شىمكەنتتە جاڭا اكiمشiلiك-iسكەرلiك ورتالىعىن سالۋ باستاماسى بوي كوتەرگەندە مەملەكەت قاجەتتiلiگiنە الىناتىن جەر داۋىنىڭ دا باسى قىلتيعان. ويتكەنi, شاھاردا بوس جاتقان جەر جوق، ءبارiنiڭ ءوز يەسi بار. جاڭا ورتالىقتىڭ جوباسى مۇنداي ماسەلەلەردi اتتاپ بارىپ، جاسالعان جوق. ويتكەنi, مەملەكەت مۇقتاجىنا الىناتىن جەر تەلiمدەرiنiڭ يەلەرiنە تيiستi وتەماقى تولەۋ iسi زاڭ شەڭبەرiندە جۇرگiزiلەدi. ال قالانىڭ بوس جاتقان جەرiنەن جاڭا ورتالىق سالۋ يدەياسى نەدەن تۋىنداپ ەدi?

شىم شاھاردىڭ كەشەگi, بۇگiنگi كەلبەتi كوپشiلiكتiڭ جادىندا. قازىبەك بي كوشەسiنەن باستاپ باۋىرجان مومىشۇلى كوشەسiنە دەيiنگi اۋماقتا سوزىلىپ جاتقان قالانىڭ ورتالىعى بارىنشا جاڭارتىلىپ، تۇرعىندارعا قولايلى جاعداي جاسالىپ كەلدi. دەگەنمەن، قالانىڭ بۇگiنگi ورتالىعى كوپتەگەن ماسەلەلەردi شەشۋگە قاۋقارسىز. جول قوزعالىسىنىڭ تيiمسiزدiگi, كولiك كەپتەلiسi, اۆتوتۇراقتاردىڭ جەتكiلiكسiزi تۇرعىندارداردىڭ ءجۇرiپ-تۇرۋىنا اجەپتەۋiر كەسiرiن تيگiزدi. بۇگiنگi وركەنيەت كوشi دامۋدىڭ «دوڭعالىعىمەن» جۇرەتiنiن ەسكەرسەك، وندا شىمكەنتتiڭ بۇل كوشتiڭ سوڭىنان ءجۇرiپ ءوتۋi زاڭدى دا. ءيا، قالانىڭ بولاشاعىن ويلاۋ ارلى iس. شىمكەنتكە ەلiمiزدەگi ءۇشiنشi قالا مارتەبەسiنiڭ بەرiلۋi شاھاردىڭ كەلەشەگiمەن دە تiكەلەي بايلانىستى. شىمقالانىڭ شەتكi بولiگiنەن جاڭا ورتالىق سالۋ iسi بiرiنشiدەن، قالانىڭ مارتەبەسiن كوتەرۋگە قىزمەت ەتسە، ەكiنشiدەن، تۇرعىنداردىڭ جايلى ءومiر ءسۇرۋiنiڭ كەپiلi. ويتكەنi, جاڭا ورتالىق كوپقاباتتى ۇيلەرمەن، مادەني، الەۋمەتتiك نىساندارمەن ەرەكشەلەنەدi.

شىمكەنتتە جاڭا اكiمشiلiك-iسكەرلiك ورتالىعىن سالۋ باستاماسى بوي كوتەرگەندە مەملەكەت قاجەتتiلiگiنە الىناتىن جەر داۋىنىڭ دا باسى قىلتيعان. ويتكەنi, شاھاردا بوس جاتقان جەر جوق، ءبارiنiڭ ءوز يەسi بار. جاڭا ورتالىقتىڭ جوباسى مۇنداي ماسەلەلەردi اتتاپ بارىپ، جاسالعان جوق. ويتكەنi, مەملەكەت مۇقتاجىنا الىناتىن جەر تەلiمدەرiنiڭ يەلەرiنە تيiستi وتەماقى تولەۋ iسi زاڭ شەڭبەرiندە جۇرگiزiلەدi. ال قالانىڭ بوس جاتقان جەرiنەن جاڭا ورتالىق سالۋ يدەياسى نەدەن تۋىنداپ ەدi?

