ءتورت قابىرعاعا قامالىپ، تەرەزەگە تەلمىرىپ وتىرعان كەمتار بالالارعا قاتىستى ايتساق، شەشىلمەي جاتقان ءتۇيىن جەتەرلىك. سونىڭ ەڭ وزەكتىسى دە، ەڭ وكىنىشتىسى دە، ولار ساپالى بىلىممەن قامتىلماي وتىرعان كورىنەدى. ستاتيستيكالىق مالىمەتتەردى العا تارتساق، ەلىمىز بويىنشا ون التى جاسقا دەيىنگى مۇگەدەك بالالار سانى – 48 مىڭعا جۋىق. ال ولارعا ارنالعان ارنايى مەكتەپتەر سانى – 101.

«جان» مۇگەدەكتەر قۇقىعىن قورعاۋ قوعامىنىڭ توراعاسى ايبەك دۇمباەۆ:
– مۇگەدەك بالالار مەكتەپكە باراردا دارىگەرلىك تەكسەرۋدەن وتەدى. سوندا كوميسسيا مۇشەلەرى كوپشىلىك بالالاردىڭ ءبىلىم الۋلارىنا رۇقسات بەرمەيدى. مەيلى مۇگەدەك بولسىن، ەلىمىزدىڭ ءبىر-ءبىر ازاماتى عوي ولار دا. ولاردىڭ قۇقىقتارى تاپتالىپ وتىر دەسەم دە، ارتىق ايتقاندىق ەمەس. جارىمجان بالالارىمىزدى ساۋاتسىزدىق، قاراڭعىلىقتا قالدىرىپ، ءبىز ءتىپتى قىلمىسقا جول بەرىپ وتىرمىز. ولاردىڭ بولاشاعىن ويلاسام، قابىرعام قايىسادى. ءبىر الماتى قالاسىنىڭ وزىندە مۇنداي بالالار سانى 700-گە جۋىقتايدى. كوميسسيا مۇگەدەك بالالاردى مەكتەپكە باراردا ءۇش توپقا بولەدى. ءبىرىنشىسى  جالپى مەكتەپتەرگە بارادى، ەكىنشىسى – ارنايى مەكتەپ-ينتەرناتتاردا، ءۇشىنشىسى – ۇيدە وقيتىندار.
وسى تۇستا ايتا كەتەيىك، توسەككە تاڭىلعان بالالاردى وقىتۋعا كەلگەندە، مۇعالىمدەر ۋاقىتتارىنا ساراڭدىق جاسايتىنعا ۇقسايدى.

بۇل تۇرعىدا «جان» مۇگەدەكتەر قۇقىعىن قورعاۋ قوعامىنىڭ زاڭگەرى گۇلميرا بوراشەۆا:

ءتورت قابىرعاعا قامالىپ، تەرەزەگە تەلمىرىپ وتىرعان كەمتار بالالارعا قاتىستى ايتساق، شەشىلمەي جاتقان ءتۇيىن جەتەرلىك. سونىڭ ەڭ وزەكتىسى دە، ەڭ وكىنىشتىسى دە، ولار ساپالى بىلىممەن قامتىلماي وتىرعان كورىنەدى. ستاتيستيكالىق مالىمەتتەردى العا تارتساق، ەلىمىز بويىنشا ون التى جاسقا دەيىنگى مۇگەدەك بالالار سانى – 48 مىڭعا جۋىق. ال ولارعا ارنالعان ارنايى مەكتەپتەر سانى – 101.

«جان» مۇگەدەكتەر قۇقىعىن قورعاۋ قوعامىنىڭ توراعاسى ايبەك دۇمباەۆ:
– مۇگەدەك بالالار مەكتەپكە باراردا دارىگەرلىك تەكسەرۋدەن وتەدى. سوندا كوميسسيا مۇشەلەرى كوپشىلىك بالالاردىڭ ءبىلىم الۋلارىنا رۇقسات بەرمەيدى. مەيلى مۇگەدەك بولسىن، ەلىمىزدىڭ ءبىر-ءبىر ازاماتى عوي ولار دا. ولاردىڭ قۇقىقتارى تاپتالىپ وتىر دەسەم دە، ارتىق ايتقاندىق ەمەس. جارىمجان بالالارىمىزدى ساۋاتسىزدىق، قاراڭعىلىقتا قالدىرىپ، ءبىز ءتىپتى قىلمىسقا جول بەرىپ وتىرمىز. ولاردىڭ بولاشاعىن ويلاسام، قابىرعام قايىسادى. ءبىر الماتى قالاسىنىڭ وزىندە مۇنداي بالالار سانى 700-گە جۋىقتايدى. كوميسسيا مۇگەدەك بالالاردى مەكتەپكە باراردا ءۇش توپقا بولەدى. ءبىرىنشىسى  جالپى مەكتەپتەرگە بارادى، ەكىنشىسى – ارنايى مەكتەپ-ينتەرناتتاردا، ءۇشىنشىسى – ۇيدە وقيتىندار.
وسى تۇستا ايتا كەتەيىك، توسەككە تاڭىلعان بالالاردى وقىتۋعا كەلگەندە، مۇعالىمدەر ۋاقىتتارىنا ساراڭدىق جاسايتىنعا ۇقسايدى.

