اشىق حات: قازاق ەرتەگىلەرى قايدا؟
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ
مەملەكەتتىك حاتشىسى
م.ا.قۇل-مۇحاممەدكە
---------------------------------------
استانا قالاسىنىڭ تۇرعىنى
م.بايعاراەۆادان
اشىق حات!
قۇرمەتتى مۇحتار ابرارۇلى!
سىزدەن ەلدەگى ۇلتتىق تاربيەنىڭ تاپ بۇگىنگى بولمىسىنىڭ مىناداي كۇردەلى تۇستارىنا نازار اۋدارۋىڭىزدى وتىنەمىن.
توتەسىنەن ايتقاندا، كوركەم بەزەندىرىلگەن قازاق حالىق ەرتەگىلەرى تۋرالى كىتاپتاردىڭ تاپشىلىعىن كورىپ وتىرمىز، تاربيەلىك، ادامگەرشىلىك ءمانى بار مۋلتفيلمدەرگە وتە ءزارۋمىز. شەت ەلدەردىڭ «سپانچ بوب»، «گۋبكا بوب»، «سۆينكا پەپپا» سياقتى كۇماندى يدەولوگيالىق ازازىلدەرى قاپتاپ تۇرعاندا بۇرىنعى كسرو مۋلتفيلمدەرىمەن جىلاپ كورىسەتىن بولدىق. قازىر ولاردى دا تابۋ قيىنعا سوعىپ تۇر. ال قازاق مۋلتفيلمدەرىنىڭ تاپشىلىعىن ايتپاي-اق قويايىق.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ
مەملەكەتتىك حاتشىسى
م.ا.قۇل-مۇحاممەدكە
---------------------------------------
استانا قالاسىنىڭ تۇرعىنى
م.بايعاراەۆادان
اشىق حات!
قۇرمەتتى مۇحتار ابرارۇلى!
سىزدەن ەلدەگى ۇلتتىق تاربيەنىڭ تاپ بۇگىنگى بولمىسىنىڭ مىناداي كۇردەلى تۇستارىنا نازار اۋدارۋىڭىزدى وتىنەمىن.
توتەسىنەن ايتقاندا، كوركەم بەزەندىرىلگەن قازاق حالىق ەرتەگىلەرى تۋرالى كىتاپتاردىڭ تاپشىلىعىن كورىپ وتىرمىز، تاربيەلىك، ادامگەرشىلىك ءمانى بار مۋلتفيلمدەرگە وتە ءزارۋمىز. شەت ەلدەردىڭ «سپانچ بوب»، «گۋبكا بوب»، «سۆينكا پەپپا» سياقتى كۇماندى يدەولوگيالىق ازازىلدەرى قاپتاپ تۇرعاندا بۇرىنعى كسرو مۋلتفيلمدەرىمەن جىلاپ كورىسەتىن بولدىق. قازىر ولاردى دا تابۋ قيىنعا سوعىپ تۇر. ال قازاق مۋلتفيلمدەرىنىڭ تاپشىلىعىن ايتپاي-اق قويايىق.
بۇدان باسقا، قالاداعى كىتاپ دۇكەندەرىنىڭ سورەلەرىندە قازاق حالىق ەرتەگىلەرى تۋرالى كىتاپتار جوق. مەن بالا تاربيەلەپ وتىرعان جاس انا بولعاندىقتان 4,5 جاسار بالاما كوركەم بەزەندىرىلگەن قازاقشا ەرتەگى تاۋىپ بەرە الماي وتىرمىن. امالدىڭ جوعىنان «تەرەموك»، «گادكي ۋتيونوك»، «رۋسالوچكا» سياقتى ەرتەگىلەر وقىپ بەرىپ، جات جۇرتتىق مادەنيەتتى ساناسىنا ءسىڭىرىپ وتىرمىن، ءالى دە سىڭىرۋدەمىن. ءبىلىپ تۇرىپ، قولدان ماڭگۇرتتەۋ سەكىلدى. سوڭعى كەزدە «ەڭ قۇرىعاندا تۇرلەرى قازاققا ۇقسايدى عوي» - دەپ قىتايدىڭ كوركەم بەزەندىرىلگەن، قازاق تىلىنە اۋدارىلعان حالىق ەرتەگىلەرىن ساتىپ الاتىن بولدىم.
