تۇسپەيدى. سالمايتىن سەبەبى ونداعى ەل وسپەيدى. ورىس جاستارى قازاقستاندا مەكتەپتى، ۋنيۆەرسيتەتتى ءبىتىرىپ رەسەيگە كەتىپ جاتىر، قازاق جاستارى قالاعا كەتىپ جاتىر. قوستاناي، رۋدنىي، پەتروپاۆل سەكىلدى قالالار ورالمانداردىڭ ارقاسىندا اجەپتاۋىر قازاقىلانىپ قالعان ەكەن، ولارداردى اكەلۋدى وكىمەت رەسمي تۇردە توقتاتتى. بۇل قازاقشا ايتقاندا ءوز كىناسىن وزگەدەن كورۋ، ورىسشا ايتقاندا «سۆاليۆات س بولنوي گولوۆى نا زدوروۆۋيۋ».
اينالىپ كەلگەندە، تۇگىن تارتساڭ مايى شىعاتىن، شىبىق ەكسەڭ شىنار شىعاتىن دارحان دالا بوس جاتىر. ورالدان پاۆلودارعا دەيىنگى الىپ ايماققا قىتاي مەن رەسەيدەگى، وزبەكستان مەن موڭعولياداعى 5 ملن. قازاقتى بەس جىلدىڭ، ەڭ ارىسى ون جىلدىڭ ىشىندە الىپ كەلۋىمىز كەرەك. ءبىزدىڭ بۇگىنگى ەڭ كۇيىپ تۇرعان ماسەلەمىز وسى بولۋعا ءتيىستى! ايتپەسە، «ەدىلدىڭ بويى ەن توعاي، ەل تولتىرسام دەپ ەدىم! جاعالاي جاتقان سول ەلگە، مال تولتىرسام دەپ ەدىم!» دەپ اھ ۇرعان ماحامبەت اتامىزدىڭ ارمانىن پاتشا وكىمەتى كەسكەن ەدى. كەڭەس وكىمەتى بولسا رەسمي تۇردە ءبىزدى اتاقونىس ەدىلدەن ايىرىپ تاستادى. بۇگىنگى قاۋىپ ول كەزدەگىدەن دە كۇشتى. وسى بەتىمىزدەن تايماساق، بۇل جاقتاعى ەلدىڭ ەتى ۇيرەنە بەرسىن دەپ الداعى 20 جىلدا 20 ملن.قىتايدى قازاق ەلىنە ءسىڭدىرۋ جايلى جوسپارىن ينتەرنەتكە تاستاپ وتىرعان كوزى قىسىق، ءىسى قيسىق كورشىمىزدىڭ قالاي جەرىمىزدى يەلەنىپ العانىن بايقاماي دا قالامىز.
«اباي-اقپارات»