شىم شاھاردىڭ كەشەگi, بۇگiنگi كەلبەتi كوپشiلiكتiڭ جادىندا. قازىبەك بي كوشەسiنەن باستاپ باۋىرجان مومىشۇلى كوشەسiنە دەيiنگi اۋماقتا سوزىلىپ جاتقان قالانىڭ ورتالىعى بارىنشا جاڭارتىلىپ، تۇرعىندارعا قولايلى جاعداي جاسالىپ كەلدi. دەگەنمەن، قالانىڭ بۇگiنگi ورتالىعى كوپتەگەن ماسەلەلەردi شەشۋگە قاۋقارسىز. جول قوزعالىسىنىڭ تيiمسiزدiگi, كولiك كەپتەلiسi, اۆتوتۇراقتاردىڭ جەتكiلiكسiزi تۇرعىندارداردىڭ ءجۇرiپ-تۇرۋىنا اجەپتەۋiر كەسiرiن تيگiزدi. بۇگiنگi وركەنيەت كوشi دامۋدىڭ «دوڭعالىعىمەن» جۇرەتiنiن ەسكەرسەك، وندا شىمكەنتتiڭ بۇل كوشتiڭ سوڭىنان ءجۇرiپ ءوتۋi زاڭدى دا. ءيا، قالانىڭ بولاشاعىن ويلاۋ ارلى iس. شىمكەنتكە ەلiمiزدەگi ءۇشiنشi قالا مارتەبەسiنiڭ بەرiلۋi شاھاردىڭ كەلەشەگiمەن دە تiكەلەي بايلانىستى. شىمقالانىڭ شەتكi بولiگiنەن جاڭا ورتالىق سالۋ iسi بiرiنشiدەن، قالانىڭ مارتەبەسiن كوتەرۋگە قىزمەت ەتسە، ەكiنشiدەن، تۇرعىنداردىڭ جايلى ءومiر ءسۇرۋiنiڭ كەپiلi. ويتكەنi, جاڭا ورتالىق كوپقاباتتى ۇيلەرمەن، مادەني، الەۋمەتتiك نىساندارمەن ەرەكشەلەنەدi.

جاڭا ورتالىق تۇسەتiن اۋماقتى تاڭداۋ ماسەلەسi دە تىڭعىلىقتى ويلانۋدى قاجەت ەتتi. ناتيجەسiندە تيiمدi تاڭداۋ «ءنۇرسات» شاعىناۋدانىنا جوسپارلاندى. شىمكەنت قالاسى اكiمiنiڭ ورىنباسارى ب.اشiربەكوۆ جاڭا جوبانىڭ تيiمدiلiگi جونiندە بىلاي دەيدi:

- تاڭداۋدىڭ وسى اۋماقتارعا ءتۇسۋiنiڭ دە وزiندiك سەبەپتەرi بار. بiرiنشiدەن، بوس جاتقان جەر، ەكiنشiدەن، بۇل اۋماق جىلۋ، كوممۋنيكاتسيا جۇيەلەرiن تارتۋعا قولايلى، ۇشiنشiدەن گەوگرافيالىق رەلەفi جاعىنان بيiكتە ورنالاسقان. وسى تيiمدiلiكتiڭ ءبارiن ەسكەرە كەلە، جوبا تيiستi ماماندارمەن جانە وقو ساۋلەت جانە قالا قۇرىلىسى باسقارماسىمەن ماقۇلدانىپ، اكiمدiكتiڭ قاۋلىسى بەكiتiلگەن.

سوڭعى بiر-ەكi اپتادا قالا تۇرعىندارىنىڭ مازاسىن قاشىرعان ماسەلە - مەملەكەت مۇقتاجىنا الىناتىن جەر تەلiمدەرi بولىپ وتىر. 2012 جىلدىڭ 19 شiلدەسiندە شىمكەنت قالاسى اكiمدiگiنiڭ «جەر ۋچاسكەسiن مەملەكەت مۇقتاجى ءۇشiن الىپ قويۋعا بايلانىستى جەر ۋچاسكەسiن نەمەسە وزگە دە جىلجىمايتىن مۇلiكتi ماجبۇرلەپ يەلiكتەن شىعارۋدىڭ باستالۋى تۋرالى» №309 قاۋلىسىمەن گازەت بەتتەرiندە 1300 جەر ۋچاسكەسiنiڭ تiزiمi جاريالانعان بولاتىن. تiزiمگە iلiككەن جەر يەلەرiنەن مازا كەتiپ، «ماجبۇرلەپ الىپ قويۋ iسiن» تەرiس  تۇسiنگەندەر دە جوق ەمەس. الايدا، جەرگiلiكتi بيلiك بۇل يگi iستiڭ حالىقتىڭ كەلiسiمiمەن جۇرگiزiلەتiنiن ايتىپ ءتۇسiندiردi. ەشكiمنەن جەر ۋچاسكەلەرi زورلىقپەن تارتىپ الىنبايدى. باستىسى - تۇرعىندار وسىنى ءتۇسiنۋi تيiس.