مەن سوڭعى بىرنەشە اي بويى شارق ۇرىپ، قازاقتىڭ حالىق ەرتەگىلەرىن ىزدەپ كەلەمىن. قالامىزداعى كىتاپ دۇكەندەرىنىڭ بارلىعىن ارالادىم. ەرىكسىز كىتاپ دۇكەندەرى بويىنشا ساراپشى بولدىق. استانا قالاسىندا بارلىعى 20 كىتاپ دۇكەنى بار ەكەن، ولاردىڭ 8-ءى «مەلومان» جەلىسىنە، 4-ءى «كنيجنىي ەلدورادو» جەلىسىنە تيەسىلى، قالعان 8-ءى وزگە دە ءىرىلى، ۇساقتى دۇكەندەر. «مەلومانى» بار ما، «كنيجنىي ەلدورادو» ما، «كنيجنيك»، «ءبىلىم»، «استانا كىتاپ»، «الماتى كىتاپ»، «كنيگوليۋب»، «ۋچەبنيك»، «كنيجنىي» ءبارىن تەگىس ارالاپ، كوركەم بەزەندىرىلگەن قازاق حالىق ەرتەگىلەرىن تابا المادىم.
ەسەسىنە، وسى دۇكەندەردە باتىستىڭ كوركەم بەزەندىرىلە وتىرىپ، قازاق تىلىندە شىعارىلعان ەرتەگىلەرىنەن كوز سۇرىنەدى، وتە كوپ. ال ولاردىڭ بارلىعى ءوز مەملەكەتىمىزدىڭ قولداۋىمەن شىعارىلعان ەكەن (ول تۋرالى وسى ەرتەگى كىتاپتارىنىڭ العاشقى بەتتەرىندە بەلگى بار). مىسالى، «اقشاقار مەن جەتى گنوم»، «قالايى سولدات»، «ۇسقىنسىز ۇيرەك بالاپانى»، «تۇيمەقىز» جانە باسقا دا كوپتەگەن باتىس ەرتەگىلەرى ءوز مەملەكەتىمىزدىڭ قاراجاتىنا، قازاق تىلىندە، كوركەم البوم پىشىنىندە شىعارىلىپ وتىر. كىتاپ دۇكەندەرىنىڭ «VIP» سورەلەرىندە مەن مۇندالاپ، ءتىزىلىپ تۇر. بۇلاردان گورى ءبىرىنشى كەزەكتە سورەلەردە ءوزىمىزدىڭ قازاق حالىق ەرتەگىلەرىنىڭ بولعانىن قالايمىز.
وتاندىق «بالاپان» تەلەارناسىنداعى مۋلتفيلمدەردىڭ دە ساپاسى سىن كوتەرمەيدى، بالالاردىڭ كوپشىلىگى بۇل ءىش پىستىراتىن تەلەارنانى كورمەيتىنى ەندى جاسىرىن ەمەس.
اتاپ ءوتۋ قاجەت، سوڭعى كەزدە «قوزى كورپەش - بايان سۇلۋ» دەگەن ءتاپ-ءتاۋىر مۋلتفيلم كورسەتىلىپ ءجۇر. بالالار وتە جاقسى قابىلدايدى. بىراق، قۇددى ءبىر التىن قازىناعا ۇقساتىپ، كۇنىنە 5 مينۋتتان تام-تۇمداپ كورسەتىپ قويادى. ەندى باستالدى عوي دەگەندە كوزدەن ۇشقان ساعىمداي جارق ەتىپ، جوق بولادى. ءسىرا، ءبارىن لاق ەتىپ كورسەتە سالۋعا قيمايتىن كورىنەدى. ءبىتىپ قالسا باسقا ساپالى قازاقي مۋلتفيلم جوق دەپ، ۇنەمدەپ كورسەتىپ وتىرسا كەرەك.
ەسەسىنە «TiJi» «Nickelodeon»، «Cartoon Network»، «Gulli»، «Boomerang» «كارۋسەل»، «دەتسكي مير» تەلەارنالارى دۇركىرەتىپ، تاۋلىك بويى ۇزبەي جىن-ويناقتىڭ مۋلتفيلمدەرىن بەرەدى. ءتىپتى ەڭ سوراقىسى، بالالارعا ارنالعان «4ح4» تەلەارناسىنداعى مۋلتفيلمدەر جىنىستىق قاتىناسقا جاقىن دۇنيەلەردى كورسەتىپ وتىرسا دا ەشكىم (قوعام) ۇندەمەيدى.