بۇل تۇرعىدا «جان» مۇگەدەكتەر قۇقىعىن قورعاۋ قوعامىنىڭ زاڭگەرى گۇلميرا بوراشەۆا:
– مۇعالىمدەر مۇگەدەك بالالاردى ۇيدە وقىتۋدىڭ ساعاتىن شەكتەيدى. اتا-انالاردان ءتۇسىپ جاتقان ارىز-شاعىمدار دا از ەمەس. بۇل قۇزىرلى مينيسترلىكتەگىلەر مەن جەرگىلىكتى ءبىلىم باسقارماسىنداعىلارعا ۇلكەن سىن دەر ەدىم.
زاڭمەن بەكىتىلگەن ساعاتتىڭ ءوزى ازدىق ەتۋدە. سوندىقتان دا بۇل زاڭدى قايتا قاراپ، ۋاقىتتى كوبەيتۋ كەرەك. ارينە، بۇل اناۋ ايتقانداي وڭاي شارۋا ەمەس، ءارى قارجىنى ۇلعايتۋدى قاجەت ەتەدى.
كوڭىلگە مەدەۋ تۇتارلىعى، 2008 جىلدان باستاپ دارىگەرلىك كوميسسيا رۇقساتىمەن مەكتەپكە دەيىنگى جاستاعى مۇگەدەك بالالار اراسىندا ءجۇرىپ-تۇرۋعا شاماسى جەتەتىندەردىڭ جالپى بالاباقشالارعا بارۋلارىنا مۇمكىندىك جاسالىپ وتىر.
بۇل ۇكىمەتتىڭ 2005-2010 جىلدارعا ارنالعان «ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ» باعدارلاماسى بويىنشا جۇزەگە اسۋدا. ال ەكىنشى كەزەڭدە مەكتەپ جاسىنداعى مۇگەدەك بالالار مەكتەپتەرگە بارا باستايتىن بولادى. مۇنداي جاعىمدى جاڭالىق جارىمجان بالالار مەن ولاردىڭ اتا-انالارىن ءبىر قۋانتتى، – دەيدى. قۋانباي قايتسىن، «ارىماق، سەمىرمەك – كوڭىلدەن» دەگەن بار، ايتپەسە ونسىز دا كوڭىلى قاياۋ ويىن بالاسى ءوزىن ۇيىرىنەن ايىرىلعانداي سەزىنەدى ەمەس پە؟!
تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ەلىمىزدەگى ەستۋ قابىلەتى ناشار بالالارعا ارنالعان ارنايى مەكتەپتەر سانى تىم از. سوندىقتان وزگە ايماقتاعىلار بالالارىن، ماسەلەن، الماتى قالاسىنداعى مەكتەپ-ينتەرناتتارعا اكەپ تاپسىرۋعا ءماجبۇر بولادى. مەكتەپ تابالدىرىعىن ەندى اتتاعان جارىمجان ءبۇلدىرشىننىڭ اتا-اناسىنان جىراقتا ءجۇرۋى ولاردىڭ پسيحيكاسىنا قانشالىقتى كەرى اسەر ەتەتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. «سوندىقتان دا ءاربىر ايماقتاردا ءوزىنىڭ مەكتەبى بولماسا دا، جەرگىلىكتى جەرلەردەگى ءبىلىم وشاقتارىندا ارنايى سىنىپتار اشىلسا، جامان بولماس ەدى»، – دەيدى مۇگەدەك بالالار جايىن ويلاپ جۇرگەن جاناشىر ماماندار.
ءبىز نەگىزگى-نەگىزگى دەگەن تۇيتكىلدەردى ءتىزىپ شىقتىق. ونىڭ جانىندا مۇگەدەك بالالاردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن اسا قاجەت مەتوديكالىق قۇرال-جابدىقتار جەتىسپەۋشىلىگى بار. بۇل – ءوز الدىنا ءبىر پروبلەما. وعان سونداي-اق كاسىبي مۇعالىمدەر سانىنىڭ ازدىعىن قوسىڭىز. ايتپاقشى، ەلىمىز بويىنشا بار-جوعى 27-28 پايىز ءبۇلدىرشىن عانا بالاباقشاعا بارسا، مۇگەدەك بالالار سانى سونىڭ ءبىر پايىزىن دا قۇرامايدى ەكەن.
ءيا، وسىلاردىڭ ءبارىن ەسكەرە كەلە، شالا ءبىلىمدى مۇگەدەك بالالاردىڭ جوعارى ءبىلىم الۋلارى تۋراسىندا ءسوز قوزعاۋدىڭ ءوزى ارتىق بولار دەگەن ويعا كەلدىك. بىراق قالاي دەگەندە دە، ۇكىمەت بۇل ماسەلەگە سەرگەك قاراۋى ءتيىس.

ساعىمحان سماعۇلوۆا، «الاتاۋ» مۇگەدەكتەر قوعامىنىڭ ءتورايىمى:
– ۇكىمەت جوعارى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم العىسى كەلەتىن مۇگەدەك بالالاردىڭ بارلىعىن بىردەي تەگىن وقىتقانى ءجون بولار ەدى. ءبىزدىڭ مەملەكەتتىڭ وعان مۇمكىندىگى جەتەدى.
ءسوزىمىزدى مۇگەدەك بالالارعا تيەسىلى جاردەماقى مولشەرىمەن اياقتاساق پا دەيمىز. ءبىرى ۇيدە وتىرۋعا ءماجبۇر بولىپ، بىرەۋى عانا جۇمىس ىستەيتىن اكە-شەشەنىڭ باۋىر ەتى بالاسىنىڭ ءحالىن ويلاپ، قايعىدان  جۇدەپ-جاداپ جۇرگەندەرى ازداي، ولاردىڭ باسىم بولىگىن، باسقاسىن ايتپاعاندا، ءدارى-دارمەكتەر الۋعا قاجەت قارجىنىڭ تاپشىلىعى قيناۋدا. ال ۇكىمەتتىڭ مۇگەدەك بالالارعا ءبولىپ وتىرعان  جاردەماقىلارى مىناداي:

ءلاززات بيلان
«الاش ايناسى» گازەتى 16 مامىر 2009 جىل