دەگەنمەن، قالالىق اكiمدiك ماسەلەنi زەرتتەپ، حالىقتىڭ تالاپ-تiلەكتەرiن ەسكەرە كەلە 1300 جەر ۋچاسكەسiنiڭ تiزiمiنە وزگەرiستەر ەنگiزiلەتiنiن جاريا ەتiپ وتىر. بۇل تۋرالى قالالىق جەر قاتىناستار ءبولiمiنiڭ باستىعى مiندەتiن اتقارۋشى ەربول احمەتوۆ ءمالiم ەتتi.

- بۇعان دەيiن شىمكەنت قالاسى اكiمدiگiنiڭ قاۋلىسىمەن 1300 جەر تەلiمi جوسپارلانعان جوباعا الىنعان بولاتىن. قازiرگi كەزدە ول جەر قايتادان قارالىپ، سول جەردiڭ كارتاسى دايىندالۋ ۇستiندە. بiزدiڭ زەردەلەۋiمiز بويىنشا ءۇي كوپ سالىنعان، بيۋدجەت ەسەبiنەن كوممۋنيكاتسيا جۇرگiزiلگەن جەر جوباعا ەنگiزiلمەيدi. «ميراس»، «قايتپاس-1» شاعىناۋداندارى دا كiرمەيدi. جالپى، بۇگiنگi كۇندە، قۇرىلىسى بiتپەگەن 55 ءۇي مەملەكەتتiك مۇقتاجدىقتار ءۇشiن ساتىپ الىنۋعا جاتادى. شىمكەنت قالاسىندا جاڭا تۇرعىن اۋدانى مەن اكiمشiلiك-iسكەرلiك ورتالىعىنىڭ ەگجەي-تەگجەيلi جوسپارلاۋ جوباسى بويىنشا جالپى الاڭى 364 گا جەر تەلiمiنە جاساقتالعان بولاتىن. قازiرگi كەزدە بۇل اۋماقتىڭ شەكاراسى قايتا قارالىپ، وزگەرiستەر ەنگiزiلiپ، وقو ساۋلەت جانە قالا قۇرىلىسى باسقارماسىمەن كەلiسiلiپ، اكiمشiلiك-iسكەرلiك ورتالىعىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگiزiلەتiن اۋماقتا جۇمىستار جۇرگiزiلۋدە. ال جەر يەلەرiنە وتەماقى تولەۋ ماسەلەسi «قر مۇلiك تۋرالى» زاڭىنىڭ اياسىندا شەشiلەدi. بۇل جەردiڭ كوپشiلiگiندە قۇرىلىس جۇمىستارى بiتپەگەن. سول جەر ۋچاسكەسiندە قانشالىقتى جۇمىس جۇرگiزiلدi, ءبارi باعالاۋ iسiندە ەسەپكە الىنادى. بiراق، مەملەكەتتiك مۇقتاجدىقتار ءۇشiن الىناتىن جەر تەلiمiنiڭ جانە جىلجىمايتىن مۇلiكتiڭ قۇنى نارىقتىق باعادان جوعارى بولماۋى تيiس، - دەيدi ەربول احمەتوۆ.

جالپى، مەملەكەت مۇقتاجى ءۇشiن جەر تەلiمدەرiن الۋ iسi بiر عانا شىمكەنتتە جۇرگiزiلiپ جاتقان جوق. بۇل - الەمدiك پروتسەسس. ۋاقىت كوشiمەن iلەسiپ، جاڭارۋ ءۇردiسiن باستان كەشiرەتiن مەملەكەت ءۇشiن مۇنداي مەرزiمدi جۇمىستاردىڭ اتقارىلۋى زاڭدى قۇبىلىس. سوندىقتان بۇل iستi سۇيiكتi قالامىزدىڭ بولاشاعىمەن تۇسiنگەن ابزال. قازiر جاڭا ورتالىق سالىناتىن اۋماقتا  بەس عيماراتتىڭ قۇرىلىس جۇمىستارى باستالىپ كەتتi. كونگرەسس-حولل، دراما تەاتر، كينوزال، كiتاپحانا عيماراتتارى بولاشاقتا زاماناۋي كەلبەتi قالىپتاسقان جاڭا شىمكەنتتiڭ نەگiزگi بەت-بەينەسi بولىپ سانالماق.