وسىنىڭ سالدارىنان بۇگىنگى كۇنى مۇلدەم تاربيەلىك ءمانى جوق «سپانچ بوب»، «گۋبكا بوب»، «سۆينكا پەپپا»، «سام-سام»، «ماشا ي مەدۆەد» سياقتى اپەرباقاندار بالالاردىڭ سۇيىكتى كەيىپكەرلەرىنە اينالىپ وتىر. ينتەرنەت جەلىسىندە دە وسى سياقتى مۋلتفيلمدەردەن كوز اشپايسىز. ال ولاردىڭ تەرىس ەكەنىن ءتۇسىنىپ، بالدارىن تەرىس باعىتتان بۇرىپ اكەتەتىن بىرقاتار اتا-انالاردىڭ سيقى «دەنيز»، «فاتماگۋل»، «جانان» سياقتى تۇرىك سەريالدارىن كورۋدەن نەمەسە جۇمىسباستىلىقتارىنان قولدارى تيمەيدى.
قۇرمەتتى مۇحتار ابرارۇلى!
ءسىزدى تەك مەملەكەتتىك قايراتكەر عانا ەمەس، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى جانىمەن تەرەڭ تۇسىنەتىن، ولاردى جۇرەگىمەن سەزىنەتىن، قازاقشا ويلاناتىن ەلىمىزدىڭ زيالى تۇلعاسى رەتىندە تانيمىز.
سوندىقتان، جەكە ءوزىڭىز اتسالىسا وتىرىپ، مۇمكىندىگىنشە قىسقا مەرزىمدە مىنا ماسەلەلەردى شەشۋگە ىقپال ەتۋىڭىزدى ءوتىنىپ سۇرايمىن:
بىرىنشىدەن، مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن كىتاپ دۇكەندەرىنىڭ سورەلەرىنە كوركەم بەزەندىرىلگەن قازاق حالىق ەرتەگىلەرى قويىلسا، سانالۋان تۇرلەرى كوپتەپ قويىلسا ەكەن دەيمىز.
ەكىنشىدەن، مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن باتىستىڭ شەكسىز سەريالى مۋلتفيلمدەرىنىڭ انالوگى بويىنشا قازاقتىڭ ۇزاق سەريالى مۋلتفيلمدەرى شىعارىلسا ەكەن دەيمىز.
ۇشىنشىدەن، وتاندىق «بالاپان» تەلەارناسى «TiJi» «Nickelodeon»، «Cartoon Network»، «Gulli»، «Boomerang» «كارۋسەل»، «دەتسكي مير» تەلەارنالارىمەن باسەكەگە قابىلەتتى بولۋىن قالايمىز. «بالاپاننىڭ» تاۋلىكتىك ەفيرگە شىعۋ ۋاقىتىنىڭ 70%-ىن قازاقتىڭ ۇلتتىق مۋلتفيلمدەرى، ساپالى مۋلتفيلمدەرى قۇراعانىن قالايمىز.
تورتىنشىدەن، «TiJi» «Nickelodeon»، «Cartoon Network»، «Gulli»، «Boomerang»، «4ح4» تەلەارنالارىندا كورسەتىلەتىن كۇماندى مۋلتفيلمدەرگە پسيحولوگيالىق، يدەولوگيالىق ساراپتاما جاساپ، قورىتىندىسى بويىنشا ءتيىستى شارالار قابىلدانسا ەكەن دەيمىز.
بەسىنشىدەن، مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن شەتەلدىك مۋلتفيلمدەردىڭ ساپاسىمەن تەڭ كەلەتىن قازاقي، تاريحي، ۇلتتىق مۋلتفيلمدەر كوپتەپ شىعارىلىپ، ولار استاناداعى، ءتىپتى رەسپۋبليكا اۋماعىنداعى كينوتەاترلاردىڭ انيماتسيالىق فيلمدەر توپتاماسىندا تۇراقتى تۇردە كوممەرتسيالىق نەگىزدە كورسەتىلسە ەكەن.
كوتەرىلىپ وتىرعان ماسەلەلەردى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ ءتيىستى بولىمدەرىندە نەمەسە قۇزىرلى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ دەڭگەيىندە ەمەس، قازاقتىڭ رۋحاني جانىن تۇسىنەتىن تىكەلەي ءوزىڭىز عانا قاراپ، ساياسي شەشىم قابىلداۋىڭىزدى جانە ماسەلەنى ءوز باقىلاۋىڭىزعا الۋىڭىزدى سۇرايمىن.
ناقتى جاۋاپتى باسپا جانە ەلەكتروندى اقپارات قۇرالدارىنا اشىق تۇردە جاريالاۋدى سۇرايمىن.
بايعاراەۆا ماريا سپاتايقىزى
استانا قالاسىنىڭ تۇرعىنى
18.08.2012 ج.
«اباي-اقپارات»