الايدا، تۇرعىندارمەن ورتاق كەلiسiمگە كەلۋ ۇزاققا سوزىلۋى مۇمكiن. مۇقتاجدىققا الىناتىن جەر تەلiمدەرi تەك ەكi تاراپ كەلiسiم-شارتقا وتىرىپ قول قويىلعاندا عانا مەملەكەت يەلiگiنە بەرiلەدi. سوندىقتان، جەر يەلەرi كۇن تارتiبiندەگi ماسەلەنiڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنiن ۇعىنسا ەكەن.

- مەملەكەت حالىققا جاۋ ەمەس! حالىقتان جەردi تارتىپ الىپ، ونى ەكiنشi بiر جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارعا مەملەكەتتiك مۇددەلەردi كوزدەمەيتiن ماقسات ءۇشiن بەرiلمەيدi. مۇنىڭ ءبارi مەملەكەتتiڭ يگiلiگi ءۇشiن قالانىڭ جاڭا تىنىسى جولىندا جاسالاتىن شارۋا ەكەنiن حالىق تۇسiنسە ەكەن دەيمiز. قالا بولۋ ءۇشiن وندا ۇيلەردiڭ 70 پايىزىن كوپقاباتتى ۇيلەر قۇراۋى تيiس. ولاي بولسا بiزدiڭ قالامىز ۇلكەن اۋىلعا اينالىپ بارا جاتىر. باسىم بولiگiن جەكە سەكتورداعى ۇيلەر قۇرايدى. بۇل iستi قولعا الۋدىڭ دا باستى سەبەپتەرiنiڭ بiرi - وسى. جاقىن ارادا گازەت بەتiنە باستاپقى قاۋلىعا وزگەرiستەر ەنگiزۋ تۋرالى قاۋلىنىڭ جوباسى جاريالانادى. قاۋلى قابىلدانعاننان كەيiن، ءۇش اي مەرزiم iشiندە كەلiسiمگە كەلiپ، جەر تەلiمiنە، جىلجىمايتىن مۇلكiنە باعالاۋ جۇرگiزiلەدi. ال التى اي مەرزiم iشiندە تولىق راسiمدەلمەگەن جەر تەلiمiنە جىلجىمايتىن مۇلiكتi زاڭداستىرىپ بiتۋi تيiس. دەمەك، بiزدiڭ جۇمىسىمىز دا ۋاقىتقا تاۋەلدi. قاشانعا دەيiن سوزىلادى، ول كەلiسiمگە كەلۋiمiزگە بايلانىستى. ەگەر وعان كەلiسپەسە، بiزدiڭ سوتقا جۇگiنۋiمiزگە قۇقىمىز بار، - دەيدi قالا اكiمiنiڭ ورىنباسارى باقىتجان ايدارحانۇلى.

قازiر شىمكەنتتە جاڭا ورتالىققا قاتىستى جۇمىستار قارقىندى تۇردە قولعا الىندى. ال بۇل iستە ەشبiر قاراپايىم تۇرعىن زارداپ شەكپەۋi تيiس. جەرگiلiكتi بيلiك وسى ماسەلەنi باقىلاۋعا الىپ وتىر. كۇندەلiكتi حالىقپەن كەزدەسiپ، ءتۇسiندiرۋ جۇمىستارى دا تولاسسىز جۇرگiزiلۋدە. مەملەكەت مۇقتاجىنا الىناتىن جەر تەلiمدەرiنە قاتىستى ماسەلە بويىنشا تۇرعىنداردىڭ قالا اكiمدiگiنە كەلiپ، قاجەتتi مالiمەتتi الۋىنا تولىق مۇمكiندiگi بار. تەك دابىرا سوزگە ەرiپ، ارانداتۋدان اباي بولسا بولعانى. مەملەكەتتiڭ مۇددەسi بارiنەن بيiك تۇرۋى تيiس.

«اباي-اقپارات»